ΣΧΟΛΙΑ-ΠΑΡΑΠΟΛΙΤΙΚΑ
28/05/2025 | 17:32
Ο διεθνής Τύπος προβλέπει ζοφερό καλοκαίρι για την Αθήνα: Η πιο θερμή πόλη της Ευρώπης σε αγώνα με τον καύσωνα, τη λειψυδρία και τον υπερτουρισμό
Το CNN σε εκτενές άρθρο της Ελίντας Λαμπροπούλου παρουσιάζει τις κρίσεις που καλείται να αντιμετωπίσει η Αθήνα αναφορικά με την κλιματική υπερθέρμανση και τον εκρηκτικό τουρισμό.
Στο δημοσίευμα σημειώνονται μεταξύ άλλων τα παρακάτω:
Η Αθήνα ήταν πάντα καυτή το καλοκαίρι, αλλά ποτέ σε αυτά τα επίπεδα. Είναι η θερμότερη πρωτεύουσα της ηπειρωτικής Ευρώπης και σημείωσε ρεκόρ υψηλών θερμοκρασιών το 2024, μια κατάσταση που φαίνεται να γίνεται η νέα κανονικότητα.
Με τον τουρισμό στην Ελλάδα να σημειώνει άνθηση, οι αρχές αναμένουν ότι η Αθήνα θα υποδεχθεί φέτος αριθμό-ρεκόρ 10 εκατομμυρίων επισκεπτών και όσοι φτάσουν Ιούλιο και Αύγουστο αναμένεται να βρεθούν αντιμέτωποι με ακόμη πιο ακραίες θερμοκρασίες, σύμφωνα με την Εθνική Μετεωρολογική Υπηρεσία, δημιουργώντας μια τέλεια καταιγίδα υπερτουρισμού και καύσωνα.
Καθώς εκατομμύρια επισκέπτες συρρέουν κατά την καλοκαιρινή περίοδο αιχμής του τουρισμού στην πόλη, οι παρατεταμένοι καύσωνες των τελευταίων χρόνων -με θερμοκρασίες άνω των 40°C- αναγκάζουν τις αρχές να κλείνουν ακόμη και την Ακρόπολη τις πιο θερμές ώρες. Η αύξηση του τουρισμού προκαλεί έντονο προβληματισμό: ανεβάζει το κόστος ζωής, πιέζει τις υποδομές και εντείνει την άνιση κατανομή πόρων όπως το νερό και η ενέργεια. Πολλοί φοβούνται ότι η Ελλάδα κινδυνεύει να χάσει το καλοκαίρι της -και την ταυτότητά της-κυνηγώντας άναρχα τον τουρισμό.
Για τον δήμαρχο Αθηναίων, Χάρη Δούκα, «η οικοδόμηση ανθεκτικότητας είναι ζήτημα επιβίωσης», με προτεραιότητα τη διαχείριση των υψηλών θερμοκρασιών παράλληλα με την αύξηση του τουρισμού. Σε βραχυπρόθεσμο ορίζοντα, οι Αρχές έχουν ξεκινήσει μια σειρά μέτρων: από δροσερά καταφύγια και σύγχρονα συστήματα προειδοποίησης καύσωνα σε πραγματικό χρόνο, μέχρι την ανάπλαση της πόλης με δενδροφυτεύσεις και “πράσινους διαδρόμους”. Ένα από τα μεγαλύτερα έργα είναι το Μητροπολιτικό Πάρκο στο πρώην αεροδρόμιο του Ελληνικού- το οποίο αναμένεται να εξελιχθεί σε ένα από τα μεγαλύτερα παράκτια πάρκα της Ευρώπης. Παράλληλα, η πόλη επανασυνδέεται με τη θάλασσα μέσα από την ανάπτυξη της «Αθηναϊκής Ριβιέρας».
Σε μακροπρόθεσμο επίπεδο, η Αθήνα πρέπει να μετασχηματίσει τον εαυτό της. Η Αθήνα- μία από τις λιγότερο πράσινες και η δεύτερη πιο πυκνοκατοικημένη πόλη της Ευρώπης μετά το Παρίσι – μετατρέπεται σε θερμική παγίδα λόγω της πυκνής δόμησης και της έλλειψης πρασίνου, ενώ οι κίνδυνοι είναι ιδιαίτερα σοβαροί για τον ηλικιωμένο πληθυσμό της που είναι από τους γηραιότερους πληθυσμούς στην Ευρώπη.
Η θερμική πίεση στην Αθήνα μετατρέπει την πόλη σε πεδίο πειραματισμού για λύσεις που δοκιμάζονται τώρα και ενδέχεται να εφαρμοστούν ευρύτερα. Ανάμεσά τους είναι και η κλιματική ταξινόμηση καύσωνα, ένα πιλοτικό σύστημα που εφαρμόζεται από την πόλη, το Αστεροσκοπείο Αθηνών και το Arsht-Rock Resilience Center του Atlantic Council.
Στο μοντέλο αυτό, οι καύσωνες ταξινομούνται από 1 έως 3 με βάση τη σοβαρότητά τους και τον κίνδυνο για την ανθρώπινη υγεία — παρόμοια με τις κατηγορίες για τυφώνες. Οι κατηγορίες αυτές ενεργοποιούν διαφορετικά επίπεδα μέτρων έκτακτης ανάγκης. Το σύστημα εφαρμόζεται επίσης σε πόλεις όπως το Μαϊάμι και το Μπουένος Άιρες.
Η δημόσια ευαισθητοποίηση είναι κρίσιμη. Σε συνεργασία με ΜΚΟ και εργαζόμενους στις κοινωνικές υπηρεσίες, η πόλη ενημερώνει κατοίκους και τουρίστες για το πού να πάνε για δροσιά, πώς να προστατευτούν και ποιους να ειδοποιήσουν σε περίπτωση έκτακτης ανάγκης. Ένα πρόγραμμα «κατοίκων-θερμοφυλάκων» που εκπαιδεύει ντόπιους να βοηθούν τις γειτονιές τους κατά τη διάρκεια καύσωνα, έχει αποσπάσει θετικά σχόλια.
Καθώς τα καλοκαίρια γίνονται όλο και πιο ακραία, τίθεται το ερώτημα πώς πρέπει να προσαρμοστεί ο τουρισμός- ένας τομέας που φέρνει πάνω από το 25% του ΑΕΠ της Ελλάδας. Αρκετοί επαγγελματίες του χώρου συμφωνούν πως χρειάζεται επανασχεδιασμός του τουριστικού μοντέλου, με στόχο έναν πιο βιώσιμο τουρισμό, καλύτερη κατανομή των επισκεπτών καθ’ όλη τη διάρκεια του χρόνου, και περιορισμό της υπερτουριστικής ανάπτυξης, αναφέροντας ως παράδειγμα νησιά όπως η Σαντορίνη και η Μύκονος, που έχουν ξεπεράσει τα όρια φέρουσας τουριστικής ικανότητας. Στο ίδιο πνεύμα, η Αθήνα συζητά πλέον για τουριστική ανθεκτικότητα και όχι απλώς για τουριστική ανάπτυξη. Οι Αρχές εξετάζουν μέτρα όπως περιορισμό επισκεπτών σε αρχαιολογικούς χώρους, διαφοροποίηση προορισμών εντός της πόλης και ενίσχυση της αστικής σκίασης σε τουριστικά σημεία.
Ο Χάρης Δούκας παραδέχεται ότι η Αθήνα βρίσκεται σε αγώνα δρόμου με τον χρόνο σημειώνοντας:. «Η κλιματική αλλαγή δεν περιμένει. Η πόλη πρέπει να γίνει πιο ανθρώπινη, πιο πράσινη και πιο έξυπνη- όχι μόνο για τους τουρίστες, αλλά για τους κατοίκους της».
Οξύ το πρόβλημα της λειψυδρίας στην Αθήνα
Οι Βρυξέλλες θα προτρέψουν τις χώρες της ΕΕ να μειώσουν τη χρήση του νερού κατά τουλάχιστον 10% έως το 2030, καθώς το μπλοκ αντιμετωπίζει μεγαλύτερες και πιο εκτεταμένες ξηρασίες. Το σχέδιο, που πρόκειται να παρουσιαστεί τον επόμενο μήνα και έχουν δει οι Financial Times, σηματοδοτεί την πρώτη φορά που η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα θέσει στόχο για την αποδοτικότητα του νερού και σηματοδοτεί ανησυχία για τη μείωση των αποθεμάτων υπόγειων υδάτων της ΕΕ.
«Πρέπει να σκεφτούμε πώς πρέπει να χρησιμοποιούμε το νερό πιο αποτελεσματικά», δήλωσε στους Financial Times η επίτροπος περιβάλλοντος της ΕΕ Τζέσικα Ρόσγουολ. «Όταν κάνουμε ντους, πρέπει να το σκεφτούμε». Οι καλοκαιρινές εντολές περιορισμού της κατανάλωσης νερού, συμπεριλαμβανομένων των απαγορεύσεων πλήρωσης των πισινών, έχουν γίνει κοινές στη νότια Ευρώπη.
Ο Χάρης Σαχίνης, διευθύνων σύμβουλος της ΕΥΔΑΠ, της μεγαλύτερης εταιρείας ύδρευσης στην Ελλάδα, έχει προειδοποιήσει επανειλημμένα ότι εάν δεν ληφθούν άμεσα μέτρα, η Αθήνα μπορεί να μείνει χωρίς νερό τα επόμενα δύο χρόνια, ειδικά εάν επιμείνουν οι τρέχουσες υδρολογικές συνθήκες.
Στην Κύπρο, το 2025 «σημαδεύει το τρίτο συνεχόμενο έτος ξηρασίας και αντιπροσωπεύει την όγδοη χειρότερη περίοδο για αποθέματα νερού» τα τελευταία 50 χρόνια, σύμφωνα με την υπουργό Γεωργίας Μαρία Παναγιώτου.
Ο στόχος εξοικονόμησης 10% δεν θα είναι πάντως υποχρεωτικός, με την Επιτροπή να ενθαρρύνει τα κράτη μέλη να θέσουν τους δικούς τους εθνικούς στόχους και να συγκεντρώσουν περισσότερα στοιχεία – που συχνά λείπουν στον τομέα του νερού. Ορισμένες χώρες με ιδιαίτερη πίεση στο νερό, όπως η Ισπανία, έχουν ήδη θέσει τους δικούς τους στόχους για την απόδοση του νερού.
