ΓΝΩΜΕΣ
11/10/2025 | 06:20
Γιατί η εμπλοκή στην ηλεκτρική διασύνδεση της Ελλάδας με την Κύπρο; Ας μη γελιόμαστε το βασικό πρόβλημα είναι η Τουρκία και οι προκλητικές και παράνομες αξιώσεις της…
Του ΒΙΚΤΩΡ ΒΛΑΧΟΓΙΑΝΝΗ – Αθήνα
Η ηλεκτρική διασύνδεση της Ελλάδας με την Κύπρο, γνωστή ως Great Sea Interconnector, ξεκίνησε ως ένα από τα πιο φιλόδοξα ενεργειακά έργα της Ανατολικής Μεσογείου.
Αν και είναι περιττό να αναφερθεί κανείς στη στρατηγική του σημασία, το έργο έχει εμπλακεί σε ένα κυκεώνα τεχνικών, ρυθμιστικών και πολιτικών και γεωπολιτικών εμποδίων που το έχουν καθηλώσει.
- Ας μη γελιόμαστε το βασικό πρόβλημα είναι η Τουρκία και οι προκλητικές και παράνομες αξιώσεις της. Αν δεν υπήρχαν αυτές είναι βέβαιο ότι το έργο θα είχε προχωρήσει ταχύτατα.
Ωστόσο, η «φτώχια φέρνει γκρίνα» λέει ο λαός και αυτή τη στιγμή η γκρίνια μεταξύ Ελλάδας και Κύπρου χτυπάει…κόκκινο.
Μπροστάρηδες στη διαμάχη από τις δύο πλευρές ο ΑΔΜΗΕ και Ρυθμιστική Αρχή Ενέργεια της Κύπρου που διαφωνούν για το κόστος, την απόδοση της επένδυσης και άλλα οικονομοτεχνικά.
Ο ΑΔΜΗΕ υποστηρίζει ότι οι αποφάσεις της ΡΑΕΚ έχουν καταστήσει το έργο μη βιώσιμο, καθώς δεν αναγνωρίζουν όλες τις δαπάνες που έχουν ήδη γίνει, ενώ η κυπριακή πλευρά φοβάται πως μια τέτοια παραδοχή θα επιβαρύνει άμεσα τους καταναλωτές.
- Αυτό το οικονομικό και τεχνικό αδιέξοδο είναι μόνο η κορυφή του παγόβουνου. Υπάρχουν βαθύτερα ζητήματα εμπιστοσύνης, νομικής σταθερότητας και διαφάνειας, τα οποία ας μη γελιόμαστε αποτρέπουν τη διαμόρφωση ενός σταθερού επενδυτικού περιβάλλοντος.
Σε αυτό συμβάλλουν τεχνικές δυσκολίες, καθυστερήσεις στις μελέτες, και κυρίως οι αντιδράσεις της Τουρκίας για την υποθαλάσσια διαδρομή.
Όλα αυτά δημιουργούν ένα κλίμα ανασφάλειας για την ομαλή χρηματοδότηση του έργου.
Αυτή τη στιγμή το συνολικό κόστος εκτιμάται στα 1,9 δισεκατομμύρια ευρώ, με πιθανότητα υπέρβασης κατά 10-15%, γεγονός που καθιστά τη χρηματοδότηση ακόμη πιο περίπλοκη αν δεν υπάρξει κοινό πλαίσιο εγγυήσεων και απόδοσης.
- Το ζητούμενο είναι όμως να ξεμπλοκάρει το έργο όπως συμφώνησαν – τουλαχιστον με τα όσα έγιναν γνωστα προς τα έξω- Μητσοτάκης και Χριστοδουλίδης που συναντήθηκαν στη Νέα Υόρκη.
Για να γίνει αυτό είναι απαραίτητα μερικά καθοριστικά βήματα και απαραίτητα η συνδρομή της Ευρωπαϊκής Ένωσης που μπορεί να παίξει καταλυτικό ρόλο καθώς η ίδια έχει χαρακτηρίσει το έργο καθοριστικής σημασίας.
Το πρώτο είναι η επίτευξη μιας συμφωνίας ανάμεσα στον ΑΔΜΗΕ και τη ΡΑΕΚ με διαμεσολαβητή – αν χρειαστεί – την Ευρωπαϊκή Επιτροπή που θα επιβάλει μια κοινά αποδεκτή μεθοδολογία υπολογισμού κόστους και απόδοσης επένδυσης.
Αν επιτευχθεί αυτή η αρχική συνεννόηση, ανοίγει ο δρόμος για το δεύτερο κρίσιμο βήμα: τη σταθεροποίηση του ρυθμιστικού πλαισίου.
- Η ΡΑΕΚ και οι ελληνικές αρχές πρέπει να δεσμευτούν ότι οι κανόνες απόδοσης κεφαλαίου και ανάκτησης κόστους δεν θα μεταβληθούν για τουλάχιστον δέκα χρόνια. Μια τέτοια θεσμική σταθερότητα δεν έχει οικονομικό κόστος, αλλά απαιτεί πολιτική βούληση και θα χρειαστεί να λάβει κοινοβουλευτική και ευρωπαϊκή έγκριση.
Το επόμενο στάδιο είναι να εξεταστεί και να διεκδικήσουν οι δύο χώρες τη ευρύτερη συμμετοχή της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων με την αξιοποίηση επιπλέον κοινοτικών πόρων.
Αυτή η διαδικασία έγκρισης και αναδιάρθρωσης του χρηματοδοτικού σχήματος είναι απαραίτητη για να μειωθεί το ρίσκο των κρατών και να εξασφαλιστεί ότι η επιβάρυνση δεν θα μεταφερθεί στους καταναλωτές.
- Ακόμα και αν υποθέσουμε για την οικονομία της κουβέντας ότι όλα αυτα συμφωνούνται, παραμένει το μεγαλύτερο αγκάθι του τουρκικού τραμπουκισμού.
Η Ελλάδα και η Κύπρος χρειάζονται μια συντονισμένη διπλωματική προσπάθεια εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ώστε να υπάρξει σαφής ευρωπαϊκή δήλωση που να επιβεβαιώνει ότι η διέλευση του καλωδίου γίνεται αποκλειστικά από αναγνωρισμένα ευρωπαϊκα ύδατα.
Αν αυτό επιτευχθεί, θα θωρακίσει γεωπολιτικά αλλά και νομικά το έργο απέναντι στις αμφισβητήσεις τις προκλήσεις και τις απειλές της Τουρκίας.
- Αν συνδυαστούν όλα αυτά τα βήματα, το έργο μπορεί να βγει από το σημερινό του αδιέξοδο και να αποδώσει τα πρώτα του οφέλη σε λιγότερο από τέσσερα χρόνια.
Στην ουσία, το πραγματικό εμπόδιο δεν είναι ούτε το κόστος ούτε η τεχνολογία. Είναι η αμοιβαία εμπιστοσύνη και η πολιτική βούληση να προχωρήσουν δύο κράτη που μοιράζονται όχι μόνο μια θάλασσα αλλά την ίδια ιστορία και το ίδιο ενεργειακό μέλλον.
* Ο Βίκτωρ Βλαχογιάννης είναι δημοσιογράφος
- Τα σχόλια που δημοσιεύονται στην ιστοσελίδα μας εκφράζουν απαραίτητα τους συγγραφείς. Η ιστοσελίδα μας δεν λογοκρίνει τις γνώμες κανενός.
