ΠΟΛΙΤΙΚΗ
14/09/2025 | 08:51
Αυτή είναι η Ρηματική Διακοίνωση της Ελλάδας προς τον Γ.Γ. του ΟΗΕ για την προκλητική Λιβύη: Η Αθήνα διαφωνεί και απορρίπτει την προσβολή της κυριαρχίας της…
Ρηματική διακοίνωση με ημερομηνία 3 Σεπτεμβρίου 2025 από τη Μόνιμη Αποστολή της Ελλάδας στα Ηνωμένα Έθνη προς τον Γενικό Γραμματέα
Η Μόνιμη Αποστολή της Ελλάδας στα Ηνωμένα Έθνη έχει την τιμή να ανακοινώσει τα ακόλουθα σχετικά με τη ρηματική διακοίνωση με ημερομηνία 27 Μαΐου 2025 από τη Μόνιμη Αποστολή της Λιβύης στα Ηνωμένα Έθνη προς τον Γενικό Γραμματέα (A/79/916).
Α. Πρώτον, η Ελλάδα απορρίπτει τον ισχυρισμό της Λιβύης ότι το «Μνημόνιο Συνεργασίας μεταξύ της Κυβέρνησης Εθνικής Συμφωνίας-Κράτους της Λιβύης και της Κυβέρνησης της Δημοκρατίας της Τουρκίας για την Οριοθέτηση των Θαλάσσιων Περιοχών Δικαιοδοσίας στη Μεσόγειο», που υπογράφηκε στις 27 Νοεμβρίου 2019, «αποτελεί μια δίκαιη λύση που επιτεύχθηκε βάσει του διεθνούς δικαίου». Τα δύο κράτη δεν έχουν κοινά θαλάσσια σύνορα λόγω της παρουσίας πολλών ελληνικών νησιών, συμπεριλαμβανομένης της Κρήτης και των Δωδεκανήσων.
- Το μνημόνιο αγνοεί τα θαλάσσια δικαιώματα των ελληνικών νησιών και, ως εκ τούτου, επιχειρεί να αναδιαμορφώσει τη γεωγραφία στην ανατολική Μεσόγειο.
Η Μόνιμη Αντιπροσωπεία παραπέμπει, σχετικά με την έκδοση του παρόντος υπομνήματος, στην επιστολή της 9ης Δεκεμβρίου 2019 της Μόνιμης Αντιπροσώπου της Ελλάδας στα Ηνωμένα Έθνη προς τον Γενικό Γραμματέα, η οποία επισυνάπτεται στην επιστολή της με ημερομηνία 14 Φεβρουαρίου 2020 (A/74/706), καθώς και στις επιστολές των Μόνιμων Αντιπροσώπων της με ημερομηνία 19 Μαρτίου 2020 (A/74/758), 20 Απριλίου 2020 (A/74/819), 1 Ιουνίου 2020 (A/74/872), 29 Σεπτεμβρίου 2020 (A/75/375-S/2020/958), 17 Νοεμβρίου 2022 (A/77/604), 24 Απριλίου 2023 (A/77/865) και 17 Ιανουαρίου 2024 (A/78/718), και στις ρηματικές σημειώσεις της με ημερομηνία 2 Σεπτεμβρίου 2020. (A/74/1006) και 5 Αυγούστου 2025 (A/79/983).
Β. Η Αποστολή απορρίπτει επίσης τους ισχυρισμούς της Λιβύης κατά της Συμφωνίας μεταξύ της Κυβέρνησης της Ελληνικής Δημοκρατίας και της Κυβέρνησης της Αραβικής Δημοκρατίας της Αιγύπτου για την οριοθέτηση των αποκλειστικών οικονομικών ζωνών μεταξύ των δύο χωρών, η οποία υπογράφηκε στο Κάιρο στις 6 Αυγούστου 2020.
- Η συμφωνία αυτή έχει συναφθεί μεταξύ κρατών με αντίθετες ακτές και σε πλήρη συμμόρφωση με τις σχετικές διατάξεις της Σύμβασης των Ηνωμένων Εθνών για το Δίκαιο της Θάλασσας, όπως έχει ήδη τονιστεί στη ρηματική διακοίνωση της 2ας Σεπτεμβρίου 2020 (A/74/1006), καθώς και στην επιστολή της 29ης Σεπτεμβρίου 2020 του Μόνιμου Αντιπροσώπου της Ελλάδας στα Ηνωμένα Έθνη προς τον Γενικό Γραμματέα (A/75/375-S/2020/958).
Ο ισχυρισμός της Λιβύης ότι η συμφωνία αυτή είναι «ασύμβατη με… την αρχή της ισότητας», ενώ ταυτόχρονα παρουσιάζει ως «δίκαιο» το Τουρκολιβυκό Μνημόνιο Συνεργασίας, είναι μη βιώσιμος και αντίκειται στη Σύμβαση και στην πρακτική της οριοθέτησης των θαλάσσιων περιοχών.
Γ. Οι ισχυρισμοί της Λιβύης σχετικά με την πρόσφατη ανακοίνωση από την Ελλάδα διεθνούς πρόσκλησης υποβολής προσφορών για τη χορήγηση και χρήση αδειών για την εξερεύνηση και εκμετάλλευση υδρογονανθράκων σε θαλάσσιες περιοχές νότια της Κρήτης, καθώς και σχετικά με τις ήδη χορηγηθείσες άδειες και τις σχετικές έρευνες στις θαλάσσιες περιοχές νοτιοδυτικά και δυτικά της Κρήτης, στερούνται οποιασδήποτε νομικής βάσης και αγνοούν το γεγονός ότι οι παραπάνω περιοχές εμπίπτουν αποκλειστικά στην ελληνική δικαιοδοσία. Η Μόνιμη Αντιπροσωπεία επιθυμεί να επαναλάβει, εν προκειμένω, τη θέση της Ελλάδας όπως διατυπώνεται στη ρηματική διακοίνωσή της με ημερομηνία 5 Αυγούστου 2025 (A/79/983).
Δ. Όσον αφορά το ζήτημα του θαλάσσιου χωροταξικού σχεδιασμού, μέσω της Υπουργικής Απόφασης Αρ. 43090/574 του Υπουργού και του Υφυπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας της Ελληνικής Δημοκρατίας, ημερομηνίας 17 Απριλίου 2025,1 η Ελλάδα έχει ορίσει τέσσερις θαλάσσιες χωρικές ενότητες στις θαλάσσιες περιοχές όπου ασκεί κυριαρχία, κυριαρχικά δικαιώματα ή δικαιοδοσία. Ο χαρακτηρισμός αυτός έγινε με σκοπό την κατάρτιση θαλάσσιων χωροταξικών σχεδίων σε εκπλήρωση των υποχρεώσεων της Ελλάδας βάσει της Οδηγίας 2014/89/ΕΕ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ημερομηνίας 23 Ιουλίου 2014.
Όπως προκύπτει σαφώς από το υπόμνημα του χάρτη που επισυνάπτεται (στα ελληνικά και τα αγγλικά) στην προαναφερθείσα Υπουργική Απόφαση, τα νότια όρια των θαλάσσιων χωρικών ενοτήτων 3 και 4, καθώς και το νοτιοδυτικό όριο της θαλάσσιας χωρικής ενότητας 4, είναι αυτά της υφαλοκρηπίδας/αποκλειστικής οικονομικής ζώνης της Ελληνικής Δημοκρατίας στην περιοχή, όπως καθορίζεται σύμφωνα με τη Συμφωνία μεταξύ της Κυβέρνησης της Ελληνικής Δημοκρατίας και της Κυβέρνησης της Αραβικής Δημοκρατίας της Αιγύπτου για την οριοθέτηση των αποκλειστικών οικονομικών ζωνών μεταξύ των δύο χωρών, η οποία υπογράφηκε στο Κάιρο στις 6 Αυγούστου 2020, και τις Συμφωνίες μεταξύ της Ελληνικής Δημοκρατίας και της Ιταλικής Δημοκρατίας για την οριοθέτηση των αντίστοιχων υφαλοκρηπίδων τους και την οριοθέτηση των αντίστοιχων θαλάσσιων ζωνών τους, οι οποίες υπογράφηκαν στην Αθήνα στις 24 Μαΐου 1977 και στις 9 Ιουνίου 2020, αντίστοιχα.
- Για τη θαλάσσια περιοχή όπου δεν υπάρχει ακόμη συμφωνία οριοθέτησης, τα σχετικά όρια καθορίζονται από τη μέση γραμμή όπως περιγράφεται στο άρθρο 2(1) του Ν. 2289/1995, όπως τροποποιήθηκε με το άρθρο 156(1) του Ν. 4001/2011 (ΦΕΚ 179/Α/22.8.2011).
Η Ελλάδα έχει επανειλημμένα ενημερώσει τα Ηνωμένα Έθνη για το γεγονός αυτό, όπως επισημαίνεται στην επιστολή της 29ης Σεπτεμβρίου 2020 του Μόνιμου Αντιπροσώπου της Ελλάδας στα Ηνωμένα Έθνη προς τον Γενικό Γραμματέα (A/75/375-S/2020/958).
Συναφώς, η Μόνιμη Αποστολή επιθυμεί να τονίσει ότι, από το υπόμνημα του χάρτη που επισυνάπτεται στην προαναφερθείσα Υπουργική Απόφαση, είναι σαφές ότι η μέση γραμμή ορίζει τα εξωτερικά όρια της ελληνικής υφαλοκρηπίδας «μέχρι τη σύναψη συμφωνιών οριοθέτησης με γειτονικά κράτη των οποίων οι ακτές βρίσκονται απέναντι ή δίπλα στην Ελλάδα».
Λαμβάνοντας υπόψη τα ανωτέρω, η Μόνιμη Αποστολή τονίζει ότι οι νότιες θαλάσσιες χωρικές ενότητες, δηλαδή οι θαλάσσιες χωρικές ενότητες 3 και 4, έχουν καταρτιστεί σε πλήρη συμμόρφωση με το διεθνές δίκαιο.
- Ως εκ τούτου, η Μόνιμη Αποστολή απορρίπτει τον ισχυρισμό της Λιβύης ότι ορισμένες περιοχές στο νότιο τμήμα του Θαλάσσιου Χωροταξικού Σχεδίου της Ελλάδας παραβιάζουν τις περιοχές θαλάσσιας δικαιοδοσίας της Λιβύης στη Μεσόγειο Θάλασσα.
Ε. Σχετικά με την πρόσφατη ανακήρυξη από την Ελλάδα αποκλειστικής οικονομικής ζώνης στην περιοχή του Ιονίου Πελάγους, των Ιονίων Νήσων και μέχρι το Ακρωτήριο Ταίναρο στην Πελοπόννησο, μέσω του Προεδρικού Διατάγματος αριθ. 33/2025 (ΦΕΚ 59/Α/17.04.2025), η Μόνιμη Αποστολή θα ήθελε να υπογραμμίσει ότι ο ισχυρισμός της Λιβύης ότι η ζώνη αυτή καταπατά την υφαλοκρηπίδα της είναι εντελώς αβάσιμος.
Συγκεκριμένα, όσον αφορά τη θέση της Λιβύης ότι το νότιο όριο αυτής της αποκλειστικής οικονομικής ζώνης δεν απέχει ισότιμα από τις κύριες ακτές της Λιβύης και της Ελλάδας, η Μόνιμη Αντιπροσωπεία θα ήθελε να υπογραμμίσει τα εξής:
Aυτό το νότιο όριο, που εκτείνεται μεταξύ του σημείου 16 του νοτιοδυτικού ορίου της αποκλειστικής οικονομικής ζώνης (το οποίο είναι πανομοιότυπο με το σημείο 16 της γραμμής ορίου μεταξύ της Ελληνικής Δημοκρατίας και της Ιταλικής Δημοκρατίας, όπως καθορίζεται στις προαναφερθείσες Συμφωνίες μεταξύ της Ελληνικής Δημοκρατίας και της Ιταλικής Δημοκρατίας για την οριοθέτηση), και του σημείου 16-Α στο Ακρωτήριο Ταίναρο της Πελοποννήσου, βρίσκεται εντός περιοχής αποκλειστικής ελληνικής δικαιοδοσίας, μακριά και βορειότερα από τη γραμμή ισόποσης μεταξύ των ακτών της Λιβύης και της Ελλάδας σε αυτήν τη θαλάσσια περιοχή.
- Όσον αφορά ειδικότερα την αναφορά, στη ρηματική διακοίνωση της Λιβύης, στη γραμμή ίσης απόστασης μεταξύ «των κύριων ακτών της Λιβύης και της Ελλάδας», η Μόνιμη Αντιπροσωπεία τονίζει ότι η Ελλάδα απορρίπτει τον ισχυρισμό ότι η ίση απόσταση θα πρέπει να υπολογίζεται «από τις κύριες ακτές της Λιβύης και της Ελλάδας».
Η Ελλάδα επιθυμεί να υπογραμμίσει ότι, σύμφωνα με το άρθρο 121 της Σύμβασης, το οποίο αντικατοπτρίζει το εθιμικό διεθνές δίκαιο, όλα τα ελληνικά νησιά απολαμβάνουν θαλάσσιες ζώνες όπως και κάθε άλλη χερσαία περιοχή. Οποιαδήποτε γραμμή ίσης απόστασης μεταξύ Ελλάδας και Λιβύης πρέπει επομένως να χαράσσεται με αναφορά σε σημεία βάσης στα σχετικά ελληνικά νησιά.
ΣΤ. Όσον αφορά την «επίσημη θέση της Λιβύης σχετικά με τα εξωτερικά όρια της υφαλοκρηπίδας της στη Μεσόγειο Θάλασσα», καθώς και τις σχετικές συντεταγμένες και τον χάρτη, όπως περιέχονται στο συνημμένο της ρηματικής διακοίνωσης της Λιβύης που φέρεται να ορίζουν αυτά τα όρια, θα πρέπει να τονιστεί ότι ισχύουν όλα τα παραπάνω σημεία και ότι οι ισχυρισμοί της Λιβύης είναι αβάσιμοι και νομικά αβάσιμοι.
Αυτά τα εξωτερικά όρια έχουν μετρηθεί από τις ευθείες γραμμές βάσης που καθόρισε η Λιβύη το 2005, καθώς και από μια γραμμή κλεισίματος στον Κόλπο της Σύρτης, οι οποίες είναι όλες παράνομες και δεν δικαιολογούνται βάσει του διεθνούς δικαίου της θάλασσας, για τους λόγους που αναφέρονται στην επιστολή της 17ης Ιανουαρίου 2024 από τον Μόνιμο Αντιπρόσωπο της Ελλάδας στα Ηνωμένα Έθνη προς τον Γενικό Γραμματέα (A/78/718).
- Το φερόμενο εξωτερικό όριο της υφαλοκρηπίδας της Λιβύης είναι, μεταξύ του προτελευταίου σημείου της συνοριακής γραμμής μεταξύ Λιβύης και Αιγύπτου και του σημείου Β, πανομοιότυπο με τα «ανατολικά θαλάσσια σύνορα της Λιβύης» που περιγράφονται στη ρηματική διακοίνωση της Λιβύης με ημερομηνία 13 Φεβρουαρίου 2023 (A/77/742).
Αυτά τα «ανατολικά θαλάσσια σύνορα» έχουν διεκδικηθεί από τη Λιβύη επίσης βάσει του αυθαίρετου «Μνημονίου Συνεννόησης μεταξύ της Κυβέρνησης Εθνικής Συμφωνίας – Κράτους της Λιβύης και της Κυβέρνησης της Δημοκρατίας της Τουρκίας για την Οριοθέτηση των Περιοχών Θαλάσσιας Δικαιοδοσίας στη Μεσόγειο», που υπογράφηκε στις 27 Νοεμβρίου 2019.
Στο πλαίσιο αυτό, πρέπει να υπενθυμιστεί ότι η Ελλάδα έχει αντιταχθεί στις διεκδικήσεις της Λιβύης σχετικά με τα ανατολικά θαλάσσια σύνορά της, στο βαθμό που παραβιάζουν τα κυριαρχικά της δικαιώματα και βασίζονται στο Μνημόνιο του 2019, μέσω επιστολών του Μόνιμου Αντιπροσώπου της στα Ηνωμένα Έθνη που απευθύνονται στον Γενικό Γραμματέα, με ημερομηνία 24 Απριλίου 2023 (A/77/865) και 17 Ιανουαρίου 2024 (A/78/718). Αυτό το φερόμενο εξωτερικό όριο είναι, μεταξύ των σημείων Β και Α, πανομοιότυπο με την άκυρη γραμμή οριοθέτησης στο «Μνημόνιο Συνεργασίας μεταξύ της Κυβέρνησης Εθνικής Συμφωνίας-Κράτους της Λιβύης και της Κυβέρνησης της Δημοκρατίας της Τουρκίας για την Οριοθέτηση των Θαλάσσιων Περιοχών Δικαιοδοσίας στη Μεσόγειο», που υπογράφηκε στις 27 Νοεμβρίου 2019.
Μεταξύ του σημείου Α και του σημείου 12, το φερόμενο εξωτερικό όριο της υφαλοκρηπίδας της Λιβύης έχει χαραχθεί αγνοώντας πλήρως τα ελληνικά νησιά και τα θαλάσσια δικαιώματά τους, συμπεριλαμβανομένων των 12 ναυτικών μιλίων από την ακτή. Από αυτή την άποψη, η Ελλάδα απορρίπτει, για άλλη μια φορά, τον ισχυρισμό της Λιβύης ότι η μέση γραμμή πρέπει να υπολογιστεί «μεταξύ των ακτών των δύο ηπειρωτικών ηπείρων».
- Υπό το πρίσμα των ανωτέρω, η Ελλάδα απορρίπτει ως αβάσιμη και παράνομη, όσον αφορά τα κυριαρχικά της δικαιώματα και τη δικαιοδοσία της, την «επίσημη θέση της Λιβύης σχετικά με τα εξωτερικά όρια της υφαλοκρηπίδας της στη Μεσόγειο Θάλασσα», καθώς και τις σχετικές συντεταγμένες και τον χάρτη.
Επιπλέον, η Ελλάδα έχει διαμαρτυρηθεί για τη ζώνη προστασίας της αλιείας της Λιβύης που ανακηρύχθηκε το 2005 και απεικονίζεται στον προαναφερθέντα χάρτη. Η Ελλάδα παραπέμπει, σχετικά με το ζήτημα της ζώνης αυτής, στην επιστολή με ημερομηνία 24 Απριλίου 2023 του Μόνιμου Αντιπροσώπου της Ελλάδας στα Ηνωμένα Έθνη προς τον Γενικό Γραμματέα (A/77/865).
Η Ελλάδα διαφωνεί επίσης με τα εξωτερικά όρια της συνοριακής ζώνης της Λιβύης, που ανακηρύχθηκε το 2023 και απεικονίζεται επίσης στον προαναφερθέντα χάρτη. Η Ελλάδα παραπέμπει, σχετικά με το ζήτημα αυτό, στην επιστολή με ημερομηνία 17 Ιανουαρίου 2024 του Μόνιμου Αντιπροσώπου της Ελλάδας στα Ηνωμένα Έθνη προς τον Γενικό Γραμματέα (A/78/718), υπενθυμίζοντας παράλληλα τη σχετική θέση των κρατών μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, όπως εκφράζεται στη ρηματική διακοίνωση με ημερομηνία 29 Νοεμβρίου 2024 από τη Μόνιμη Αντιπροσωπεία της Ουγγαρίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση, προς την Πρεσβεία της Λιβύης στις Βρυξέλλες.
- Η ελληνική πλευρά εκφράζει, για άλλη μια φορά και επιφυλασσόμενη όλων των δικαιωμάτων της, την ετοιμότητά της να επαναλάβει τις διαπραγματεύσεις με τη λιβυκή πλευρά για την οριοθέτηση των αντίστοιχων θαλάσσιων ζωνών τους, βάσει του διεθνούς δικαίου.
Η Μόνιμη Αντιπροσωπεία της Ελλάδας θα ήταν ευγνώμων εάν η παρούσα ρηματική διακοίνωση μπορούσε να κυκλοφορήσει ως έγγραφο της Γενικής Συνέλευσης, στο θέμα 75 της ημερήσιας διάταξης, και να δημοσιευτεί στην ιστοσελίδα του Τμήματος Ωκεανικών Υποθέσεων και Δικαίου της Θάλασσας και στην επόμενη έκδοση του Δελτίου Δικαίου της Θάλασσας.
1 Βλέπε Εφημερίδα της Κυβερνήσεως Αρ. 229/D/17.04.2025, διαθέσιμη στη διεύθυνση ΕΔΩ
Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΡΗΜΑΤΙΚΗ ΔΙΑΚΟΙΝΩΣΗ ΣΤΑ ΑΓΓΛΙΚΑ ΕΔΩ: GREECE-UN-LIBYA01
