Ο κορωνοϊος έχει παγώσει το ζήτημα της Τουρκίας στις ΗΠΑ αλλά όχι για πολύ: Η ώρα των μεγάλων αποφάσεων…

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Άκρα ετοιμότητα στον αμερικανικό στρατό: Ενισχύει την παρουσία του στη Μέση Ανατολή – Τρόμος στο Ιράν: Σε «ασφαλή τοποθεσία» οδηγήθηκε ο ανώτατος ηγέτης Χαμενεΐ

Συνάντηση του Γιώργου Γεραπετρίτη με την υπουργό Εξωτερικών της Αργεντινής στη Νέα Υόρκη * Στο επίκεντρο η συνεργασία σε εμπόριο, τουρισμό και επενδύσεις

Κυριάκος Μητσοτάκης: «Το ότι συζητάμε με τον Ερντογάν δεν σημαίνει ότι συμφωνούμε» -«Καμία συζήτηση περί αναγνώρισης του ψευδοκράτους»

Του ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ ΔΡΙΒΑ*

Η υγειονομική κρίση που ξεκίνησε στην Κίνα και εξαπλώθηκε σε όλον τον κόσμο με σοβαρές συνέπειες, έχει μονοπωλήσει το ενδιαφέρον και δικαιολογημένα.

Η πολιτική δεν έχει σταματήσει όμως όλος ο κόσμος έχει αναλωθεί στις επιπτώσεις της πανδημίας, προσπαθώντας να βρει τη μεγάλη εικόνα των όσων θα αφήσει πίσω του η πρώτη μεγάλη πανδημία στην εποχή της υψηλής τεχνολογίας. Περιφερειακά ζητήματα και γεωπολιτικές αναγκαιότητες, έχουν παγώσει όμως μόνο στο να αναδεικνύονται.

Τα κράτη συνεχίζουν να έχουν εξωτερική πολιτική και εν μέσω της υγειονομικής κρίσης, δεν μπορούμε να επικεντρωθούμε σε ορισμένες εξελίξεις που είναι πολύ σημαντικές για την Ελλάδα καθώς αφορούν τις σχέσεις Τουρκίας-ΗΠΑ οι οποίες δε θα μείνουν όπως ήταν πριν την πανδημία για τον πολύ απλό λόγο πως άλλη Αμερική αναδύεται και άλλη Τουρκία την ώρα που μετράμε χιλιάδες νεκρούς παγκοσμίους.

Στο CSIS έγινε μια ανάλυση εν μέσω πανδημίας του κορωνοϊού, περίπου ένα πριν. Το Center for Strategic and International Relations φιλοξένησε μια ανάλυση στην οποία αναφερόταν πως οι επόμενοι μήνες είναι πολύ κρίσιμοι για τους S-400 και τις σχέσεις μεταξύ ΗΠΑ και Τουρκίας. Μην ξεχνάμε πως έχουν ψηφιστεί κυρώσεις από τα αμερικανικά νομοθετικά όργανα τις οποίες ο Αμερικανός πρόεδρος δεν μπορεί να απορρίψει, αλλά επικαλούμενος λόγους εθνικής ασφαλείας, μπορεί να παγώσει τις κυρώσεις για 180 μέρες. Πράγμα το οποίο έκανε.

• Η προσέγγιση του Αμερικανού προέδρου πριν την πανδημία, έμοιαζε πολύ με το τουρκικό αφήγημα που πουλούσε σε αφελείς όλου του κόσμου η Τουρκία και ονομάστηκε ”Δόγμα Νταβούτογλου”. Ο μεγάλος στρατηγιστής Luttwak είχε χαρακτηρίσει ”ανόητο” τον Νταβούτογλου, όταν στην Ελλάδα είχε γίνει κάτι σαν ”διάνοια” που έπρεπε να μαντέψουμε.

Ο Νταβούτογλου έκανε διάσημη την φράση ”πολιτική των μηδενικών τριβών με τους γείτονες” ενώ ταυτόχρονα ζητούσε την περιφερειακή ηγεμονία. Ο Τραμπ δεν ήθελε να του χαλάσει το αφήγημα το οποίο θα του έδινε περπατώντας τη δεύτερη θητεία στον Λευκό Οίκο και δεν είναι άλλο, από το οικονομικό θαύμα που θεωρεί πως πέτυχε.

H εξωτερική πολιτική του Τραμπ ήταν των μηδενικών τριβών, εκτός και αν επρόκειτο για το Ιράν, προκειμένου να θυμηθεί να ασκήσει κριτική στον προκάτοχό του Μπάρακ Ομπαμα, ο οποίος τον ερχόμενο Νοέμβριο θα έχει κλείσει τέσσερα έτη από όταν έγινε ”πρώην” πρόεδρος. Μπορεί οι πέριξ του Αμερικανού προέδρου να του έχουν δώσει συμβουλές οι οποίες ακουμπούν οριακά τον πολιτικό ρεαλισμό, (του τύπου ”αν έρθουμε σε ρήξη με την Τουρκία θα πάει ακόμη πιο κοντά στη Ρωσία”) όμως φαίνεται οτι κάτι τέτοιο δεν ισχύει, καθώς ο Ντόναλντ Τραμπ ακολουθεί μια πολύ παλιά αμερικανική συνταγή.

Ο Charles Beard, ο μεγάλος θιασώτης της πολιτικής των ”Ανοικτών Θυρών” για την εξωτερική πολιτική των ΗΠΑ, είχε γράψει το 1935 οτι εσωτερική και εξωτερική πολιτική είναι οι δύο όψεις ενός πράγματος. Για τον Τραμπ, όλη η εξωτερική πολιτική των ΗΠΑ έπρεπε να παγώσει για να πάει μέχρι το καλοκαίρι σε μια καμπάνια η οποία θα αφορούσε μόνο τον εσωτερικό κόσμο των ΗΠΑ. Αν ήταν η ευνοϊκά ουδέτερη πολιτική του Τραμπ προς την τη Τουρκία αποτέλεσμα των συμβούλων του, τότε θα έπραττε το ίδιο και με τον ΠΟΥ.

Ο ΠΟΥ πράγματι γεννά ερωτηματικά καθώς και ο προϊστάμενός του και οι σχέσεις που έχει εδώ και χρόνια με την Κίνα. Ωστόσο, αν η Αμερική του Τραμπ ακολουθούσε την ίδια φιλοσοφία με αυτήν που υποτίθεται ακολουθεί με την Τουρκία, δε θα επιτιθόταν στον ΠΟΥ, αλλά θα προσπαθούσε να μην τον κάνει να στραφεί περισσότερο στην Κίνα, όπως δηλαδή θα προσπαθούσε ο Αμερικανός πρόεδρος να μην στείλει την Τουρκία στην ρωσική αγκαλιά.

• Αυτή τη στιγμή, η Αμερική μετρά δεκάδες χιλιάδες νεκρούς και δεκάδες εκατομμύρια ανέργους. Το προεκλογικό αφήγημα που ετοίμαζε έχει καταστραφεί στην χειρότερη περίπτωση. Στην καλύτερη περίπτωση, έχει ραγίσει ανεπανόρθωτα. Η εξωτερική πολιτική, θα είναι ένα από τα υποκατάστατα τα οποία θα χρησιμοποιήσει ο πρόεδρος Τραμπ.

Ήδη αρκετοί Ρεπουμπλικάνοι θεωρούν πως η πολιτική καμπάνια για τις εκλογές του 2020 πρέπει να στηριχθεί σε μεγάλο βαθμό στην λαίλαπα του κινεζικού ιού. Ωστόσο, οι Δημοκρατικοί θα τα παίξουν όλα για όλα και στο πεδίο της αμερικανικής εξωτερικής πολιτικής, δε θα μείνει ψίχουλο το οποίο δε θα εκμεταλλευτούν. Η Τουρκία απασχολεί εδώ και τουλάχιστον 2 έτη την Αμερική και δεν είναι ψίχουλο.

Ολόκληρο Blοomberg έφτασε σε σημείο να προτείνει στις ΗΠΑ να αφήσουν την Τουρκία και να πορευθούν με τους δυτικούς συμμάχους χωρίς να υπολογίζουν έναν προβληματικό σύμμαχο όπως η Τουρκία (χρησιμοποιώντας μάλιστα τη φράση ”erratic ally” για την Τουρκία). Η Τουρκία πάει από το κακό στο χειρότερο καθώς όσο και αν κόβει νούμερα, όση εξαγωγή πολιτικού ψεύδους και αν κάνει, η οικονομία της είναι επί ξύλου κρεμάμενη.

Κάπου 170 δισ. Δολάρια είναι ουσιαστικά ”ακάλυπτα” και οι συζητήσεις για προσφυγή της Τουρκίας στο ΔΝΤ αυξάνονται παράλληλα με την αγανάκτιση εκατομμυρίων Τούρκων πολιτών που βλέπουν την συμμορία του Ερντογάν να αιματοκυλά την Μέση Ανατολή, να καταπιέζει θεμελιώδεις πληροφορίες, να φυλακίζει για διασπορά φημών για τον κορωνοϊό και να δημιουργεί συνθήκες που δημιούργησε ο Αγιατολάχ Χομεϊνί πριν 4 δεκαετίες στο Ιράν.

Το εσωτερικό των ΗΠΑ διαμορφώνει σε μεγάλο βαθμό την εξωτερική τους πολιτική και γι’αυτό από το HellasJournal.com έχουμε αρκετές φορές πει πως η Ελλάδα πρέπει να στοχεύσει στο να εξαρτώνται αμερικανικά χρήματα από εκείνη σε επίπεδο επιχειρήσεων και οικονομίας. Η Τουρκία έχει βγει με το χέρι ανοικτό για να ζητήσει αύξησει των αποθεματικών της.

Λίγες βδομάδες πριν, το κατά τ’άλλα αγέρωχο ΑΚΡ, κλαψούριζε για να στείλουν οι Αμερικανοί πυραύλους Patriot για να προστατεύσουν τον τουρκικό στρατό εισβολής από τους Ρώσους τους οποίους οι Τούρκοι έχουν από το 1997 διευκολύνει στον Blue Stream και από το 2016 έχουν συμφωνήσει για τον Turkish Stream, τους κάλεσαν μαζί με την Rosatom για να φτιαχτεί το εργοστάσιο πυρηνικής ενέργειας στο Ακουγιού και από τους οποίους αγόρασαν το μη συμβατό με το ΝΑΤΟ αντιαεροπορικό σύστημα S-400. Η απόλυτη παράνοια από μια χώρα που δημόσια και συστηματικά έχει ανακηρύξει τις ΗΠΑ σε ”εχθρό της Τουρκίας”.

• Στο τελευταίο τηλεφώνημα που είχαν οι δύο ηγέτες, ο Τούρκος πρόεδρος φέρεται να έσκυψε ακόμη περισσότερο, ζητώντας οικονομική βοήθεια από τις ΗΠΑ μήπως αποτραπεί η υπαγωγή της Τουρκίας στο ΔΝΤ. Όμως η Αμερική αυτή τη στιγμή, ασχολείται με τους δεκάδες χιλιάδες νεκρούς.
• Ο Τραμπ δε θα μπορέσει να δείξει στην αμερικανική κοινή γνώμη η οποία θρηνεί νεκρούς και ανέργους οτι μπορεί να βοηθά οικονομικά άλλες χώρες, ιδίως όταν για την πολιτική ελίτ αυτών των χωρών, άνθρωποι σαν τον Μπόλτον έχουν πει πως υπάρχουν στενές σχέσεις με τον Λευκό Οίκο. Τι θα κάνει λοιπόν η Αμερική με την Τουρκία;

Χωρίς να ήταν κάτι σχεδιασμένο από τον Αμερικανό πρόεδρο, η Τουρκία τυλίχθηκε σε μια κόλλα χαρτί από μόνη της. Ο τακτικισμός της Τουρκίας και οι μωροφιλοδοξίες του ΑΚΡ που έγιναν κοκτέϊλ με έναν άνευ προηγουμένου παραβατικό κυνισμό, οδήγησαν την Τουρκία στο ένα στραπάτσο μετά το άλλο.

Σε Συρία, σε Λιβύη, σε Έβρο και βέβαια στην οικονομία. Αντί λοιπόν οι Αμερικανοί να περιμένουν άλλους 3,5 μήνες για να δουν αν θα ενεργοποιήσουν τις κυρώσεις που έχουν ψηφιστεί για την Τουρκία, ίσως περιμένουν το ισοδύναμό τους, το οποίο ίσως είναι και πολύ χειρότερο. Την υπαγωγή της Τουρκίας στο ΔΝΤ.

Μια τέτοια εξέλιξη βέβαια θα είχε πολύ ενδιαφέρουσες εξελίξεις αναφορικά και με τους S-400 και με τις ρωσοτουρκικές σχέσεις. Από την άλλη πλευρά, όπως είπαμε η εσωτερική πολιτική των ΗΠΑ έρχεται πρώτη για τον εκάστοτε πρόεδρο των ΗΠΑ και για τον εκάστοτε υποψήφιο.

• Πολιτικοί των ΗΠΑ είναι οι άνθρωποι, στους Αμερικανούς πολίτες λογοδοτούν. Δε θα είναι επομένως καθόλου απίθανο να δούμε τον Τραμπ να κάνει show προεκλογικά με την Τουρκία, επιβάλλοντάς της κυρώσεις, δείχνοντας οτι έχει πυγμή και αποτινάσσοντας από πάνω του την κριτική των ΄΄κακών γλωσσών” που θέλουν τον Αμερικανό πρόεδρο και την οικογένειά του να έχουν προσωπικά συμφέροντα στην Τουρκία.

Αν γίνει κιόλας αυτό που ψιθυρίζεται, οτι δηλαδή η Τουρκία θα εκβιάσει τις ΗΠΑ να την πληρώσουν και από πάνω αλλιώς θα καταφύγει στην Κίνα, τότε τα πράγματα θα γίνουν ακόμη πιο μαύρα για την Τουρκία, σε μια περίοδο που στις ΗΠΑ, η Κίνα έχει γίνει το κόκκινο πανί για την τουλάχιστον παράξενη διαχείριση του Πεκίνου στο ζήτημα της πανδημίας.

ΥΣΤΕΡΟΓΡΑΦΟ: Στον θείο μου τον Γιάννη που έφυγε από τη ζωή. 

(*)ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΔΡΙΒΑΣ
Research Fellow – HALC, Ph.D. Cand. (Hellenic-American Relations after the Cold War Era)

• Τα σχόλια που δημοσιεύονται στην ιστοσελίδα μας εκφράζουν απαραίτητα τους συγγραφείς. Η ιστοσελίδα μας δεν λογοκρίνει τις γνώμες κανενός.

Η Ιταλία και το μεγάλο ερωτηματικό στον Ευρωπαϊκό Νότο: Ποια θα είναι η επόμενη μέρα της Ε.Ε.;