ΚΟΣΜΟΣ
17/07/2025 | 04:57
Politico: Προϋπολογισμός-«βόμβα» στα θεμέλια της Κομισιόν, σε δύσκολη θέση η Φον ντερ Λάιεν – Το παρασκήνιο του «φιάσκου» ύψους 1,8 τρισ. ευρώ
Όταν η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν αναλάμβανε εκ νέου την ηγεσία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, στα τέλη του 2024, οι πιο στενοί της συνεργάτες είχαν ήδη «σημαδέψει» τον σχεδιασμό του επόμενου επταετούς προϋπολογισμού (2028-2035) ως το πιο δύσκολο έργο της νέας της θητείας. Το εγχείρημα περιλάμβανε συγκρουόμενες εθνικές προτεραιότητες, ασφυκτικά δημοσιονομικά περιθώρια, νέες στρατηγικές ανάγκες όπως η άμυνα, λόγω Ουκρανίας, και ένα πολιτικό περιβάλλον πιο πολωμένο από ποτέ.
Οι περισσότερες κυβερνήσεις της ΕΕ αντιστέκονται σθεναρά σε κάθε ιδέα αύξησης των συνεισφορών τους. Αντίθετα, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ζητά περισσότερα κονδύλια, κυρίως για κοινωνική πολιτική, πράσινη μετάβαση και ενίσχυση της αλληλεγγύης μεταξύ των κρατών. Και ενώ η πίεση για αμυντικές επενδύσεις αυξάνεται, η στήριξη των αγροτών και των περιφερειών παραμένει «κόκκινη γραμμή» για πολλούς επιτρόπους.
Το σχέδιο προϋπολογισμού παρουσιάστηκε τελικά την Τετάρτη 16 Ιουλίου, αλλά η διαδικασία προκάλεσε κύματα δυσφορίας και κριτικής. Την ώρα που ο επίτροπος Πιοτρ Σεραφίν επρόκειτο να το παρουσιάσει στο Ευρωκοινοβούλιο, οι εσωτερικές διαβουλεύσεις δεν είχαν ακόμα ολοκληρωθεί. Σύμφωνα με πηγές των Βρυξελλών, που επικαλείται το Politico, οι διαπραγματεύσεις στο κτίριο Μπερλεμόντ συνεχίζονταν έως τις 2 το πρωί της Τετάρτης και ξανάρχισαν στις 8. Οι 27 επίτροποι συναντήθηκαν αργότερα το μεσημέρι και η σύσκεψη μετατράπηκε σε ανοιχτή πολιτική σύγκρουση. Το αποτέλεσμα ήταν ο Σεραφίν να εμφανιστεί στην αίθουσα του Κοινοβουλίου με καθυστέρηση τεσσάρων ωρών και χωρίς να έχει μοιράσει εκ των προτέρων αναλυτικά στοιχεία. Ο ευρωβουλευτής Ζίγκφριντ Μουρεσάν, μέλος του ίδιου πολιτικού χώρου με τον Σεραφίν, τον επέπληξε με σαρκασμό: «Ελπίζουμε να φέρατε και κάποιο έγγραφο, γιατί το Κοινοβούλιο δεν έχει λάβει απολύτως τίποτα».
Αποκαλυπτικό είναι ότι ούτε καν οι επίτροποι δεν είχαν γνώση του συνόλου των αριθμών. «Μας είπαν τι κόβεται από το δικό μας πρόγραμμα, αλλά δεν μας είπαν τι χάνουν οι άλλοι» δήλωσε ένας εξ αυτών. Ο κλειστός κύκλος γύρω από τη Φον ντερ Λάιεν διαχειριζόταν τον σχεδιασμό με πλήρη μυστικότητα, αποξενώνοντας ακόμη και τα μέλη της ίδιας της Επιτροπής.
Το σχέδιο της Φον ντερ Λάιεν και η οργανωμένη αντίσταση
Η πρόεδρος επιδίωξε να μεταμορφώσει τη δομή του προϋπολογισμού, ενοποιώντας διαφορετικά κονδύλια σε εθνικά πακέτα, τα οποία θα συνδέονταν με συγκεκριμένες μεταρρυθμίσεις. Σύμφωνα με την ίδια, η στρατηγική αυτή θα ασκούσε πίεση στις εθνικές κυβερνήσεις να τηρήσουν δεσμεύσεις και θα ενίσχυε τον συντονιστικό ρόλο της Επιτροπής. Όμως, η ιδέα αυτή βρήκε σφοδρή αντίσταση. Από τις πρώτες κιόλας εβδομάδες, διαμορφώθηκε μια ευρεία συμμαχία επιτρόπων, ευρωβουλευτών, αγροτικών ενώσεων και περιφερειών, που θεώρησαν ότι το σχέδιο αυτό απειλεί να αποδυναμώσει την Κοινή Αγροτική Πολιτική, να παρακάμψει τη συνοχή και να μετατρέψει την Επιτροπή σε δημοσιονομικό κηδεμόνα των κρατών-μελών.
Τρεις επίτροποι -ο Ρουμάνος σοσιαλιστής Ντάτσιεν Τσιόλος, ο Ιταλός δεξιός Ραφαέλε Φίτο και ο Λουξεμβούργιος μετριοπαθής Νικολά Σμιτ- πρωτοστάτησαν στις αντιδράσεις. Όπως δήλωσε αξιωματούχος που συμμετείχε στις διαβουλεύσεις: «Έκαναν τα πάντα για να προστατεύσουν τις πολιτικές τους και να σώσουν την αξιοπιστία τους. Και το κατάφεραν».
Ο Επίτροπος Γεωργίας Κριστόφ Χάνσεν πέτυχε να διατηρήσει σχεδόν άθικτο το ποσό των 300 δισ. ευρώ για τους αγρότες. «Δεν μιλάμε για επανάσταση, αλλά για εξέλιξη» τόνισε, απευθυνόμενος σε οργισμένους διαδηλωτές στις Βρυξέλλες. Η Ροξάνα Μινζάτου, Επίτροπος Κοινωνικών Δικαιωμάτων, κατάφερε να εξασφαλίσει ότι το 14% του συνολικού προϋπολογισμού θα διατεθεί για κοινωνικές δαπάνες, όπως η κατάρτιση ανέργων και η ενίσχυση ευάλωτων ομάδων, ακόμη κι αν δεν εξασφαλίστηκε συγκεκριμένο ποσό για το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο. Από την πλευρά του, ο Ραφαέλε Φίτο αντιστάθηκε σε κάθε πρόταση που θα ενίσχυε τις εθνικές κυβερνήσεις εις βάρος των περιφερειών, διασφαλίζοντας 218 δισ. ευρώ για λιγότερο ανεπτυγμένες περιοχές, προκειμένου να μην πληγεί η πολιτική συνοχής της ΕΕ.
Το πολιτικό τίμημα για τη Φον ντερ Λάιεν είναι βαρύ. Η πρόεδρος έχει ήδη αντιμετωπίσει πρόταση μομφής στο Ευρωκοινοβούλιο και, σύμφωνα με πληροφορίες, της έγινε σαφές ότι «αυτή είναι η τελευταία της ευκαιρία». Κατηγορείται ότι συνεργάστηκε με ακροδεξιούς ευρωβουλευτές για την υπερψήφιση αμφιλεγόμενων μέτρων, αγνοώντας τους κεντρώους συμμάχους, που της χάρισαν τη δεύτερη θητεία.
Επιπλέον, πρόσφατα ηττήθηκε στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο για το σκάνδαλο «Pfizergate», σχετικά με τις ανεπίσημες επικοινωνίες της με κατασκευαστή εμβολίων για την Covid-19.
Ο τρόπος με τον οποίο ξεκίνησε η διαπραγμάτευση για τον προϋπολογισμό δείχνει ότι η επόμενη διετία δεν θα είναι μόνο τεχνικά απαιτητική, αλλά και πολιτικά επισφαλής. Η πρόκληση της διατήρησης της συνοχής εντός της Επιτροπής και της εμπιστοσύνης μεταξύ των θεσμών μοιάζει πιο επιτακτική από ποτέ.
Πηγή: Politico
