Ο Ντόναλντ Τραμπ και η Χίλαρι: Γραφικός, ρατσιστής και μια πολιτική καρικατούρα
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ
Η Κλαούδια Σέινμπαουμ, η πρώτη γυναίκα που εκλέγεται πρόεδρος του Μεξικού: Επικράτησε στις προεδρικές εκλογές, που αμαυρώθηκαν από δολοφονίες, σύμφωνα με τα exit polls
Το Ισραήλ πέτυχε «τους περισσότερους» από τους στόχους της στρατιωτικής επιχείρησής του, υποστηρίζει ο Λευκός Οίκος: Αλλά η Χαμάς συνεχίζει να αποτελεί απειλή, λέει ο Κίρμπι
Του ΜΑΡΙΟΥ ΕΥΡΥΒΙΑΔΗ
Κάθε ανάγνωση για τις αμερικανικές εκλογές πρέπει να αρχίζει από τα βασικά. Και το πιο βασικό και ουσιώδες είναι πως δεν είναι οι Αμερικανοί ψηφοφόροι που εκλέγουν τον Αμερικανό Πρόεδρο κάθε τέσσερα χρόνια.
Είναι οι 50 πολιτείες, οι ψηφοφόροι των οποίων την ημέρα των εκλογών -την πρώτη Τρίτη μετά την πρώτη Δευτέρα του μηνός Νοεμβρίου- δεν ψηφίζουν τους κομματικούς υποψήφιους για το αξίωμα του Προέδρου και Αντιπροέδρου – τα ονόματα των οποίων δεν εμφανίζονται καν στα ψηφοδέλτια πολλών πολιτειών. Ψηφίζουν, αντίθετα, ψηφοδέλτια από κομματικούς εκλέκτορες, μέσα από μια θεσμική ομοσπονδιακή διαδικασία γνωστή ως Εκλεκτορικό Κολέγιο.
Κατά κανόνα, οι εκλέκτορες αυτοί -ο αριθμός (538) των οποίων αντιστοιχεί στο σύνολο των βουλευτών και γερουσιαστών της κάθε μιας από της 50 αμερικανικές πολιτείες- δεσμεύονται, σε κομματικό ψηφοδέλτιο, να ψηφίσουν τον υποψήφιο του κόμματος που πλειοψήφησε στη συγκεκριμένη πολιτεία και ο οποίος, με ελάχιστες εξαιρέσεις, κερδίζει το σύνολο των εκλεκτόρων. Λίγες βδομάδες μετά τις εκλογές, οι εκλέκτορες, με τελετές σε κάθε πολιτεία, επισημοποιούν το αποτέλεσμα ψηφίζοντας για Πρόεδρο και Αντιπρόεδρο. Τα αποτελέσματα από όλες τις πολιτείες αποστέλλονται, σφραγισμένα, στον Πρόεδρο της Γερουσίας ο οποίος, αρχές Ιανουαρίου, ενώπιον του Κογκρέσου ανακοινώνει τον νικητή, που πρέπει να εξασφαλίσει την απόλυτη πλειοψηφία, δηλ. 270 εκλέκτορες. Η επίσημη αναγόρευση του Προέδρου γίνεται, πανηγυρικά, στις 20 Ιανουαρίου. Το γεγονός πως όλοι γνωρίζουν το αποτέλεσμα το βράδυ των εκλογών του Νοεμβρίου είναι συνέπεια των σύγχρονων μεθόδων επικοινωνίας και όχι αλλαγών στο Εκλεκτορικό Κολέγιο.
Παρά τις αναχρονιστικές και αντιδημοκρατικές του διατάξεις, το Εκλεκτορικό Κολέγιο, που είχε τη λογική του όταν δημιουργήθηκε, επιβιώνει διότι σε τελική ανάλυση διασφαλίζει την ισορροπημένη δομή της αμερικανικής ομοσπονδιακής ένωσης, δηλ. την ισότητα των πολιτειών. Το ζητούμενο, λοιπόν, σε κάθε εκλογική αναμέτρηση δεν είναι η εξασφάλιση της λαϊκής πλειοψηφίας αλλά του μαγικού αριθμού 270 – της πλειοψηφίας των εκλεκτόρων. Συνήθως οι δυο πλειοψηφίες ταυτίζονται αλλά όχι όμως κατά ανάγκη. Το πιο πρόσφατο παράδειγμα αναντιστοιχίας υπήρξαν οι εκλογές του 2000. Ο Πρόεδρος Μπους κέρδισε στο Εκλεκτορικό Κολέγιο με 271 εκλέκτορες έναντι 266 του αντιπάλου του Αλ Γκορ, ο οποίος κέρδισε την πανεθνική λαϊκή ψήφο όχι όμως και την προεδρία (τον 19ο αιώνα υπήρχαν τρεις παρόμοιες περιπτώσεις).
Τα δυο μεγάλα κόμματα των Ρεπουμπλικάνων και των Δημοκρατικών κυριαρχούν στην αμερικανική πολιτική σκηνή και κανένα τρίτο κόμμα δεν κατάφερε να τα διεμβολίσει. Ωστόσο τρίτα κόμματα, που προέρχονται από δυσαρεστημένους ή αναθεωρητικές δυνάμεις, έχουν, κατά καιρούς, αφαιρέσει αρκετές ψήφους από τα δυο κυρίαρχα κόμματα ώστε να τους στερήσουν τη νίκη. Το 1992, για παράδειγμα, το κόμμα του συντηρητικού Ρος Περότ πήρε αρκετές ψήφους από τους Ρεπουμπλικάνους ώστε να στερήσει τη δεύτερη τετραετία στον Τζορτζ Μπους (πατέρα). Το 2000 συνέβη το αντίθετο, με την υποψηφιότητα του Αριστερού Ραλφ Νέιντερ να στερεί από τον Αλ Γκορ των Δημοκρατικών την προεδρία.
Όπως εξελίσσονται τα πράγματα για τις εκλογές του Νοεμβρίου, το χρίσμα του υποψηφίου για την προεδρία θα κερδίσουν ο Ντόναλντ Τραμπ για τους Ρεπουμπλικάνους και η Χίλαρι Κλίντον για τους Δημοκρατικούς. Αν δεν υπάρξουν δυσαρεστημένοι και αμφισβητίες των δυο επίσημων υποψηφιοτήτων που θα κατέβουν ως «τρίτοι» μετά τα κομματικά συνέδρια του καλοκαιριού -κάτι που δεν μπορεί μέχρι στιγμής να αποκλειστεί διότι υπάρχουν ισχυρές ομάδες που τους αντιστρατεύονται μέσα στους ιδεολογικούς τους χώρους- τότε μια σειρά από αντικειμενικά δεδομένα θα λειτουργήσουν καταλυτικά υπέρ του νικητή.
Το πρώτο από αυτά και το πιο σημαντικό, ίσως, είναι το δημογραφικό. Τις τελευταίες δεκαετίες έχει συντελεστεί μια δημογραφική επανάσταση στις ΗΠΑ. Η Αμερική μετατρέπεται σε μια χώρα όπου οι λευκοί -που το 1950 αποτελούσαν το 90% του πληθυσμού- θα αποτελούν σε λίγες δεκαετίες μειονότητα. Ήδη από το 2011 γεννιούνταν περισσότερα μη λευκά μωρά, ένα γεγονός που οι μεγάλες αμερικανικές εταιρείες, όπως η Κόκα Κόλα, για παράδειγμα, αρχίζουν να ενσωματώνουν στο μάρκετίνγκ τους. Η νέα μεγάλη αμερικανική πλειονότητα θα αποτελείται από άτομα ισπανικής, ασιατικής και αφροαμερικανικής καταγωγής.
Ο περίφημος συνασπισμός του «Ουράνιου Τόξου», που εξέλεξε τον Μπαράκ Ομπάμα Πρόεδρο το 2008, υπήρξε το πρώτο δείγμα γραφής των πολιτικών συνεπειών των δημογραφικών αλλαγών που συντελούνται.
Κοντολογίς συρρικνώνεται ραγδαία η εκλογική βάση των Ρεπουμπλικάνων που αντλούν από τον λευκό πληθυσμό – δηλ. λιγοστεύει η δεξαμενή των ψηφοφόρων του Τραμπ, ενώ διευρύνεται αυτή των Δημοκρατικών και της Κλίντον, που αντλούν και από τον μη λευκό πληθυσμό. Τα δημογραφικά δεδομένα δίδουν ξεκάθαρο προβάδισμα στην Κλίντον. Όμως δεν την εξασφαλίζουν, όπως δεν καταδικάζουν τον Τραμπ.
Όμως για να κερδίσει ο Τραμπ πρέπει να ξεπεράσει τον Ρεπουμπλικάνο αντίπαλο τού Ομπάμα στις εκλογές του 2012, τον Μ. Ρόμνεϊ. Ο τελευταίος έχασε από τον Ομπάμα που κέρδισε 51% έναντι 47% τη λαϊκή ψήφο. Εδώ ο Τραμπ θα πρέπει να κερδίσει 3 εκατ. ψήφους περισσότερες από τον Ρόμνεϊ. Αλλά στο Εκλεκτορικό Κολέγιο ο Ομπάμα πήρε 332 εκλέκτορες έναντι 206 του Ρόμνεϊ. Το κρίσιμο ποσοστό εδώ ήταν 61% για Ομπάμα και 38% για Ρόμνεϊ.
Ο Τραμπ θα πρέπει να κερδίσει τουλάχιστον 64 (270-206) εκλέκτορες περισσότερους από τον Ρόμνεϊ ο οποίος όμως δεν είχε, το 2012, τα πολιτικά βαρίδια που κουβαλά σήμερα μαζί του ο Τραμπ.
Συναφή με το δημογραφικό, τα βαρίδια αυτά είναι η ψήφος των Αφροαμερικανών, η ψήφος των Λατινοαμερικανών και σε συνδυασμό η ψήφος των γυναικών. Εκεί ο Τραμπ υστερεί κατά κράτος. Θα πρέπει να κερδίσει τουλάχιστον το 18% των μαύρων ψήφων. Όμως κανένας Ρεπουμπλικάνος δεν έχει, τα τελευταία 60 χρόνια, κερδίσει πάνω από το 15%. Επίσης χωρίς την ψήφο των γυναικών κανείς δεν μπορεί να κερδίσει την προεδρία. Εκεί ο Τραμπ χρειάζεται να ξεπεράσει το 43%, κάτι αδύνατο για κάποιον που θεωρείται μισογύνης. Όσο για τους Λατινοαμερικανούς εκεί υπάρχει το τρομερό στατιστικό πως το 87% των Λατινοαμερικανών έχει αρνητική εικόνα για τον Τραμπ – και όχι αδικαιολόγητα. Και η πολιτεία της Φλόριδας, που είναι κρίσιμη και δύσκολα κερδίζονται οι εκλογές χωρίς αυτήν, έχει 84% λατινοαμερικανικό πληθυσμό! Παρόμοια προβλήματα, ειδικά με πολιτείες που ελέγχουν μεγάλο αριθμό εκλεκτόρων -όπως είναι οι πολιτείες της «μπλε ζώνης» (blue belt)-, θα πρέπει να ξεπεράσει ο Τραμπ για να πετύχει τον στόχο του. Αρκετά όμως με τα στατιστικά, τα οποία, όπως απέδειξε και πρόφατα η ομάδα της Λέστερ στο αγγλικό πρωτάθλημα, ανατρέπονται.
Στους αντικειμενικούς παράγοντες υπάρχουν και οι υποκειμενικοί και οι απροσδιόριστοι. Κανείς δεν περίμενε την πορεία του Τραμπ μέσα στο Ρεπουμπλικανικό Κόμμα. Σήμερα όμως βρίσκετα στα πρόθυρα του θριάμβου. Εκεί βέβαια «παίζει» με μια σχετικά «φιλική» δεξαμενή ψηφοφόρων – λευκών (πλουσίων αλλά και φτωχών της εργατικής τάξης). Όμως υπάρχουν παράγοντες που δεν πρέπει να παραγνωρίζονται και ειδικά από τους μη Αμερικανούς που θεωρούν τον Τραμπ γραφικό, ρατσιστή και ως μια πολιτική καρικατούρα.
www.philenews.com – www.mignatiou.com