Η οικονομική κρίση και ο πειρασμός της Δημοκρατίας
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ
Του ΚΩΣΤΑ ΒΕΡΓΟΠΟΥΛΟΥ
Η οικονομικη διαχειριση της διεθνους κρισης που εχει ξεσπασει απο το 2008 εξακολουθει, τουλαχιστον στην Ευρωπη, να παραμενει στα δογματα του νεοφιλελευθερισμου και της Παλαιας Διαθηκης, με αποτελεσμα σημερα, επειτα απο επταετια, οι προυποθεσεις για επανεκκινηση της οικονομιας να μην συγκεντρωνονται.
Η Ευρωπαικη Κεντρικη Τραπεζα αυξανει την ρευστοτητα, εντουτοις αυτη κατακρατειται απο τις τραπεζες και δεν διοχετευεται στην οικονομια. Παρα τις ενεσεις ρευστοτητος, σημερα η τελευταια πασχει απο δραματικη ελλειψη ρευστοτητος με τον αποληθωρισμο προ των πυλων, ωσαν η ρευστοτητα της ΕΚΤ να μην ειχε καν υπαρξει. Στις ΗΠΑ, ενω η ομοσπονδιακη τραπεζα διοχετευει ρευστοτητα στην οικονομια και οι επιδοσεις βελτιωνονται, ενω οι ρυθμοι γινονται θετικοι και η ανεργια υποχωρει, εντουτοις οι δογματικοι του αφηρημενου χρηματος την διαβαλλουν με την προβλεψη οτι τα επιτευγματα παραμενουν ευθραυστα, καθ’οσον βασιζονται σε δημοσιες δαπανες και οχι ιδιωτικες.
Ομως, οι δημοσιες δαπανες ειναι παντα σταθεροτερες απο τις ιδιωτικες! Πραγματικα παραδοξη και αντιφατικη η σταση του χρηματος και των τραπεζων στην εποχη μας! Αφ’ενος εχουν περασει την αντιληψη οτι προυποθεση εξοδου απο την κριση ειναι η διασωση των τραπεζων με δημοσιο χρημα, δηλαδη με χρημα των φορολογουμενων, που ομως φορτωνεται στο δημοσιο χρεος. Λεηλατουνται οι φορολογουμενοι και η οικονομια, προς χαριν των τραπεζων, τα βαρη επιρριπτονται τον ηδη υπερχρεωμενο δημοσιο τομεα, η ιδιωτικη οικονομια γονατιζει με τις περικοπες δαπανων και εισοδηματων προς χαριν των τραπεζων, ομως αυτες τελικα δεν σωζονται, αφου προβαλλουν διαρκως νεες «τρυπες» που αξιωνουν προσθετες μεταβιβασεις εισοδηματων εις βαρος παντα της οικονομιας.
Τα «κοκκινα δανεια», που σημερα εντοπιζονται ως απειλη, δεν ειναι παρα απλη συνεπεια της πτωτικης πορειας της οικονομιας και της συρρικνωσης των εισοδηματων λογω της λιτοτητος με αιτιολογια την διασωση των τραπεζων. Ενοσω η οικονομια συρρικνωνεται, με τις περικοπες δαπανων και την υφεση, ολα τα δανεια που εχουν χορηγηθει, ακομη και τα πιο υγιη, «κοκκινιζουν». Μονον με ανακαμψη της οικονομιας και των εισοδηματων τα «κοκκινα δανεια» θα μπορεσουν να εξυπηρετηθουν. Θα πρεπει καποιος να μην ειναι οικονομολογος για να επισημανει την παρανοια στην οποια οι ισχυροι του χρηματος εχουν σημερα εγκλωβισει την οικονομια και την ζωη εκατομμυριων ανθρωπων. Ισως φθανει η στιγμη που η οικονομικη διαχειριση της κρισης παραχωρει την θεση της στην δημοκρατικη, κοινωνικη και πολιτικη διαχειριση. Η πρωτη εχει παει τοσο ασχημα, ωστε αποκλειεται η δευτερη να παει χειροτερα.
Το βιβλιο του Γαλλου Τομα Πικετι, «Το κεφαλαιο στον 21ο αιωνα», εγινε σε τρεις μηνες μπεστ-σελερ στον αγγλοσαξονικο κοσμο. Αν και οικονομολογος, ο Πικετι προτιμα να δηλωνει «κοινωνικος επιστημων», αφου οι ομοτεχνοι δυσπιστουν απεναντι του. Θεμα του οι ανισοτητες εισοδηματος και περιουσιας, που στην εποχη μας λαμβανουν απειλητικες διαστασεις, θυμιζοντας την ανησυχητικη δεκαετια του 1920-1930 και την μεγαλη κριση που ακολουθησε. Στην διαρκεια δυο αιωνων, διαπιστωνει ο συγγραφευς, εχει αποδειχθει οτι οι ανισοτητες δεν βελτιωνουν την λειτουργια του συστηματος, αλλα την υπονομευουν μεχρι την τελικη πτωση της. Η σημερινη κριση, τονιζει, αποδιδεται στην απορρυθμιση του κεφαλαιου και στην αποφορολογηση των υψηλων εισοδηματων κατα την τελευταια 30ετια.
Η πολιτικη αυτη, που εγκαινιασθηκε με τους Θατσερ (1980) στη Βρετανια και Ρηγκαν (1981) στις ΗΠΑ, εχει αποφερει υψηλη συγκεντρωση πλουτου, αλλα ταυτοχρονα κρισιμη επιδεινωση ολων ανεξαιρετως των οικονομικων επιδοσεων. Δεν ευσταθει οτι η υψηλη φορολογια απωθει το κεφαλαιο σε φορολογικους παραδεισους, αφου στο διαστημα 1935-1983, τα κορυφαια εισοδηματα φορολογουντο με 82% και παραλληλα η αμερικανικη και ευρωπαικη οικονομια εσημειωνε τις υψηλοτερες επιδοσεις της ιστοριας της. Εκτοτε, η φορολογια εχει κατελθει στο 28%-32%, αλλα και οι επιδοσεις της οικονομιας φθινουν και αποβαινουν αρνητικες. Για την αυξηση των επενδυσεων, κινητηρια δυναμη παραμενει παντα η ζητηση και η αγορα.
Ενοσω η ζητηση περικοπτεται δεν ειναι δυνατον να αναμενεται αυξηση επενδυσεων. Οι περικοπες δαπανων αποσταθεροποιουν την οικονομια, μονον οι αυξησεις δαπανων την σταθεροποιουν. Ωστοσο, η τονωση της ζητησης συνεπαγεται κατ’αναγκην περισσοτερη δημοκρατια, μονιμη «δημοκρατικη διαβουλευση» για ολα τα ζητηματα της φορολογιας και της οικονομιας. Η απαιτηση για «Κρατος δικαιου» και «κοινωνικη δικαιοσυνη» δεν ειναι ουτοπια στον καπιταλισμο, αλλα αποτελει ρεαλιστικη και απαρακαμπτη προυποθεση για συσταση υγιους οικονομιας. Οι δημοκρατικες διεκδικησεις δεν επιδεινωνουν τις οικονομικες επιδοσεις, αλλα τις βελτιωνουν, οπως αλλωστε επισημαινε επισης ο Βρετανος Τζων Μευναρντ Κευνς (1883-1947). Η δημοκρατια και οι δημοκρατικοι θεσμοι, με συμμετοχη οσο των δυνατον περισσοτερων πολιτων, δεν αποτελει «οικονομικο κοστος», συμπεραινει ο Γαλλος συγγραφευς, αλλα εγγυηση για οικονομικη σταθεροτητα και κοινωνικη ευημερια.
Στην ετησια ομιλια προς το αμερικανικο εθνος (Ιανουαριος 2014), ο προεδρος Ομπαμα αναγνωρισε οτι «η ανισοτητα σκοτωνει την αναπτυξη» και οτι, για επανεκκινηση της οικονομιας, επιβαλλεται μειζων αναδιανομη του εισοδηματος προς ενισχυση των μεσαιων και κατωτερων ταξεων. Εν τουτοις στην Ευρωπη, η Γερμανικη ηγεσια, ακεραιοφρων του αρχαιου ημερολογιου, κατα κορον επαναλαμβανει οτι η κατανομη εισοδηματων δεν ειναι προυποθεση για την σταθεροποιηση της οικονομιας, αλλα συνεπεια αυτης, που εκ των υστερων επιβραβευει τους «επιτυχημενους», τιμωρει τους «αποτυχημενους» προς ανανγωριση των μεν και αναμορφωση των δε. Και η Δημοκρατια; Μα αυτη δεν ειναι παρα ο «πειρασμος» των οκνηρων, αμαρτωλων και αποτυχημενων προκειμενου να ζουν εις βαρος των εργατικων, εναρετων και επιτυχημενων. «Ας επικρατησει επιτελους η αρετη και ας χαθει ο κοσμος».-
ΠΗΓΗ: www.enet.gr – E-mail: [email protected]