Μέτρο κλειδί για όλους τους Κυπρίους η Αμμόχωστος, υπογραμμίζει ο νέος κυβερνητικός εκπρόσωπος
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ
Του Κώστα Βενιζέλου – WWW.PHILENEWS.COM, WWW.MIGNATIOU.COM
Η Αμμόχωστος δεν είναι ΜΟΕ που θα ευνοήσει τους Αμμοχωστιανούς, αντιθέτως είναι μέτρο κλειδί για όλους τους Κύπριους, Ελληνοκύπριους και Τουρκοκύπριους, και ως τέτοιο θα πρέπει να προσεγγίζεται. Αυτό δηλώνει σε συνέντευξή του στο «Φιλελεύθερο», ο κυβερνητικός Εκπρόσωπος, Νίκος Χριστοδουλίδης, σημειώνοντας πως ο Αμερικανικός παράγοντας έχει εμπλοκή και ρόλο.
Ο Νίκος Χριστοδουλίδης αναφέρει πως η Λευκωσία τονίζει σε όλους ότι η επιστροφή της κλειστής πόλης της Αμμοχώστου θα δώσει νέα δυναμική στη διαδικασία συνολικής λύσης, θα αποκαταστήσει την εμπιστοσύνη των Κυπρίων αποδεικνύοντας ότι όντως μπορεί να υπάρξει λύση επανένωσης και θα ανοίξει νέους ορίζοντες, αναπτυξιακούς και άλλους σε Ε/Κ και Τ/Κ. Στη συνέντευξή του στο «Φ», την πρώτη μετά την ανάληψη των καθηκόντων του, αναφέρει πως τα διαμειφθέντα στις συνομιλίες και οι προτάσεις που υποβάλλονται γίνονται γνωστές σε πολλά κέντρα αποφάσεων που επηρεάζουν, είτε έμμεσα είτε άμεσα, το Kυπριακό. Όλοι, είπε, γνωρίζουν ποιος είναι εποικοδομητικός και ποιος όχι στο τραπέζι των συνομιλιών.
Για τα ταξίδια και τις επαφές σε διάφορες πρωτεύουσες εκπροσώπων του κατοχικού καθεστώτος, ο κυβερνητικός Εκπρόσωπος σημειώνει ότι η Κυβέρνηση ακολουθεί την πολιτική όλων των προηγούμενων Κυβερνήσεων. Δηλαδή, να μην αναγνωρίζονται σε καμία περίπτωση, μέσα από διευθέτηση τέτοιων επαφών, επίσημες ιδιότητες που να παραπέμπουν σε νόμιμη οντότητα στα κατεχόμενα. Από τη στιγμή που αυτό το αποκλείουμε, δεν τίθεται θέμα αναβάθμισης. Περαιτέρω αναφέρει πως όσα λένε οι Τ/Κ στις επαφές τους δεν εισπράττονται πολλές φορές θετικά από τους συνομιλητές τους.
– Η διαδικασία των διαπραγματεύσεων δεν προχωρά για τους γνωστούς λόγους. Η διαδικασία θα συνεχίζεται εσαεί; Υπάρχει εναλλακτικό σενάριο;
– Είμαστε ακόμη στην αρχή της διαπραγμάτευσης. Από την αρχή γνωρίζαμε, τόσο από μελέτη και εμπειρία παλαιότερων διαδικασιών όσο και από τα όσα διαδραματίσθηκαν κατά τη διάρκεια των προσπαθειών για συμφωνία επί του Κοινού Ανακοινωθέντος, ότι η προσπάθεια δεν θα ήταν εύκολη. Ούτε απογοητευόμαστε, ούτε είμαστε υπέρμετρα αισιόδοξοι. Είμαστε συγκρατημένα αισιόδοξοι, και εργαζόμαστε με στόχο τη θετική κατάληξη. Για την δική μας πλευρά, ένας είναι ο στόχος, αυτός της επίλυσης του κυπριακού. Θα καταβάλουμε κάθε προσπάθεια γιατί πολύ απλά επιθυμούμε την επίλυση του κυπριακού και την επανένωση του τόπου μας. Αν φτάσουμε σε αδιέξοδο, κάτι το οποίο απευχόμαστε θα το χειριστούμε. Δεν μου αρέσει να κινδυνολογώ και να προτρέχω. Καλύτερα να μην βιαζόμαστε για εξαγωγή προώρων συμπερασμάτων. Ας αφήσουμε τη διαδικασία να εξελιχθεί επιδεικνύοντας σοβαρότητα, υπομονή, αποφασιστικότητα και διεκδικητικότητα.
– Η διαπίστωση με βάση τα μέχρι σήμερα συζητηθέντα είναι πως η τουρκική πλευρά προσβλέπει περισσότερο στο ναυάγιο αντί στη λύση. Πώς τυγχάνει τούτο διαχείρισης;
– Η διαπραγμάτευση μπορεί να διεξάγεται ανάμεσα στις δύο κοινότητες, αλλά τα διαμειφθέντα στις συνομιλίες και οι προτάσεις που υποβάλλονται γίνονται γνωστές σε πολλά κέντρα αποφάσεων που επηρεάζουν, είτε έμμεσα είτε άμεσα, το Kυπριακό. Όλοι δηλαδή γνωρίζουν ποιος είναι εποικοδομητικός και ποιος όχι στο τραπέζι των συνομιλιών. Επιπλέον, υπάρχει αλληλεπίδραση παραγόντων εξωγενών και εσωτερικών, δυναμικές που δεν μπορούν με βεβαιότητα να προβλεφτούν, με λίγα λόγια κανείς δεν μπορεί να προεξοφλήσει την κατάληξη μιας διαδικασίας από τη στιγμή που και οι δύο πλευρές συνεχίζουν να συνομιλούν.
Εμείς δεν επιθυμούμε, και είναι ξεκάθαρο και στο Κοινό Ανακοινωθέν, να συμμετάσχουμε σε ένα παιχνίδι επίρριψης ευθυνών όπως και δεν συμφωνούμε με το «συνομιλίες για χάριν συνομιλιών». Σε μια διαπραγμάτευση αυτά τα κάνει η πλευρά που βρίσκεται σε δύσκολη θέση, που αισθάνεται ότι οι θέσεις της δεν έχουν απήχηση και δεν μπορούν να γίνουν αποδεκτές. Εμείς εστιάζουμε την προσοχή μας στο δικό μας στόχο, στην επίλυση του κυπριακού και την επανένωση της πατρίδας μας. Μέσα σε αυτό το πλαίσιο συζητάμε ώστε, διαφυλάττοντας τις αρχές και βασικές αξίες, όπως αυτές του σεβασμού των ανθρωπίνων δικαιωμάτων όλων των Κυπρίων, της ασφάλειας αλλά και της βιωσιμότητας και λειτουργικότητας του κράτους, να γεφυρώσουμε διαφορές και να καταλήξουμε σε λύση επανένωσης. Θα πράξουμε λοιπόν ότι μπορούμε χωρίς, όπως είπα, να ξεφεύγουμε από θέσεις αρχής, για να πετύχουμε την επίλυση του κυπριακού.
– Σας ανησυχεί το γεγονός ότι Ναμί και Οζερσάι γίνονται δεκτοί σε υπουργεία ξένων κυβερνήσεων; Δεν προετοιμάζουν το δρόμο προς την αναβάθμιση;
– Οι συναντήσεις Τουρκοκυπρίων με ξένους αξιωματούχους, είτε στην Κύπρο είτε στο εξωτερικό, δεν είναι καινούργιο φαινόμενο και είναι κάτι που παρακολουθούμε προσεκτικά προβαίνοντας όπου δη στα απαιτούμενα διαβήματα. Ενδεχομένως κάποιοι να το συζητούν σήμερα περισσότερο γιατί υπήρξαν σε σύντομο σχετικά διάστημα αρκετές συναντήσεις. Όμως πραγματικά δεν πρόκειται για καινούργιο φαινόμενο.
Εκείνο που έχει σημασία, και εδώ η Κυβέρνηση ακολουθεί την πολιτική όλων των προηγούμενων Κυβερνήσεων, είναι να μην αναγνωρίζονται σε καμία περίπτωση, μέσα από διευθέτηση τέτοιων επαφών, επίσημες ιδιότητες που να παραπέμπουν σε νόμιμη οντότητα στα κατεχόμενα. Από τη στιγμή που αυτό το αποκλείουμε, δεν τίθεται θέμα αναβάθμισης.
Κάποιος θα μπορούσε μάλιστα να ισχυρισθεί ότι υπάρχει και μια όχι κατ’ ανάγκη αρνητική πτυχή σε σχέση με τις συναντήσεις Τουρκοκυπρίων με ξένους αξιωματούχους, όταν, γίνονται μέσα στο σωστό πλαίσιο και δεν τίθεται θέμα αποδοχής δήθεν επίσημων κρατικών ιδιοτήτων. Για παράδειγμα όταν Τουρκοκύπριοι συναντώνται με αξιωματούχους κράτη-μέλη της Ε.Ε. ή και των θεσμικών οργάνων της Ένωσης, και εκφράζουν τις θέσεις τους για την μορφή της λύσης του κυπριακού όπως θα την ήθελαν ή για το πώς αντιλαμβάνονται την ιδιότητα της Κύπρου ως μέλος της ΕΕ στην μετά την λύση εποχή, οι συνομιλητές τους λαμβάνουν ιδίαν γνώση και εικόνα για το λανθασμένο των θέσεων ή καλύτερα για την ορθότητα των δικών μας όταν μιλάμε για την ανάγκη ενεργότερης εμπλοκής της ΕΕ στις συνομιλίες. Αντιλαμβάνονται, δηλαδή, ότι η ΕΕ έχει ρόλο στο να επεξηγηθεί ορθά η σημασία μίας λύσης που θα επιτρέπει την σωστή, χωρίς προβλήματα, εκπροσώπηση της επανενωμένης Κύπρου στην ΕΕ, και θα σέβεται τις αρχές και αξίες που διέπουν την ΕΕ όπως και το κεκτημένο. Δηλαδή, μπορεί κανείς να υποστηρίξει ακόμη και ότι πολλές φορές τα αποτελέσματα τέτοιων επαφών επιβεβαιώνουν την ορθότητα των θέσεων και της επιχειρηματολογίας μας.
– Δίνεται η εντύπωση πως σύντομα θα υπάρξει κίνηση για την Αμμόχωστο; Υπάρχουν ενδείξεις; Τι λένε στην Άγκυρα; Είναι όντως οι Αμερικανοί που κινούνται για το θέμα της Αμμοχώστου;
– Είναι γεγονός ότι εξαρχής ο Πρόεδρος Αναστασιάδης έδωσε μεγάλη βαρύτητα στο θέμα της Αμμοχώστου ως μια εξέλιξη που μπορεί να αλλάξει τα δεδομένα, να δημιουργήσει ένα νέο σκηνικό και να διευκολύνει τις προσπάθειες επίλυσης του κυπριακού. Μιλήσαμε πολύ εντός και εκτός εξηγώντας τη σημασία που αποδίδεται σε ΜΟΕ που θα αγγίξουν την καθημερινότητα Ε/Κ και Τ/Κ, σε μέτρα δηλαδή με χειροπιαστή προστιθέμενη αξία. Οφείλω να αναφέρω ότι ξεκινήσαμε έχοντας να αντιμετωπίσουμε μια διστακτικότητα. Μέσα από επίμονες προσπάθειες, καταφέραμε να πείσουμε για την αναγκαιότητα ενός τέτοιου ΜΟΕ, και ως αποτέλεσμα μπορούμε να είμαστε πιο αισιόδοξοι. Δουλεύουμε σκληρά για να υπάρξει κίνηση, και σε αυτό προσβλέπουμε. Ο Αμερικανικός παράγοντας έχει εμπλοκή και ρόλο. Είναι σε όλους γνωστή η δημόσια δήλωση του Αμερικανού προέδρου στις 11 Φεβρουαρίου. Εμείς τονίζουμε σε όλους ότι η επιστροφή της κλειστής πόλης της Αμμοχώστου θα δώσει νέα δυναμική στη διαδικασία συνολικής λύσης, θα αποκαταστήσει την εμπιστοσύνη των Κυπρίων αποδεικνύοντας ότι όντως μπορεί να υπάρξει λύση επανένωσης και θα ανοίξει νέους ορίζοντες, αναπτυξιακούς και άλλους σε Ε/Κ και Τ/Κ. Η Αμμόχωστος δεν είναι ΜΟΕ που θα ευνοήσει τους Αμμοχωστιανούς, αντιθέτως είναι μέτρο κλειδί για όλους τους Κύπριους, Ε/Κ και Τ/Κ, και ως τέτοιο θα πρέπει να προσεγγίζεται.
Η διπλωματία δεν είναι απολίτικη, είναι πρωτίστως πολιτικό λειτούργημα – «Η θέση του κυβερνητικού Εκπροσώπου αποτελεί συνέχεια της ήδη διανυθείσας διαδρομής»
– Από τη διπλωματία στην πολιτική; Η θέση του κυβερνητικού εκπροσώπου είναι πολιτική κατ΄ εξοχήν θέση.
– Η διπλωματία είναι μια διαδρομή μέσα από την οποία μαθαίνεις να αξιοποιείς τα υφιστάμενα μέσα για τη διεκδίκηση και προάσπιση αυτού που ορίζεται ως το εθνικά συμφέρον. Μαθαίνεις ότι θα πρέπει, ανεξαρτήτως συνθηκών να εκπροσωπείς το κράτος σου με αξιοπρέπεια και σεβασμό στους θεσμούς και στους ανθρώπους του, χωρίς να γκρινιάζεις για τις δυσκολίες και τα προβλήματα και αυτά που δεν έχεις. Να διεκδικείς και χωρίς να αποκόπτεις δεσμούς να πείθεις ακόμη και τους πιο δύσπιστους. Η διπλωματία δεν είναι απολίτικη, αντιθέτως. Είναι πρωτίστως πολιτικό λειτούργημα. Όσον αφορά στην θέση του κυβερνητικού εκπροσώπου για μένα αποτελεί μια συνέχεια της ήδη διανυθείσας διαδρομής. Να σας θυμίσω ότι κατά την διάρκεια της Κυπριακής Προεδρίας του Συμβουλίου της ΕΕ, μου ανατέθηκαν καθήκοντα Εκπροσώπου Τύπου στις Βρυξέλλες. Από την θέση του κυβερνητικού εκπροσώπου, και παράλληλα με τα καθήκοντα του Διευθυντή του Διπλωματικού Γραφείου του Προέδρου της Δημοκρατίας, θα συνεχίσω να υπηρετώ το καλό και το συμφέρον του τόπου στο πλαίσιο των δυνατοτήτων μου και ευχαριστώ τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας που μου εμπιστεύτηκε αυτή τη θέση.
Καταδικασμένος να διαπράξει λάθη του παρελθόντος ο ανιστόρητος
– Είστε και ιστορικός. Έχετε διδάξει και στο πανεπιστήμιο, έχετε εκδώσει και βιβλία ιστορικού και πολιτικού περιεχομένου. Πόσο χρήσιμη είναι η ιστορία ως εργαλείο στη διαχείριση του Κυπριακού;
– Είναι γνωστό ότι ο ανιστόρητος είναι καταδικασμένος να διαπράξει τα λάθη του παρελθόντος. Επομένως η γνώση της ιστορίας δεν θα μπορούσε από το να είναι ένα αδιαμφισβήτητα πολύ χρήσιμο εργαλείο. Στην περίπτωση της Κύπρου, της ιστορίας του κυπριακού προβλήματος και πιο συγκεκριμένα των σχεδίων λύσης που έχουν κατά καιρούς υποβληθεί είναι απολύτως αναγκαία ή μάλλον επιβεβλημένη η όσο το δυνατό πληρέστερη μελέτη του τι προηγήθηκε αφού σου επιτρέπει την εξαγωγή πολύτιμων και πολύ χρήσιμων συμπερασμάτων. Για παράδειγμα, η μελέτη των κατά καιρούς σχεδίων λύσης που υποβλήθηκαν, οδηγεί στο συμπέρασμα ότι στην συντριπτική πλειοψηφία των περιπτώσεων τα σχέδια λύσης τα οποία ήλθαν και παρήλθαν, παρουσιάζουν ομοιότητες και σταθερές των οποίων η διάρκεια και η διαχρονικότητα εκπλήττει. Τα σχέδια λύσης του κυπριακού μπορεί δηλαδή να απορρίφθηκαν αποτυγχάνοντας να κλείσουν τη συγκεκριμένη ιστορική στιγμή την ανοικτή πληγή του κυπριακού, παρέμειναν όμως στο ιστορικό αρχείο του κυπριακού ώστε να μπορεί σε αυτά να ανατρέξει, ακόμη και να κτίσει, ο επόμενος συντάκτης προταθέντος σχεδίου λύσης. Για παράδειγμα δεν θα έπρεπε να αποτελεί έκπληξη το γεγονός ότι το Αμερικανοβρετανοκαναδικό Σχέδιο του 1978, το πρώτο που υποβλήθηκε μετά την τουρκική εισβολή του 1974, παρουσιάζει πολλές ομοιότητες με το Σχέδιο Ανάν 5 που υποβλήθηκε το 2004. Να δώσω ένα άλλο παράδειγμα: Είναι αδυναμία αν κάθε προτεινόμενο σχέδιο ή κάποια επιμέρους πρόνοια που αφορά στην λύση του κυπριακού αντιμετωπίζεται ως μια αυτοτελής πράξη χωρίς ιστορικό υπόβαθρο ή συνέχεια αντί ως γεγονός που ακόμη και αν δεν επέφερε κανένα αποτέλεσμα, δημιουργεί προηγούμενο και πολύ πιθανόν να επανέλθει, ξανά ενώπιον σου. Την ίδια ώρα η μελέτη της ιστορίας του κυπριακού, αποτελεί άκρως απαραίτητο εργαλείο για αυτόν που χειρίζεται το κυπριακό, αυτόν που θα βρεθεί στη θέση του διαπραγματευτή για ένα νέο σχέδιο επίλυσης που είναι σχεδόν βέβαιο ότι θα εμπεριέχει πολλές αρχές που προηγούμενες πρωτοβουλίες εμπεριείχαν. Η εξαγωγή συμπερασμάτων για τα αίτια, τη λογική πίσω από τη διαμόρφωση της κάθε πρωτοβουλίας, καθώς και ο εντοπισμός των σταθερών αρχών που επαναλαμβάνονται σε όλες τις προτάσεις είναι απολύτως απαραίτητη.
Δεν υπήρξαν χαμένες ευκαιρίες για τη λύση του Κυπριακού – ‘Συνταγή αποτυχίας η επαναφορά του σχεδίου Ανάν”
– Να ρωτήσω κάτι που τέθηκε πολλές φορές και συζητείται σε διάφορα επίπεδα, κυρίως μεταξύ ιστορικών, αναλυτών αλλά και πολιτικών. Υπήρξαν χαμένες ευκαιρίες επίλυσης του Κυπριακού;
– Κοιτάξτε, θα πρέπει πρώτα από όλα να ξεκαθαρίσουμε πως προσδιορίζουμε αν ένα σχέδιο λύσης μπορεί να θεωρηθεί ως χαμένη ευκαιρία επίλυσης του κυπριακού. Επιπλέον για να μπορεί να γίνει αναφορά σε χαμένες ευκαιρίες επίλυσης του κυπριακού θα πρέπει το υπό εξέταση σχέδιο λύσης να αποτέλεσε μια ολοκληρωμένη πρόταση. Στις πλείστες των περιπτώσεων, δεν είχαμε ολοκληρωμένα σχέδια λύσης αλλά απλώς κατευθυντήριες γραμμές που αποσκοπούσαν στο να αποτελέσουν τη βάση για περαιτέρω συζήτηση. Κατά συνέπεια η απάντηση, κατά τρόπο τεκμηριωμένο στο ερώτημα περί χαμένων ευκαιριών καθίσταται ακόμη πιο δύσκολο εγχείρημα. Επομένως, έχοντας πάντα ως βάση την ιστορική και επιστημονική μελέτη του κυπριακού, η απάντηση μάλλον τείνει στο ότι δεν υπήρξαν χαμένες ευκαιρίες επίλυσης του κυπριακού. Τούτο λεχθέντος θα πρέπει την ίδια στιγμή να επισημανθεί ότι κάθε επόμενο σχέδιο, δυστυχώς, είναι χειρότερο από το προηγούμενο, γιατί τα παράνομα τετελεσμένα επί του εδάφους ως αποτέλεσμα της κατοχής, παγιώνονται. Τέλος, θα μπορούσε κάποιος να υποστηρίξει ότι μας είχαν, Ε/Κ και ΤΚ, δοθεί ευκαιρίες στο παρελθόν τις οποίες εάν συζητούσαμε με στόχο να μετουσιωθούν σε ολοκληρωμένες λύσεις, ενδεχομένως να είχαν αλλάξει την ιστορία του κυπριακού.
– Άρα πως μπορούμε να ευελπιστούμε σε ένα καλύτερο από το Ανάν σχέδιο λύσης; Ή ένα σχέδιο που δεν θα έχει σχέση με το Ανάν;
– Το κύριο συμπέρασμα κάποιου που έχει ασχοληθεί με την μελέτη του κυπριακού είναι η καταλυτική και καθοριστική επίδραση εξωγενών παραγόντων τόσο στη γένεση του κυπριακού προβλήματος όσο και στην ιστορική του πορεία και εξέλιξη. Το κατά καιρούς διεθνές ενδιαφέρον για το κυπριακό και η κατά καιρούς ανάπτυξη πρωτοβουλιών και τα σχέδια λύσης για το κυπριακό στα οποία συχνά αυτές κατέληγαν ήσαν περισσότερο αποτέλεσμα παραγόντων και δεδομένων στο συστημικό επίπεδο παρά εσωτερικών παραγόντων. Το διεθνές ενδιαφέρον απέρρεε, κατά κύριο λόγο, από τις συνθήκες που επικρατούσαν στο περιφερειακό και διεθνές περιβάλλον την εκάστοτε περίοδο. Είναι ξεκάθαρη, δηλαδή, από την μελέτη του κυπριακού, η καθοριστική επίδραση των σημαντικών εξωτερικών παραμέτρων, σε ένα περίπλοκο και σύνθετο διεθνές πρόβλημα με πολλούς μνηστήρες. Λαμβάνοντας αυτό υπόψη, το 2014 δεν είναι 2004. Σήμερα, μέσα και από συντονισμένες ενέργειες της κυβέρνησης και αξιοποιώντας διαφορετικά δεδομένα, ειδικότερα σε διεθνές επίπεδο, ο ρόλος που μπορεί να διαδραματίσει η Κυπριακή Δημοκρατία σε περιφερειακό επίπεδο είναι όσο ποτέ άλλοτε αναβαθμισμένος ή για τους πιο επιφυλακτικούς έχει όλες τις προοπτικές για μεγαλύτερη αναβάθμιση. Λαμβάνοντας υπόψη και τον παράγοντα Ενέργεια η χώρα μας μπορεί να αναδειχθεί ως ο σταθεροποιητικός πόλος σε μια εξόχως ενδιαφέρουσα περιοχή του παγκόσμιου χάρτη. Η ορθή και συνετή διαχείριση του παράγοντα Ενέργεια μπορεί να ανοίξει νέους ορίζοντες για την Κύπρο και το λαό της επιδρώντας θετικά και σε μια βιώσιμη και λειτουργική λύση, την οποία ο λαός θα μπορέσει να αποδεχθεί επειδή θα καλύπτει τις βασικές του ανησυχίες και θα του παρέχει ασφάλεια. Δεν τίθεται θέμα συγκρίσεων με το σχέδιο Αννάν εφόσον πρόκειται για μια λύση που ο λαός απέρριψε επομένως, όπως και ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας έχει επανειλημμένα ξεκαθαρίσει, δεν θα μπορούσε να επανέλθει με απλές κοσμητικές αλλαγές. Κάτι τέτοιο θα ήταν συνταγή αποτυχίας.