ΤΟΥΡΙΣΜΟΣ
29/09/2025 | 06:24
Instagram εναντίον πραγματικότητας: Το Μπαλί δεν είναι πια ο παράδεισος που… ερωτεύτηκε η Τζούλια Ρόμπερτς – «Πνίγεται» από υπερτουρισμό, σκουπίδια και ανεξέλεγκτη ανάπτυξη (videos)
Επί δεκαετίες, το Μπαλί διαφημίστηκε ως ο απόλυτος τροπικός παράδεισος. Σήμερα, πολλοί επισκέπτες δηλώνουν απογοητευμένοι, καθώς η πραγματικότητα που συναντούν απέχει πολύ από την ειδυλλιακή εικόνα των social media.
Η συμφόρηση, η ρύπανση, η ανεξέλεγκτη ανάπτυξη και η πίεση στις τοπικές κοινότητες συνθέτουν μια νέα πραγματικότητα για το νησί.
Η Ζόι Ρέι, που ταξίδεψε πρόσφατα στο νησί, το περιέγραψε με δυσαρέσκεια σε βίντεο στο YouTube: «Από τη στιγμή που προσγειωθήκαμε στο Μπαλί, κάτι δεν μας φαινόταν σωστό». Είπε ότι είχαν υψηλές προσδοκίες, επειδή στα social media έβλεπαν όλους να περνούν υπέροχα. «Αν έβγαζες μια φωτογραφία από το καφέ και έκανες ζουμ προς τα έξω, θα έβλεπες ποια ήταν η πραγματικότητα» συμπλήρωσε.
Δεν εξήγησε τι ακριβώς είδε, γράφει το BBC, αλλά ήταν αρκετό για ν’ αλλάξει σχέδια και να πετάξει απρογραμμάτιστα στο Ντουμπάι, συνεχίζοντας εκεί τον εορτασμό της επετείου του γάμου της.
Προσδοκίες και πραγματικότητα
Στα social media, οι εικόνες με το δίπολο «expectation vs reality» για το Μπαλί πληθαίνουν. Δείπνα δίπλα στη θάλασσα με μαγευτικά ηλιοβασιλέματα, αλλά σκουπίδια και πρόχειρες σκάλες που οδηγούν εκεί.
Τουρίστες με μπικίνι σε καταρράκτες, ενώ πίσω σχηματίζεται ουρά επισκεπτών που περιμένουν τη σειρά τους πάνω σε γλιστερά βράχια.
Υγιεινά smoothies με μπαμπού καλαμάκια σε καφέ, πλάι σε μηχανάκια που πνίγονται στο καυσαέριο σε μποτιλιαρισμένους δρόμους.
Η εικόνα που καλλιεργήθηκε από την ταινία «Eat, Pray, Love», με την Τζούλια Ρόμπερτς στον πρωταγωνιστικό ρόλο και τον Χαβιέ Μπαρδέμ πλάι της, προσέλκυσε εκατομμύρια ταξιδιώτες, που αναζητούσαν ένα πνευματικό καταφύγιο. Αντί γι’ αυτό, βρίσκουν συμφόρηση, τουριστικά πλήθη και τον θόρυβο εργοταξίων, που πολλαπλασιάστηκαν μετά την πανδημία.
Πλημμύρες και ανεξέλεγκτη ανάπτυξη
Η κατάσταση πήρε ακόμη πιο ανησυχητική τροπή φέτος τον Σεπτέμβριο, όταν σπάνιες πλημμύρες κόστισαν τη ζωή σε τουλάχιστον 12 ανθρώπους. Οι τοπικές αρχές παραδέχθηκαν ότι η κακή διαχείριση απορριμμάτων και η ανεξέλεγκτη δόμηση επιδείνωσαν την τραγωδία. Η κυβέρνηση ανακοίνωσε περιορισμούς σε νέες κατασκευές, αλλά πολλοί θεωρούν τα μέτρα καθυστερημένα και ανεπαρκή.
Από την πνευματικότητα στην πολυτέλεια
Οι Δυτικοί ανακάλυψαν το Μπαλί ήδη από τις αρχές του 20ού αιώνα, γοητευμένοι από τους ναούς, τα ιερά δέντρα και τον σεβασμό στη φύση. «Το Μπαλί ήταν ένα από τα πρώτα μέρη που παρουσιάστηκαν ως ουτοπία» σημειώνει η ταξιδιωτική συγγραφέας Γκιζέλ Ουίλιαμς.
Όμως, τα τελευταία χρόνια, οι παραδόσεις υποχωρούν μπροστά στην εμπορική εκμετάλλευση. Ο τουρισμός εκτινάχθηκε από 3,8 εκατομμύρια επισκέπτες το 2014 σε 6,3 εκατομμύρια πέρυσι, και το 2025 αναμένεται νέο ρεκόρ, με πάνω από 7.000.000.
Πλέον, το Μπαλί είναι πιο γνωστό για τα beach clubs και τα surf houses, την ελεύθερη κατανάλωση αλκοόλ και τις πολυτελείς βίλες και σπα. «Με τα social media, η εικόνα του νησιού έγινε επιφανειακή. Βλέπεις μια φωτογραφία και πας» λέει η Ουίλιαμς.
Οι φωνές των κατοίκων
Η απογοήτευση της Ρέι αντικατοπτρίζει μια πιο ευρεία τάση. Η δημιουργός περιεχομένου Χόλι Μαρί, που ζει στο νησί, προειδοποιεί: «Αν δεις μόνο το Instagram, θα έχεις μια διαστρεβλωμένη εικόνα. Το Μπαλί είναι πολύ πιο πλούσιο πολιτιστικά».
Η Κάνι Κλάουντια, που μετακόμισε από την Τζακάρτα, υποστηρίζει ότι το νησί έχει ακόμη φυσική ομορφιά: «Αν θεωρείς ότι είναι υπερπλήρες, απλά δεν βρίσκεσαι στα σωστά μέρη».
Ωστόσο, οι κάτοικοι βλέπουν την καθημερινότητα να αλλάζει. Η 22χρονη Νι Κάντεκ Σίντια θυμάται να περνάει με μηχανάκι ανάμεσα σε ορυζώνες στο Τσανγκού. Σήμερα, το ίδιο δρομολόγιο είναι γεμάτο καφέ, βίλες και μποτιλιάρισμα: «Νιώθω θλίψη. Το Μπαλί φθείρεται μέρα με τη μέρα».
Ο ερευνητής Μάντε Βικανάντα τονίζει την ειρωνεία: «Όταν οι τουρίστες παραπονιούνται για την κίνηση, ξεχνούν ότι και αυτοί είναι μέρος της».
Νέες περιοχές, ίδια προβλήματα
Η τουριστική ανάπτυξη εξαπλώθηκε από το νότο σε νέες περιοχές. Το Τσανγκού, κάποτε ψαροχώρι, έγινε hotspot για σέρφερ.
Αντίστοιχη πορεία είχαν το Σεμινιάκ και το Ουλουουάτου, ενώ το Περερέναν και το Ουμπούντ προβάλλονται πλέον ως «κρυφά καταφύγια».
Ωστόσο, αυτό φέρνει νέα δόμηση και καταστροφή του φυσικού τοπίου.
Τουρισμός χωρίς όρια
Σχεδόν κάθε μήνα καταγράφονται περιστατικά με τουρίστες: σοβαρά ατυχήματα με μηχανάκια, απελάσεις για άσεμνες φωτογραφίες σε ιερούς χώρους, επεισόδια έπειτα από κατανάλωση αλκοόλ.
Η άφιξη χιλιάδων Ρώσων και Ουκρανών μετά τον πόλεμο έχει… οξύνει τα πνεύματα, με τις Αρχές να μιλούν ακόμη και για εμπλοκή σε εγκληματικές δραστηριότητες.
Παρά την αυξανόμενη δυσαρέσκεια, οι κάτοικοι παραμένουν εξαρτημένοι από τον τουρισμό. «Νιώθω παγιδευμένη» λέει η Σίντια. «Ζούμε από αυτόν. Αν σταματήσει, πώς θα επιβιώσουμε;».
Αναζητώντας ισορροπία
Παρά την ανεξέλεγκτη ανάπτυξη, ο Βικανάντα εκφράζει αισιοδοξία: «Η ανάπτυξη και η αρμονία με τη φύση μπορούν να συνυπάρξουν, ειδικά με τη συμμετοχή των νέων». Οι πρωτοβουλίες για καθαρισμούς παραλιών και καλύτερη διαχείριση απορριμμάτων αυξάνονται, ενώ οι Αρχές απαγόρευσαν τα πλαστικά μίας χρήσης και εξέδωσαν οδηγίες συμπεριφοράς για τουρίστες.
Η Μαρία Σόλενμπάργκερ, συντάκτρια ταξιδιών των Financial Times, λέει: «Το Μπαλί δεν είναι απλώς μια τουριστική αγορά. Είναι φυσικό κεφάλαιο. Και ο τουρισμός πρέπει να γίνεται με υπευθυνότητα».
