Το σχέδιο του υπουργείου Μετανάστευσης για τις προσφυγικές ροές στην Κρήτη: Κλειστή δομή βραχυχρόνιας παραμονής, πιθανότατα στο Καστέλλι Ηρακλείου

Η διαχείριση των αυξημένων μεταναστευτικών ροών προς την Κρήτη ήταν το αντικείμενο ευρείας σύσκεψης που πραγματοποιήθηκε το μεσημέρι στο υπουργείο Μετανάστευσης και Ασύλου.

Στο πλαίσιο της σύσκεψης, έγινε ενημέρωση για τη δημιουργία κατάλληλης δομής υποδοχής και ταυτοποίησης μεταναστών στην Κρήτη, η οποία θα πληροί τις αναγκαίες προδιαγραφές ανθρώπινης φιλοξενίας.

Η πλευρά της κυβέρνησης εξέφρασε στους εκπροσώπους της Τοπικής Αυτοδιοίκησης την πρόθεσή της να προχωρήσει στη δημιουργία κλειστής δομής για τους  μετανάστες που φτάνουν παράνομα στην Κρήτη.

Οι πληροφορίες αναφέρουν ότι η κυβέρνηση μετέφερε ότι η νέα δομή θα είναι κλειστού τύπου, ωστόσο οι μετανάστες δεν θα παραμένουν εκεί για μεγάλα χρονικά διαστήματα. Αντίθετα, θα πραγματοποιείται η ταυτοποίησή τους και στη συνέχεια θα προωθούνται προς την ηπειρωτική χώρα.

Κατά τη διάρκεια της σύσκεψης δεν δόθηκαν στοιχεία για την ακριβή τοποθεσία, αν και, σύμφωνα με πληροφορίες, ως επικρατέστερη επιλογή παραμένει το πρώην στρατόπεδο Ζωγραφάκη, στο Καστέλλι Ηρακλείου.

Στη σύσκεψη, υπό τον υπουργό Μετανάστευσης και Ασύλου Θάνο Πλεύρη, συμμετείχε ο υπουργός Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας και βουλευτής Ρεθύμνου Γιάννης Κεφαλογιάννης, καθώς και η υφυπουργός Μετανάστευσης και Ασύλου και βουλευτής Χανίων, Σέβη Βολουδάκη, ο περιφερειάρχης Κρήτης Σταύρος Αρναουτάκης, ο δήμαρχος Ρεθύμνου και πρόεδρος της ΠΕΔ Κρήτης Γιώργος Μαρινάκης.

Οι έως τώρα ενέργειες

Ο κ. Πλεύρης παρουσίασε τις παρεμβάσεις που έχουν ήδη δρομολογηθεί για την αποσυμφόρηση της κατάστασης, επισημαίνοντας ότι η κυβέρνηση έχει ενεργοποιήσει συγκεκριμένα μέτρα αποτροπής, επιτήρησης και υποδοχής, για την θωράκιση των τοπικών κοινωνιών, με πλήρη σεβασμό στις διεθνείς υποχρεώσεις της χώρας.

Ο υπουργός κ. Κεφαλογιάννης, επανέλαβε την ανάγκη στενού συντονισμού με την Τοπική Αυτοδιοίκηση και τόνισε πως η Κρήτη δεν μπορεί να μετατραπεί σε πεδίο διαχείρισης χωρίς συγκεκριμένο σχέδιο και ισομερή κατανομή ευθυνών.

Όπως σημείωσε χαρακτηριστικά: «Η αντιμετώπιση τέτοιων φαινομένων απαιτεί σοβαρότητα, θεσμική συνεργασία και προνοητικότητα. Δεν μπορούμε να λειτουργούμε εκ των υστέρων. Χρειάζονται λύσεις που να προστατεύουν τον κοινωνικό ιστό και να τιμούν την ιστορία και τον ρόλο της Κρήτης».

Από την πλευρά τόσο του αρμόδιου υπουργού κ. Πλεύρη, όσο και του κ. Κεφαλογιάννη, τονίστηκε ότι το φαινόμενο της αυξημένης πίεσης στις ακτές της Κρήτης εντάσσεται σε ένα ευρύτερο μοτίβο εργαλειοποίησης του μεταναστευτικού από διεθνή κυκλώματα, όπως έχει συμβεί κατά καιρούς σε Ιταλία, Ισπανία, Βαλτική, ή ακόμη και στα σύνορα της Ελλάδας στον Έβρο.

Το υπουργείο σημειώνει ότι η απάντηση της χώρας παραμένει σταθερή: εθνική στρατηγική, θεσμικός συντονισμός και πλήρης αποτροπή κάθε απόπειρας εκμετάλλευσης του φαινομένου.

Στη σύσκεψη τέθηκε και το ζήτημα της συστηματικής χρηματοδοτικής στήριξης της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, προκειμένου να καλυφθούν τα αυξημένα έξοδα σίτισης, φιλοξενίας και διαχείρισης των έκτακτων αναγκών που έχουν ανακύψει το τελευταίο διάστημα στην Κρήτη.

Υπερψηφίστηκε η τροπολογία

Νωρίτερα, με ψήφους 177 υπερψηφίστηκε από την Ολομέλεια της Βουλής, η υπουργική τροπολογία για την αναστολή της υποβολής αιτήσεων χορήγησης ασύλου από άτομα που εισέρχονται στη χώρα παράνομα με οποιοδήποτε πλωτό μέσο που προέρχεται από τη Βόρεια Αφρική.

Η τροπολογία, προβλέπει επίσης ότι τα άτομα αυτά επιστρέφονται, χωρίς καταγραφή, στη χώρα προέλευσης ή καταγωγής. Η ρύθμιση έχει διάρκεια τριών μηνών, ενώ με Πράξη Υπουργικού Συμβουλίου το χρονικό διάστημα αυτό, δύναται να συντέμνεται.

Κατά την ονομαστική ψηφοφορία, η οποία διεξήχθη κατόπιν αιτήματος του ΚΚΕ, ψήφισαν συνολικά 293 βουλευτές, εκ των οποίων οι 177 βουλευτές ψήφισαν υπέρ, οι 74 κατά και 42 βουλευτές ψήφισαν «παρών».

Ο υπουργός Μετανάστευσης και Ασύλου Θάνος Πλεύρης, αφού περιέγραψε «έκτακτες συνθήκες» για τη χώρα με τις χιλιάδες παράνομων μεταναστών να καταφτάνουν και το ασύμβατο προφίλ των ανθρώπων αυτών με το προσφυγικό προφίλ (που θα έχριζε ανθρωπιστικής προστασίας) απέρριψε τα επιχειρήματα περί αντισυνταγματικότητας της ρύθμισης.

«Οι έκτακτες συνθήκες αυτές είναι ότι το 2024 από τη Βόρειο Αφρική εισήλθαν 4.000 άτομα, το 2025 το πρώτο πεντάμηνο εισήλθαν διπλάσιοι και τις τελευταίες ημέρες είχαμε 1.000 άτομα την ημέρα. Κι αυτή τη στιγμή στις ακτές της Λιβύης υπάρχουν 3 εκατ. άνθρωποι» είπε ο υπουργός Μετανάστευσης.

Επιτέθηκε και στα κόμματα της Αριστεράς επισημαίνοντας πως στην ουσία προτείνουν να δέχεται χιλιάδες άτομα κάθε μέρα η χώρα, οι οποίοι μετά θα κυκλοφορούν ελεύθεροι στην Επικράτεια.

Ως προς το προφίλ των μεταναστών, ο κ. Πλεύρης ενημέρωσε ότι από τους 507 που εισήλθαν στο Λαύριο, 495 είναι άνδρες και 16 γυναίκες.

«Τέλος λοιπόν το παραμύθι με τις μωρομάνες, εδώ έχουμε παρουσία ανθρώπων από 18 έως 30 ετών, οι οποίοι με βάση το προφίλ τους, που είναι στην συντριπτική πλειοψηφία από την Αίγυπτο, δεν δικαιούνται καμίας προστασίας» υπογράμμισε.

Οι θέσεις των κομμάτων

Ο κοινοβουλευτικός εκπρόσωπος του ΠΑΣΟΚ- ΚΙΝΑΛ Παύλος Χριστίδης υποστήριξε την αντισυνταγματικότητα της τροπολογίας λέγοντας ότι η χρησιμοποίηση του άρθρου 15 του ΕΣΔΑ «δημιουργεί τεράστιο ζήτημα και οι απαντήσεις του κυβερνητικού εκπροσώπου Παύλου Μαρινάκη δημιουργούν προβληματισμό, εάν όχι γέλια.

Ο κ. Χρηστίδης κατέληξε λέγοντας ότι «η Ελλάδα αντιμετώπισε τα τελευταία χρόνια αντίστοιχο πρόβλημα και στον Έβρο και στα Δωδεκάνησα αλλά τέτοια νομική επίκληση δεν είχαμε. Είναι η πρώτη φορά από την εποχή της δικτατορίας που δημιουργούνται προϋποθέσεις εξαίρεσης της χώρας από τον ΕΣΔΑ. Η κυβέρνηση δημιουργεί επικίνδυνες συνθήκες».

Ο κοινοβουλευτικός εκπρόσωπος του ΣΥΡΙΖΑ Γιώργος Ψυχογιός υποστήριξε την ένσταση αντισυνταγματικότητας της τροπολογίας λέγοντας ότι «η φύλαξη των συνόρων είναι δικαίωμα και υποχρέωση της χώρας, όμως πρέπει να υπακούει στην απαρέγκλιτη τήρηση του Διεθνούς Δικαίου και του Δικαίου της Θάλασσας».

Υποστήριξε πως η τροπολογία είναι αντίθετη με το άρθρο 5 (παράγραφος 2) του Συντάγματος που θεσπίζει ότι όλοι όσοι βρίσκονται στην ελληνική επικράτεια απολαμβάνουν την απόλυτη προστασία της ζωής, της τιμής και της ελευθερίας τους, χωρίς διάκριση εθνικότητας, φυλής, γλώσσας και θρησκευτικών πολιτικών πεποιθήσεων.

Η τροπολογία αυτή είπε ο κ. Ψυχογιός δημιουργεί ένα καθεστώς νομικής αορατότητας (legal limbo). Η αποκλειστική επίκληση της «παράνομης εισόδου» και της «προέλευσης από Βόρεια Αφρική» καταργεί τη διάκριση μεταξύ προσώπων που διαφεύγουν διώξεων ή πολέμου (και δικαιούνται άσυλο) και προσώπων που μετακινούνται για άλλους λόγους.

Η κοινοβουλευτική εκπρόσωπος του ΚΚΕ, Διαμάντω Μανωλάκου, ανέφερε πως υποστηρίζει ότι η τροπολογία είναι αντισυνταγματική γιατί «θεωρούμε και συμφωνούμε ότι με αυτή την ντροπιαστική, σκληρή, άγρια, απάνθρωπη και ρατσιστική τροπολογία παραβιάζεται η διεθνής συνθήκη της Γενεύης που υπερισχύει του εθνικού δικαίου, σύμφωνα με το άρθρο 28 του Συντάγματος».

Η βουλευτής ανέφερε ότι η μη καταγραφή μεταναστών και προσφύγων καταπατά τον σεβασμό και την προστασία της αξίας του Ανθρώπου, σύμφωνα με το άρθρο 2 παρ.1 του Συντάγματος. Παραβιάζει ακόμα την απόλυτη προστασία της ζωής, της τιμής και της ελευθερίας όσων βρίσκονται στην επικράτεια, σύμφωνα με το άρθρο 5 παρ.2.

Ο κοινοβουλευτικός εκπρόσωπος της Ελληνικής Λύσης Κωνσταντίνος Χήτας απέρριψε την ένσταση αντισυνταγματικότητας της τροπολογίας, για αυτό όπως είπε «παρότι η κυβέρνηση κάνει “μισό βήμα” και “μισή δουλειά” θα την ψηφίσει».

Επισήμανε ότι η κοινοβουλευτική διαδικασία της έντασης αντισυνταγματικότητας είναι «μια προσχηματική ανώφελη άσκηση αφού αυτές πάντα απορρίπτονται από την πλειοψηφία και αφού δεν έχουμε συνταγματικό δικαστήριο και ανεξάρτητη δικαιοσύνη».

Η κοινοβουλευτική εκπρόσωπος της Νέας Αριστεράς, Θεοπίστη Πέρκα, υποστήριξε την αντισυνταγματικότητα της τροπολογίας που είπε ότι «αποτελεί μια κραυγαλέα θεσμική οπισθοδρόμηση. Μια ακροδεξιά, ρατσιστική επιλογή κατάφωρης παραβίασης του Συντάγματος, του Διεθνούς Δικαίου και του κεκτημένου της ΕΕ».

Η βουλευτής ανέφερε ότι η τροπολογία παραβιάζει «την Αρχή της μη επαναπροώθησης και την προστασίας από βασανιστήρια και εξευτελιστική συμπεριφορά. Ότι κανένα κράτος δεν μπορεί να παρεκκλίνει από τα ανθρώπινα δικαιώματα σύμφωνα με την ΕΣΔΑ. Και ότι το δικαίωμα του ανθρώπου να ζητήσει άσυλο δεν μπορεί να ανασταλεί, ανεξαρτήτως των πιθανοτήτων επιτυχίας του».

Η κυβέρνηση, είπε η κ. Πέρκα, «παραβιάζει κατάφωρα το Διεθνές Προσφυγικό Δίκαιο και τα Ανθρώπινα Δικαιώματα, όπου αναφέρει ότι το δικαίωμα αιτήματος ασύλου είναι θεμελιώδες και δεν είναι διαπραγματεύσιμο, δεν μπορεί να ανασταλεί ούτε προσωρινά ούτε τοπικά.

Ο κοινοβουλευτικός εκπρόσωπος της Νίκης δεν τοποθετήθηκε στη συζήτηση επί της ένστασης αντισυνταγματικότητας.

Η ένσταση αντισυνταγματικότητας απορρίφθηκε δια εγέρσεως, όπως ορίζει ο Κανονισμός της Βουλής.