ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ
Του ΝΙΚΟΥ ΜΕΛΕΤΗ
Το πετρέλαιο είναι εκεί. Το φυσικό αέριο είναι εκεί. Όμως απομένει μια τεράστια απόσταση που πρέπει να διανύσει η Κύπρος μέχρι την στιγμή που θα μπορέσει να αξιοποιήσει το «δώρο του θεού».
Η Λευκωσία πρέπει να επιδοθεί σε αγώνα δρόμου για να προλάβει τις εξελίξεις στην παγκόσμια αγορά ενέργειας αλλά και για να αντιμετωπίσει ισχυρότατα πολιτικά και οικονομικά συμφέροντα που έχουν άλλες «βλέψεις» για τα μεγάλα ενεργειακά αποθέματα της Ανατολικής Μεσογείου. Οφείλει ακόμη να δαμάσει τον ενθουσιασμό και τις προσδοκίες που δημιουργούνται ότι επίκειται εντός μικρού διαστήματος η αυτοματοποιημένη επίλυση όλων των οικονομικών προβλημάτων του νησιού.
Και όλα αυτά εξελίσσονται σε ένα ιδιαίτερα δυσμενές περιβάλλον καθώς η πίεση που ασκείται προς την Λευκωσία για έναρξη συνομιλιών για το κυπριακό με τελεσιγραφικά χρονοδιαγράμματα , εντείνεται και δεν είναι φυσικά άσχετη αυτή η πίεση για λύση του κυπριακού, με το μείζον και γεωστρατηγικου χαρακτήρα ζήτημα της εκμετάλλευσης των τεράστιων αποθεμάτων υδρογονανθράκων της περιοχής.
Οι ανακοινώσεις του αμερικανικού πετρελαϊκού κολοσσού Noble Energy σε συνάντηση με τους εκπροσώπους των μεγαλυτέρων τραπεζικών και επενδυτικών Οίκων του κόσμου την περασμένη Τρίτη στο Τέξας, ήρθαν να επιβεβαιώσουν με πανηγυρικό τρόπο τις προβλέψεις των επιστημόνων ότι στην Λεκάνη της Ανατολικής Μεσογείου σε μεγάλο βάθος, κάτω από τα κοιτάσματα του φυσικού αερίου υπάρχουν εξίσου μεγάλα και πολύτιμα κοιτάσματα πετρελαίου.
Ο πρόεδρος της Noble Energy Τσαρλς Ντέιβινσον στην παρουσίαση του έκανε λόγο για ύπαρξη 3 δις βαρελιών πετρελαίου στα κοιτάσματα του Οικόπεδου 12 και του Λεβιάθαν, για τα οποία έχει τα δικαιώματα η εταιρία του σε κοινοπραξία με τις ισραηλινές Delek και Avner.
Η ανακοίνωση αυτή δημιουργεί φυσικά μεγάλες προσδοκίες στην Κύπρο, καθώς το πετρέλαιο μπορεί να είναι εκμεταλλεύσιμο σε διάστημα έως και 24 μηνών και δεν απαιτεί την κατασκευή μεγάλων και πανάκριβων εγκαταστάσεων όπως είναι αυτές του LNG, αποδίδοντας έτσι σχετικά σύντομα οικονομικό όφελος.
Τα πλήρη στοιχεία όμως για την ύπαρξη του πετρελαίου θα διαμορφωθούν μέχρι τον Μάιο όταν θα ολοκληρωθεί η επεξεργασία των τρισδιάστατων σεισμογραφικών ερευνών που έχουν γίνει τους τελευταίους μήνες, ενώ η ιδία η Noble ανακοίνωσε ότι νέες γεωτρήσεις θα γίνουν στο τέλος του 2014 ή το πιθανότερο στις αρχές του 2015.
Οι αισιόδοξες αυτές προβλέψεις δημοσιοποιούνται ενώ μεσολαβούν κρίσιμες επιχειρηματικές κινήσεις τους επόμενους μήνες, μια και η Noble θα ανοίξει τις συζητήσεις για στρατηγικό εταίρο στο Οικόπεδο 12.
Σύμφωνα με πληροφορίες από την Λευκωσία ενδιαφέρον για απόκτηση μέρους των δικαιωμάτων στο Οικόπεδο 12 έχουν δείξει εταιρίες όπως η ΕΝΙ (που έχει δικαιώματα και στα Οικόπεδα 2,3 και 9), η TOTAL (που έχει δικαιώματα στα Οικόπεδα 10 και 11) και η αυστραλιανή Woodside που έχει προκαταρκτική συμφωνία με την Noble για αγορά μεριδίου στο ισραηλινό κοίτασμα Λεβιάθαν.
Ενώ οι ανακοινώσεις αυτές στο Τέξας αναμένεται να προκαλέσουν το ενδιαφέρον των μεγάλων επενδυτών, στην Κύπρο επιχειρήθηκε να πέσουν οι τόνοι και την αποστολή αυτή ανέλαβε ο επικεφαλής της Noble Energy για την Ανατολική Μεσόγειο Κενετ Ελλιοτ, ο οποίος δήλωσε ότι η προτεραιότητα της εταιρίας του παραμένει τα φυσικό αέριο, καθώς για το πετρέλαιο, αν και η ύπαρξη του από γεωλογική άποψη είναι πιο πιθανή, δεν είναι ακόμη δυνατή η ασφαλής πρόβλεψη για τις πιθανότητες εύρεσης εκμεταλλεύσιμων κοιτασμάτων.
Περιέγραψε μάλιστα τα βασικά χαρακτηριστικά, όπως είναι η ύπαρξη «δεξαμενής», η φύση των υδρογονανθράκων και η ύπαρξη «παγίδων πετρελαίου» που κρατούν τα αποθέματα, επισημαίνοντας ότι ακόμη και ένα από τα χαρακτηριστικά αυτά να απουσιάζει, δεν είναι δυνατή η εκμετάλλευση των κοιτασμάτων.
Ο εκπρόσωπος της αμερικανικής εταιρίας δήλωσε ότι η επεξεργασία των στοιχείων θα γίνει έως τον Μάιο αλλά απαιτείται η ύπαρξη τουλάχιστον 20% πιθανότητας για να προχωρήσει η Noble στην επομένη φάση και επέμεινε ότι για την εταιρία του η προτεραιότητα είναι στο φυσικό αέριο καθώς το πετρέλαιο είναι σε πολύ μεγαλύτερο βάθος και η άντληση του είναι τεχνικά πιο περίπλοκη.
Αν και η Noble παραμένει στην θέση της για την κατασκευή σταθμού LNG στο Βασιλικό, ο κ. Ελλιοτ ξεκαθάρισε ότι οι υπάρχουσες ποσότητες φυσικού αερίου δεν είναι αρκετές για έναν τέτοιο σταθμό οπότε θα πρέπει πρόσθετες ποσότητες να προκύψουν είτε από άλλες γεωτρήσεις στο Οικόπεδο 12, είτε από αλλά κυπριακά Οικόπεδα που έχουν ανατεθεί σε άλλες εταιρίες, είτε από το κοίτασμα Λεβιάθαν του Ισραήλ.
Η Noble πάντως φαίνεται να διατηρεί στο τραπέζι τις δυνατότητες διάθεσης φυσικού αερίου στις τοπικές αγορές με αγωγούς προς την Τουρκί , την Αίγυπτο και μέσω του Ισραήλ και προς την Ιορδανία.
Σε ότι αφορά το φυσικό αέριο της Κύπρου στην παρουσίαση της Noble υπάρχουν τρεις εναλλακτικές οδοί:
– ο σταθμός LNG στο Βασιλικό από όπου το υγροποιημένο αέριο μέσω πλοίων θα κατευθύνεται στην Ευρώπη και στην Ασία
– η πλωτή μονάδα LNG (Floating LNG) η οποία θα εγκατασταθεί δίπλα στην πλατφόρμα άντλησης
– μέρος του φυσικού αερίου θα κατευθυνθεί στο Βασιλικό και το υπόλοιπο μέσω αγωγού θα φθάσει στους δυο σταθμούς LNG στα αιγυπτιακά παράλια.
Το ορατό πλέον ενδεχόμενο να υπάρξει θετική συνέχεια στις ανακαλύψεις στην Κυπριακή ΑΟΖ, που θα καταστήσουν πλέον πιο ρεαλιστικό και βιώσιμο το σχέδιο κατασκευής του σταθμού LNG στο Βασιλικό, κινητοποιεί τις δυνάμεις εκείνες και τα συμφέροντα που θέλουν να αποτρέψουν την μετατροπή της Κύπρου εκτός από παραγωγό και κρίσιμο παράγοντα στην μεταφορά ενέργειας προς τις αγορές.
Δεν είναι τυχαίο ότι ο πρώην βοηθός υπουργός εξωτερικών των ΗΠΑ Μάθιου Μπραιζα που πλέον εργάζεται και για λογαριασμό της τουρκικής εταιρίας Turcas με πολύ δραστήριο τρόπο προωθεί την ιδέα κατασκευής αγωγού που θα μεταφέρει το φυσικό αέριο της Κύπρου και του Ισραήλ στην Τουρκία και από εκεί στην ευρωπαϊκή αγορά. Η πρόταση αυτή η οποία έχει την διακριτική στήριξη της εταιρίας Delek που συμμετέχει μαζί με την Noble Energy στην Κοινοπραξία που ελέγχει τόσο το Οικόπεδο 12 όσο και το Λεβιάθαν του Ισραήλ, αντιμετωπίζει όμως σοβαρά πολιτικά προβλήματα: το κυπριακό και τις σχέσεις Ισραήλ-Τουρκίας.
Ο Μάθιου Μπράιζα μιλώντας την περασμένη εβδομάδα στο 2ο Ετήσιο Ενεργειακό Φόρουμ στην Φραγκφούρτη, περιέγραψε την αμφίδρομη σχέση που θα δημιουργηθεί, με τις επενδύσεις σε ένα τέτοιο προτζετκ και την διαδικασία επίτευξης λύσης στα δυο πολιτικά προβλήματα. Θέλοντας να στείλει μήνυμα και στην κυβέρνηση Νετανιαχου ο κ. Μπράιζα έκανε λόγο για στρατηγικό όφελος που θα προσφέρει ο αγωγός στο Ισραήλ ενώ τόνισε ότι βούληση της Ουάσιγκτον είναι να βρεθεί διέξοδος στο Κυπριακό και στις ισραηλινοτουρκικες σχέσεις πριν από τις δημοτικές εκλογές του Μαρτίου.
Η Κύπρος πάντως για μια ακόμη φορά το τελευταίο διάστημα κατήγγειλε στον ΟΗΕ την Τουρκία με αφορμή την απόφαση της να στείλει για σεισμογραφικές έρευνες το ερευνητικό σκάφος Barbaros Harryettin Pasa στην υφαλοκρηπίδα και την ΑΟΖ της Κύπρου.
Με επιστολή του της 5ης Δεκεμβρίου ο πρέσβης της Κύπρου στα Ηνωμένα Έθνη Νίκος Αιμιλιου ενημερώνει τον διεθνή οργανισμό ότι το ερευνητικό σκάφος συνοδεύονταν στην διάρκεια των ερευνών του εντός της κυπριακής ΑΟΖ από την τουρκική φρεγάτα Gokceada (Ίμβρος).
Η Κυπριακή Δημοκρατία μάλιστα κατέθεσε και αναλυτικό χάρτη που αποτύπωνε τα σημεία στα οποία πραγματοποίησε έρευνες το τουρκικό σκάφος οι οποίες επρόκειτο σύμφωνα με την τουρκική NAVTEX να ολοκληρωθούν στις 18 Δεκεμβρίου και κατήγγειλε ότι παραβιάστηκαν βασικές αρχές του εθιμικού διεθνούς δικαίου που αντανακλούν την Σύμβαση για το Δίκαιο της Θάλασσας. Η Κύπρος με την επιστολή της στον ΟΗΕ ζήτησε την ανάκληση του τουρκικού σκάφους και την αποφυγή εκ μέρους της Τουρκίας ενεργειών που οδηγούν σε κλιμάκωση της έντασης.
Στον χάρτη που κατέθεσε στα Ηνωμένα Έθνη η Κύπρος φαίνεται καθαρά η προσπάθεια της Τουρκίας να αμφισβητήσει την κυριαρχία της Κυπριακής Δημοκρατίας ακόμη και σε περιοχές που βρίσκονται νοτίως της (νοητής επέκτασης στην θαλάσσια περιοχή) Πράσινης Γραμμής στην Αμμόχωστο και καλύπτουν μάλιστα μέρος του Οικόπεδου 3 το οποίο έχει παραχωρηθεί για έρευνες στην κοινοπραξία ΕΝΙ-KOGAS.
Η Αθήνα παρακολουθεί με ιδιαίτερο ενδιαφέρον τις εξελίξεις στην Κύπρο, καθώς πέραν των σοβαρών θεμάτων ασφάλειας και γεωπολιτικών ισορροπιών που δημιουργούνται, υπάρχει η προσδοκία ότι οι ανακαλύψεις αυτές στην κυπριακή ΑΟΖ μπορεί να είναι ένα “προμήνυμα” για το τι κρύβεται σε μια κρίσιμη περιοχή μεταξύ της Κρήτης, της Κύπρου και της Αιγύπτου, αλλά και νοτιως της Κρήτης που ήδη έχει διεξαχθεί η τρισδιάστατη σεισμογραφική έρευνα της PGS.
Η πλήρης ανάλυση των στοιχείων των ερευνών της PGS θα έχει ολοκληρωθεί στις αρχές του 2014, και μέχρι το φθινόπωρο θα είναι δυνατή η έναρξη της διαδικασίας για την παραχώρηση αδειών έρευνας και εκμετάλλευσης των κοιτασμάτων που θα έχουν εντοπισθεί.
Την περασμένη εβδομάδα σε σύσκεψη που πραγματοποιήθηκε στο Μέγαρο Μαξίμου ο πρωθυπουργός Αντώνης Σαμαρας ενημερώθηκε, όπως πληροφορείται το ΕΘΝΟΣ της ΚΥΡΙΑΚΗΣ από τον αρμόδιο υπουργό Γιάννη Μανιατη, για τις πρώτες ενδείξεις από τις έρευνες της PGS που είναι ιδιαίτερα ενθαρρυντικές και δημιουργούν σοβαρές προσδοκίες για ύπαρξη σημαντικών κοιτασμάτων τόσο στο Ιόνιο όσο και νοτιως της Κρήτης.
Εντελώς διαφορετικό όμως είναι το ζήτημα που αφορά την θαλάσσια περιοχή μεταξύ Κρήτης και Κύπρου, καθώς για την περιοχή δεν υπάρχουν στοιχεία, παρά μόνο η δισδιάστατη σεισμογραφική έρευνα που πραγματοποίησε το 2002 η εταιρία TGS. Οι επιστήμονες εκτιμούν ότι στην περιοχή αυτή που αποτελεί συνεχεία της «Λεκάνης της Λεβαντινης και του Ηροδότου» γεωλογικά τουλάχιστον υπάρχουν μεγάλες πιθανότητες εντοπισμού υδρογονανθράκων.
Όμως η περιοχή αυτή είναι ουσιαστικά εκτός κάθε σχεδιασμού λογω των ενστάσεων της Τουρκίας η οποία διεκδικεί μεγάλο τμήμα της ελληνικής και κυπριακής υφαλοκρηπίδας στην περιοχή αυτή. Πάντως τούς πρώτους μήνες του 2014 και εφόσον αρχίζει να ξεκαθαρίζει η πολιτική κατάσταση στην Αίγυπτο, η Αθήνα αναμένονταν να επιδιώξει την εξεύρεση συμβιβαστικής λύσης με την Αίγυπτο για οριοθέτηση των μεταξύ των δυο χωρών θαλασσίων ζωνών (πιθανόν και με συμφωνίες συνεκμετάλλευσης σε κοινά κοιτάσματα), εξέλιξη που θα είναι καθοριστική και για ενδεχόμενες μελλοντικές διαπραγματεύσεις με την Τουρκία.
ΠΗΓΗ: www.ethnos.gr