ΓΝΩΜΕΣ
02/07/2025 | 06:20
Διπλή απειλή για την Ελλάδα από την επιρροή της Τουρκίας στη Λιβύη: Η επικίνδυνη αποστολή του υπουργού Εξωτερικών της Ελλάδας στην Τρίπολη και τη Βεγγάζη
Του ΝΙΚΟΥ ΜΕΛΕΤΗ, Πρώτο Θέμα
Για «Επικίνδυνη Αποστολή» στο εύφλεκτο σκηνικό της Λιβύης προετοιμάζεται η Αθήνα, καθώς οι εξελίξεις στο θέμα των θαλάσσιων ζωνών αλλά και στο μεταναστευτικό δεν αφήνουν πλέον περιθώρια αγνόησης των γεγονότων στη σημαντική αυτή βορειοαφρικανική γειτονική χώρα.
Το Σαββατοκύριακο, πέραν της ανταλλαγής ανακοινώσεων σε υψηλούς τόνους μεταξύ Αθήνας και Άγκυρας για το τουρκολιβυκό μνημόνιο και τη θέση που έλαβε η Ε.Ε., καταδικάζοντάς το ως παράνομο, τα μηνύματα πλέον και από την Ανατολική Λιβύη ήταν αρνητικά.
Ο «πρωθυπουργός» της Βεγγάζης, Οσάμα Χαμάντ, στήριξε το τουρκολιβυκό μνημόνιο, ενώ βουλευτές στο Τομπρούκ προανήγγειλαν ψηφοφορία για την επικύρωσή από τη Βουλή, ίσως και εντός της εβδομάδας.
Η Αθήνα, ακόμη από την εποχή Καντάφι, κυρίως όμως μετά την ανατροπή του, η οποία μετέτρεψε σχεδόν τη Λιβύη σε failed state, δεν κατόρθωσε να διαμορφώσει μια συνεκτική πολιτική ώστε να προστατεύσει τα συμφέροντά της και συγχρόνως να διατηρήσει μια ουσιαστική και αποτελεσματική σχέση με τη Λιβύη.
- Και αυτό το πλήρωσε η χώρα μας το 2019 με την υπογραφή του τουρκολιβυκού μνημονίου, το οποίο έκτοτε αποτελεί τον «ελέφαντα στο δωμάτιο» των ελληνοτουρκικών σχέσεων.
Τώρα, η ρευστή κατάσταση στη χώρα, η αντιπαλότητα όχι μόνο, μεταξύ Ανατολικής και Δυτικής Λιβύης, αλλά και στο εσωτερικό των δυνάμεων που στηρίζουν την κυβέρνηση της Τρίπολης, δημιουργούν ένα εκρηκτικό σκηνικό, όπου οι κινήσεις απελπισίας αλλά και η αναζήτηση προστατών και υποστηρικτών από το εξωτερικό βρίσκονται στην ημερήσια διάταξη, δημιουργώντας σοβαρές προκλήσεις για την Ελλάδα.
Δύσκολη αποστολή
Ο Υπουργός Εξωτερικών Γιώργος Γεραπετρίτης προετοιμάζει μια δύσκολη επίσκεψη στην Τρίπολη και στη Βεγγάζη, η οποία πιθανότατα θα πραγματοποιηθεί την ερχόμενη Κυριακή.
Εκτός των πολιτικών προβλημάτων, υπάρχει και ζήτημα συντονισμού, καθώς η ατζέντα του περιλαμβάνει στην Τρίπολη συναντήσεις με τον υπουργό Εξωτερικών, τον Υπουργό Μετανάστευσης και πιθανόν τον πρωθυπουργό Ντμπεϊμπά, ενώ στην Ανατολική Λιβύη θα έχει συναντήσεις με τον στρατηγό Χαφτάρ, τον πρόεδρο της Βουλής Α. Σάλεχ και τον «ΥΠΕΞ» της παράλληλης κυβέρνησης.
- Στόχος της Αθήνας είναι να αποκαταστήσει καταρχήν τους διαύλους επικοινωνίας με τις δύο πλευρές αλλά και να προωθήσει την πρόταση για επανέναρξη διαλόγου για την οριοθέτηση της ΑΟΖ.
- Και ίσως αυτή η πρόταση αποτελεί και μια ευκαιρία ώστε οι δύο πλευρές να καθορίσουν κοινή ομάδα για τη διαπραγμάτευση, όπως έχει γίνει και για μια σειρά άλλων ζητημάτων, όπως η ασφάλεια αλλά και η εκμετάλλευση των πετρελαίων.
Βεβαίως, εάν ο Α. Σάλεχ και ο Στρατηγός Χαφτάρ δώσουν το πράσινο φως για την επικύρωση του Μνημονίου από τη Βουλή, παραμονές της προγραμματισμένης επίσκεψης του Γεραπετρίτη, τότε θα δημιουργηθεί μια προβληματική κατάσταση, που θα δηλητηριάσει το κλίμα των συνομιλιών.
Ο Έλληνας υπουργός Εξωτερικών ίσως χρειαστεί να επισκεφθεί ξανά τη Λιβύη λίγες ημέρες αργότερα, αλλά αυτό θα εξαρτηθεί από το επίπεδο εκπροσώπησης στην επίσκεψη που θα πραγματοποιήσει στη Λιβύη ο Επίτροπος Μετανάστευσης της Ε.Ε., συνοδευόμενος από εκπρόσωπο της Ιταλίας και άλλων ευρωπαϊκών χωρών, σε αναζήτηση λύσης για το μεταναστευτικό.
Εάν κριθεί ότι η ευρωπαϊκή αποστολή δεν θα είναι σε επίπεδο ΥΠΕΞ, τότε το πιθανότερο είναι η Ελλάδα να εκπροσωπηθεί από τον Υπουργό Μετανάστευσης.
Μήνυμα διαλόγου
Και οι δύο πλευρές στη Λιβύη, παρά τους υψηλούς τόνους στις ανακοινώσεις τους, κάνουν αναφορά στην ανάγκη διαλόγου και αυτό θα επιχειρήσει να εκμεταλλευτεί ο Γιώργος Γεραπετρίτης.
- Τόσο η Τρίπολη όσο και η Βεγγάζη αντιλαμβάνονται ότι τελικά η Ελλάδα, ασκώντας τα κυριαρχικά δικαιώματά της, εκμεταλλεύεται την απουσία συμφωνίας οριοθέτησης και επιβάλλει τετελεσμένα με την υιοθέτηση της μέσης γραμμής (σύμφωνα με τις ελληνικές θέσεις), η οποία έχει και την υποστήριξη των αμερικανικών κολοσσών, που τοποθετούνται στα οικόπεδα νότια της Κρήτης.
Εκτιμάται μάλιστα ότι σε μεγάλο βαθμό η τελευταία κινητικότητα στη Λιβύη προήλθε ως αντίδραση στις κινήσεις της Ελλάδας.
Οι τελευταίες εξελίξεις προκάλεσαν συναγερμό στην Αθήνα, καθώς επανήλθε με θόρυβο στην επικαιρότητα το τουρκολιβυκό μνημόνιο, με την Τρίπολη αλλά και τη Βεγγάζη να εκδίδουν ανακοινώσεις και να επιδίδουν διαβήματα στις ελληνικές διπλωματικές αρχές, με αφορμή τη δημοσίευση του διαγωνισμού για την αδειοδότηση των δύο οικοπέδων νοτίως της Κρήτης, για τα οποία έχει ήδη εκφράσει ενδιαφέρον ο αμερικανικός κολοσσός Chevron.
Το αποκορύφωμα ήταν η συμφωνία των κρατικών πετρελαϊκών εταιριών της Λιβύης και της Τουρκίας, NOC και TPAO αντίστοιχα, για την ανάθεση στην τουρκική εταιρεία των σεισμικών ερευνών για υδρογονάνθρακες σε τέσσερα θαλάσσια οικόπεδα της Λιβύης.
- Παρά το γεγονός ότι στον χάρτη που προβλήθηκε κατά την τελετή υπογραφής της συμφωνίας φαίνεται ότι τα οικόπεδα αυτά ακολουθούν τη μέση γραμμή που μονομερώς έχει ορίσει η Ελλάδα βάσει του Νόμου 4001/2011, η Αθήνα είναι επιφυλακτική, καθώς ακόμη δεν έχουν γίνει γνωστές οι ακριβείς συντεταγμένες των οικοπέδων αυτών.
Πάντως, η πρώτη εικόνα είναι ότι το ανατολικότερο οικόπεδο παραβιάζει την οριοθέτηση που μονομερώς έκανε και κατέθεσε στον ΟΗΕ η Αίγυπτος (στις παρακείμενες με τη Λιβύη ακτές) και ακολουθεί τη λιβυκή οριοθέτηση, η οποία αποτελεί συνέχεια του τουρκολιβυκού Μνημονίου.
Ακόμη, είναι πρόωρο να προεξοφληθεί ότι έχουν εξουδετερωθεί οι προσπάθειες της Τουρκίας να επιβάλει το τουρκολιβυκό μνημόνιο, καθώς η παρουσία τουρκικών ερευνητικών, όπως το Barbaros και το Oruc Reis, νοτίως της Κρήτης ακόμη και στο όριο της μέσης γραμμής, θα είναι διαρκής πηγή ανησυχίας.
* Ο Νίκος Μελέτης είναι δημοσιογράφος της ΕΡΤ και του Πρώτου Θέματος, και συγγραφέας
-
Τα σχόλια που δημοσιεύονται στην ιστοσελίδα μας εκφράζουν απαραίτητα τους συγγραφείς. Η ιστοσελίδα μας δεν λογοκρίνει τις γνώμες κανενός.
