ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΑ
12/05/2025 | 12:40
Θέμα στη Liberation το τελεφερίκ της Μονεμβασιάς: Διαταράσσοντας την ηρεμία της μεσαιωνικής πόλης με λεφτά του ταμείου ανάκαμψης
Η ηρεμία αυτής της περιτριγυρισμένης από τείχη υπέροχης μεσαιωνικής πόλης διαταράσσεται αυτή τη στιγμή από ένα έργο: την κατασκευή ενός τελεφερίκ για να φτάσει κανείς στην κορυφή του βράχου, που είναι προσβάσιμη μόνο μέσω ενός απότομου μονοπατιού.
Για τους κατοίκους, πρόκειται για βαρβαρότητα. Στις 18 Μαρτίου, η ευρωπαϊκή ομοσπονδία πολιτιστικής κληρονομιάς Europa Nostra υιοθέτησε την ίδια θέση και ανακήρυξε το Μονεμβασιά ως ένα από τα επτά πιο απειλούμενα μνημεία της Ευρώπης για το 2025.
Η αντιπαράθεση ξεκίνησε το 2021, όταν η δημοτική αρχή αποφάσισε να συνδέσει την «κάτω πόλη», ένα χωριό από πέτρα που ονομάζεται επίσης «Κάστρο», με την άνω πόλη που είναι σήμερα ερείπια.
Το έργο ονομάζεται «Προμήθεια και εγκατάσταση ανελκυστήρα για το κάστρο της Μονεμβασιάς». Για τον αντιδήμαρχο και υπεύθυνο για το έργο, Σταύρο Χριστάκο, η πρωτοβουλία έχει ως στόχο «κυρίως να ανταποκριθεί στις ανάγκες των κατοίκων και των επισκεπτών της Μονεμβασιάς, καθώς πάνω από το 50% από αυτούς αντιμετωπίζουν δυσκολίες για να φθάσουν στο κάστρο» λόγω του απότομου μονοπατιού που οδηγεί στην κορυφή.
Το 2024, τα πρώτα σχέδια, τα οποία ανακαλύφθηκαν στις προκαταρκτικές μελέτες και στην πρόσκληση υποβολής προσφορών, δεν έχουν καμία σχέση με την αρχική πρόταση. Ο ανελκυστήρας αντικαθίσταται από τελεφερίκ.
Αυτή η εξέλιξη εξοργίζει τους κατοίκους. Για αυτούς, αλλοιώνει το πνεύμα αυτού του βράχου. Στα σχέδια που εξέτασε η Libération, δύο εναέριες καμπίνες χωρητικότητας 15 ατόμων θα κινούνται σε καλώδια. Ένας σταθμός θα κατασκευαστεί 150 μέτρα από την κύρια είσοδο της κάτω πόλης και ένας άλλος στην άνω πόλη, σε μικρή απόσταση από το τείχος.
Στα σχέδια, οι σταθμοί απεικονίζονται ως πέτρινοι, σεβόμενοι το πνεύμα της τοπικής αρχιτεκτονικής. Όμως, «για να κατασκευαστούν, θα χρειαστεί να γίνουν εκσκαφές για τα θεμέλια, όπως και για την τοποθέτηση πυλώνων ανάμεσα στα σημεία εκκίνησης και άφιξης», δηλώνει υπό καθεστώς ανωνυμίας ένας μηχανικός που γνωρίζει το έργο. «Θα πρόκειται για μαζική παρέμβαση στον βράχο».
Θεωρητικά, κάτι τέτοιο απαγορεύεται σε προστατευόμενους αρχαιολογικούς χώρους… Για τον Σταύρο Χριστάκο, «το τελεφερίκ, το οποίο θα μπορεί να μεταφέρει 160 άτομα την ώρα, θα είναι ένα σημαντικό πλεονέκτημα για τον δήμο. Περισσότεροι επισκέπτες θα μπορούν να φτάσουν στην κορυφή». Επιπλέον, τονίζει ότι το Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο, η ανώτατη αρχή για την προστασία των ιστορικών μνημείων και της πολιτιστικής κληρονομιάς, ενέκρινε την εγκατάσταση στις 16 Απριλίου.
«Γιατί βιάζονται να κατασκευάσουν το τελεφερίκ; Πρόκειται άραγε για προσπάθεια απορρόφησης των κονδυλίων του ευρωπαϊκού ταμείου ανάκαμψης που λήγουν το 2026;» διερωτάται η Νίκη Βαίτσου, πρόεδρος του συλλόγου φίλων της Μονεμβασιάς.
Σύμφωνα με τα έγγραφα, η κατασκευή αξίας 6,8 εκατομμυρίων ευρώ χρηματοδοτείται από αυτά τα κονδύλια. Επιπλέον, «το μόνο μνημείο που υπάρχει για να επισκεφθεί κανείς, η Εκκλησία της Αγίας Σοφίας, είναι απρόσιτο για άτομα με κινητικά προβλήματα και ηλικιωμένους. Ωστόσο, ο δήμος εστιάζει την επικοινωνία του στην προσβασιμότητα». Φοβάται πως ο στόχος είναι η τουριστική εκμετάλλευση του ιστορικού αυτού χώρου, μάρτυρα των διαφορετικών φάσεων της ελληνικής ιστορίας, που πέρασε από τους Φράγκους, τους Ενετούς και τους Τούρκους.
Τα σχέδια επιβεβαιώνουν τις ανησυχίες της: ένα μονοπάτι που μοιάζει με ποδηλατόδρομο συνδέει την άφιξη του τελεφερίκ με την Αγία Σοφία.
