ΚΟΣΜΟΣ
20/06/2025 | 18:28
Προσπάθειες για επιστροφή στη διπλωματία: Σε εξέλιξη συνομιλίες Ευρωπαίων με το Ιράν στη Γενεύη – Το Ισραήλ ζητά διάλυση του πυρηνικού προγράμματος
Σε εξέλιξη βρίσκεται η συνάντηση του Ιρανού υπουργού Εξωτερικών Αμπάς Αραγτσί με τους ομολόγους του Γαλλίας, Βρετανίας και Γερμανίας, Ζαν-Νοέλ Μπαρό, Ντέβιντ Λάμι και Γιόχαν Βάντεφουλ μαζί με την Ύπατη Εκπρόσωπο της ΕΕ Κάγια Κάλας.
Στόχος της συνάντησης είναι η αναζήτηση διπλωματικής διεξόδου στον πόλεμο, μέσω της επιβολής αυστηρού ελέγχου στο ιρανικό πυρηνικό πρόγραμμα.
Τα τελευταία εικοσιτετράωρα, οι ευρωπαϊκές χώρες έχουν πολλαπλασιάσει τις εκκλήσεις τους για αποκλιμάκωση και πρόκειται ίσως για μία «συνάντηση ύστατης ευκαιρίας».
Ο Αραγτσί έφτασε στη Γενεύη για τις συνομιλίες με Ευρωπαίους ομολόγους του, ωστόσο προηγήθηκε η ομιλία του στο Συμβούλιο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του ΟΗΕ.
Ο Υπουργός Εξωτερικών του Ιράν χαρακτήρισε τις επιθέσεις του Ισραήλ εναντίον πυρηνικών εγκαταστάσεων στη χώρα του σοβαρά εγκλήματα πολέμου και απευθυνόμενος στη διεθνή κοινότητα, μίλησε για προδοσία της διπλωματίας.
«Είμαστε αποφασισμένοι να υπερασπιστούμε την εδαφική ακεραιότητά μας και κυριαρχία με όλη μας την ισχύ», είπε επίσης ο επικεφαλής της ιρανικής διπλωματίας.
Όπως επισήμανε, οι Ιρανοί υποτίθεται πως θα είχαν συνάντηση με Αμερικανούς την 15η Ιουνίου για να διαμορφώσουν μια πολλά υποσχόμενη συμφωνία για το πυρηνικό πρόγραμμα της Τεχεράνης, αλλά η επίθεση του Ισραήλ ήταν μια προδοσία της διπλωματίας».
Ο Αμπάς Αραγτσί δήλωσε νωρίτερα στην ιρανική κρατική τηλεόραση ότι η Τεχεράνη δεν θα διεξάγει συνομιλίες «με κανένα μέρος» μέχρι το Ισραήλ να σταματήσει να πλήττει την Ισλαμική Δημοκρατία».
Το Ισραήλ θέλει οι Ευρωπαίο να απαίτησουν διάλυση του ιρανικού πυρηνικού προγράμματος
Από την πλευρά, του ο πρεσβευτής του Ισραήλ στην έδρα του ΟΗΕ στη Γενεύη είπε ότι οι Ευρωπαίοι Υπουργοί Εξωτερικών θα πρέπει να υιοθετήσουν “σθεναρή θέση” απέναντι στο Ιράν κατά τις σημερινές συνομιλίες για το πυρηνικό πρόγραμμα.
Το Ισραήλ αναμένει από τους Ευρωπαίους να “απαιτήσουν πλήρη διάλυση του πυρηνικού προγράμματος, καθώς και του προγράμματος και του οπλοστασίου βαλλιστικών πυραύλων, και να θέσουν τέλος στις περιφερειακές τρομοκρατικές δραστηριότητες του Ιράν”, δήλωσε ο Ντανιέλ Μερόν.
Το Ισραήλ επιδιώκει γνήσιες προσπάθειες αναφορικά με τις πυρηνικές δυνατότητες του Ιράν από τη συνάντηση που βρίσκεται σε εξέλιξη σήμερα μεταξύ Ευρωπαίων υπουργών Εξωτερικών και του Ιρανού ΥΠΕΞ, όχι απλώς έναν ακόμη γύρο συνομιλιών, δήλωσε ο πρεσβευτής του Ισραήλ στον ΟΗΕ.
«Έχουμε δει διπλωματικές συνομιλίες τις τελευταίες δεκαετίες και εξετάζουμε τα αποτελέσματα», δήλωσε ο Ντάνι Ντάνον σε δημοσιογράφους στα Ηνωμένα Έθνη.
«Αν υπάρξει γνήσια προσπάθεια για τη διάλυση των δυνατοτήτων του Ιράν, τότε αυτό είναι κάτι που μπορούμε να εξετάσουμε, αλλά αν πρόκειται να είναι σαν μια ακόμη συνεδρίαση και συζητήσεις, αυτό δεν πρόκειται να πετύχει (…) Αν πρόκειται να είναι απλώς ένας ακόμη γύρος συνομιλιών, αυτό είναι κάτι που δεν μπορούμε να δεχτούμε», συμπλήρωσε ο Ισραηλινός διπλωμάτης.
Ο γ.γ του ΟΗΕ καλεί όλες τις πλευρές να δώσουν μία ευκαιρία στην ειρήνη
Το Συμβούλιο Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών συνεδρίασε εκτάκτως, καθώς οι εχθροπραξίες μεταξύ Ισραήλ και Ιράν συνεχίζονται αμείωτες, απειλώντας να αποσταθεροποιήσουν τη Μέση Ανατολή και να υπονομεύσουν τις παγκόσμιες προσπάθειες μη διάδοσης.
Ο γενικός γραμματέας του ΟΗΕ Αντόνιο Γκουτέρες κάλεσε σήμερα όλα τα εμπλεκόμενα μέρη στον πόλεμο μεταξύ του Ιράν και του Ισραήλ και τα «πιθανά εμπλεκόμενα μέρη» να δώσουν «μία ευκαιρία στην ειρήνη».
«Υπάρχουν στιγμές όπου οι επιλογές που μας παρουσιάζονται δεν είναι μονάχα σημαντικές, είναι καθοριστικής σημασίας. Στιγμές όπου η κατεύθυνση που θα πάρουμε δεν θα καθορίσει μονάχα τη μοίρα των Εθνών, όμως ενδεχομένως το συλλογικό μας μέλλον.
Βρισκόμαστε σε μια τέτοια στιγμή», δήλωσε ο Γκουτέρες κατά τη διάρκεια μιας συνεδρίασης του Συμβουλίου Ασφαλείας.
«Προς τα εμπλεκόμενα στη σύρραξη μέρη, τις πιθανές εμπλεκόμενες στη σύγκρουση πλευρές και το Συμβούλιο Ασφαλείας, που εκπροσωπεί τη διεθνή κοινότητα, έχω ένα απλό και σαφές μήνυμα: δώστε μία ευκαιρία στην ειρήνη», συμπλήρωσε.
Ο γενικός γραμματέας των Ηνωμένων Εθνών προειδοποίησε επίσης πως η εξάπλωση του πολέμου μεταξύ του Ισραήλ και του Ιράν θα μπορούσε να ανάψει μια φωτιά, που δεν θα μπορούσε κανείς να ελέγξει. «Δεν πρέπει να το επιτρέψουμε αυτό να συμβεί», υπογράμμισε.
«Δεν ωθούμαστε προς την κρίση, ορμάμε προς αυτήν. Δεν είμαστε μάρτυρες μεμονωμένων περιστατικών, οδεύουμε προς ένα ενδεχόμενο χάος», προειδοποίησε, ενώ απηύθυνε εκ νέου έκκληση για «το τέλος των εχθροπραξιών και την επιστροφή σε σοβαρές διαπραγματεύσεις».
Ο Γενικός Γραμματέας υπογράμμισε ότι το «κεντρικό ζήτημα αυτής της σύγκρουσης είναι το πυρηνικό ζήτημα», τονίζοντας ότι η Συνθήκη Μη Διάδοσης Πυρηνικών Όπλων (NPT) αποτελεί «θεμέλιο λίθο της διεθνούς ασφάλειας» και ότι το Ιράν «οφείλει να την σεβαστεί».
Αν και το Ιράν «έχει επανειλημμένα δηλώσει ότι δεν επιδιώκει την απόκτηση πυρηνικών όπλων», ο κ. Γκουτέρες αναγνώρισε ένα «έλλειμμα εμπιστοσύνης» που μπορεί να γεφυρωθεί μόνο μέσω «διπλωματίας για την επίτευξη αξιόπιστης, συνολικής και επαληθεύσιμης λύσης». Απηύθυνε έκκληση για άμεση παύση των εχθροπραξιών και επιστροφή σε σοβαρές διαπραγματεύσεις.
Σοβαρές συνέπειες για τους αμάχους και στις δύο χώρες
Παρουσιάζοντας μια ζοφερή εικόνα της κατάστασης επί του πεδίου, η Αναπληρώτρια Γενική Γραμματέας για Πολιτικές και Ειρηνευτικές Υποθέσεις, Ρόζμαρι ΝτιΚάρλο, δήλωσε ότι «η έκταση και η ένταση των επιθέσεων σε Ιράν και Ισραήλ συνεχίζουν να διευρύνονται, με σοβαρές συνέπειες για τους αμάχους και στις δύο χώρες».
Η κα. ΝτιΚάρλο ανέφερε ότι το Ισραήλ έχει πλήξει «πάνω από 100 στρατιωτικούς στόχους και πυρηνικές εγκαταστάσεις», συμπεριλαμβανομένων της βάσης πυραύλων στο Κερμανσάχ, των πυρηνικών εγκαταστάσεων στο Νατάνζ και το Ισφαχάν, καθώς και του αντιδραστήρα βαρέος ύδατος στο Χοντάμπ.
Παράλληλα, οι ιρανικές αεροπορικές επιδρομές έχουν πλήξει πολλαπλούς πολιτικούς στόχους στο Ισραήλ, συμπεριλαμβανομένων του Ινστιτούτου Έρευνας Weizmann, του πετροχημικού συγκροτήματος Bazan και του Ιατρικού Κέντρου Soroka.
Η κ. ΝτιΚάρλο ανέφερε ότι σύμφωνα με το ιρανικό υπουργείο Υγείας, έως τις 19 Ιουνίου «224 άνθρωποι είχαν σκοτωθεί και πάνω από 2.500 είχαν τραυματιστεί από ισραηλινά πλήγματα», με το 90% των θυμάτων να είναι άμαχοι.
Άλλες εκτιμήσεις, ανέφερε, ανεβάζουν τον αριθμό των νεκρών σε διπλάσιο. Από την ισραηλινή πλευρά, τόνισε το γραφείο του Πρωθυπουργού επιβεβαίωσε 24 θανάτους και 915 τραυματισμούς, «στην πλειονότητά τους αμάχους».
Προειδοποίησε επιπλέον ότι «βρισκόμαστε στο χείλος μιας γενικευμένης σύγκρουσης και ανθρωπιστικής κρίσης», προσθέτοντας ότι το διεθνές ανθρωπιστικό δίκαιο πρέπει να τηρείται, περιλαμβανομένης της απαγόρευσης επιθέσεων σε αμάχους και ιατρικές εγκαταστάσεις.
Η κα. ΝτιΚάρλο υπογράμμισε τις περιφερειακές επιπτώσεις, κάνοντας αναφορά σε εκτοξεύσεις πυραύλων από τους Χούθι στην Υεμένη προς το Ισραήλ και σε αυξημένες εντάσεις με ένοπλες ομάδες στο Ιράκ, στον Λίβανο και στη Συρία.
Ζητούμενο η αναβίωση των πυρηνικών διαπραγματεύσεων
Η σημερινή συνάντηση στη Γενεύη μεταξύ του Ιρανού υπουργού Εξωτερικών και κορυφαίων Ευρωπαίων ομολόγων του στοχεύει στην αναβίωση των πυρηνικών διαπραγματεύσεων που έχουν διακοπεί από τον πόλεμο Ισραήλ-Ιράν, σύμφωνα με το γαλλικό υπουργείο Εξωτερικών.
Η έξοδος από την κρίση στη Μέση Ανατολή μπορεί να επιτευχθεί μόνο μέσω του διαλόγου δήλωσε από την Γενεύη ο Γάλλος Υπουργός Εξωτερικών Ζαν-Νοέλ Μπαρό.
Σύμφωνα με τον Γάλλο πρόεδρο Εμμανουέλ Μακρόν , η ευρωπαϊκή πρωτοβουλία έχει τέσσερις άξονες:
-Επανέναρξη της συνεργασίας του Ιράν με τη Διεθνή Υπηρεσία Ατομικής Ενέργειας (IAEA), με στόχο τη σταδιακή επίτευξη «μηδενικού εμπλουτισμού» ουρανίου.
-Διεθνής εποπτεία στο ιρανικό πρόγραμμα βαλλιστικών πυραύλων, που αποτελεί διαχρονική πηγή ανησυχίας για την ασφάλεια της περιοχής.
-Περιορισμός της ιρανικής χρηματοδότησης προς ένοπλες παραστρατιωτικές οργανώσεις, που δραστηριοποιούνται σε Λίβανο, Γάζα, Συρία και Υεμένη.
-Απελευθέρωση ξένων υπηκόων που κρατούνται σε ιρανικές φυλακές, τους οποίους η Γαλλία και άλλες χώρες χαρακτηρίζουν «ομήρους».
Ο επικεφαλής της γερμανικής διπλωματίας δήλωσε ότι η συνάντηση στη Γενεύη είναι σε στενό συντονισμό με τις ΗΠΑ και προτρέπει το Ιράν να προσεγγίσει τις διαπραγματεύσεις με σοβαρότητα και αξιοπιστία για να αποτρέψει περαιτέρω κλιμάκωση.
«Άνοιξε μια ευκαιρία ώστε τις επόμενες δύο εβδομάδες να επιτευχθεί διπλωματική λύση», δήλωσε ο Βρετανός υπουργός Εξωτερικών Ντέηβιντ Λάμι.
Ωστόσο, όπως επισημαίνουν Γάλλοι αναλυτές, τα τελευταία σημάδια – η μετακίνηση νέων αμερικανικών δυνάμεων στη Μέση Ανατολή, οι δηλώσεις του Τραμπ, η σιγουριά που εκπέμπουν οι Ισραηλινοί ηγέτες – δεν αφήνουν περιθώριο αισιοδοξίας και όλα δείχνουν ότι οι ΗΠΑ προτίθενται να εμπλακούν – σε μεγαλύτερο ή μικρότερο βαθμό – στο πλευρό του Τελ Αβίβ στον πόλεμο.
Στη καλύτερη περίπτωση να υπάρξει καθυστέρηση του προγράμματος, όπως εκτιμάται. Ειδικότερα αναφέρεται ότι στο πολεμικό πεδίο, ναι μεν οι εγκαταστάσεις της Νατάνζ και της Ισφαχάν υπέστησαν επιφανειακές ζημιές, όμως το εργοστάσιο εμπλουτισμού ουρανίου στο Φόρντο παραμένει επιχειρησιακό.
«Ακόμη και η αμερικανική υπερβόμβα GBU-57 (ικανή να διαπεράσει 80 μέτρα έδαφος) δεν φαίνεται ικανή να καταστρέψει ένα κέντρο του οποίου ορισμένες εγκαταστάσεις βρίσκονται σε βάθος 400 μέτρων, για να μην αναφερθεί κανείς στην ικανότητα του Ιράν να μετακινεί τον εξοπλισμό και τα αποθέματά του» αναφέρει δημοσίευμα της εφημερίδας L Opinion.
Και καταλήγει: «Για τη Γαλλία, η καλύτερη εγγύηση για να μην αποκτήσει η Ισλαμική Δημοκρατία πυρηνικά όπλα, παραμένει ο αυστηρός έλεγχος του πυρηνικού της προγράμματος από τη Διεθνή Υπηρεσία Ατομικής Ενέργειας. Διότι ακόμη κι αν καταστρεφόταν όλο το οπλοστάσιο, οι γνώσεις και η εμπειρία των Ιρανών επιστημόνων θα επέτρεπαν στην Τεχεράνη να επανασυστήσει τα αποθέματά της σε εμπλουτισμένο ουράνιο με ταχύτητα, ανεξαρτήτως κυβέρνησης. Οι ελπίδες των Ευρωπαίων διπλωματών είναι περιορισμένες.
Όλα θα εξαρτηθούν από τα περιθώρια διαπραγμάτευσης που θα δοθούν στον υπουργό Αμπάς Αραγτσί από ένα καθεστώς όπου πολλαπλά κέντρα εξουσίας συγκρούονται διαρκώς. Αν οι Ευρωπαίοι αποτύχουν, ορισμένοι φοβούνται την ανάδυση ενός σεναρίου τύπου «Βόρειας Κορέας», στο οποίο το Ιράν θα αλλάξει στρατηγική. Δηλαδή, αντί να παραμείνει μια πυρηνική δύναμη «στο όριο», να ξεκινήσει μια κούρσα ενάντια στον χρόνο για την απόκτηση της βόμβας, μέσω ενός πλήρως παράνομου προγράμματος».
Τηλεφωνική συνομιλία Μπαρό – Ρούμπιο
Κατά τη διάρκεια τηλεφωνικής συνομιλίας μεταξύ του Γάλλου υπουργού Εξωτερικών Ζαν-Νοέλ Μπαρό και του υπουργού Εξωτερικών των ΗΠΑ Μάρκο Ρούμπιο, και οι δύο υπουργοί «τόνισαν ότι τα πυρηνικά και βαλλιστικά προγράμματα του Ιράν αποτελούν απειλή για το Ισραήλ, την περιοχή και την Ευρώπη», αναφέρει γαλλική διπλωματική πηγή.
Ο Ρούμπιο τόνισε ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες «είναι έτοιμες για άμεσες συνομιλίες με τους Ιρανούς ανά πάσα στιγμή» και ο Μπαρό παρουσίασε στον Ρούμπιο το πλαίσιο για τη συνάντηση της Παρασκευής μεταξύ του Αραγτσί και των ομολόγων του από το Ηνωμένο Βασίλειο, τη Γαλλία και τη Γερμανία..
Ο Ρούμπιο συνομίλησε επίσης χθες με τον Βρετανό ομόλογό του, Ντέιβιντ Λάμι, καθώς οι ΗΠΑ ανακοίνωσαν ότι θα αποφασίσουν εντός των επόμενων δύο εβδομάδων εάν θα συμμετάσχουν στην επίθεση του Ισραήλ κατά του Ιράν.
ΗΠΑ: νέες κυρώσεις σε σχέση με το Ιράν
Η κυβέρνηση Τραμπ εξέδωσε νέες κυρώσεις σε σχέση με το Ιράν, που περιλαμβάνουν δύο εταιρείες που έχουν την έδρα τους στο Χονγκ Κονγκ και κυρώσεις που σχετίζονται με την καταπολέμηση της τρομοκρατίας, σύμφωνα με ανακοίνωση που αναρτήθηκε σήμερα στον ιστότοπο του αμερικανικού υπουργείου Οικονομικών.
Οι κυρώσεις στοχοθετούν τουλάχιστον 20 εταιρείες, πέντε φυσικά πρόσωπα και τρία πλοία, σύμφωνα με το Γραφείο Ελέγχου Περιουσιακών Στοιχείων στο Εξωτερικό του υπουργείου Οικονομικών.
Με πληροφορίες από Reuters-AFP μέσω ΑΠΕ-ΜΠΕ
