Κρίσιμος θα είναι ο Δεκέμβριος καθώς θα ξεκαθαρίσει το τοπίο στο Κυπριακό, με τον καθορισμό των «όρων αναφοράς» ενώ αναμένονται τα πρώτα δείγματα γραφής από τις έρευνες της αμερικανικής εταιρείας Exxon Mobil, στο θαλασσοτεμάχιο 10.
Την ίδια ώρα, η Άγκυρα κινείται σε διάφορα επίπεδα με στόχο την αποτροπή των ενεργειακών σχεδιασμών της Λευκωσίας, αν και τούτο θεωρείται πλέον δύσκολο να γίνει. Η τουρκική πλευρά κινείται σε μια λογική επιβολής τετελεσμένων τόσο στη θάλασσα όσο και την ξηρά. Η επί του εδάφους επιβολή τετελεσμένων, διά της λογικής της δημιουργίας γκρίζων ζωνών, είναι ευκολότερη οδός για την τουρκική πλευρά καθώς θα προκαλέσουν, όπως εκτιμάται, με αυτόν τον τρόπο περισσότερο κόστος στους Ελληνοκύπριους.
Η εκπρόσωπος του Γενικού Γραμματέα του ΟΗΕ, Τζέιν Χολ Λουτ, αναμένεται στην Κύπρο και την περιοχή για διαβουλεύσεις με όλους τους παίκτες εντός Δεκεμβρίου. Θα προσπαθήσει μέσα από τις συζητήσεις να διαμορφώσει τους «όρους αναφοράς», ώστε να αρχίσουν οι διαπραγματεύσεις. Εγχείρημα ιδιαίτερα δύσκολο καθώς θα πρέπει να συμφωνηθούν ποιες είναι οι συγκλίσεις, ποιο από τις δύο εκδοχές του πλαισίου Γκουτέρες ισχύει, καθώς και στη μεθοδολογία. Η κ. Λουτ ενδέχεται να καταγράψει σε ένα εκτενές κείμενο όλα, συμφωνηθέντα και μη, εκκρεμότητες ενώ είναι ξεκάθαρο ότι θα καθορίσει και χρονοδιάγραμμα κατάληξης. Είτε με συμφωνία είτε με αδιέξοδο.
Είναι προφανές πως ενόψει όλων αυτών των διεργασιών έχουν αρχίσει σιγά-σιγά να ενεργοποιούνται διάφοροι διεθνείς παράγοντες με στόχο να πιέσουν προς την κατεύθυνση να ξεκαθαρίσει το τοπίο στο Κυπριακό. Πλέον συζητείται το σενάριο της μη λύσης, με καθορισμό όμως των επόμενων βημάτων και για τις δυο πλευρές. Οι Τούρκοι θέτουν επίμονα το ζήτημα ποιο θα είναι το καθεστώς των Τουρκοκυπρίων μετά από μια νέα αποτυχημένη προσπάθεια.
Είναι ξεκάθαρο πως η Άγκυρα κινείται σε ένα άλλο πεδίο, αυτό που θεωρεί πως διαμορφώνεται μετά από δύο αποτυχημένες Πενταμερείς και επιχειρεί να καθορίσει το τοπίο μέσα στο οποίο θα κινηθούν όλοι οι εμπλεκόμενοι.
Η τουρκική θέση κωδικοποιείται ως εξής:
Σε σχέση με τα ενεργειακά η Άγκυρα θέλει μερίδιο και θα επιμένει με εκβιαστικές κινήσεις. Προτάσσει τον διαμοιρασμό είτε με λύση είτε χωρίς. Αυτό, σύμφωνα με ξένους διπλωμάτες, μπορεί να το πετύχει εάν –κάτω από το βάρος κινήσεων επιβολής, απειλών, εκφοβισμού– εξασφαλίσει τη συναίνεση της Λευκωσίας για συνδιαχείριση. Μια τέτοια εξέλιξη θα συνιστά αυτοχειρία για την Κυπριακή Δημοκρατία, ανεξάρτητα εάν η Τουρκία το εξασφαλίσει τεντώνοντας το σχοινί μέχρι του σημείου που θα κοπεί.
Στην αντίπερα όχθη, η Λευκωσία θέλει να φρενάρει τις όποιες εξελίξεις μέχρι να γίνει γνωστό το μέγεθος των ανακαλύψεων στο θαλασσοτεμάχιο 10 της κυπριακής ΑΟΖ. Αυτό θα ξεκαθαρίσει ενδεχομένως και τον Φεβρουάριο. Θέλει να έχει εικόνα καθώς εκτιμά πως θα μπορέσει να αξιοποιήσει το νέο αυτό εργαλείο στα χέρια της. Μέχρι τότε, η τακτική που υιοθετείται δημιουργεί σύγχυση. Τόσο για τις προθέσεις της Λευκωσίας όσο και για τις επιδιώξεις. Η ατζέντα των συζητήσεων στη δημόσια σφαίρα διευρύνεται με «νέες ιδέες», που προτάσσονται και στη συνέχεια κάποιες εγκαταλείπονται. Οι συζητήσεις για αποκεντρωμένη/χαλαρή ομοσπονδία, συνομοσπονδία, δύο κράτη και εσχάτως για ΝΑΤΟ, είναι αποτέλεσμα τακτικισμών και απουσίας σχεδιασμού.
Στη Λευκωσία επενδύουν στην εμπλοκή στις έρευνες εντός της κυπριακής ΑΟΖ των Αμερικανών και των Γάλλων. Οι δύο αυτές χώρες δεν πρόκειται ασφαλώς να ανεχθούν τα τουρκικά τερτίπια και θα απαντήσουν εάν επηρεασθούν συμφέροντά τους. Δεν φαίνεται, ωστόσο, διατεθειμένες να προσφέρουν ομπρέλα προστασίας στη Λευκωσία για τουρκικές προκλήσεις που είναι εκτός των περιοχών που δραστηριοποιούνται οι εταιρείες τους. Είναι δε σαφές πως οι όντως πολύ κακές σχέσεις ΗΠΑ – Τουρκίας δεν θα κρατήσουν για πάντα και προφανώς και η Λευκωσία δεν μπορεί να επενδύει μόνο σε αυτό αλλά σε μια αναβαθμισμένη σχέση, ανεξαρτήτως τι συμβαίνει μεταξύ Ουάσινγκτον και Άγκυρας. Η πρόσφατη υπογραφή συμφωνίας ΗΠΑ – Κύπρου, όταν ήταν στην αμερικανική πρωτεύουσα ο ΥΠΕΞ, Νίκος Χριστοδουλίδης, δείχνει πως οι Αμερικανοί μπορούν να αντιμετωπίσουν την Κύπρο και ως χώρα -συνεργάτη για περιφερειακά θέματα.
Οι εξελίξεις θα τρέχουν τον Δεκέμβριο και το ζητούμενο είναι να μην προσπεράσουν τη Λευκωσία και να «παίξουν» οι υπόλοιποι στην απουσία της.
Στα κατεχόμενα παιχνίδι μοιράζει ο Κουντρέτ Οζερσάι, ο λεγόμενος υπουργός εξωτερικών, καθώς εκφράζει πλήρως τις τουρκικές θέσεις. Ο κατοχικός ηγέτης, Μουσταφά Ακιντζί, αν και επιχειρεί να διαφοροποιηθεί από την Άγκυρα, επί της ουσίας έχει αδρανοποιηθεί από την Άγκυρα και αναμένει να ολοκληρώσει τη «θητεία» του.
Την ίδια ώρα, συνεχίζεται από την Άγκυρα το σχέδιο ισλαμοποίησης των κατεχομένων. Το ψευδοκράτος, πάντως, προτάσσει το θέμα της ενέργειας με εντολές της Άγκυρας, ζητώντας συνδιαχείριση του φυσικού πλούτου πριν από μια συμφωνία στο Κυπριακό.
Μερικές ημέρες μετά την πανηγυρική διάνοιξη δύο νέων διόδων από και προς τα κατεχόμενα, το πρώτο στη Δερύνεια και το δεύτερο στη Λεύκα- Απλίκι, οι κατοχικές δυνάμεις παραβίασαν τη νεκρή ζώνη προκαλώντας επεισόδια με Κύπριους πολίτες. Όπως είναι γνωστό, εισέβαλαν στη νεκρή ζώνη, στην περιοχή της Δένειας, κοντά στη Λευκωσία, εκδιώκοντας γεωργούς, οι οποίοι διαχρονικά καλλιεργούν τα χωράφια τους σε συνεννόηση με τα Ηνωμένα Έθνη. Το επεισόδιο στη Δένεια, που κράτησε μερικά 24ωρα, ενδεχομένως να θεωρηθεί μεμονωμένο και να προβληθεί έτσι από κάποιους που προτιμούν να κρύβουν τις τουρκικές προκλήσεις κάτω από το χαλί. Ωστόσο, επί της ουσίας πρόκειται για ένα γεγονός που ακολούθησε χρονικά τη λειτουργία δύο νέων οδοφραγμάτων. Ήταν η παρέμβαση του κατοχικού στρατού εναντίον πολιτών, μια κίνηση που προφανώς στέλνει μηνύματα με αποδέκτες τη Λευκωσία και όχι μόνο.
Το πραγματικό προσωπείο του κατοχικού καθεστώτος είναι αυτό που έδειξε με την παρέμβαση του στρατού εναντίον ανυπεράσπιστων αγροτών, οι οποίοι, μετά την εμφάνιση των Τούρκων στρατιωτών, είχαν δίπλα τους σε κάποια φάση άοπλα μέλη της Ειρηνευτικής Δύναμης. Το έγκλημα των αγροτών ήταν πως ήθελαν να ασχοληθούν με τη γη τους. Αυτό που κάνουν για χρόνια, χωρίς οι Αττίλες να… ενοχλούνται.
Ο στόχος της τουρκικής πλευράς ήταν και είναι η επιβολή νέων τετελεσμένων και η δημιουργία γκρίζων ζωνών. Αυτό δεν είναι καινούργιο, ενδεχομένως όμως να κλιμακωθεί αυτή η προσπάθεια την περίοδο αυτή. Το επεισόδιο, πάντως, επιβεβαιώνει, για ακόμα μια φορά, την ανάγκη παρουσίας της ΟΥΝΦΙΚΥΠ στο νησί.
Τα πρώτα δείγματα για αέριο τον Δεκέμβριο: Στην πρίζα για ξεκαθάρισμα και στο Κυπριακό