ΓΝΩΜΕΣ
18/10/2025 | 06:30
Η κατάρρευση της περιφερειακής πολιτικής της ισλαμικής Τουρκίας: Γιατί ο Αμερικανός Πρόεδρος δεν πρέπει να σώσει την Άγκυρα και τον θρασύτατο Ερντογάν;
Του ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ Θ. ΔΡΙΒΑ* – Αθήνα
Η ειρήνη που κατάφερε να εδραιώσει ο Αμερικανός Πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ, αποτελεί ένα μεγάλο κατόρθωμα με το οποίο έχει περάσει ήδη στην Ιστορία. Ο επόμενος στόχος αυτού του κατορθώματος, να φέρει δηλαδή 20 κράτη να συμφωνήσουν στα συνεκτικά και εύστοχα 20 σημεία του, είναι να καταστεί βιώσιμο.
Ο στόχος του Ντόναλντ Τραμπ είναι η επίτευξη μιας ειρήνης που θα έχει διάρκεια. Λίγες μόνο μέρες μετά την επίτευξη της κατάπαυσης του πυρός, απείλησε τη Χαμάς με εξόντωση, αφήνοντας να εννοηθεί οτι αυτή τη φορά, θα είναι οι ΗΠΑ και όχι το Ισραήλ που θα επιτεθούν.
Από τις τρείς χώρες που διαμεσολάβησαν προκειμένου να υπάρχει διάλογος μέσω τρίτων με την τρομοκρατική οργάνωση, μόνο μια παίζει εποικοδομητικό ρόλο. Αυτός είναι και ο λόγος που η συμφωνία υπογράφτηκε στο έδαφός της.
Η Αίγυπτος. Το Κατάρ και η Τουρκία φαίνεται να μην έχουν πείσει ακόμη τη Χαμάς, η οποία παρόλο που δια χειρός τρίτων υπέγραψε ένα κείμενο το οποίο αναφέρει ρητά:
- α). αφοπλισμό της τρομοκρατικής οργάνωσης και
- β). αποχή από οποιαδήποτε συμμετοχή στη διακυβέρνηση της Γάζας, φαίνεται με τις τρέχουσες βαρβαρότητες που διαπράττει (εκκαθαρίσεις και εκτελέσεις στο δρόμο) να δείχνει στον Αμερικανό Πρόεδρο οτι τον αγνοεί.
Πέραν του οτι είναι ο λάθος άνθρωπος για να αγνοείς, το ουσιώδες ερώτημα εδώ είναι: Με ποιάς χώρας τις πλάτες η Χαμάς επιδεικνύει αυτήν τη θρασύτητα πριν καν στεγνώσει το μελάνι της συμφωνίας;
Η Τουρκία καταρρέει και η κατάρρευσή της μπορεί να έρθει με κρότο.
Από τα τέλη της πρώτης δεκαετίας του τρέχοντος αιώνα, η Άγκυρα εκπόνησε ένα σχέδιο κυριαρχίας στην Μέση Ανατολή και στη Βόρεια Αφρική. Ο Τούρκος πρόεδρος έχει βασίσει κάθε εκλογικό του αφήγημα πάνω σε αυτό το όραμα της αναβίωσης της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας.
Πάνω στο οτι τίποτε δε λύνεται χωρίς την Τουρκία. Ξαφνικά, η Τουρκία βλέπει πως όλα λύνονται χωρίς αυτήν ή με αυτήν ως κομπάρσο. Για να υλοποιήσει αυτό το μωροφιλόδοξο σχέδιο, (νεοθωμανική πολιτική) ήρθε απέναντι από τις ΗΠΑ και το Ισραήλ. Αυτή τη στιγμή, οι ΗΠΑ και το Ισραήλ είναι οι αρχιτέκτονες της συμφωνίας ειρήνης.
- Το πρελούδιο της κατάρρευσης της περιφερειακής πολιτικής της Τουρκίας, ήταν η δημιουργία του άξονα της σταθερότητας μεταξύ Ισραήλ, Ελλάδας και Κύπρου. Κομβική φάση όμως γι’ αυτήν την κατάρρευση, ήταν οι Συμφωνίες του Αβραάμ που έλαβαν χώρα κατά την πρώτη θητεία του Ντόναλντ Τραμπ. Όλα αυτά, χωρίς την Τουρκία.
Τώρα η Τουρκία, παριστάνει το Ιράν πριν τον βομβαρδισμό του τον Ιούλιο του 2025. Προσπαθεί να συντηρήσει και να ενώσει τρομοκρατικές οργανώσεις και να τις χρησιμοποιήσει ως συμμάχους. Αν σε ένα τέτοιο χρονικό σημείο η Τουρκία κάνει αυτό, η απελπισία έχει γίνει στρατηγικός οδηγός της Άγκυρας, πιο σημαντικός και από τους ολίγιστους υπαλλήλους του Τούρκου προέδρου, Φιντάν και Καλίν.
Η απόδειξη της κατάρρευσης της περιφερερειακής πολιτικής της Άγκυρας που έχει τρία σκέλη.
Πριν απ’ όλα, πρέπει να αναφερθούν οι λόγοι για τους οποίους ο Τούρκος πρόεδρος στηρίχθηκε τόσο πολύ στην προσπάθεια αναβίωσης της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας.
- Πρώτον, πίστεψε οτι η Αραβική Άνοιξη σηματόδοτησε το τέλος της αμερικανικής επιρροής στην περιοχή. Άπαξ και η βασική υπόθεση εργασίας ήταν αυτή, στο μυαλό του Τούρκου προέδρου το Ισραήλ ήταν πλέον μη χρήσιμο για τις ΗΠΑ, ή στην καλύτερη περίπτωση, η Τουρκία ήταν πιο χρήσιμη από αυτό.
Δυστυχώς, οι απόψεις του Προέδρου Ομπάμα, ενθάρρυναν τις τουρκικές ανοησίες. Δεύτερον, μέσω αυτής της νεο-οθωμανικής πολιτικής, η Τουρκία ήθελε να τελειώσει μια και καλή με τον γεωπολιτικό της εφιάλτη, το Κουρδικό Ζήτημα. Με την περικύκλωση της Συρίας και του Ιράκ, η Τουρκία θα έθετε και τις δύο χώρες υπό τον έλεγχό της.
Η λογική χρήσης αχυρανθρώπων όπως του σημερινού πολιτικού προϊσταμένου της Συρίας και πρώην καταζητούμενο τρομοκράτη, ήταν και παραμένει η ίδια. Η επιδίωξη στρατηγικής ομηρίας του Ισραήλ, της Κύπρου, (και επομένως της Ελλάδας) ο αποκλεισμός των ΗΠΑ από την καρδιά της Μέσης Ανατολής και τελικά, η ανάδυσή της ως «νέο Ιράν».
- Η λυκοφιλία μεταξύ Τουρκίας και Ρωσίας, έπαιξε το ρόλο της για την Άγκυρα. Η Τουρκία θεώρησε πως φέρνοντας απέναντι τις ΗΠΑ με τη Ρωσία στη Μέση Ανατολή, θα παγιώσει το ρόλο της ως ενδιάμεση δύναμη η οποία θα πλειστηριάζει τη θέση της. Με αυτόν τον τρόπο, θα αποκόμιζε κέρδη και από τις δύο.
Αυτό αποδεικνύεται από τη θρασύτητα του Τούρκου προέδρου που επιθυμεί να έχει και S-400 και F-35. Το να καταστεί η Τουρκία «νέο Ιράν» και το να εμπλέξει σε ένα βαθμό τη Ρωσία στη Μέση Ανατολή, φανερώνει και τις αδυναμίες του σχεδίου της. Η Τουρκία έγινε απαραίτητη για τη Δύση όταν ο Ψυχρός Πόλεμος συνέπεσε με την πολιτειακή αλλαγή στο Ιράν.
Όσο η Ρωσία είναι ακραία απειλητική για τη Δύση και όσο το Ιράν έχει καθεστώς, μόνο τότε η Τουρκία έχει αυξημένη γεωστρατηγική σημασία. Η κατάρρευση της περιφερειακής πολιτικής της Τουρκίας πλησιάζει ακριβώς επειδή ο Αμερικανός Πρόεδρος επιδιώκει να φέρει ειρήνη σε αυτά τα δύο κρίσιμα θέματα.
- Αν οι ΗΠΑ με τη Ρωσία βρουν ένα modus vivendi (σενάριο διόλου απίθανο) και το αδύναμο Ιράν αλλάξει πολιτική, (σενάριο πολύ πιθανό, ειδικά αν λάβει χώρα πολιτειακή αλλαγή) τότε η Τουρκία όχι μόνο δεν απαραίτητη, αλλά ίσως να είναι και πρόβλημα.
Το Ισραήλ έχει αρχίσει ήδη και δείχνει οτι δεν προτίθεται να αφήσει τη Συρία να γίνει τούρκικο βιλαέτι. Όλοι αυτοί οι παράγοντες, οδηγούν την Τουρκία στο να μην έχει άλλη επιλογή από το να παραγοντίζει με τους μόνους γνήσιους συμμάχους της, τους τρομοκράτες της περιοχής.
Για την Τουρκία, η ακύρωση της συμφωνίας που με κόπο εκπόνησε ο Αμερικανός Πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ, συνιστά τη σανίδα σωτηρίας της και τη συνέχιση των σχεδίων της που είναι σαφώς εναντίον των ΗΠΑ και του Ισραήλ.
Πηγή Χάρτη: GIS Report
Ο Αμερικανός Πρόεδρος που δεν παίζει παιχνίδια και το «εισιτήριο».
Στην πραγματικότητα, ο Αμερικανός Πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ που αποδείχθηκε λύτης και καταλύτης, μακροχρόνιων και δυσεπίλυτων διεθνών προβλημάτων, έχει ένα δίλημμα:
- Είτε θα συνεχίσει τη δική του προσπάθεια για διαρκή ειρήνη (επιτεύξιμη) και θα απορρίψει ένα ακόμη κλισέ της «παλιάς τάξης πραγμάτων», (οτι η Τουρκία δήθεν είναι απαραίτητη για την Αμερική) είτε θα φτάσει στο σημείο που ήθελε ο Τούρκος πρόεδρος να φέρει όλους τους προκατόχους του, να πληρώνουν δηλαδή «εισιτήριο» για να έχει πολιτική η Αμερική από το Γιβραλτάρ μέχρι και τη Δυτική Κίνα (Ουιγούροι).
Είναι ένα δίλημμα που πιθανόν να μοιάζει με «τούρκικο τερτίπι» για τον Αμερικανό Πρόεδρο ο οποίος έχει αποδείξει μεταξύ άλλων οτι δεν παίζει παιχνίδια και θέλει να επαναφέρει την εικόνα των ΗΠΑ ως χώρα που δεν είναι μόνο υπερδύναμη αλλά εκπέμπει και το αντίστοιχο δέος.
ΥΓ: Οι Ευρωπαίοι «φίλοι και εταίροι» πιέζουν για να πάρει η Τουρκία εξοπλισμό. Το ανύπαρκτο έως τώρα πολιτικο-στρατιωτικό κύρος της Ε.Ε. δίνει πάτημα στον Αμερικανό Πρόεδρο (δικαιώνοντάς τον) για την άποψη που έχει για τις Βρυξέλλες από την πρώτη του θητεία (ως «Hell Hole»).
Κατά βάθος, ίσως και να ξέρουν οι συμπαραγωγοί του Eurofighter οτι η Τουρκία ακόμη και αν δεν τα χρησιμοποιήσει εναντίον της Ελλάδας και της Κύπρου, είναι πιθανό να τα χρησιμοποιήσει εναντίον των Κούρδων αλλά και του Ισραήλ. Απ’ ό,τι φαίνεται, έχουμε ακόμη ορισμένους αιώνες καιρό μέχρι η Ευρώπη να δημιουργήσει μια στρατηγική πυξίδα..
* Δρ. Αλέξανδρος Θ. Δρίβας
Διδάκτωρ Διεθνών Σχέσεων Παντείου Πανεπιστημίου
- Τα σχόλια που δημοσιεύονται στην ιστοσελίδα μας εκφράζουν απαραίτητα τους συγγραφείς. Η ιστοσελίδα μας δεν λογοκρίνει τις γνώμες κανενός.
