ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ
11/06/2025 | 16:42
Το μεγαλύτερο στοίχημα της Ευρώπης: Εξοπλισμοί και ανάπτυξη ή εξοπλισμοί και οικονομική πανωλεθρία; Το ρίσκο του να μάθεις επώδυνα την αλήθεια
Οι ευρωπαϊκές αμυντικές μετοχές σημειώνουν εκρηκτική άνοδο από την έναρξη του καταστροφικού πολέμου στην Ουκρανία το 2022 μια τάση που έχει αυξηθεί ακόμη περισσότερο μετά τις ανακοινώσεις για εκτεταμένα ευρωπαϊκά εξοπλιστικά προγράμματα και ακόμη μεγαλύτερες δεσμεύσεις των ευρωπαϊκών χωρών για αύξηση των αμυντικών δαπανών στην επόμενη σύνοδο του ΝΑΤΟ στις 24-25 Ιουνίου.
Όμως ο ευεργετικός οικονομικός αντίκτυπος του ευρωπαϊκού αμυντικού κύκλου ανάπτυξης ενδέχεται να εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από τον τρόπο χρηματοδότησής του.
Ο ΓΓ ΝΑΤΟ δήλωσε πρόσφατα ότι αναμένει συμφωνία στη σύνοδο για αύξηση των αμυντικών δαπανών στο εντυπωσιακό ποσοστό του 5% του ΑΕΠ, με το 3,5% από αυτό να κατευθύνεται στην «σκληρή» άμυνα, δηλαδή σε οπλικά συστήματα, προσωπικό και υποδομές.
Οι προτεινόμενες δαπάνες είναι τεράστιες, καθώς τα κράτη-μέλη του ΝΑΤΟ, συνολικά, θα πρέπει να αυξήσουν τους ετήσιους αμυντικούς προϋπολογισμούς τους κατά περίπου 375 δισ. δολάρια.
- Για σύγκριση, η παγκόσμια αγορά αεροδιαστημικής και άμυνας έχει ετήσια έσοδα περίπου 1,3 τρισεκατομμύρια δολάρια, με τη μερίδα της Ευρώπης να φτάνει τα 330 δισ. δολάρια — περίπου το ένα τέταρτο.
Η αύξηση των αμυντικών δαπανών θα μπορούσε να βοηθήσει την Ευρώπη να ξεπεράσει το διαχρονικό της πρόβλημα ανάπτυξης. Η βασική πρόκληση πιθανότατα δεν θα είναι η πολιτική βούληση για επανεξοπλισμό, αλλά το πώς θα χρηματοδοτηθεί.
Το Ινστιτούτο Δημοσιονομικών Μελετών έχει υπολογίσει ότι η προσήλωση στους δημοσιονομικούς κανόνες σημαίνει πως η αύξηση των αμυντικών δαπανών θα γίνει εις βάρος των μη-αμυντικών επενδύσεων. Αυτό σημαίνει ότι οποιαδήποτε ώθηση στην ανάπτυξη από την άμυνα μπορεί να εξουδετερωθεί από την υποβάθμιση σε υποδομές και δημόσιες υπηρεσίες, όπως η υγεία και η παιδεία.
Μια άλλη επιλογή, πιο ευεργετική μακροπρόθεσμα, είναι η χρηματοδότηση των αυξημένων αμυντικών δαπανών μέσω νέου δημόσιου δανεισμού-κάτι που η ΕΕ σκοπεύει να κάνει με την πρωτοβουλία Readiness 2030. Αυτό όμως απαιτεί μεταρρυθμίσεις στους δημοσιονομικούς κανόνες, κατά τρόπο που τα υψηλότερα ελλείμματα θα ενισχύσουν την ανάπτυξη, συγκρατώντας τον λόγο χρέους προς ΑΕΠ και δημιουργώντας νέες θέσεις εργασίας.
- Η αύξηση των ελλειμμάτων ενέχει τον κίνδυνο αντιδράσεων από τις αγορές ομολόγων, αλλά σύμφωνα με τις μέχρι τώρα αντιδράσεις στην ανακοίνωση της Readiness 2030 και του τεράστιου πακέτου υποδομών της Γερμανίας, οι επενδυτές φαίνονται να αποδέχονται τα ελλείμματα όταν τα χρήματα κατευθύνονται σε παραγωγικές επενδύσεις.
Παρά την αρχική άνοδο στις αποδόσεις των κρατικών ομολόγων μετά τις σχετικές ανακοινώσεις, η αγορά σύντομα επανήλθε. Ο μεγαλύτερος κίνδυνος είναι να μην αποδώσουν οι δαπάνες όσο αναμένεται -κάτι που θα μπορούσε να οδηγήσει την Ευρώπη σε νέα κρίση χρέους.
Όμως, με φόντο τις τεράστιες προκλήσεις για την οικονομία και την ασφάλεια της ηπείρου, ίσως αξίζει να αναληφθεί αυτό το ρίσκο.
Reuters [European defence supercycle means scrapping deficit fears]
