LIFE
07/10/2025 | 05:38
Μεγάλη έρευνα του Guardian: Η Ευρώπη «πνίγεται» στο τσιμέντο – Χάνει χώρους πρασίνου, που αντιστοιχούν σε 600 γήπεδα ποδοσφαίρου την ημέρα (video)
Η Ευρώπη χάνει καθημερινά πράσινες εκτάσεις που άλλοτε φιλοξενούσαν άγρια ζωή, αποθήκευαν άνθρακα και παρείχαν τροφή, με ρυθμό που αντιστοιχεί σε 600 γήπεδα ποδοσφαίρου την ημέρα, σύμφωνα με μεγάλη έρευνα της βρετανικής εφημερίδας The Guardian και των συνεργαζόμενων με αυτήν φορέων.
Η ανάλυση δορυφορικών εικόνων σε όλο το Ηνωμένο Βασίλειο και την ηπειρωτική Ευρώπη, καλύπτοντας περίοδο πέντε ετών, αποκαλύπτει τον ρυθμό με τον οποίο οι πράσινες εκτάσεις μετατρέπονται σε γκρίζες ζώνες ασφάλτου, τσιμέντου και πολυτελών εγκαταστάσεων.
Η απώλεια φυσικού εδάφους στην Ευρώπη, σε αντίθεση με τα τροπικά δάση του Αμαζονίου, που παρακολουθούνται στενά εδώ και δεκαετίες, δεν είχε μέχρι σήμερα χαρτογραφηθεί με τόσο ακριβή τρόπο.
Η έρευνα Green to Grey, σε συνεργασία με το Νορβηγικό Ινστιτούτο Έρευνας για τη Φύση (NINA), δείχνει πως η ήπειρος χάνει περίπου 1.500 τετραγωνικά χιλιόμετρα φυσικής και γεωργικής γης κάθε χρόνο. Από το 2018 έως το 2023, σχεδόν 9.000 τετραγωνικά χιλιόμετρα γης -έκταση ίση με την Κύπρο- μετατράπηκαν από πράσινα σε γκρίζα.
Ο καθηγητής άγριας φύσης στο Πανεπιστήμιο του Λιντς, Στιβ Κάρβερ, σημειώνει: «Η γη που χάνεται λόγω της ανάπτυξης αποτελεί έναν από τους βασικούς λόγους για την εξαφάνιση της άγριας ζωής και τη μείωση της βιοποικιλότητας. Παράλληλα, χάνουμε καλλιεργήσιμη γη και παραγωγικά εδάφη, καθώς οι πόλεις επεκτείνονται στις πράσινες ζώνες».
Πολυτελή θέρετρα και χαμένες προστατευόμενες περιοχές
Στην Πορτογαλία, η Arena for Journalism in Europe αποκάλυψε ότι περίπου 740 στρέμματα προστατευόμενων αμμοθινών στην παραλία Γκαλέ, κοντά στο Μελίντες, καταστράφηκαν για τη δημιουργία του πολυτελούς θερέτρου CostaTerra Golf and Ocean Club. Το συγκρότημα, που αναπτύσσεται από την αμερικανική Discovery Land Company, περιλαμβάνει γήπεδο γκολφ 185 στρεμμάτων και κατοικίες που πωλούνται έναντι έως και 6,4 εκατ. ευρώ.
Το θέρετρο βρίσκεται σε περιοχή Natura 2000, η οποία θεωρητικά προστατεύεται από τους ευρωπαϊκούς κανονισμούς, και αποτελεί δεύτερη κατοικία της πριγκίπισσας Ευγενίας και του συζύγου της, Τζακ Μπρούκσμπανκ, που συμμετέχει στην ανάπτυξη του έργου.
Η εταιρεία υπεραμύνεται των επιλογών της, υποστηρίζοντας ότι το έργο «πληροί ή υπερβαίνει τα πρότυπα της ΕΕ για βιωσιμότητα», ενώ οι πορτογαλικές αρχές ενέκριναν την κατασκευή, επικαλούμενες «οικονομικό όφελος». Ωστόσο, όπως τονίζει ο δικηγόρος της ClientEarth, Ιωάννης Αγαπάκης, «ένα γήπεδο γκολφ δεν αποτελεί υπέρτερο δημόσιο συμφέρον -το οικονομικό κέρδος δεν μπορεί να θεωρηθεί λόγος εξαίρεσης».
Υγρότοποι κάτω από τσιμέντο στην Τουρκία
Ανάλογη εικόνα καταγράφεται και στην Τουρκία. Ο υγρότοπος Çaltılıdere στην επαρχία της Σμύρνης, σημαντικός βιότοπος για φλαμίνγκο και πελεκάνους, έχει καλυφθεί από περισσότερο από ένα τετραγωνικό χιλιόμετρο τσιμεντένιων θεμελίων για τη δημιουργία μαρίνας πολυτελών γιοτ.
Παρά το καθεστώς προστασίας που ίσχυε μέχρι το 2017, οι τοπικές αρχές το αναίρεσαν, επιτρέποντας την ανάπτυξη του έργου από τον συνεταιρισμό Yatek, ο οποίος ισχυρίζεται ότι το σχέδιο θα «φέρνει χιλιάδες θέσεις εργασίας και σημαντική ανάπτυξη».
Σύμφωνα με την εταιρεία, η μαρίνα είναι «πλήρως συμμορφούμενη» με τις περιβαλλοντικές διαδικασίες, ωστόσο οι δορυφορικές εικόνες αποκαλύπτουν την καταστροφή ενός οικοσυστήματος που λειτουργούσε ως φυσική ασπίδα ενάντια στις πλημμύρες και αποθήκη άνθρακα.
Η απώλεια φτάνει και στην Ελλάδα
Η έρευνα του Guardian καταγράφει επίσης περιπτώσεις σε ολόκληρη την Ευρώπη, συμπεριλαμβανομένης της Ελλάδας. Στα βουνά του Βερμίου, όπου η νομοθεσία ορίζει την περιοχή ως «άγρια φύση χωρίς δρόμους», αναπτύσσεται μεγάλο αιολικό πάρκο στις περιοχές της Δυτικής και Κεντρικής Μακεδονίας.
Η ιδιοκτήτρια εταιρεία Aer Soléir, με έδρα το Δουβλίνο, υποστηρίζει ότι το έργο συμμορφώνεται πλήρως με τα ευρωπαϊκά και ελληνικά κανονιστικά πλαίσια, έχοντας λάβει όλες τις απαραίτητες άδειες και εγκρίσεις, έπειτα από δύο αποφάσεις του Συμβουλίου της Επικρατείας. Παράλληλα, ανακοινώθηκαν εργασίες αναδάσωσης για αντιστάθμιση των επιπτώσεων.
Από το Βερολίνο έως το Αιγαίο: Η Ευρώπη «τσιμεντοποιείται»
Στη Γερμανία, περισσότερα από 500.000 δέντρα κόπηκαν κοντά στο Βερολίνο για την κατασκευή και επέκταση του εργοστασίου της Tesla, το οποίο αναμένεται να διπλασιάσει την παραγωγή του σε ένα εκατομμύριο αυτοκίνητα ετησίως.
Η έρευνα Green to Grey βασίζεται σε λεπτομερέστερη μεθοδολογία από εκείνη του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Περιβάλλοντος (ΕΟΠ), καταγράφοντας ακόμη και μικρές, αποσπασματικές απώλειες. Έτσι, οι συνολικές εκτιμήσεις αποδεικνύονται 1,5 φορές υψηλότερες από τους επίσημους υπολογισμούς, αναδεικνύοντας τη συσσωρευτική φθορά των μικρής κλίμακας επεμβάσεων.
Πολιτικές αντιδράσεις και προειδοποιήσεις
Η ευρωβουλευτής των Πρασίνων, Λένα Σίλινγκ, σχολίασε πως «εδώ και χρόνια η ΕΕ υπόσχεται να ηγηθεί της προστασίας του κλίματος, αλλά στην πραγματικότητα τσιμεντοποιούμε το μέλλον μας».
Προειδοποίησε ότι, αν η φύση συνεχίσει να αντιμετωπίζεται ως αναλώσιμη, η Ευρώπη κινδυνεύει να χάσει όχι μόνο τους κλιματικούς της στόχους, αλλά και την επισιτιστική ασφάλεια, την υγεία και την ποιότητα ζωής των πολιτών της.
Η ανάλυση κάλυψε 30 χώρες -το 96% της ευρωπαϊκής έκτασης. Οι πέντε χώρες με τις μεγαλύτερες απώλειες πράσινου χώρου είναι:
- Τουρκία: πάνω από 1.800 τ.χλμ.
- Πολωνία: πάνω από 1.000 τ.χλμ.
- Γαλλία: 950 τ.χλμ.
- Γερμανία: 720 τ.χλμ.
- Ηνωμένο Βασίλειο: 604 τ.χλμ.
