ΣΧΟΛΙΑ-ΠΑΡΑΠΟΛΙΤΙΚΑ
19/06/2025 | 15:41
Τα μεγαλεπήβολα σχέδια της Τουρκίας για να καταλάβει το χώρο που θα αφήσει το Ιράν στη Μέση Ανατολή: Η ευθυγράμμιση με τη Ρωσία και η σύγκρουση με το Ισραήλ
Καθώς η Τουρκία αυξάνει την ισχύ της, η σύγκρουση Ισραήλ-Ιράν εξυπηρετεί τον Τούρκο ηγέτη Ερντογάν που θα προτιμούσε ένα Ιράν αδύναμο και διχασμένο.
Όπως επισημαίνεται σε άρθρο γνώμης του Brandon J. Weichert στο National Interest
Ο Ερντογάν είναι περήφανος ισλαμιστής και έχει ανοιχτά αποκηρύξει την κοσμική πολιτική παράδοση της Τουρκίας, ενώ παρουσιάζει τον εαυτό του ως σουλτάνο μιας νέας Οθωμανικής Αυτοκρατορίας.
- Οι γεωπολιτικές του φιλοδοξίες -και η εξωτερική πολιτική της Άγκυρας- αντικατοπτρίζουν αυτούς τους μεγαλεπήβολους σχεδιασμούς. Για να ανακτήσει η Τουρκία την ιστορική της κυριαρχία στη Μέση Ανατολή, πρέπει να ξεφορτωθεί τους ανταγωνιστές της.
Κι ενώ έχει επιδιώξει σταθερές σχέσεις με το Ιράν, ο Ερντογάν σίγουρα δεν θέλει μια ισχυρή περσική, σιιτική δύναμη να κυριαρχεί στην καρδιά της Μέσης Ανατολής. Θα προτιμούσε ένα Ιράν αδύναμο και διασπασμένο.
Οι ΗΠΑ, πολεμώντας τους εχθρούς της Τουρκίας, ανοίγουν τον δρόμο για την άνοδό της και όταν το ιρανικό καθεστώς σταματήσει να αποτελεί εναλλακτικό κέντρο ισχύος απέναντι στον αναδυόμενο ρόλο της Τουρκίας ως ισλαμική υπερδύναμη στην περιοχή, η Άγκυρα θα στραφεί κατά του Ισραήλ – και θα κινηθεί για να καταλάβει ηγεμονική θέση στη «Μεγαλύτερη Μέση Ανατολή».
Η Τουρκία μπορεί να απειλήσει το Ισραήλ περισσότερο από το Ιράν, καθώς η τουρκική αμυντική βιομηχανία παράγει μαζικά προηγμένα πολεμικά πλοία, μαχητικά αεροσκάφη, drones και άλλα οπλικά συστήματα. Με αυτούς τους ρυθμούς, μόλις καταρρεύσει το ιρανικό καθεστώς, η Τουρκία θα μπορέσει να επιβληθεί στην περιοχή με τρόπους που δεν έχουμε δει από την εποχή της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας.
Όταν το πεδίο θα έχει εκκαθαριστεί, και με τον στρατό της έτοιμο για σύγκρουση, το Ισραήλ και οι σύμμαχοί του πιθανότατα θα βρεθούν μπροστά σε μια σκληρή γεωπολιτική αφύπνιση.
National Interest [Turkey Is the Biggest Winner of the Israel-Iran War]
Η οικονομική ευθυγράμμιση της Τουρκίας με τη Ρωσία είναι ένα επικίνδυνο στοίχημα
Ταυτόχρονα σε άρθρο γνώμης του Reuters σημειώνονται μεταξύ άλλων: Η οικονομική διασύνδεση της Τουρκίας με τη Ρωσία έχει αυξηθεί σημαντικά από την εισβολή στην Ουκρανία, την ώρα που η Άγκυρα προσπαθεί να διαμεσολαβήσει μεταξύ Μόσχας και Δύσης. Ωστόσο, καθώς η Ευρώπη επιδιώκει να αυξήσει την πίεση προς το Κρεμλίνο, η οικονομική σύγκλιση της Τουρκίας με τη Ρωσία ενδέχεται να υπονομεύσει την ικανότητά της να λειτουργεί ως γέφυρα και θα τη δυσκολεύει ολοένα και περισσότερο να διατηρήσει αυτή την ισορροπία.
Από την πλήρους κλίμακας εισβολή της Ρωσίας το 2022, το διμερές εμπόριο μεταξύ Άγκυρας και Μόσχας υπερδιπλασιάστηκε και η Τουρκία ανέβηκε από τον 14ο στον 3ο μεγαλύτερο εισαγωγέα ρωσικού αργού πετρελαίου. Παράλληλα, έγινε ο μεγαλύτερος εισαγωγέας ρωσικών πετρελαϊκών προϊόντων παγκοσμίως, απορροφώντας το 21% των εξαγωγών καυσίμων της Μόσχας.
Επιπλέον, η Τουρκία διαδραματίζει πλέον καθοριστικό ρόλο στη διύλιση ρωσικού αργού για πώληση στην Ευρώπη, κυρίως μέσω των διυλιστηρίων STAR και Tupras, που έχουν επεξεργαστεί ρωσικό πετρέλαιο αξίας δις ευρώ, επανεξάγοντάς το σε χώρες που εφαρμόζουν κυρώσεις κατά της Ρωσίας. Αυτές οι επανεξαγωγές έχουν αποφέρει πάνω από 11,3 δισεκατομμύρια ευρώ σε φορολογικά έσοδα για το Κρεμλίνο από τον Φεβρουάριο του 2023.
Το 2024, η Ρωσία κάλυψε σχεδόν το 42% των εισαγωγών φυσικού αερίου της Τουρκίας, από 24% το 2019, ενώ ο αγωγός TurkStream παραμένει η μεγαλύτερη εξαγωγική οδός ρωσικού αερίου προς την Ευρώπη. Οι επενδυτικοί δεσμοί έχουν επίσης ενισχυθεί. Από το 2022, μεταξύ 4 και 6 δις δολάρια ρωσικού κεφαλαίου έχουν εισρεύσει στην Τουρκία, με νέες εγγραφές πάνω από 13.000 ρωσικών ή συνδεόμενων εταιρείων.
Πολλές από τις ρωσικές εταιρείες αφορούν στρατηγικούς τομείς όπως η ενέργεια, η μεταλλουργία, τα logistics και τα ηλεκτρονικά. Επίσης τα ακίνητα έχουν εξελιχθεί σε προτιμώμενη μορφή επένδυσης για τις ρωσικές ελίτ που επιδιώκουν να διαφυλάξουν τον πλούτο τους, με Ρώσους αγοραστές να αντιστοιχούν σε πάνω από το 20% των αγορών ακινήτων από αλλοδαπούς στην Τουρκία.
Για την Τουρκία, το βραχυπρόθεσμο οικονομικό όφελος από αυτή τη σχέση είναι σαφές: φθηνότερη ενέργεια, αύξηση εξαγωγικών εσόδων και ενίσχυση των επενδύσεων. Από την εισβολή στην Ουκρανία, η Τουρκία έχει καταφέρει να ισορροπήσει μεταξύ των συμμάχων της στο ΝΑΤΟ και της Ρωσίας -και ενδέχεται να συνεχίσει να το πετυχαίνει, ιδίως τώρα που η κυβέρνηση των ΗΠΑ είναι απίθανο να ασκήσει πίεση στην Άγκυρα για αποστασιοποίηση από τη Μόσχα.
Ωστόσο, καθώς η Ευρώπη φαίνεται αποφασισμένη να μειώσει περαιτέρω τους οικονομικούς της δεσμούς με τη Μόσχα, η εμβάθυνση της ρωσικής οικονομικής παρουσίας στην Τουρκία συνεπάγεται όχι μόνο αυξημένο κίνδυνο από ενδεχόμενες διαταραχές στον εφοδιασμό, δευτερογενείς κυρώσεις και απώλεια ενεργειακής αυτονομίας, αλλά και τον κίνδυνο σοβαρής φθοράς της φήμης της Τουρκίας εντός του ΝΑΤΟ και μείωση των προοπτικών ένταξης ή στενότερης ενσωμάτωσης στην ευρωπαϊκή ενιαία αγορά.
Reuters [Turkey’s economic alignment with Russia is a dangerous bet]
