ΣΧΟΛΙΑ-ΠΑΡΑΠΟΛΙΤΙΚΑ
18/10/2025 | 08:00
Το Κατάρ και η Τουρκία θέλουν να ανοικοδομήσουν τη Χαμάς, όχι τη Γάζα: Το τρίγωνο με το Ιράν που θέλει να διατηρήσει την τρομοκρατική οργάνωση στην εξουσία
Το Κατάρ και η Τουρκία δεν ενδιαφέρονται για την ανοικοδόμηση της Λωρίδας της Γάζας. Αντίθετα, ενδιαφέρονται, με την υποστήριξη του Ιράν, για την ανοικοδόμηση των στρατιωτικών και πολιτικών δυνατοτήτων της Χαμάς και για τη διασφάλιση ότι η τρομοκρατική οργάνωση, ίσως με κάποια μετονομασμένη μορφή, θα παραμείνει στην εξουσία.
Εάν επιτραπεί στο Κατάρ και την Τουρκία να διαδραματίσουν σημαντικό ρόλο στη διακυβέρνηση και την ανοικοδόμηση της Λωρίδας της Γάζας μετά τον πόλεμο Ισραήλ-Χαμάς, αυτό θα σήμαινε επιστροφή στην εποχή πριν από την 7η Οκτωβρίου 2023, κατά την οποία η υποστηριζόμενη από το Ιράν τρομοκρατική ομάδα έλεγχε πλήρως την παράκτια περιοχή.
Εκτός από το Ιράν, το Κατάρ και η Τουρκία χρηματοδοτούν εδώ και καιρό τη Χαμάς και παρέχουν καταφύγιο στους ηγέτες της τρομοκρατικής ομάδας.
- Η πρόσκληση του Κατάρ και της Τουρκίας να διαδραματίσουν ρόλο στη Λωρίδα της Γάζας σημαίνει ότι το Ιράν θα μπει ξανά από την πίσω πόρτα. Και οι δύο χώρες έχουν ισχυρές σχέσεις και κοινά συμφέροντα με το Ιράν, το οποίο, σύμφωνα με δημοσιεύματα, συνεργάστηκε με τη Χαμάς για να σχεδιάσει την εισβολή της στο Ισραήλ στις 7 Οκτωβρίου.
- Το Ιράν φέρεται επίσης να έδωσε το πράσινο φως στην τρομοκρατική ομάδα να εξαπολύσει την επίθεση κατά τη διάρκεια συνάντησης στον Λίβανο στις 2 Οκτωβρίου.
Παρά το σοβαρό πλήγμα που δέχτηκε ως αποτέλεσμα των ισραηλινών και αμερικανικών αεροπορικών επιδρομών, δεν υπάρχουν καθόλου ενδείξεις ότι το ιρανικό καθεστώς είναι έτοιμο να αναγνωρίσει το δικαίωμα ύπαρξης του Ισραήλ, να ενταχθεί στις Συμφωνίες του Αβραάμ και να εγκαταλείψει τους τρομοκρατικούς πληρεξούσιούς του στη Λωρίδα της Γάζας, τον Λίβανο, το Ιράκ και την Υεμένη.
«Εν μέσω αυξανόμενων εντάσεων μεταξύ Ισραήλ και Ιράν, το Κατάρ έχει ευθυγραμμιστεί περισσότερο με την Τεχεράνη», ανέφερε το μέσο ενημέρωσης Iran International τον Δεκέμβριο του 2024.
«Αυτό ήταν εμφανές κατά την επίσκεψη του Ιρανού Προέδρου Μασούντ Πεζεσκιάν στη Ντόχα τον Οκτώβριο του 2024. Οι δύο χώρες συζήτησαν την ενίσχυση της συνεργασίας στην οικονομία, την ενέργεια, τον πολιτισμό και την εκπαίδευση, με ιδιαίτερη έμφαση στην επίλυση του ζητήματος των 6 δισεκατομμυρίων δολαρίων σε ιρανικά περιουσιακά στοιχεία που έχουν παγώσει στο Κατάρ…»
«Αν και το Κατάρ και η Ισλαμική Δημοκρατία του Ιράν παρουσιάζουν τη συνεργασία τους ως μέσο για την προώθηση της περιφερειακής σταθερότητας, η συμμαχία τους βασίζεται σε πολιτικά και στρατηγικά συμφέροντα.»
«Η συνεργασία μεταξύ Τεχεράνης και Ντόχα συχνά διατυπώνεται με ιδεαλιστικούς όρους, αλλά κρύβει μια βαθύτερη ατζέντα που επικεντρώνεται στην εξουσία, την επιρροή και την καταστολή».
Πέρυσι, η Τουρκία υπέγραψε 10 συμφωνίες με το Ιράν για συνεργασία στους τομείς της ενέργειας, του ελεύθερου εμπορίου και των μεταφορών κατά τη διάρκεια επίσκεψης στην Άγκυρα του πρώην προέδρου του Ιράν, Εμπραχίμ Ραϊσί, σύμφωνα με το Iran International.
«Ενώ η Ισλαμική Δημοκρατία [του Ιράν] δίνει έμφαση στις οικονομικές πτυχές της σχέσης για τη βελτίωση του ηθικού στο εσωτερικό, η σημασία της επίσκεψης του Ραΐσι στην Άγκυρα έγκειται στις συζητήσεις για την περιφερειακή ασφάλεια και σταθερότητα…»
- Ο πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τζ. Τραμπ, παρά τις άριστες προθέσεις του, ίσως καταλάβει ότι η νούμερο 1 προτεραιότητα για το ιρανικό και τα περισσότερα αραβικά καθεστώτα είναι να παραμείνουν στην εξουσία και να προστατεύσουν τα συμφέροντα των ηγετών τους.
Σύμφωνα με την παραδοσιακή αραβική ευγένεια, αυτές οι χώρες μπορεί κάλλιστα να λένε στον Τραμπ τι θα ήθελε να ακούσει — σίγουρες ότι σε τρία χρόνια θα είναι άφραγκος, ανίκανος να τις πιέσει άλλο. Εν τω μεταξύ, θα έχουν τοποθετηθεί άνετα στη Γάζα, θα έχουν μάθει περισσότερα για την ισραηλινή τεχνολογία και θα είναι ελεύθερες να κάνουν ό,τι θέλουν.
Είναι πρόωρο να υποθέσουμε ότι ο βομβαρδισμός των πυρηνικών εγκαταστάσεων του Ιράν θα αλλάξει τα δεδομένα στην περιοχή. Δεν έχουμε δει ακόμη το ιρανικό καθεστώς να μιλάει για εγκατάλειψη του σχεδίου του να αποκτήσει πυρηνικά όπλα. Επιπλέον, δεν έχουμε δει ακόμη καμία ένδειξη από άλλες αραβικές χώρες, συμπεριλαμβανομένης της Σαουδικής Αραβίας, ότι είναι έτοιμες, άνευ όρων, να προσχωρήσουν στις Συμφωνίες του Αβραάμ.
Νωρίτερα φέτος, ο Ισραηλινός υπουργός Εξωτερικών Γκίντεον Σαάρ κατηγόρησε την Τουρκία ότι συνεργάζεται με τις ιρανικές προσπάθειες λαθρεμπορίας όπλων στην τρομοκρατική ομάδα Χεζμπολάχ στον Λίβανο, λέγοντας:
«Υπάρχει μια εντατική ιρανική προσπάθεια να εισάγει λαθραία χρήματα στον Λίβανο για να αποκαταστήσει η Χεζμπολάχ την ισχύ και το κύρος της. Αυτή η προσπάθεια διεξάγεται, μεταξύ άλλων διαύλων, μέσω της Τουρκίας και με τη συνεργασία της».
- Η Τουρκία, υπό τον πρόεδρο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, «είναι ένας από τους σημαντικότερους στρατηγικούς συμμάχους της Χαμάς», σύμφωνα με το Κέντρο Πληροφοριών και Πληροφοριών για την Τρομοκρατία Meir Amit.
«Η Τουρκία φιλοξενεί ανώτερα στελέχη της Χαμάς, μερικά από τα οποία έχουν λάβει τουρκική υπηκοότητα, και παρέχει πολιτική, διπλωματική και προπαγανδιστική υποστήριξη, καθώς και οικονομική και ανθρωπιστική βοήθεια.»
«Η Χαμάς έχει δημιουργήσει ένα από τα σημαντικότερα κέντρα της στο εξωτερικό στην Τουρκία, το οποίο λειτουργεί κυρίως από κρατούμενους που απελευθερώθηκαν με τη συμφωνία ανταλλαγής Gilad Shalit του 2011. Χρησιμοποιεί την Τουρκία για να σχεδιάζει τρομοκρατικές επιθέσεις και να μεταφέρει κεφάλαια για τη χρηματοδότηση τρομοκρατικών δραστηριοτήτων εντός του Ισραήλ, στην Ιουδαία, τη Σαμάρεια και τη Λωρίδα της Γάζας, και για να συγκεντρώνει και να νομιμοποιεί χρήματα για την υποστήριξη των τρομοκρατικών της επιχειρήσεων, συμπεριλαμβανομένης της επίθεσης και της σφαγής της 7ης Οκτωβρίου 2023».
- Ανήσυχος από τη συζήτηση για τον αυξανόμενο ρόλο του Κατάρ και της Τουρκίας στην κρίση της Γάζας, ένας ανώτερος αξιωματικός των Ισραηλινών Αμυντικών Δυνάμεων (IDF) προειδοποίησε:
«Το Κατάρ και σίγουρα η Τουρκία δεν πρέπει να έχουν ξανά θέση στη Γάζα. Τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα (ΗΑΕ), η Αίγυπτος και η Ιορδανία μισούν τη Χαμάς και ανησυχούν περισσότερο για τους Παλαιστίνιους στη Λωρίδα της Γάζας. Το Κατάρ είναι αυτό που χρηματοδότησε τη Χαμάς τα χρόνια που προηγήθηκαν της 7ης Οκτωβρίου… Δεν υπάρχει καμία εγγύηση ότι αυτά τα χρήματα θα επιστραφούν για την ανάκαμψη της στρατιωτικής πτέρυγας [της Χαμάς] και όχι μόνο για έργα ανοικοδόμησης στη Γάζα… Το [ισραηλινό] πολιτικό κλιμάκιο θα πρέπει να πείσει τον Τραμπ ότι υπάρχει διαφορά μεταξύ των αραβικών χωρών: το Κατάρ και η Τουρκία είναι και οι δύο μέλη της Μουσουλμανικής Αδελφότητας που υποστηρίζουν τη Χαμάς. Τα ΗΑΕ και η Αίγυπτος μισούν τη Χαμάς».
Το Κατάρ υπήρξε βασικός οικονομικός υποστηρικτής της Χαμάς, μεταφέροντας περισσότερα από 1,8 δισεκατομμύρια δολάρια στην ομάδα τις τελευταίες δύο δεκαετίες. Ο πρώην εμίρης του Κατάρ, Σεΐχης Χαμάντ μπιν Χαλίφα αλ-Θάνι, ήταν ο πρώτος ηγέτης κράτους που επισκέφθηκε την κυβέρνηση της Χαμάς στη Λωρίδα της Γάζας το 2012.
Το 2021, το Κατάρ δεσμεύτηκε να παράσχει ετήσια υποστήριξη ύψους 360 εκατομμυρίων δολαρίων στη Λωρίδα της Γάζας, εν μέρει για την επιδότηση των μισθών των υπαλλήλων της Χαμάς.
Έγγραφα που κατασχέθηκαν από τις Ισραηλινές Ένοπλες Δυνάμεις κατά τη διάρκεια του πολέμου αποκαλύπτουν την εντατική συνεργασία του Κατάρ με τη Χαμάς που εκτείνεται σε χρόνια, συμπεριλαμβανομένων των προσπαθειών των ΗΠΑ να ματαιώσουν τις περιφερειακές ειρηνευτικές προσπάθειες, να περιθωριοποιήσουν την αιγυπτιακή επιρροή στη Γάζα και να ενισχύσουν τον ρόλο της Τουρκίας και του Ιράν. Οι πληρωμές του Κατάρ ήταν τόσο σημαντικές που τον Δεκέμβριο του 2009, ο τότε ηγέτης της Χαμάς, Ισμαήλ Χανίγιε, δήλωσε στον υπουργό Εξωτερικών του Κατάρ ότι τα μετρητά του κράτους του Κόλπου ήταν «η κύρια αρτηρία της Χαμάς».
Τον Μάιο του 2021, ο Χανίγιε (τότε επικεφαλής του «πολιτικού γραφείου» της τρομοκρατικής οργάνωσης) είπε στον ηγέτη της Χαμάς, Γιαχία Σινβάρ, τον εγκέφαλο των φρικαλεοτήτων της 7ης Οκτωβρίου, ότι ο εμίρης του Κατάρ είχε ιδιωτικά «συμφωνήσει για διακριτική οικονομική υποστήριξη» προς τη Χαμάς. Ο εμίρης, σύμφωνα με τον Χανίγιε, «συμφώνησε κατ’ αρχήν να παρέχει [στη Χαμάς] διακριτικά, αλλά δεν θέλει να το μάθει κανείς στον κόσμο. Μέχρι τώρα, έχουν συγκεντρωθεί 11 εκατομμύρια δολάρια από τον εμίρη για την ηγεσία της Χαμάς».
- Τα έγγραφα αποκάλυψαν ότι αξιωματούχοι των μυστικών υπηρεσιών του Κατάρ συναντήθηκαν με έναν εκπρόσωπο της Χαμάς για να συζητήσουν την εποπτεία ειδικών μονάδων εκπαίδευσης για τους μαχητές της Χαμάς σε στρατιωτικές βάσεις στο Κατάρ και την Τουρκία, καθώς και για την ενσωμάτωση των Παλαιστινίων που διέφυγαν από τη Συρία (κατά τη διάρκεια του εμφυλίου πολέμου εκεί) στον Λίβανο, στα τρομοκρατικά τάγματα της Χαμάς στον Λίβανο.
Σύμφωνα με τα έγγραφα, ο ηγέτης της Χαμάς, Χάλεντ Μασάαλ, είπε στον εμίρη του Κατάρ το 2019: «Πρέπει να συνεργαστούμε για να αντιταχθούμε στη Συμφωνία του Αιώνα [ειρηνευτικό σχέδιο] του Τραμπ και να την καταργήσουμε». Τα έγγραφα έδειξαν ότι η Χαμάς και το Κατάρ σχεδίαζαν να περιθωριοποιήσουν τον ρόλο της Αιγύπτου ως μεσολαβητή μεταξύ του Ισραήλ και της τρομοκρατικής ομάδας, προωθώντας παράλληλα την επιρροή της Τουρκίας στη Μέση Ανατολή.
Το 2022, ο Sinwar έγραψε στον Haniyeh ότι η Τουρκία θα πρέπει επίσης να αναλάβει ηγετικό ρόλο στις προσπάθειες κατά του Ισραήλ:
«Εναπόκειται σε εσάς να ξεκινήσετε την προετοιμασία της εκστρατείας. Πρέπει να ξεκινήσουμε αμέσως με τους συμμάχους μας – το Ιράν, το Κατάρ και την Τουρκία. Η διπλωματία του Κατάρ και της Τουρκίας πρέπει να διαδραματίσουν ηγετικό ρόλο. Ο ρόλος μας είναι να δυσκολέψουμε την [ισραηλινή] κατοχή να αναπνεύσει και να διασφαλίσουμε τη διακοπή των διπλωματικών δεσμών των διεθνών παραγόντων μαζί τους».
- Είναι γελοίο -και επικίνδυνο- να υποθέτουμε ότι υπό τους νυν ηγέτες τους, το Κατάρ και η Τουρκία, καθώς και το Ιράν, θα έπαιζαν ποτέ θετικό και εποικοδομητικό ρόλο στη διασφάλιση της ειρήνης και της σταθερότητας στη Μέση Ανατολή.
Αυτά τα τρία καθεστώτα ήταν πάντα στο πλευρό της οργάνωσης Μουσουλμανική Αδελφότητα και αρκετών ισλαμιστικών τρομοκρατικών ομάδων, συμπεριλαμβανομένου του Ισλαμικού Κράτους (ISIS), της Αλ Κάιντα, της Χαμάς, της Παλαιστινιακής Ισλαμικής Τζιχάντ και της Χεζμπολάχ.
Από την έναρξη του πολέμου στη Γάζα, το Κατάρ, η Τουρκία και το Ιράν έχουν επιλέξει να πάρουν το μέρος της Χαμάς και να καταγγείλουν το Ισραήλ επειδή τόλμησε να αμυνθεί ενάντια στην τρομοκρατική ομάδα. Το Κατάρ και η Τουρκία δεν ενδιαφέρονται για την ανοικοδόμηση της Λωρίδας της Γάζας. Αντίθετα, ενδιαφέρονται, με την υποστήριξη του Ιράν, για την ανοικοδόμηση των στρατιωτικών και πολιτικών δυνατοτήτων της Χαμάς και για τη διασφάλιση ότι η τρομοκρατική ομάδα, ίσως με κάποια μετονομασμένη μορφή, θα παραμείνει στην εξουσία.
ΠΗΓΗ: Gatestonei Institute – Qatar and Turkey Want to Rebuild Hamas, Not Reconstruct Gaza, Khaled Abu Toameh
