«Δεν ζητάμε τίποτα, παρά μόνο να μαθευτεί και η δική μας ιστορία»: Χιλιάδες παιδιά από την Κύπρο που έφυγαν κυνηγημένα ως πρόσφυγες, φιλοξένησε η Ελλάδα μετά την εισβολή

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Σκουριασμένο κλειδί… ξεχασμένο στο Προεδρικό Μέγαρο της Λευκωσίας: Οι ψευδαισθήσεις περιθωριακών κυνηγούν το Κυπριακό, αποενοχοποιούν την ένοχη Τουρκία

Είμαι ιδιαίτερα περήφανος για την Πατρίδα μας, ο αγώνας για επανένωση της Κύπρου συνεχίζεται: Ο Πρόεδρος Χριστοδουλίδης μίλησε σε ομογενείς της Νέας Υόρκης

Η μεγάλη φυγή των νέων προσφύγων από τον Λίβανο: Εκατοντάδες οικογένειες εγκαταλείπουν τα νότια προάστια της Βηρυτού, τα οποία σφυροκοπούνται από το Ισραήλ

Περίπου 5.000 παιδιά υπολογίζεται ότι φιλοξενήθηκαν σε όλη την Ελλάδα την περίοδο 1974-1979, ανέφερε ο Πρέσβης Ιωάννης Παπαμελετίου σε εκδήλωση το βράδυ της Πέμπτης στην Κατοικία του Πρέσβη της Ελλάδας στη Λευκωσία.

Η υπουργός Παιδείας, Αθλητισμού και Νεολαίας Αθηνά Μιχαηλίδου σημείωσε ότι ο ελληνικός λαός αγκάλιασε με θέρμη την πρωτοβουλία, με εκείνα τα παιδιά, που έφυγαν κυνηγημένα ως πρόσφυγες από την Κύπρο, να νιώθουν στον μεγαλύτερο βαθμό την αλληλεγγύη, τη μεγαλοψυχία και την αγάπη του ελληνικού λαού.

«Δεν ζητάμε τίποτα, παρά μόνο να μαθευτεί και η δική μας ιστορία», είπε από την πλευρά του ο Πρόεδρος του Συνδέσμου Ασυνόδευτων Φιλοξενηθέντων Παιδιών Ανδρέας Θεοδοσίου, προσθέτοντας ότι μέσα από την ιστορία της φιλοξενίας των παιδιών αυτών στην Ελλάδα αναδείχθηκαν και τα ζητήματα της αναδοχής, της υιοθεσίας και της αποδοχής της διαφορετικότητας, τα οποία απασχολούν την κοινωνία μέχρι σήμερα, με τα ασυνόδευτα προσφυγόπουλα της Κύπρου να φιλοξενούνται και από απλές, καθημερινές οικογένειες.

Στην παρέμβασή της στην εκδήλωση, η οποία πραγματοποιήθηκε με αφορμή τη συμπλήρωση 50 χρόνων από την τουρκική εισβολή, η κ. Μιχαηλίδου ανέφερε, το θλιβερό εκείνο καλοκαίρι του 1974 αποτελεί την τραγικότερη πτυχή της ιστορίας της Κύπρου και τα γεγονότα του συνθέτουν τη σκληρότερη δοκιμασία που υπέστη ο λαός μας, «μια δοκιμασία που βίωσε και ο αδελφός ελληνικός λαός, ο οποίος στάθηκε για άλλη μια φορά στο πλευρό μας, επισφραγίζοντας τους ισχυρούς μεταξύ μας δεσμούς».

Η πρωτοβουλία να μεταφερθούν, κατά τις δύσκολες εκείνες μέρες, δεκάδες Κυπριόπουλα στην Ελλάδα, έτσι ώστε να μπορέσουν να συνεχίσουν απρόσκοπτα τη φοίτησή τους σε διάφορα εκπαιδευτήρια, σε ένα περιβάλλον ασφάλειας και φροντίδας, ανέδειξε με τον πιο εμφαντικό τρόπο τους ακατάλυτους αυτούς δεσμούς, συνέχισε η υπουργός, προσθέτοντας ότι από την πρώτη στιγμή, ο ελληνικός λαός αγκάλιασε με θέρμη την εν λόγω πρωτοβουλία, με εκείνα τα παιδιά, φεύγοντας κυνηγημένα ως πρόσφυγες από την Κύπρο, να νιώθουν στον μεγαλύτερο βαθμό την αλληλεγγύη, τη μεγαλοψυχία και την αγάπη του ελληνικού λαού, όταν βρέθηκαν στις διάφορες πόλεις της Ελλάδας.

Σε οικοτροφεία, ιδρύματα και ανάδοχες οικογένειες

Τα οικοτροφεία, τα ιδρύματα και οι ανάδοχες οικογένειες όπου φιλοξενήθηκαν, διασφάλισαν τη διαμονή, τη σίτιση και την εκπαίδευσή τους, είπε, προσθέτοντας ότι «το σημαντικότερο όμως ήταν ότι εκεί, κατάφεραν να ξεθωριάσουν επώδυνες θύμισες και να δημιουργήσουν νέες έντονες, ανακουφιστικές αναμνήσεις και ακατάλυτες σχέσεις ζωής, που διατηρούνται δυνατές και ακλόνητες στο πέρασμα του χρόνου».

«Εκείνο το οποίο θέλω να επισημάνω με έμφαση όμως, είναι τα πολύ σημαντικά μηνύματα που μπορούμε να αντλήσουμε από το ιστορικό αυτό γεγονός, καθιστώντας τα οδηγό μας στην επιτέλεση του χρέους που έχουμε απέναντι στην πατρίδα μας και στην κοινωνία της», ανέφερε η υπουργός Παιδείας.

Μέσω της Παιδείας μας, επισήμανε, «οφείλουμε να μεταλαμπαδεύσουμε στη νέα γενιά τις αξίες της αδελφοσύνης των λαών, της αγάπης στον συνάνθρωπο και της προσφοράς στην πατρίδα που επέδειξε ο ελληνικός λαός κατά τη δύσκολη εκείνη περίοδο, καθώς και τις αξίες της ευγνωμοσύνης και του σεβασμού, που, τα ασυνόδευτα εκείνα παιδιά, επιδεικνύουν, ως ενήλικες πλέον σε όσους άνοιξαν τότε διάπλατα τις πόρτες των σπιτιών τους και τις ψυχές τους».

Η κ. Μιχαηλίδου συμπλήρωσε ότι μέσα από την υιοθέτηση στην πράξη των αξιών αυτών, τα παιδιά μας, οι αυριανοί πολίτες, θα μπορούν να αγωνιστούν για την επικράτηση της δικαιοσύνης και της ειρήνης, σε παγκόσμιο επίπεδο. Εξίσου, είπε, οφείλουμε να αναδείξουμε την αξία της ομοψυχίας που επέδειξαν, εκείνη την τραγική στιγμή, ο κυπριακός και ο μητροπολιτικός Ελληνισμό, «ομοψυχία, απαραίτητη για την εθνική και φυσική μας επιβίωση. Ιδιαιτέρως, την παρούσα χρονική στιγμή, κατά την οποία το εθνικό μας θέμα παραμένει άλυτο και οι προκλήσεις αυξάνονται συνεχώς, καλούμαστε να πορευτούμε με ενότητα».

«Καλούμαστε λοιπόν να συνεχίσουμε τον αγώνα για την επίτευξη μας δίκαιης, λειτουργικής και βιώσιμης λύσης. Μιας λύσης που θα τερματίζει τη συνεχιζόμενη τουρκική κατοχή και θα επανενώνει την πατρίδα μας», ανέφερε.

«Όπως ο ίδιος ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας έχει δηλώσει, εκείνο που επιδιώκουμε είναι να αποκαταστήσουμε τα ανθρώπινα δικαιώματα στον τόπο μας, τα οποία αποστερούνται όλοι οι νόμιμοι κάτοικοι της χώρας μας, δίδοντας τους το δικαίωμα να ζήσουν ξανά μέσα σε συνθήκες ασφάλειας, ειρήνης και ευημερίας», τόνισε η κ. Μιχαηλίδου, προσθέτοντας ότι στο πλαίσιο αυτό, πρόθεση της ε/κ πλευράς είναι η άμεση επανέναρξη των συνομιλιών, προκειμένου μέσα από τον διάλογο να επιτευχθεί η συνολική διευθέτηση του κυπριακού ζητήματος.

«Θέλουμε να παραδώσουμε στη νέα γενιά μια πατρίδα απαλλαγμένη από στρατούς κατοχής, αναχρονιστικές εγγυήσεις και επεμβατικά δικαιώματα τρίτων χωρών, και για αυτό τον στόχο θα συνεχίσουμε να αγωνιζόμαστε. Γιατί αυτό οφείλουμε σε όσες και όσους βίωσαν τα τραγικά γεγονότα της εισβολής, σε όσες και όσους έζησαν, μεγάλωσαν και πέθαναν στην προσφυγιά, σε αυτούς και αυτές που ακόμα προσμένουν την επιστροφή», συμπλήρωσε σχετικά.

Το Υπουργείο Παιδείας, Αθλητισμού και Νεολαίας συνεχίζει δυναμικά την καλλιέργεια του στόχου του για το «Γνωρίζω, δεν ξεχνώ, αγωνίζομαι και διεκδικώ», ως χρέος στη νέα γενιά, το μέλλον αυτού του τόπου, με τη σημερινή και τόσες άλλες εκδηλώσεις, να συμβάλλουν καθοριστικά προς την κατεύθυνση αυτή, συνέχισε η υπουργός, προσθέτοντας ότι η ευγνωμοσύνη που νιώθει το κάθε ασυνόδευτο παιδί αντανακλά την ευγνωμοσύνη του κάθε Κύπριου πολίτη και ολόκληρης της Πολιτείας στον ελληνικό λαό.

Στον δικό του χαιρετισμό, ο Πρέσβη της Ελλάδας είπε ότι το φθινόπωρο του 1974, ανταποκρινόμενοι στο κάλεσμα του αείμνηστου Μητροπολίτη Ηλείας και Ωλένης Αθανασίου, εμπνευστή της ιδέας για τη φιλοξενία παιδιών από τη λαβωμένη Κύπρο, ιδρύματα και οικογένειες σε όλη την ελληνική επικράτεια, ακόμα και από τη Γαύδο, άνοιξαν τις πόρτες τους για να υποδεχθούν τα παιδιά από την Κύπρο, προσφέροντάς τους απλόχερα φιλοξενία σε ασφαλή περιβάλλοντα και κατορθώνοντας με τον τρόπο αυτό να μετριάσουν, όσο γινόταν, τον πόνο και τον φόβο τους, ακόμα και να τον μεταμορφώσουν σε ελπίδα.

Προσέθεσε ότι τον δρόμο που άνοιξε ο Μητροπολίτης Ηλείας και Ωλένης ακολούθησαν ο τότε Εθνικός Οργανισμός Πρόνοιας, Υπουργεία, κρατικά και εκκλησιαστικά ιδρύματα καθώς και ιδιωτικοί φορείς και σύσσωμος ο ελληνισμός θέλησε να δώσει στα παιδιά της Κύπρου την ευκαιρία να ξεφύγουν στους προσφυγικούς καταυλισμούς και να πάνε σχολείο, με περίπου 5.000 παιδιά να υπολογίζεται ότι φιλοξενήθηκαν σε όλη την Ελλάδα την περίοδο 1974-1979.

Συγκινητικές μαρτυρίες

Εκείνα τα παιδιά, ορισμένα από τα οποία είναι σήμερα μαζί μας, είπε ο κ. Παπαμελετίου, δημιούργησαν το χρονικό διάστημα που έμειναν στην Ελλάδα διαχρονικές σχέσεις με τους ανθρώπους που τα φιλοξένησαν. Οι συγκινητικές μαρτυρίες τους, αποτυπώθηκαν στο βιβλίο ενός εξ αυτών, της κ. Νιόβης Κερκίδου, η οποία του έδωσε και τον χαρακτηριστικό τίτλο «Ευχαριστώ». Ένα ευχαριστώ προς αυτούς τους ανθρώπους, αφανείς ήρωες, που με περίσσευμα καρδιάς ανέλαβαν τη φροντίδα και την εκπαίδευσή τους.

Η ανιδιοτελής αγάπη με την οποία Ελλαδίτες υποδέχθηκαν και φιλοξένησαν τους ανήλικους πρόσφυγες το 1974 αποτελούν για όλους μας σήμερα, αλλά και για τις μελλοντικές γενιές, παράδειγμα ανθρωπιάς, προσφοράς και αλληλεγγύης, συνέχισε ο κ. Παπαμελετίου, προσθέτοντας ότι «χρέος και συνάμα καθήκον μας είναι να διατηρήσουμε άσβεστη τη μνήμη αυτής της πράξης και να προστατεύσουμε και ενισχύσουμε τους άρρηκτους, αδελφικούς δεσμούς Ελλάδας και Κύπρου, αδελφικοί δεσμοί που επιβεβαιώνονται καθημερινά με το βάθος και το άριστο επίπεδο των διμερών σχέσεων μεταξύ Ελλάδος και Κύπρου, αδελφικοί και Εθνικοί δεσμοί που καθιστούν το Κυπριακό την κορυφαία προτεραιότητα της πολιτικής της Ελλάδος».

«Να είστε όλοι βέβαιοι ότι, ιδιαιτέρως και στην παρούσα συγκυρία, μετά τον διορισμό της Προσωπικής Απεσταλμένης του ΓΓ του ΟΗΕ, η Ελλάδα, σε διαρκή συνεργασία και συντονισμό με τη Λευκωσία, θα συνεχίσει να στηρίζει τις εργώδεις προσπάθειες του Προέδρου Χριστοδουλίδη για την επανέναρξη των συνομιλιών και τη δημιουργία προϋποθέσεων επίλυσης του Κυπριακού στο πλαίσιο των αποφάσεων των Ηνωμένων Εθνών και σύμφωνα με το ευρωπαϊκό κεκτημένο», σημείωσε.

«Δεν ξεχνώ»

Ο Έλληνας Πρέσβης στάθηκε επίσης στο πολύτιμο έργο του Συνδέσμου Ασυνόδευτων Φιλοξενηθέντων Παιδιών στην Ελλάδα 1974-1979, ο οποίος, όπως ανέφερε, με μία σειρά από εκδηλώσεις που διοργανώνει τόσο στην Ελλάδα, όσο και στην Κύπρο, μας θυμίζει αυτή την ιδιαίτερη πτυχή της ιστορίας που δεν πρέπει να αφήσουμε να ξεχαστεί, τονίζοντας ότι οι δράσεις του Συνδέσμου αποτελούν και αυτές μία έμπρακτη εφαρμογή του «Δεν ξεχνώ».

Συμπλήρωσε ότι ανάμεσα στις δράσεις του Συλλόγου ξεχωριστή θέση έχει η αποκάλυψη πλάκας, στο λιμάνι του Πειραιά, σε ανάμνηση της άφιξης των πλοίων που μετέφεραν το 1974 τους ανήλικους πρόσφυγες της Κύπρου στην Ελλάδα, τα αποκαλυπτήρια της οποίας τέλεσε η ίδια η Πρόεδρος της Ελληνικής Δημοκρατίας Κατερίνα Σακελλαροπούλου, στις 6 Ιουνίου 2023, μαζί με τον Πρόεδρο του Συνδέσμου, ενώ την εκδήλωση είχαν τιμήσει με την παρουσία τους, από κυπριακής πλευράς, η Υπουργός Παιδείας, Αθλητισμού και Νεολαίας Αθηνά Μιχαηλίδου και ο Πρόεδρος της Κοινοβουλευτικής Επιτροπής Προσφύγων Νίκος Κέττηρος.

Κλείνοντας, ευχαρίστησε τον Σύνδεσμο Ασυνόδευτων Φιλοξενηθέντων Παιδιών στην Ελλάδα 1974-1979 και τον Πρόεδρό του Ανδρέα Θεοδοσίου για τη συμβολή τους στην εκδήλωση, καθώς και στους ανήλικους, τότε, προσφυγές του 1974 που έδωσαν το «παρών».

«Εύχομαι η αποψινή εκδήλωση που συμπίπτει ημερολογιακά, όχι τυχαία, με την Παγκόσμια Ημέρα Προσφύγων, να συμβάλει και αυτή στη διατήρηση της μνήμης των γεγονότων εκείνης της τραγικής περιόδου και στην καλύτερη και πληρέστερη κατανόησή όλων των πτυχών της», κατέληξε ο κ. Παπαμελετίου.

Δύο μήνες μετά την τουρκική εισβολή

Από την πλευρά του, ο Πρόεδρος του Συνδέσμου Ανδρέας Θεοδοσίου είπε στη δική του ομιλία ότι δύο μήνες μετά την τουρκική εισβολή εστάλησαν στην Ελλάδα βάσει των στοιχείων του Υπουργείου Παιδείας επίσημα 2.000 ασυνόδευτα παιδιά από την Κύπρο, προσθέτοντας ότι ανεπίσημα ο αριθμός αυτός ανήλθε σε άνω των 5.000, κάτι που όπως είπε διεφάνη τη σχολική χρονιά 1976-1977.

Πρωτεργάτης της όλης προσπάθειας ήταν ο Μητροπολίτης Ηλείας και Ωλένης Αθανάσιος Α’, το παράδειγμα του οποίου ακολούθησαν και άλλα εκκλησιαστικά ιδρύματα και οργανισμοί, συνέχισε ο κ. Θεοδοσίου, προσθέτοντας ότι η 10χρονη Παναγιώτα Νικολάου από την Ομορφίτα ήταν το μόνο παιδί που δεν επέστρεψε στην Κύπρο καθώς απεβίωσε στην Ελλάδα λόγω καρδιακής ανακοπής, με τα οστά της να μεταφέρονται πίσω στο νησί ύστερα από 49 ολόκληρα χρόνια.

«Είμαστε μέρος της τραγικότητας που έπληξε την πατρίδα μας το 1974. Όπως υπάρχουν οι πεσόντες, οι αγνοούμενοι και οι αιχμάλωτοι, οι παθόντες, είμαστε και εμείς. Δεν ζητάμε τίποτα, παρά μόνο να μαθευτεί και η δική μας ιστορία», σημείωσε στη συνέχεια, προσθέτοντας ότι μέσα από την ιστορία της φιλοξενίας των παιδιών αυτών στην Ελλάδα αναδείχθηκαν και τα ζητήματα της αναδοχής, της υιοθεσίας και της αποδοχής της διαφορετικότητας, τα οποία απασχολούν την κοινωνία μέχρι σήμερα, με τα ασυνόδευτα προσφυγόπουλα της Κύπρου να φιλοξενούνται και από απλές, καθημερινές οικογένειες.

«Εμείς ιδρυθήκαμε με βάση το Δεν Ξεχνώ. Δεν θέλουμε να ξεχάσουμε το τι έχει συμβεί στον τόπο μας, δεν θέλουμε να ξεχάσουμε αυτά που μας προσέφερε ο ελληνικός λαός. Η λήθη για εμάς δεν είναι επιλογή», τόνισε.

Το «ευχαριστώ»

Ο κ. Θεοδοσίου είπε επίσης ότι στο πλαίσιο των ενεργειών διαφώτισης του Συνδέσμου πραγματοποιήθηκαν επισκέψεις και προς τις δύο πλευρές, τοποθετήθηκαν σχετικές αναμνηστικές πλακέτες στα λιμάνια της Λεμεσού και του Πειραιά όπου αποβιβάστηκαν τα παιδιά, παρουσία της Προέδρου της Ελληνικής Δημοκρατίας, πραγματοποιήθηκε εκδήλωση στον Νομό Ηλείας με απόδοση τιμών στην τοπική εκκλησία για την προσφορά της, ενώ τα μέλη του συνδέσμου έχουν συμμετάσχει σε άνω των 15 τηλεοπτικών εκπομπών και τρία ντοκιμαντέρ, το τελευταίο εκ των οποίων θα προβληθεί κοντά στις 20 Ιουλίου, με ακόμη ένα να ετοιμάζεται στη βάση μαρτυριών και υλικού του ίδιου του Συνδέσμου.

Κλείνοντας, ευχαρίστησε τον Πρέσβη της Ελλάδας, την υπουργό Παιδείας και την Κοινοβουλευτική Επιτροπή Προσφύγων για τη στήριξή τους στην προσπάθεια ανάδειξης της ιστορίας των παιδιών και ανακοίνωσε την παρουσίαση του βιβλίου «Ευχαριστώ» στις 10 Σεπτεμβρίου, υπό την αιγίδα του Προέδρου της Δημοκρατίας, καθώς και την εκτύπωση 14.000 βιβλίων και τοποθέτησή τους σε σχολεία της Ελλάδας, συμπληρώνοντας ακόμη πως έχει ξεκινήσει συνεργασία με την Νομική Υπηρεσία για την εξεύρεση νομικής βάσης προσφυγής στο ΕΔΑΔ εναντίον της Τουρκίας.

Ακολούθησε ομιλία από τη Γραμματέα του Συνδέσμου και συγγραφέα του βιβλίου «Ευχαριστώ» Νιόβη Κερκίδου, η οποία αναφέρθηκε με λεπτομέρειες στο ιστορικό της φιλοξενίας των ασυνόδευτων παιδιών στην Ελλάδα, τις δυσκολίες που αντιμετώπισαν σχετικά με την προσαρμογή τους στο σχολικό και το ευρύτερο περιβάλλον υποδοχής τους, αλλά και την ευγνωμοσύνη τους προς τους φορείς και τους απλούς ανθρώπους από την Ελλάδα που τους προσέφεραν ό,τι μπορούσαν σε πολύ δύσκολες στιγμές και για τις δύο χώρες.

Η εκδήλωση πλαισιώθηκε από εκτελέσεις τραγουδιών γνωστών Ελλήνων συνθετών, ενώ σημαντικές ήταν και οι προσωπικές μαρτυρίες μελών του Συνδέσμου και πρώην ασυνόδευτων παιδιών για τα όσα έζησαν τα κρίσιμα εκείνα χρόνια μετά την τουρκική εισβολή μακριά από τα σπίτια τους και τις οικογένειές τους.

Με πληροφορίες από ΚΥΠΕ – Κωνσταντίνος Αλεξανδρόπουλος
Λευκωσία, Κύπρος

Οι Κύπριοι μαθητές που βίωσαν τον πόλεμο και την προσφυγιά: Συγκλονιστικές μαρτυρίες για τα 5.000 προσφυγόπουλα που μετά την εισβολή τα έστειλαν σε σχολεία της Θεσσαλονίκης [photos]