ΣΧΟΛΙΑ-ΠΑΡΑΠΟΛΙΤΙΚΑ
28/06/2025 | 23:55
“Η ελληνική μειονότητα στην Αλβανία υπό το πρίσμα του εξευρωπαϊσμού”: Το αποκαλυπτικό βιβλίο του πολιτικού επιστήμονα Βαλεντίνου Γκόρου
«Μετά από 24 χρόνια σύνδεσης της Αλβανίας με την Ευρωπαϊκή Ένωση, θα ήταν εύλογο να αναμένει κανείς ότι η Ελληνική Εθνική Μειονότητα θα απολάμβανε πλήρη και ουσιαστική κατοχύρωση των δικαιωμάτων της, σύμφωνα με τις ευρωπαϊκές αρχές και το διεθνές δίκαιο.
Παρ’ όλα αυτά, η εφαρμογή των προβλεπόμενων μεταρρυθμίσεων παραμένει ελλιπής, αποκαλύπτοντας το χάσμα μεταξύ θεσμικών δεσμεύσεων και πραγματικότητας».
Τα παραπάνω αναφέρει στο βιβλίο του ο συγγραφέας, Βαλεντίνος Γκόρος, διδακτορικός φοιτητής / υποψήφιος διδάκτορας στο Τμήμα Πολιτικής Επιστήμης του Πανεπιστημίου του Τορόντο (Καναδά). Τίτλος του βιβλίου: “Η ελληνική μειονότητα στην Αλβανία υπό το πρίσμα του εξευρωπαϊσμού”
Τι πραγματεύεται το βιβλίο
Ο συγγραφέας, Βαλεντίνος Γκόρος, εξετάζει την κατάσταση της ελληνικής μειονότητας στην Αλβανία υπό το πρίσμα του εξευρωπαϊσμού από το 1991 μέχρι το 2024.
Το παρόν έργο επιχειρεί να συμβάλει τόσο στη δημόσια όσο και στην επιστημονική συζήτηση γύρω από την ελληνική μειονότητα στην Αλβανία, καλύπτοντας ένα σημαντικό κενό στη βιβλιογραφία. Με καταγωγή από τη Χειμάρρα και πολυετή ενασχόληση με τα ζητήματα της μειονότητας, ο συγγραφέας συνδυάζει την ακαδημαϊκή ιδιότητα με την άμεση γνώση της τοπικής πραγματικότητας, προσδίδοντας στο έργο βάθος και αντικειμενικότητα.
Το βιβλίο αυτό προσφέρει μια σε βάθος μελέτη, καθώς εξετάζει το ζήτημα της ΕΜ από τρεις διαφορετικές προσεγγίσεις:
- Πρώτον, εξετάζει τη συσχέτιση μεταξύ της εμβάθυνσης του εξευρωπαϊσμού του αλβανικού κράτους και της εφαρμογής των μεταρρυθμίσεων που αφορούν την προστασία και τα δικαιώματα της ελληνικής εθνικής μειονότητας.
- Δεύτερον, εξετάζει αν, πώς και γιατί τα όργανα πολιτικής έκφρασης της ελληνικής μειονότητας έχουν επηρεαστεί από τις επιπτώσεις του εξευρωπαϊσμού.
- Τρίτον, αναφέρεται στα όρια του εξευρωπαϊσμού της ΕΕ προς την Αλβανία.
Το εγχειρίδιο αυτό είναι χρήσιμο όχι μόνο διότι τοποθετεί το θέμα της ελληνικής μειονότητας στο πεδίο των δημόσιων και ευρωπαϊκών πολιτικών, αλλά και διότι εξηγεί, ως ένα βαθμό, την πολυπλοκότητα στη διαχείριση των μειονοτικών πολιτικών που εφαρμόζουν τα κράτη, καθώς και τους λόγους για τους οποίους τα δικαιώματα των εθνικών μειονοτήτων άλλοτε αντιμετωπίζονται πιο ουσιαστικά και άλλοτε λιγότερο.
Τα κύρια ευρήματα του βιβλίου
Όπως επισημαίνει ο συγγραφέας:
«Η μελέτη του ζητήματος της ελληνικής μειονότητας στην Αλβανία υπό το πρίσμα του εξευρωπαϊσμού αποτελεί μια ιδιαίτερη και σύνθετη περίπτωση. Παρότι το αλβανικό κράτος έχει προβεί σε θεσμικές κατοχυρώσεις των μειονοτικών δικαιωμάτων και η συνολική εικόνα παρουσιάζει ορισμένα σημάδια βελτίωσης, εξακολουθούν να υφίστανται σοβαρές εκκρεμότητες στην εφαρμογή των μεταρρυθμίσεων».
Μεταξύ άλλων, αδυναμίες καταγράφονται σε τομείς όπως η προστασία της ιδιοκτησίας των μελών της μειονότητας, η πολιτική τους εκπροσώπηση, το δικαίωμα στον εθνικό αυτοπροσδιορισμό και η κατάσταση της μειονοτικής εκπαίδευσης.
- Παράλληλα, το βιβλίο τονίζει και τη διαχρονική παλινδρόμηση του αλβανικού κράτους, το οποίο, παρά τις δεσμεύσεις του προς την ΕΕ, δεν διστάζει κατά καιρούς να καταφεύγει σε πρακτικές που υπονομεύουν θεμελιώδη δικαιώματα της ελληνικής μειονότητας.
- Ενδεικτική είναι η περίπτωση προφυλάκισης (12 Μαΐου 2023) του εκλεγμένου δημάρχου Χειμάρρας, Φρέντη Μπελέρη.
Σε αντίθεση με τη στάση του αλβανικού κράτους, ο συγγραφέας αναδεικνύει ότι τα όργανα πολιτικής έκφρασης της ελληνικής μειονότητας, παρά την αρχική έλλειψη πολιτικής εμπειρίας και παρά την ασυνέπεια της ελληνικής εξωτερικής πολιτικής στο συγκεκριμένο ζήτημα, υιοθέτησαν σταδιακά – εν μέρει σε συνεννόηση με το ελληνικό κράτος – μια στρατηγική εναρμόνισης με τις ευρωπαϊκές αρχές, αντιλαμβανόμενα τον εξευρωπαϊσμό ως “παράθυρο ευκαιρίας” για την προώθηση των διεκδικήσεών τους.
Σε συμπλήρωση των παραπάνω, η μελέτη επισημαίνει και τους περιορισμούς της Ευρωπαϊκής Ένωσης – άλλοτε λόγω απροθυμίας και άλλοτε εξαιτίας αντικειμενικών συνθηκών – ως προς την ικανότητά της να επηρεάσει ουσιαστικά την Αλβανία στην κατεύθυνση της εφαρμογής θεσμικών μεταρρυθμίσεων.
