ΑΜΕΡΙΚΗ
26/09/2025 | 05:37
Το ανάρμοστο «αλισβερίσι» του Προέδρου Τραμπ με τον ισλαμιστή Ερντογάν στον Λευκό Οίκο για μια «win-win»… παράνομη συμφωνία: Ρωσικό πετρέλαιο έναντι F-35; (videos)
Ο Πρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών, Ντόναλντ Τράμπ κάλεσε την Πέμπτη τον ισλαμιστή πρόεδρο της Τουρκίας, Ταγίπ Ερντογάν να σταματήσει να αγοράζει ρωσικό πετρέλαιο λόγω του πολέμου στην Ουκρανία, ενώ υπαινίχθηκε ότι αν το πράξει, μπορεί να άρει την απαγόρευση που έχει επιβάλει στην Άγκυρα για την αγορά των αμερικανικών μαχητικών αεροσκαφών F-35.
Γεγονός είναι, πάντως, ότι ο κ. Τράμπ άφησε να εννοηθεί ότι η Ουάσιγκτον ενδέχεται σύντομα να άρει την αναστολή των πωλήσεων των προηγμένων μαχητικών αεροσκαφών, αν και ο σχετικός νόμος απαγορεύει κάτι τέτοιο, για όσο διάστημα η Τουρκία κατέχει το ρωσικό σύστημα S-400.
Στη συνάντηση, στην οποία κλήθηκαν τελικά οι δημοσιογράφοι, ο κ. Τράμπ δήλωσε ότι «(ο Ερντογάν) χρειάζεται ορισμένα πράγματα, και εμείς χρειαζόμαστε ορισμένα πράγματα, και θα καταλήξουμε σε ένα συμπέρασμα. Θα το ξέρετε μέχρι το τέλος της ημέρας».
Ο Αμερικανός Πρόεδρος απευθυνόμενος στον Ερντογάν είπε: «Και νομίζω ότι θα πετύχετε να αγοράσετε τα πράγματα» που θα «θέλατε να αγοράσετε». Και εννοούσε βασικά τα F-35.
Αργότερα, ο κ. Τράμπ -καθώς αποχαιρετούσε τον Ερντογάν- χαρακτήρισε «καλή τη συνάντηση», αλλά δεν έδωσε λεπτομέρειες. Στη συνέχεια είπε ότι ήταν πολύ καλή σε τόσα πολλά διαφορετικά πράγματα και είπε οι ανακοινώσεις και από τις δύο χώρες σχετικά με τις συζητήσεις θα δημοσιοποιηθούν αργότερα. Μέχρι στιγμής δεν έχει γίνει.
Ο κ. Τράμπ πάντως επικεντρώθηκε και στις ανησυχίες του για τη συνεχιζόμενη οικονομική σχέση της Τουρκίας με τη Ρωσία. Ως γνωστό, η Τουρκία είναι ένας από τους μεγαλύτερους αγοραστές ρωσικών ορυκτών καυσίμων από τότε που η Ευρωπαϊκή Ένωση ανακοίνωσε στις αρχές του 2023 ότι θα μποϊκοτάρει το μεγαλύτερο μέρος του ρωσικού πετρελαίου που μεταφέρεται μέσω θαλάσσης.
Απευθυνόμενος στον Ερντογάν του είπε: «Το καλύτερο που θα μπορούσε να κάνει είναι να μην αγοράσει πετρέλαιο και φυσικό αέριο από τη Ρωσία».
Αργότερα, ο πρόεδρος των ΗΠΑ δήλωσε ότι πίστευε ότι ο Ερντογάν θα σταματούσε να αγοράζει πετρέλαιο από τη Ρωσία – όχι ότι ο ηγέτης της Τουρκίας είχε δεσμευτεί άμεσα να το κάνει κατά τη διάρκεια της συζήτησής τους.
«Δεν θέλω να πω ότι» ο Ερντογάν συμφώνησε να σταματήσει τις αγορές, «αλλά αν το θέλω εγώ, θα το κάνει», είπε ο Τράμπ. Σίγουρα δεν υπολόγισε καλά τον Τούρκο ισλαμιστή πρόεδρο.
Σύμφωνα με το Associated Press, από τον Ιανουάριο του 2023, η Άγκυρα έχει αγοράσει περισσότερα από 90 δισεκατομμύρια δολάρια σε ρωσικό πετρέλαιο, άνθρακα και φυσικό αέριο. Μόνο η Κίνα και η Ινδία έχουν αγοράσει περισσότερα από τη Ρωσία σε αυτή την περίοδο.
Ο Τομ Μπαράκ, πρέσβης των ΗΠΑ στην Τουρκία και απεσταλμένος του κ. Τράμπ στη Συρία, δήλωσε ότι οι δύο ηγέτες συζήτησαν όλα τα σημαντικά ζητήματα στις σχέσεις ΗΠΑ-Τουρκίας, συμπεριλαμβανομένης της Ρωσίας και του προγράμματος F-35, «με τις οδούς προς τα εμπρός».
Ερωτηθείς αν η Τουρκία είναι διατεθειμένη να διακόψει τις σημαντικές αγορές πετρελαίου από τη Ρωσία, ο Μπαράκ απάντησε: «Πρέπει να τους ρωτήσετε».
Ο κ. Τράμπ πρόσθεσε ότι ο Ερντογάν χαίρει σεβασμού τόσο από τον Ρώσο πρόεδρο Βλαντιμίρ Πούτιν όσο και από τον πρόεδρο της Ουκρανίας Βολοντίμιρ Ζελένσκι.
«Νομίζω ότι θα μπορούσε να έχει μεγάλη επιρροή αν το θέλει», είπε ο Τράμπ.
Η ώθηση προς τον Ερντογάν να ασκήσει μεγαλύτερη πίεση στον Βλαντιμίρ Πούτιν έρχεται μετά την δήλωση του κ. Τράμπ νωρίτερα αυτή την εβδομάδα ότι πίστευε ότι η Ουκρανία θα μπορούσε να ανακτήσει όλα τα εδάφη που έχασε από τη Ρωσία στον πόλεμο.
Ήταν μια δραματική μετατόπιση από τις επανειλημμένες εκκλήσεις του κ. Τράμπ προς το Κίεβο να κάνει παραχωρήσεις για να τερματίσει τον πόλεμο.
Από την πλευρά του, ο Ερντογάν έχει καταστήσει σαφές ότι επιθυμεί να δει την άρση της αναστολής πώλησης για τα F-35, λέγοντας στον κ. Τράμπ ότι ήρθε προετοιμασμένος να «συζητήσει διεξοδικά» το θέμα.
Θυμίζουμε ότι κατά τη διάρκεια της πρώτης θητείας του κ. Τράμπ, οι ΗΠΑ απέσυραν την Τουρκία, σύμμαχο του ΝΑΤΟ, από το πρόγραμμα μαχητικών αεροσκαφών F-35, αφού η Άγκυρα αγόρασε ένα σύστημα αεράμυνας από τη Ρωσία.
Αμερικανοί αξιωματούχοι ανησυχούσαν ότι η χρήση του ρωσικού πυραυλικού συστήματος εδάφους-αέρος S-400 από την Τουρκία θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί για τη συλλογή δεδομένων σχετικά με τις δυνατότητες του F-35 και ότι οι πληροφορίες θα μπορούσαν να καταλήξουν σε ρωσικά χέρια.
Ο κ. Τράμπ ξεκίνησε τη δίωρη συνάντησή του με τον Ερντογάν εκφράζοντας την ελπίδα ότι θα μπορούσε να βρεθεί μια λύση στο θέμα κατά τη διάρκεια των συνομιλιών των ηγετών.
Σημειώνουμε ότι ήταν το πρώτο ταξίδι του Ερντογάν στον Λευκό Οίκο από το 2019. Οι δύο ηγέτες σφυρηλάτησαν αυτό που ο κ. Τράμπ περιέγραψε ως «πολύ καλή σχέση» κατά τη διάρκεια της πρώτης θητείας του στον Λευκό Οίκο.
Με τα χρόνια, Αμερικανοί αξιωματούχοι έχουν επικαλεστεί ανησυχίες για το ιστορικό των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στην Τουρκία υπό τον Ερντογάν και τους δεσμούς της χώρας με τη Ρωσία.
Οι εντάσεις μεταξύ της Τουρκίας και του Ισραήλ, ενός άλλου σημαντικού συμμάχου των ΗΠΑ, σχετικά με τη Γάζα και τη Συρία έχουν κατά καιρούς δυσχεράνει τις σχέσεις με την Άγκυρα. Βρίσκονται στο απόλυτο ναδίρ.
Σημειώνουμε επίσης ότι ο κ. Τράμπ βλέπει τον Ερντογάν ως κρίσιμο εταίρο και αξιόπιστο μεσάζοντα στην προσπάθειά του να τερματίσει τους πολέμους στην Ουκρανία και τη Γάζα.
Η κυβέρνηση των Ρεπουμπλικάνων είναι επίσης σε μεγάλο βαθμό σύμφωνη με την προσέγγιση της Τουρκίας στη Συρία, καθώς και τα δύο έθνη συντονίζουν τη στάση τους απέναντι στην κάποτε απομονωμένη χώρα μετά την πτώση του Σύρου ηγέτη Μπασάρ αλ-Άσαντ τον Δεκέμβριο.
ΟΙ ΣΥΜΦΩΝΙΕΣ
Η συνάντηση των δύο ηγετών ολοκληρώθηκε με τις δύο χώρες να υπογράφουν μια σειρά σημαντικές συμφωνίες, αλλά με τον Τούρκο πρόεδρο να μην λαμβάνει μια ξεκάθαρη δέσμευση από τον Τραμπ για το θέμα που τον «καίει» και αφορά την άρση των αμερικανικών κυρώσεων σε βάρος της Τουρκίας, λόγω των οποίων η Άγκυρα αποκλείστηκε από το πρόγραμμα παραγωγής των F-35 αλλά και εμποδίζεται να προσθέσει το προηγμένο μαχητικό αεροσκάφος στον στόλο της.
Όπως επιβεβαίωσε ο Τούρκος υπουργός Ενέργειας, Αλπαρσλάν Μπαϊρακτάρ, ΗΠΑ και Τουρκία υπέγραψαν Μνημόνιο Κατανόησης για τη Στρατηγική Συνεργασία στον Τομέα της Πυρηνικής Ενέργειας για εμπορική χρήση.
«Ξεκινήσαμε μια νέα διαδικασία που θα εμβαθύνει περαιτέρω τη βαθιά και πολυδιάστατη εταιρική σχέση μεταξύ Τουρκίας και Ηνωμένων Πολιτειών στον τομέα της πυρηνικής ενέργειας», ανέφερε ο Μπαϊρακτάρ σε ανάρτησή του σε τουρκικό μέσο κοινωνικής δικτύωσης.
Η συμφωνία είναι ένα πλαίσιο συνεργασίας στον τομέα της πυρηνικής ενέργειας, που θα μπορούσε να περιλαμβάνει τόσο μικρούς αρθρωτούς αντιδραστήρες (SMRs) όσο και πυρηνικούς σταθμούς παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας, δήλωσε ο Τούρκος υπουργός Ενέργειας σε τουρκικό τηλεοπτικό δίκτυο.
Σύμφωνα με τον Τούρκο δημοσιογράφο, Ραγκίπ Σοϊλού, Ουάσινγκτον και Άγκυρα προχώρησαν στην υπογραφή και άλλων συμφωνιών κατά τη συνάντηση στον Λευκό Οίκο.
Ο ίδιος ανέφερε, επίσης, επικαλούμενος δηλώσεις του πρέσβη των Ηνωμένων Πολιτειών στην Τουρκία, Τομ Μπάρακ, ότι η Τουρκία ολοκλήρωσε τη συμφωνία-μαμούθ με την Boeing για την αγορά άνω των 200 επιβατικών αεροσκαφών, αξίας πολλών δισεκατομμυρίων δολαρίων.
Στο περίμενε ο Ερντογάν για τα F-35
Παράλληλα, ο Τομ Μπάρακ χαρακτήρισε «εξαιρετική» τη συνάντηση, λέγοντας ότι στο τραπέζι τέθηκαν μεταξύ άλλων τα ζητήματα των S-400, των F-35, των F-16, επισημαίνοντας ότι σημειώθηκε πρόοδος. «Πιστεύω ότι πολλοί θα εκπλαγούν σχετικά με το πόσο συνεργάσιμες ήταν οι πλευρές μεταξύ τους», πρόσθεσε χαρακτηριστικά.
Απαντώντας σε ερώτηση για τον χρόνο υλοποίησης των συμφωνηθέντων, εξήγησε την καθυστέρηση, λέγοντας «εδώ είναι Ουάσινγκτον, και η λέξη γρήγορα δεν υπάρχει. Παρότι πιστεύω ότι θα υπάρξει κάποια πρόοδος, οι νόμοι που έχουν θεσπιστεί από το Κογκρέσο, τόσο ο CAATSA όσο και η τροπολογία στον αμυντικό προϋπολογισμό (NDAA), απαιτούν τη συνεργασία τόσο του Κογκρέσου όσο και του προέδρου. Οι πλευρές βρίσκονται σε τροχιά για να το πετύχουν, και εμείς πιέζουμε για να ολοκληρωθεί αυτό».
Σε ερώτηση για το ενδεχόμενο παραχώρησης των F-35, απάντησε πως «είναι μια διαδικασία και ο Λευκός Οίκος θα σας πει περισσότερα». Για τα F-16, ανέφερε ότι «ισχύει το ίδιο, οι Τούρκοι είναι καλοί στο παζάρι, τα πάντα έχουν να κάνουν με τα χρήματα».
Αναφερόμενος στα προβλήματα που δημιουργεί η Τουρκία στην Ελλάδα και την Κύπρο, ο Αμερικανός πρέσβης σημείωσε ότι «έρχεται μια πολύ καλή πρέσβης στην Αθήνα. Έως τώρα δεν είχαμε με ποιον να τα συζητήσουμε. Έχουμε κοινή κατανόηση να βάλουμε τέλος σε όλα αυτά».
Σε διευκρινιστική ερώτηση της Hellas Journal εάν ζητείται από την Άγκυρα να σταματήσει τις ενέργειες αυτές, απάντησε «ζητάμε από όλους να τα σταματήσουν όλα αυτά».
