ΕΠΙΣΤΗΜΗ - ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ
30/09/2025 | 04:14
Σπάνιο ντοκουμέντο: Ο «αδικημένος» από την ιστορία, πραγματικός «πατέρας» της τηλεόρασης και ο πρώτος… σταρ της μικρής οθόνης – Γνωρίστε τους Τζον Λόγκι Μπερντ και Ουίλιαμ Τέιντον (videos)
Στις 2 Οκτωβρίου 1925, πριν από περίπου έναν αιώνα, ο Σκωτσέζος εφευρέτης Τζον Λόγκι Μπερντ κατάφερε για πρώτη φορά να μεταδώσει μια αναγνωρίσιμη κινούμενη εικόνα ανθρώπινου προσώπου.
Ο πρώτος «τηλεοπτικός αστέρας» ήταν ο νεαρός υπάλληλος γραφείου Ουίλιαμ Τέιντον, ο οποίος, τέσσερις δεκαετίες αργότερα, γύρισε στην τηλεόραση, για να περιγράψει στο BBC εκείνη τη δραματική στιγμή.
Από τις αποτυχημένες εφευρέσεις στην τηλεόραση
Η τηλεόραση απασχολούσε τους επιστήμονες ήδη από τα μέσα του 19ου αιώνα, αλλά χρειάστηκε η εμμονή ενός μοναχικού εφευρέτη με λάμπες ποδηλάτου, ξύλα και κουτιά μπισκότων για να γίνει πραγματικότητα. Ο Μπερντ, γιος κληρικού και άνθρωπος με εύθραυστη υγεία, είχε κριθεί ανίκανος να υπηρετήσει στον στρατό κατά τον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο.
Εργάστηκε σε εταιρεία ηλεκτρισμού, ενώ παράλληλα δοκίμαζε πρωτότυπες ιδέες. Εμπνευσμένος από τον Χ.Τζ. Γουέλς, επιχείρησε να φτιάξει τεχνητά διαμάντια με ηλεκτρισμό, καταφέρνοντας μόνο να… κόψει την παροχή ρεύματος στη Γλασκώβη.
Μια άλλη αποτυχημένη του ιδέα ήταν ένα σπιτικό φάρμακο για αιμορροΐδες, που θα έκανε μελλοντικούς παρουσιαστές να προειδοποιούν: «Μην το δοκιμάσετε στο σπίτι».
Παρά τις αποτυχίες, βρήκε εμπορική επιτυχία, πουλώντας κάλτσες και σαπούνια. Με τα κέρδη νοίκιασε χώρο στο Χέιστινγκς το 1923, όπου ο θαλασσινός αέρας βοήθησε τα πνευμόνια του, αλλά το αυτοσχέδιο εργαστήριο ήταν επικίνδυνο. Με δίσκους, φακούς και φωτοανιχνευτές, κατάφερε να μεταδώσει μια σιλουέτα, ανοίγοντας τον δρόμο για την τηλεόραση.
Ο «Στούκι Μπιλ» και το πείραμα στο Σόχο
Έπειτα από μια ηλεκτροπληξία στο Χέιστινγκς, ο Μπερντ μετακόμισε στο Λονδίνο, στήνοντας νέο εργαστήριο στη Φριθ Στριτ, στο Σόχο. Το μηχάνημά του παρήγαγε τόσο έντονη θερμότητα, που χρησιμοποιούσε μία κούκλα για τις δοκιμές, την οποία βάφτισε «Στούκι Μπιλ».
Στις 2 Οκτωβρίου 1925, ωστόσο, χρειαζόταν έναν άνθρωπο. Ο 20χρονος Ουίλιαμ Τέιντον, υπάλληλος στο ισόγειο, βρέθηκε μπροστά σε ένα χάος με καλώδια, φακούς και μοτέρ. Ο Μπερντ τον έβαλε μπροστά στον πομπό, ζητώντας του να κουνιέται, να βγάζει γλώσσα και να κάνει γκριμάτσες.
Ο Τέιντον ένιωθε ότι «ψηνόταν ζωντανός» από τη θερμότητα των λαμπών, αλλά ο Μπερντ τον παρακαλούσε να αντέξει λίγα δευτερόλεπτα ακόμη. Όταν η εικόνα εμφανίστηκε, ο εφευρέτης έτρεξε φωνάζοντας: «Σε είδα, Ουίλιαμ! Έχω τηλεόραση επιτέλους!».
Ο Τέιντον έγινε έτσι ο πρώτος άνθρωπος που πληρώθηκε για τηλεοπτική εμφάνιση -μισή κορόνα, δηλαδή δύο σελίνια και έξι πένες.
Από το θαύμα στην ιστορία
Ο Τέιντον θυμόταν αργότερα πως η εικόνα ήταν θολή, χωρίς καθαρά χαρακτηριστικά, αλλά κινούμενη -κι αυτό ήταν το μεγάλο επίτευγμα. Ο Μπερντ του είπε, τότε: «Αυτή είναι η αρχή. Σύντομα θα υπάρχει σε όλα τα σπίτια της χώρας, και σε όλο τον κόσμο».
Και πράγματι, στις 26 Ιανουαρίου 1926 έκανε την πρώτη δημόσια επίδειξη τηλεόρασης. Αν και η τεχνολογία του ξεπεράστηκε από μεγαλύτερες εταιρείες, είχε ανοίξει τον δρόμο για το μέλλον.
Το 1951, πέντε χρόνια μετά τον θάνατό του σε ηλικία 57 ετών, τοποθετήθηκε αναμνηστική πλάκα στο κτίριο της Φριθ Στριτ. Όπως είπε ο πρόεδρος της Τηλεοπτικής Εταιρείας, «το πραγματικό του μνημείο είναι το δάσος από κεραίες που ξεφυτρώνουν σε όλη τη χώρα».
Και λίγα χρόνια μετά τις αναμνήσεις του Τέιντον στο BBC, το 1965, εκατομμύρια άνθρωποι παρακολουθούσαν από τις τηλεοράσεις τους την προσελήνωση. Η επιστημονική φαντασία είχε γίνει… επιστημονικό γεγονός.
