ΓΝΩΜΕΣ
25/06/2025 | 14:28
Η εμμονή στο χθες έχει τελειώσει: Ο Ντόναλντ Τραμπ σαρώνει στη Μέση Ανατολή… Το γεωπολιτικό παιχνίδι, η κινεζική επιρροή και η ειρήνη ως μέσο και εργαλείο…
Του ΔΗΜΗΤΡΗ Γ. ΑΠΟΚΗ* – Αθήνα
Η εξωτερική πολιτική του Προέδρου Ντόναλντ Τραμπ στη δεύτερη θητεία του, ιδιαίτερα στη Μέση Ανατολή, έχει προκαλέσει έντονο ενδιαφέρον και αντιδράσεις, ειδικά στην Ευρώπη.
Οι αναλυτές συχνά ερμηνεύουν την προσέγγιση «Πρώτα η Αμερική» μέσα από το παραδοσιακό πρίσμα του πολυμερισμού και των φιλελεύθερων αρχών και την έμφυτη αντιπάθεια τους στο πρόσωπο του Αμερικανού Προέδρου.
- Ωστόσο, αυτό το πλαίσιο αδυνατεί να αποτυπώσει την πραγματιστική και συναλλακτική ουσία της πολιτικής του Τραμπ, η οποία δίνει προτεραιότητα στην οικονομία και τον στρατηγικό ανταγωνισμό έναντι ιδεολογικών δεσμεύσεων. Η σκεπτικιστική στάση απέναντι στο προκλητικό του στυλ, που συχνά θεωρείται ιδιοτελές, οδηγεί σε παρανοήσεις των στόχων του.
Η πολιτική του στη Μέση Ανατολή, όπως φαίνεται από την πίεση που ασκεί και την εμμονή του για το τέλος του πολέμου του Ισραήλ με το Ιράν, αλλά και από την περιοδεία του στον Κόλπο τον Μάιο, η οποία εξασφάλισε οικονομικές συμφωνίες γύρω στα 5 τρισεκατομμύρια δολάρια, αντικατοπτρίζει έναν υπολογισμένο συνδυασμό οικονομικών φιλοδοξιών και γεωπολιτικών ελιγμών, με στόχο την αντιμετώπιση της αυξανόμενης επιρροής της Κίνας και την προώθηση των συμφερόντων των ΗΠΑ.
- Η επιδίωξη του Τραμπ για ειρήνη στη Μέση Ανατολή συνδυάζει ρεαλιστικούς οικονομικούς στόχους, γεωπολιτική στρατηγική και τη χαρακτηριστική του συναλλακτική προσέγγιση.
Το πρόσφατο ταξίδι του σε Σαουδική Αραβία, Κατάρ και Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα (ΗΑΕ) υπογράμμισε την κεντρικότητα της οικονομίας στην ατζέντα του.
Παράλληλα, η ευρύτερη στρατηγική του για την αποτροπή της κινεζικής ηγεμονίας στην περιοχή Ασίας-Ειρηνικού διαμορφώνει τις κινήσεις του στη Μέση Ανατολή, εστιάζοντας στην εδραίωση της οικονομικής και στρατηγικής κυριαρχία της Αμερικής σε έναν πολυπολικό κόσμο.
Η Συναλλακτική Διπλωματία ως Εργαλείο Ειρήνης
Η πολιτική του Τραμπ στη Μέση Ανατολή αντικατοπτρίζει την αυτοαποκαλούμενη ταυτότητά του ως διαπραγματευτή, δίνοντας προτεραιότητα στα οικονομικά κέρδη έναντι παραδοσιακών διπλωματικών ή ιδεολογικών στόχων.
Η περιοδεία του στον Κόλπο τον Μάιο, απέφερε ιστορικές επενδυτικές δεσμεύσεις σε τομείς όπως η αεροπορία, η άμυνα, η τεχνητή νοημοσύνη (AI) και οι υποδομές ενέργειας. Αυτές οι συμφωνίες δεν είναι απλώς οικονομικές συναλλαγές, αλλά στρατηγικά εργαλεία για την ενίσχυση της επιρροής της Αμερικής, ενώ προσφέρουν απτά οφέλη στους Αμερικανούς εργαζόμενους.
- Για παράδειγμα, η Boeing εξασφάλισε συμφωνίες 64 δισεκατομμυρίων δολαρίων με την Qatar Airways για 210 αεροσκάφη και 14,5 δισεκατομμυρίων δολαρίων με την Etihad Airways, ενισχύοντας την αμερικανική βιομηχανία.
Η συμφωνία όπλων 142 δισεκατομμυρίων δολαρίων της Σαουδικής Αραβίας και η επένδυση 10 δισεκατομμυρίων δολαρίων του Κατάρ για την αεροπορική βάση Al Udeid ενισχύουν τη βιομηχανία άμυνας της Αμερικής και τους στρατιωτικούς δεσμούς.
Η συμφωνία AI 200 δισεκατομμυρίων δολαρίων των ΗΑΕ, που περιλαμβάνει το μεγαλύτερο κέντρο δεδομένων των ΗΠΑ εκτός της χώρας, τοποθετεί την Αμερική, ως ηγέτη στον παγκόσμιο αγώνα της τεχνητής νοημοσύνης. Αυτές οι συμφωνίες ευθυγραμμίζονται με την πολιτική «Πρώτα η Αμερική», δίνοντας προτεραιότητα στην οικονομική ευημερία έναντι δαπανηρών στρατιωτικών επεμβάσεων.
- Επιπλέον, η άρση των κυρώσεων στη Συρία, που ανακοινώθηκε στο Ριάντ, ανοίγει την πόρτα για προσπάθειες ανοικοδόμησης υπό την ηγεσία του Κόλπου, μειώνοντας το οικονομικό βάρος της Αμερικής.
Η αποπληρωμή του χρέους της Συρίας 15,5 εκατομμυρίων δολαρίων προς την Παγκόσμια Τράπεζα από τη Σαουδική Αραβία και το Κατάρ επιτρέπει στην Αμερική να απεμπλακεί από την άμεση βοήθεια, ιδιαίτερα μετά την κατάργηση της USAID.
Αυτή η στρατηγική ευθυγραμμίζεται με τη μακροχρόνια πεποίθηση του Τραμπ ότι τα πλούσια κράτη του Κόλπου πρέπει να επωμιστούν το κόστος της περιφερειακής σταθερότητας.
Γεωπολιτικό Παιχνίδι – Κινεζική Επιρροή
Οι προσπάθειες και η πίεση του Τραμπ για ειρήνη συνδέονται στενά με τη στρατηγική του να αποτρέψει την κινεζική ηγεμονία. Τα κράτη του Κόλπου είναι κρίσιμοι παίκτες στις αγορές ενέργειας και τεχνολογίας, καθιστώντας τους σημαντικούς συμμάχους στην αντιμετώπιση της Κίνας.
Η Κίνα έχει προχωρήσει σημαντικά στη Μέση Ανατολή, ξεπερνώντας την Αμερική, ως ο μεγαλύτερος πελάτης αργού πετρελαίου της Σαουδικής Αραβίας και κύριος εμπορικός εταίρος των ΗΑΕ. Η Πρωτοβουλία «Μία Ζώνη, Ένας Δρόμος» και η μεσολάβηση της συμφωνίας Ιράν-Σαουδικής Αραβίας το 2023 υπογραμμίζουν την αυξανόμενη επιρροή της.
Οι συμφωνίες του Τραμπ αποσκοπούν στο να περιορίσουν την κινεζική επιρροή, προσφέροντας στα κράτη του Κόλπου εναλλακτικές επενδύσεις και τεχνολογική συνεργασία.
- Η συμφωνία των ΗΑΕ για 500.000 τσιπ AI της Nvidia ετησίως και η αγορά τσιπ Blackwell από τη Σαουδική Αραβία ενισχύουν την τεχνολογική ηγεσία της Αμερικής, μειώνοντας την εξάρτηση του Κόλπου από την Κίνα.
Η αναβίωση του Διαδρόμου Ινδίας-Μέσης Ανατολής-Ευρώπης (IMEC), ένα έργο 20 δισεκατομμυρίων δολαρίων, αποτελεί αντίδραση στην κινεζική πρωτοβουλία, ενισχύοντας την αμερικανική επιρροή στις παγκόσμιες εμπορικές οδούς.
Γεωπολιτικά Κίνητρα: Η Ειρήνη ως Μέσο
Παρά τον αυτοχαρακτηρισμό του ως «πρόεδρος της ειρήνης», η επιδίωξη του Τραμπ για ειρήνη έχει ως στόχο την οικονομική και στρατηγική κυριαρχία.
Οι Συμφωνίες του Αβραάμ ομαλοποίησαν τις σχέσεις Ισραήλ-ΗΑΕ, Μπαχρέιν, Μαρόκου και Σουδάν, και ο Τραμπ επιδιώκει να συμπεριλάβει τη Σαουδική Αραβία, αν και η απαίτηση για πρόοδο στο παλαιστινιακό ζήτημα περιπλέκει τα σχέδια. Η αποφυγή της Γάζας κατά την περιοδεία του υποδηλώνει στρατηγική παράκαμψη αυτού του ζητήματος υπέρ οικονομικών κερδών.
Η διπλωματία του Τραμπ αποσκοπεί επίσης στην αποδυνάμωση της επιρροής του Ιράν και της Ρωσίας. Η άρση των κυρώσεων στη Συρία και η συνάντηση με τον Αχμέντ αλ-Σαράα στοχεύουν να απομακρύνουν τη Δαμασκό από τη Μόσχα.
Η εμπλοκή του με τα κράτη του Κόλπου για τις συνομιλίες Ουκρανίας-Ρωσίας τοποθετεί την Αμερική ως διπλωματικό ηγέτη, περιορίζοντας την επιρροή της Κίνας και της Ρωσίας.
- Η πολιτική του Τραμπ στη Μέση Ανατολή συνδυάζει οικονομικές φιλοδοξίες και γεωπολιτική στρατηγική για την ενίσχυση της θέσης της Αμερικής έναντι της Κίνας. Οι συμφωνίες τρισεκατομμυρίων δολαρίων και η αναβίωση του IMEC υπογραμμίζουν τη συναλλακτική του προσέγγιση.
Η ειρήνη, για τον Τραμπ, είναι μέσο για οικονομική και γεωπολιτική κυριαρχία, όχι αυτοσκοπός. Αυτό είναι κάτι το οποίο διαφεύγει από τις περισσότερες αναλύσεις, στην Ευρώπη και στην Ελλάδα, όπου επικρατεί μια εμμονή στο χθες και σε ένα εγχειρίδιο ανάλυσης που έχει ξεπεραστεί από τις εξελίξεις.
Η ρεαλιστική ανάλυση δεν συμβαδίζει με την εμμονή στο χθες, την έμφυτη αντιπάθεια για τον Τραμπ και τον κρυφό πόθο να αποτύχει.
* Ο Δημήτρης Γ. Απόκης, είναι Διεθνολόγος, με ειδίκευση στην Αμερικανική Εξωτερική Πολιτική, Γεωπολιτική και Διεθνή Οικονομία. Απόφοιτος των πανεπιστημίων The American University, School of International Service, και The Johns Hopkins University, The Paul H. Nitze, School of Advanced International Studies της Ουάσιγκτον. Είναι μέλος του The International Institute for Strategic Studies, του Λονδίνου. Ως Δημοσιογράφος, υπήρξε επί σειρά ετών διαπιστευμένος ανταποκριτής στο Λευκό Οίκο, στο Στέητ Ντιπάρτμεντ και στο Αμερικανικό Πεντάγωνο.
no related-1697561-
Τα σχόλια που δημοσιεύονται στην ιστοσελίδα μας εκφράζουν απαραίτητα τους συγγραφείς. Η ιστοσελίδα μας δεν λογοκρίνει τις γνώμες κανενός.
