ΓΝΩΜΕΣ
21/05/2025 | 06:30
Οι τακτικές αναπροσαρμογές που οφείλουν να γίνουν από Ελλάδα, Κύπρο και Ισραήλ: Είναι σημαντική η βιωσιμότητα του 3+1, και γιατί όχι και η διεύρυνσή του
Του ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ Θ. ΔΡΙΒΑ* – Αθήνα
Στη Σοβιετική Ένωση (ΕΣΣΔ) συνήθιζαν να λένε ένα ρητό του Λένιν: «Κάποιες δεκαετίες περνούν χωρίς να συμβαίνει τίποτε, και σε κάποιες μέρες συμβαίνουν ολόκληρες δεκαετίες».
Αυτός είναι περίπου ο κόσμος στον οποίον καλούνται να δραστηριοποιηθούν πολιτικά, εμπορικά και διπλωματικά τα κράτη. Ο λόγος είναι δομικός και ακούει στο όνομα «πολυπολικό διεθνές σύστημα».
- Σε μια τέτοια δομή διεθνούς συστήματος, τα κράτη δυστυχώς δεν έχουν πράσινα και κόκκινα φανάρια, αλλά, πορτοκαλί. Με άλλα λόγια, όλα επιτρέπονται και οι κίνδυνοι με τις ευκαιρίες έχουν διαλεκτική σχέση μεταξύ τους.
Σε έναν τέτοιον κόσμο καλούνται Ελλάδα, Κύπρος και Ισραήλ να συνδημιουργήσουν ένα αντίδοτο. Με άλλα λόγια, να θέσουν σταθερά πλαίσια απαντώντας στην αστάθεια της περιοχής μας.
Η Τουρκία που είναι το νέο Ιράν
Η διπλωματική γλώσσα είναι κατασκευασμένη με τέτοιον τρόπο, ώστε να εξυπηρετείται η στρατηγική. Με άλλα λόγια, ποτέ δε λέγονται δημόσια οι προθέσεις των κρατών για δύο βασικούς λόγους:
Ο πρώτος είναι γιατί επιθυμούν να κρατούν υπέρ τους, το στοιχείο του αιφνιδιασμού. Όπως έλεγαν οι Έλληνες της Ανατολικής Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας σε αστεία τους «Εν ταύτη τη επαύλη, άλλα μεν λέγουσιν και άλλα δε πράττουσιν».
Ο δεύτερος λόγος είναι για να κρατούν πάντα το πλεονέκτημα του αμυνόμενου. Αυτό σημαίνει πως η όποια κίνησή τους, θα κατοχυρώνεται ευνοϊκά από τις ρήτρες του Δημοσίου Διεθνούς Δικαίου.
- Όταν δημιουργήθηκε η πιο αξιόλογη στην περιοχή της Μεσογείου (minilateral approach) τριμερής στρατηγική συνεργασία μεταξύ Ελλάδος-Κύπρου-Ισραήλ, ουδέποτε τα κράτη ονόμασαν (και ορθώς το έκαναν) «αντι-τουρκική συμμαχία» τον λεγόμενο από τον εξαιρετικό Seth Cropsey «άξονα της σταθερότητας».
Δεκαπέντε χρόνια μετά, μιλάμε για έναν άξονα 3+1 με τη συμμετοχή των ΗΠΑ σε επίπεδο υπουργού Εξωτερικών. Παρόλα αυτά, το οτι κάτι δε λέγεται, δε σημαίνει και οτι δεν είναι.
- Τόσο η Ελλάδα και η Κύπρος (για ευνόητους λόγους) όσο και το Ισραήλ -ο μόνος αξιόπιστος σύμμαχος των δύο ελληνικών κρατών στην περιοχή – γνωρίζουν καλά οτι η Τουρκία, είτε με τον δικτάτορα Ερντογάν, είτε με κάποιον άλλον πολιτικό προϊστάμενο, έχει ως σχέδιο την αρπαγή της Ανατολικής Μεσογείου (και όχι μόνο) για να ικανοποιήσει τον στόχο της ανασύστασης της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας.
Με άλλα λόγια, όπως υπαινίχθηκε ορθά ο τεράστιος Bernard Lewis, η Τουρκία θα γίνει Ιράν στη θέση του Ιράν. Με άλλα λόγια, και για την Ελλάδα, και για την Κύπρο και για το Ισραήλ, ισχύει η ουσία του Δόγματος Μπεν Γκουριόν, που καθιστούσε ασυμβίβαστη την επικράτηση μιας μουσουλμανικής δύναμης στην Ευρύτερη Μέση Ανατολή. Προσοχή: Η συμμαχία είναι 3+1 και όχι 4.
Η Αμερική που δεν μπορεί να είναι παντού
Οι ΗΠΑ έχουν άλλες προτεραιότητες και αυτό είναι λογικό. Αυτές οι προτεραιότητες, βρίσκονται κυρίως στην Ασία, αλλά όχι μόνο στην Ασία. Σε κάθε περίπτωση, η ορθή στρατηγική για τους τρεις συμμάχους είναι να συνεχίζουν να είναι στρατηγικοί σύμμαχοι, επαυξάνοντας τις αμυντικές τους σχέσεις, είτε οι ΗΠΑ ενισχύσουν το 3+1 είτε όχι.
Η ορθή προσέγγιση έχει ως εξής:
Ακολουθούμε την αμερικανική αρχιτεκτονική ασφάλειας (διεθνή και περιφερειακή) καθώς είμαστε μέλη του πολιτισμένου και ελεύθερου κόσμου.
Την ίδια στιγμή, μπορούμε να αποφεύγουμε να διαπραγματευόμαστε διμερώς με τις ΗΠΑ (γιατί είναι απείρως πιο ισχυρή δύναμη) για το πότε και αν η Τουρκία είναι μια απειλητική και αποσταθεροποιητική δύναμη, για το πότε και αν η Τουρκία είναι κατοχική δύναμη, για το πότε και το αν η Τουρκία είναι μια αντιαμερικανική και αντισημητική δύναμη, για το πότε και το αν η Τουρκία είναι ένα rogue state, έχοντας εισβάλει σε έξι διαφορετικές χώρες της περιοχής στα χρόνια των δήθεν «μηδενικών τριβών» του συγγραφέα γεωπολιτικών άρλεκιν, Αχμέτ Νταβούτογλου.
Οι άλλες λύσεις
Η Μεγάλη Βρετανία είναι μια μεγάλη δύναμη στη διεθνή πολιτική και με μεγάλη παράδοση στην περιοχή της Ευρύτερης Μέσης Ανατολής. Ο νέος ρόλος της Μεγάλης Βρετανίας σε Ευρώπη και Μεσόγειο, θα είναι της μορφής Back to The Future.
- Αυτό σημαίνει πως η Γηραιά Αλβιόνα θα είναι ο τοπικός υπερπόντιος εξισορροπητής στην Ευρώπη και όπως είναι λογικό, ψάχνει συμμάχους οι οποίοι θα μπορούν να λειτουργούν ως βατήρες των βρετανικών συμφερόντων.
Κάποιος εύλογα θα κοιτάξει τις αγγλικές θέσεις για το Κυπριακό. Τα πράγματα εδώ είναι πιο περίπλοκα για τους Βρετανούς, οι οποίοι είναι λογικό να αλλάξουν αρκετές τους θέσεις.
- Πρώτον, γιατί η Κύπρος αποτελεί τον ισραηλινό γεωστρατηγικό πνεύμονα προς τη Δύση, και δεύτερον, γιατί η Κύπρος είναι μέλος της Ε.Ε. (χάρη στο ΌΧΙ του τελευταίου μεγάλου ηγέτη του Ελληνισμού, Τάσσου Παπαδόπουλου και του κυπριακού λαού στο απαράδεκτο Σχέδιο Ανάν) και διατηρεί στενές σχέσεις με τη Γαλλία.
Με άλλα λόγια, το 3+1 μπορεί να γίνει εύκολα 3+2, (με Μεγάλη Βρετανία και Γαλλία) αν οι ΗΠΑ δεν δείξουν ενδιαφέρον να ενισχύσουν τη στρατηγική συνεργασία 3+1. Μεγάλη Βρετανία και Γαλλία, σαφώς και είναι στην δυτική αρχιτεκτονική ασφάλειας, είναι υπολογίσιμες πυρηνικές δυνάμεις στο ΝΑΤΟ.
Σε αυτές τις λύσεις, πρέπει να συνυπολογίζουμε και την Αίγυπτο η οποία έχει βαθιά συγκρουσιακή σχέση με την Τουρκία, καθώς αμφότερες, επιθυμούν να γίνουν ηγέτιδες δυνάμεις στον μουσουλμανικό-αραβικό κόσμο. Τα ιδιαίτερα συμφέροντά τους στην περιοχή, έχουν επίσης τα ΗΑΕ και η Σαουδική Αραβία αλλά και η Ινδία.
Η βιωσιμότητα του άξονα σταθερότητας μεταξύ των τριών δυνάμεων που μπορούν να εγγυηθούν ευημερία, ασφάλεια, δημοκρατία και ειρήνη στην περιοχή, οφείλει να είναι πάντα ευέλικτη σε τακτικό επίπεδο προκειμένου να εξυπηρετείται το στρατηγικό επίπεδο που δεν είναι άλλο από την άνευ όρων ακύρωση των νεο-οθωμανικών παραβατικών ονειρώξεων για ανασύσταση της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας.
* Αλέξανδρος Θ. Δρίβας
Διδάκτωρ Διεθνών Σχέσεων Παντείου Πανεπιστημίου
- Τα σχόλια που δημοσιεύονται στην ιστοσελίδα μας εκφράζουν απαραίτητα τους συγγραφείς. Η ιστοσελίδα μας δεν λογοκρίνει τις γνώμες κανενός.
ΟΛΕΣ ΟΙ ΕΙΔΗΣΕΙΣ ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΥΠΡΟ ΕΔΩ, ΟΙ ΓΝΩΜΕΣ ΕΔΩ, ΤΑ ΣΧΟΛΙΑ ΚΑΙ ΤΑ ΠΑΡΑΠΟΛΙΤΙΚΑ ΕΔΩ
ΟΛΑ ΤΑ ΑΡΘΡΑ ΤΟΥ ΜΙΧΑΛΗ ΙΓΝΑΤΙΟΥ ΕΔΩ – ΓΙΑ ΤΑ ΘΕΜΑΤΑ ΑΜΥΝΑΣ ΕΔΩ
