ΓΝΩΜΕΣ
22/06/2025 | 06:15
Το Τέλος της Διαδρομής: Η πιο κρίσιμη απόφαση είναι του Ιράν… Στην κατάσταση που βρίσκεται η πολεμική σύγκρουση, οι ΗΠΑ και το Ισραήλ δεν θα δείξουν αδυναμία…
Του ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ Θ. ΔΡΙΒΑ* – Αθήνα
Ο Ιούλιος Καίσαρας υποστήριξε πως «Οι άνθρωποι τείνουν να πιστεύουν αυτό που εύχονται». Θα μπορούσε να πει κάποιος πως αυτή η φράση συνοψίζει με επάρκεια την για δεκαετίες πολιτική του Ιράν.
Η πολιτική βρίσκεται πάντα ανάμεσα στο ευκταίο και στο εφικτό και έτσι οι προσδοκίες είναι εκείνες που είτε χαρίζουν πλούτο και δόξα στα έθνη, είτε τα καταδικάζουν σε καταστροφή. Τις τελευταίες μέρες, και ενώ η κρίση μεταξύ Ισραήλ-ΗΠΑ από τη μία και του Ιράν από την άλλη, έχει θεωρηθεί σαν δεδομένο οτι η μεγάλη απόφαση είναι αυτή του Αμερικανού Προέδρου.
- Στην πραγματικότητα, είναι το Ιράν αυτό που πρέπει να αποφασίσει το πώς θα διαχειριστεί το μέλλον του. Έχοντας ξεμείνει από συμμάχους, κάθε μέρα που περνά, το θεοκρατικό καθεστώς της Τεχεράνης επιβιώνει εκτοξεύοντας πυραύλους.
Οι μουλάδες είχαν ποντάρει στο μόττο της παγκοσμιοποιημένης Δύσης οτι «οι εποχές μας είναι διαφορετικές από αυτές που λάμβαναν χώρα μεγάλοι πόλεμοι».
Με άλλα λόγια, κανείς δεν περίμενε οτι θα υπάρξει μια εβδομάδα μέσα στο 2025μ.Χ. κατά τη διάρκεια της οποίας, εξελίχθηκε η τέλεια πολιορκία. Η ισχύς μιας χώρας είναι ο χρόνος αντοχής της και οι απειλές που εκτοξεύει το Ιράν αποδεικνύουν οτι ο χρόνος τελειώνει.
Η απαραίτητη διέξοδος που παρέχει ο Αμερικανός Πρόεδρος.
Σε μια τέτοια πολεμική σύγκρουση είναι πολύ δύσκολο να υπάρξει αποκλιμάκωση. Δεν είναι μόνο τα αντίποινα στα οποία το ένα κράτος προβαίνει έναντι του άλλου, αλλά και το ότι Ισραήλ και Ιράν έχουν κυβερνήσεις που έχουν φθαρεί με όρους πολιτικού κόστους.
Συγκρούονται πολιτισμοί, συμφέροντα, θρησκείες αλλά και κυβερνήσεις. Αυτό καθιστά τον πόλεμο Ισραήλ-Ιράν πολύ πιο επικίνδυνο. Η μόνη διέξοδος που δίνεται για αποκλιμάκωση, στηρίζεται στη στρατηγική αμφισημία που χρησιμοποιεί ο Αμερικανός Πρόεδρος.
- Αυτό που απεχθάνονται οι δημοσιογράφοι, είναι και αυτό που έχει σώσει αρκετές φορές την ανθρωπότητα από τον όλεθρο. Ας φανταστεί κάποιος έναν ηγέτη υπερδύναμης να λέει δημόσια οτι δεν υπάρχει κάποια εναλλακτική και να είναι απόλυτα σαφής με μια πολεμική κατάσταση. Δουλειά των κρατών είναι να γνωρίζουν τα σενάρια, όχι να τα φωνάζουν.
Με άλλα λόγια, ο Αμερικανός Πρόεδρος είπε οτι είναι διατεθειμένος να αναμένει μέχρι και την τελευταία στιγμή την απάντηση του Ιράν η οποία είναι και η απόφαση για το μέλλον του.
Αποκλεισμός ημιμέτρων και παρελκυστικών εκεχειριών.
Μια ακόμη απόδειξη οτι το Ιράν καλείται να αποφασίσει για την επιβίωσή του, (τουλάχιστον ως καθεστώς που προέκυψε το 1979) είναι οτι δεν έχει πλέον το βολικό μαξιλάρι συζητήσεων που οδηγούν στα ίδια συμπεράσματα που συνοψίζονται στο «συμφωνούμε οτι διαφωνούμε».
Η απόκτηση πυρηνικού οπλοστασίου δεν είναι διαφωνία που μπορεί να τύχει διαλλακτικής αποδοχής από τις ΗΠΑ και το Ισραήλ. Η διέξοδος που περιγράφτηκε στην προηγούμενη παράγραφο είναι μοναδική και αφορά την συνθηκολόγηση του Ιράν.
- Μια υπεύθυνη κυβέρνηση προφανώς και μπορεί να υπολογίσει οτι αν μέσα σε μια μόλις εβδομάδα η χώρα την οποία διοικεί έχει περικυκλωθεί από δύο στρατιωτικούς γίγαντες και οι σύμμαχοι στους οποίους πόνταρε (Ρωσία και Κίνα) στηρίζουν το Ιράν μόνο με προσεκτικές λέξεις, τότε επιδιώκει μια τέτοια συνθηκολόγηση.
Όχι όμως το θεοκρατικό καθεστώς του Ιράν, το οποίο στοιχηματίζει οτι κάτι απλώς θα γίνει και όλα θα επιστρέψουν σε έναν διάλογο που θα του επιτρέψει να τον διαφημίσει ως τεράστια νίκη. Από την άλλη πλευρά, τόσο οι ισραηλινές επιθέσεις όσο και οι αμερικανικές προετοιμασίες, δεν μπορούν να θεωρήσουν σα νίκη τίποτε λιγότερο από την πλήρη και άνευ όρων συνθηκολόγηση του Ιράν.
- Ο λόγος είναι ο εξής: Στην κατάσταση που βρίσκεται η πολεμική σύγκρουση, δε γίνεται οι ΗΠΑ και το Ισραήλ να δείξουν αδυναμία.
Αμέσως μετά από μια πιθανή εκεχειρία χωρίς χειροπιαστά οφέλη, (πλήρης ακύρωση του πυρηνικού προγράμματος το Ισραήλ και των βαλλιστικών του δυνατοτήτων) τότε όλα τα κράτη που μοιάζουν με το Ιράν και οι βασικές αναθεωρητικές δυνάμεις της διεθνούς πολιτικής θα προωθήσουν έτι περαιτέρω την ήδη υφιστάμενη πολυπολική αναρχία.
Η αλλαγή καθεστώτος ως προϋπόθεση.
Ένας καταλύτης για μια τέτοια συνθηκολόγηση, θα ήταν το τέλος του θεοκρατικού καθεστώτος του Ιράν. Η ιστορική ομιλία του Σάχη στους Ιρανούς πολίτες, αποτελεί μια απόδειξη οτι αυτός ο πόλεμος έχει τη δική του δυναμική και πέραν τη χρυσής γέφυρας που χτίζει ο Αμερικανός Πρόεδρος, δεν υπάρχει κάποια άλλη εμφανής επιλογή αποκλιμάκωσης.
- Δεν υπάρχει επομένως καθαρή βούληση ανατροπής του καθεστώτος του Ιράν. Καμία μεγάλη δύναμη δε θέλει χρονοβόρες ανατροπές. Στο Ιράν όμως υπάρχει η μαγιά εδώ και χρόνια. Απλώς μέχρι σήμερα, το θεοκρατικό καθεστώς έχει καταφέρει να πνίξει τις όποιες εξεγέρσεις.
Η μοίρα τέτοιων καθεστώτων καθορίζεται πάντα από τεράστιες εθνικές ήττες. Επομένως, για να δεχτεί το Ιράν μια τέτοια συμφωνία (ένταξη στη διεθνή πολιτική χωρίς πυρηνικό πρόγραμμα) πρέπει να είναι ένα άλλο Ιράν. Αν το σημερινό Ιράν δεχτεί μια τέτοια συνθηκολόγηση ουσιαστικά παραιτείται ως κυβέρνηση της χώρας.
Η ιδεολογία των αγιατολάδων και των μουλάδων στο Ιράν παγίδευσε το ίδιο το καθεστώς που σφυρηλατείται εδώ και περίπου πέντε δεκαετίες. Η πολιτική της μανίας εναντίον της Αμερικής και του Ισραήλ, αποτελεί την κόλλα του καθεστώτος με τους οπαδούς και υποστηρικτές του.
- Η επιβίωση του σημερινού Ιράν εξαρτάται από την επιβιώση τρομοκρατικών ομάδων και από τον ακραιφνή αντιαμερικανισμό και αντισημιτισμό του. Ίσως η μεγαλύτερη τραγωδία αυτού του πολέμου είναι οτι αυτό το καθεστώς θα αποφασίσει έναντι δικαίων και αδίκων εντός αυτής της ιστορικής χώρας.
Το τραπέζι των διαπραγματεύσεων σαφώς και συνιστά ένα πιθανό σενάριο, ωστόσο αυτές οι διαπραγματεύσεις θα έχουν ως αντικείμενο τους τρόπους με τους οποίους το Ιράν θα ξεφορτωθεί το πυρηνικό του πρόγραμμα και τις σχέσεις του με τις τρομοκρατικές οργανώσεις.
Το αντάλλαγμα θα είναι η επιστροφή του στον ζωολογικό κήπο της διεθνούς κοινότητας. Μένει επομένως να δούμε αν το σημερινό Ιράν θα συνεχίσει να προτιμά τη ζούγκλα, μια ζούγκλα στην οποία όμως δεν βρίσκεται στην κορυφή της τροφικής αλυσίδας.
* Αλέξανδρος Θ. Δρίβας
Διδάκτωρ Διεθνών Σχέσεων Παντείου Πανεπιστημίου
- Τα σχόλια που δημοσιεύονται στην ιστοσελίδα μας εκφράζουν απαραίτητα τους συγγραφείς. Η ιστοσελίδα μας δεν λογοκρίνει τις γνώμες κανενός.
