Κύπρος: Μέτρα υπάρχουν και αναζητούν εφαρμογή
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ
ΤΟΥ ΚΩΣΤΑ ΒΕΝΙΖΕΛΟΥ
Η θέση του Λονδίνου στο θέμα του απευθείας εμπορίου είναι ξεκάθαρη. Τάσσεται υπέρ της εφαρμογής του ανενεργούς εδώ και χρόνια Κανονισμού ενώ έχει πρωταγωνιστικό ρόλο στο παρασκήνιο για προώθησή του.
Οι δηλώσεις της Υφυπουργού Εξωτερικών, βαρόνης Άνελεϊ στη Βουλή για το εμπόριο αποτελούσε επιβεβαίωση των θέσεων του Λονδίνου, την ίδια όμως ώρα είναι σαφές πως η χρονική στιγμή που έγινε η τοποθέτηση τούτη δεν θα πρέπει να θεωρείται τυχαία. Συνδέεται άμεσα με τη σχετική αναφορά στην έκθεση του Γενικού Γραμματέα των Ηνωμένων Εθνών για την ΟΥΝΦΙΚΥΠ, όπως και με τις παρεμβάσεις που γίνονται προς αυτή την κατεύθυνση από τις Βρυξέλλες.
Η απάντηση της Λευκωσίας είναι διαβήματα. Ο συνήθης αβλαβής δρόμος των διαβημάτων. Τα λες, σε ακούνε και το θέμα κλείνει. Τι κόστος έχει η Βρετανία ή οποιαδήποτε άλλη χώρα από τα διαβήματα; Κανένα στην πράξη.
Στην περίπτωση του Λονδίνου υπάρχουν πολλά άλλα τα οποία μπορούν να γίνουν με την υιοθέτηση μέτρων. Και υπήρξε μια προσπάθεια στο παρελθόν, η οποία όμως δεν προχώρησε λόγω αλλαγής της κυβέρνησης.
Το 2007 η Λευκωσία είχε αποφασίσει να ανοίξει το λεγόμενο «δεύτερο μέτωπο», εκτιμώντας ευρύτερα τα δεδομένα. Με την αλλαγή της Κυβέρνησης, το Φεβρουάριο του 2008 αναθεωρήθηκε η πολιτική αυτή.
Αμέσως μετά τη Συμφωνία του Εγγράφου Στρατηγικού Συνεταιρισμού Μεγάλης Βρετανίας-Τουρκία, που υπογράφηκε στις 23.10.2007, η Κυπριακή Κυβέρνηση αποφάσισε να λάβει μέτρα.
Σύμφωνα με πρακτικά της συνεδρίασης του Υπουργικού Συμβουλίου, ημερομηνίας 7 Νοεμβρίου 2007 (επί προεδρίας Τάσσου Παπαδόπουλου), λήφθηκαν αποφάσεις αντιμετώπισης της εξέλιξης αυτής. Σύμφωνα με τα πρακτικά, «ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας (Τ. Παπαδόπουλος), χαρακτήρισε την υπογραφή του Εγγράφου, ως σοβαρή αρνητική εξέλιξη, «αφού αποσκοπεί στη συστηματική προαγωγή χωριστής ανάπτυξης του παράνομου καθεστώτος των κατεχομένων σε κρατική οντότητα και χωριστών σχέσεων με άλλες χώρες».
…Η Κυβέρνηση έκρινε αναγκαία την συνολική επανεξέταση όλου του φάσματος των δεσμεύσεων προς αναθεώρηση των σχέσεων μας με το Ηνωμένο Βασίλειο, ώστε αυτές να τεθούν στη βάση του αμοιβαίου σεβασμού της κυρίαρχης ισότητας και τις ισοτιμίας, της αμοιβαιότητας και της αρχής της αλληλεγγύης μεταξύ των χωρών-μελών της Ε.Ε.
…Αποφασίσθηκε η αποχή, μέχρι νεότερης απόφασης, τόσο του Προέδρου της Δημοκρατίας όσο και μελών του υπουργικού κι άλλων κρατικών αξιωματούχων από δεξιώσεις κι άλλες κοινωνικές εκδηλώσεις που διοργανώνει η Υπάτη Αρμοστεία.
…Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας ανέφερε ότι θεωρείται, επίσης, χρήσιμη η σύσταση δυο Επιτροπών, οι οποίες θα ενηργήσουν με σκοπό την αναθεώρηση των σχέσεων της Κυπριακής Δημοκρατίας με το Ηνωμένο Βασίλειο σε ότι αφορά ειδικά τις Βρετανικές Βάσεις και Διευκολύνσεις που διεκδικεί το Ηνωμένο Βασίλειο στην Κύπρο, με βάση τις ισχύουσες σχετικές Συνθήκες και Συμφωνίες μεταξύ της Κυπριακής Δημοκρατίας και του Ηνωμένου Βασιλείου.
Το Συμβούλιο μετά από ενδελεχή συζήτηση του θέματος, αποφάσισε:
Α) Τη σύσταση Ομάδας Υψηλού Επιπέδου, αποτελούμενη από την Υπουργό Εξωτερικών, τον Υπουργό Εσωτερικών, το Διευθυντή του Διπλωματικού Γραφείου του Προέδρου της Δημοκρατίας, τον Προϊστάμενο του Τομέα Ευρωπαϊκής Ένωσης της Νομικής Υπηρεσίας και τον πρώην Υπουργό Άμυνα και πρώην Υπαρχηγό της Ε.Φ., Φοίβο Κλόκκαρη, η οποία να προβεί στη γενική αναθεώρηση της στάσης της Κυπριακής Δημοκρατίας έναντι των Βρετανικών Βάσεων και Διευκολύνσεων στην Κύπρο, περιλαμβανομένης της επανεξέτασης του καθεστώτος των Βρετανικών Βάσεων και Διευκολύνσεων, σε συνάρτηση με τη γενικότερη στάση του Ηνωμένου Βασιλείου έναντι της Κύπρου και ειδικότερα των νομικών υποχρεώσεων…
β) Τη σύσταση Μόνιμης Υπηρεσιακής Επιτροπής για τις Βρετανικές Βάσεις και Διευκολύνσεις στην Κύπρο, αποτελούμενης από εκπροσώπους του Διπλωματικού Γραφείου του Προέδρου της Δημοκρατίας, της ΚΥΠ, των υπουργείων Εξωτερικών, Άμυνας, Εσωτερικών, Συγκοινωνιών και Έργων καθώς και της Νομικής Υπηρεσίας… Η Μόνιμη Υπηρεσιακή Επιτροπή να προβεί στη συστηματική καταγραφή και μελέτη των καθημερινών σχέσεων των Αρχών της Κυπριακής Δημοκρατίας με τις Αρχές του Ηνωμένου Βασιλείου και ειδικότερα τις Αρχές των Βρετανικών Βάσεων, οι οποίες αφορούν την μεταξύ τους συνεργασία για τη λειτουργία των Βρετανικών Βάσεων και Διευκολύνσεων στην Κύπρο, με βάση τις ισχύουσες σχετικές Συνθήκες και Συμφωνίες μεταξύ της Κυπριακής Δημοκρατίας και Ην. Βασιλείου, με σκοπό την υποβολή εισηγήσεων για διατήρηση ή τροποποίηση τους, αναλόγως της εκάστοτε ισχύουσας σχετικής κυβερνητικής πολιτικής».
ΒΡΕΤΑΝΙΑ: Χρωστά χρήματα στην Κ.Δ.
Οι Βρετανοί παραβιάζουν συστηματικά τις Συνθήκες. Ένα παράδειγμα είναι οι αποζημιώσεις που θα έπρεπε να καταβάλλονται από βρετανικής πλευράς για διευκολύνσεις. Συμφωνία πληρωμής ενοικίου από τους Βρετανούς για τις Βάσεις δεν υπάρχει. Κι αυτό γιατί οι Βρετανοί θεωρούσαν και θεωρούν πως οι Βάσεις είναι «κυρίαρχες» και ως εκ τούτου δεν μπορούσαν να πληρώνουν ενοίκιο για κάτι, το οποίο «θεωρούν δικό τους». Ωστόσο, στις Συνθήκες υπάρχει πρόβλεψη για υποχρεωτική οικονομική βοήθεια και πληρωμή δικαιωμάτων και αποζημίωσης από τη Βρετανία στην Κυπριακή Δημοκρατία. Η Βρετανία, μέχρι και το 1965, κατέβαλλε κανονικά τις οφειλές της. Το 1965 η Βρετανία τερμάτισε μονομερώς την πληρωμή με τη δικαιολογία ότι δεν μετείχαν στο Κράτος οι Τουρκοκύπριοι και ότι τα χρήματα δεν μπορούσε να τα εισπράττει μόνο η ελληνοκυπριακή πλευρά.
Σύμφωνα με τη Συμφωνία, που είναι αποτέλεσμα ανταλλαγής επιστολών, που έχουν επισυναφθεί στη Συνθήκη Εγκατάστασης της 16ης Αυγούστου 1960, η Βρετανία όφειλε να πληρώνει για τη χρήση δρόμων, λιμανιών, για επιστροφές φόρων.
Με βάση τη συμφωνία, το 1961 προέβλεπε αποζημιώσεις ύψους 4 εκατομμυρίων λιρών, το 1962 3 εκατομμύρια, το 1963 2 εκατομμύρια, το 1964 1,5 εκατομμύριο και το ίδιο ποσό το 1965. Η Βρετανία είχε δώσει 500.000 λίρες για κατασκευή μέρους του αεροδρομίου Λευκωσίας, που χρησιμοποιούσε για στρατιωτικούς λόγους, 500.000 λίρες για μετακίνηση του χωριού Ακρωτήρι, 540.000 λίρες για κατασκευή περιφερειακού δρόμου Δεκέλειας- Αγίου Νικολάου, για να αλλάξει η όδευση και να μην περνά μέσα από το χωριό ( Άγιος Νικόλαος).
Με βάση τη συμφωνία, έξι μήνες πριν από τη λήξη της, η οποία ήταν πενταετής, μέχρι την 31η Μαρτίου του τελευταίου χρόνου, θα διεξάγονταν συζητήσεις για αναθεώρηση των ποσών. Οι Βρετανοί τερμάτισαν το 1965 μονομερώς τη συμφωνία και έκτοτε δεν δίνουν χρήματα ούτε για τις διευκολύνσεις, οι οποίες στοιχίζουν στην Κυπριακή Δημοκρατία και περιλαμβάνουν και τη χρήση των δρόμων.