ΚΟΣΜΟΣ
16/05/2025 | 15:01
Η Τουρκία αυξάνει την επιρροή της ως μεσαία δύναμη: Τα διλήμματα που προκύπτουν, τόσο για την ίδια όσο και για την Ευρωπαϊκή Ένωση
Σε ανάλυση του Foreign Affairs με τίτλο «Turkey’s Middle-Power Dilemma» γίνεται αναφορά στην επιρροή που μπορεί να ασκήσει η Τουρκία ως μεσαία δύναμη στις συγκρούσεις στον Νότιο Καύκασο, στην περιοχή της Μαύρης Θάλασσας, στη Μέση Ανατολή και τη Βόρεια Αφρική, ενώ ταυτόχρονα τίθενται ζητήματα σχετικά με τη βιωσιμότητα μιας τέτοιας πολιτικής, ειδικά σε ό,τι αφορά τις σχέσεις με την Ε.Ε.
Σε μια εποχή αυξανόμενης αβεβαιότητας σχετικά με το μέλλον της διεθνούς τάξης, οι μεσαίες δυνάμεις φαίνεται να είναι δημοφιλείς. Μαζί με χώρες όπως η Βραζιλία, η Ινδονησία και η Σαουδική Αραβία, η Τουρκία προσπαθεί να επωφεληθεί από ένα γεωπολιτικό τοπίο που διαμορφώνεται λιγότερο από το μεταπολεμικό σύστημα συμμαχιών των ΗΠΑ και τη διπλωματία που βασίζεται σε κανόνες και περισσότερο από τα πολλαπλά κέντρα ισχύος και τις συναλλακτικές σχέσεις.
Ειδικά μετά την παγκόσμια οικονομική κρίση του 2008, η Τουρκία επιδιώκει στενότερες σχέσεις πέρα από τους παραδοσιακούς δυτικούς συμμάχους της, μεταξύ άλλων με τη Ρωσία και την Κίνα. Έχει επίσης επιδιώξει να επεκτείνει τη διεθνή της εμβέλεια, ιδίως εκτός της Δύσης – η Τουρκία διαθέτει σήμερα τον τρίτο μεγαλύτερο αριθμό διπλωματικών αποστολών στον κόσμο, μετά την Κίνα και τις ΗΠΑ. Και στις συγκρούσεις στον Νότιο Καύκασο, στην περιοχή της Μαύρης Θάλασσας και στη Μέση Ανατολή και τη Βόρεια Αφρική, η Τουρκία έχει διαδραματίσει έναν όλο και πιο διεκδικητικό ρόλο.
Οι πρόσφατες πολιτικές της Τουρκίας στη Συρία είναι ενδεικτικές του τρόπου με τον οποίο μια μεσαία δύναμη μπορεί να ασκήσει επιρροή στην περιοχή της, μερικές φορές ξεπερνώντας φαινομενικά ισχυρότερους παίκτες.
Η περιφερειακή γεωπολιτική παραμένει εύθραυστη και η οικοδόμηση του κράτους στη Συρία θα είναι μια μακρά και λεπτή διαδικασία, αλλά η Τουρκία έχει καθιερωθεί ως μία από τις κύριες εξωτερικές δυνάμεις με τη δυνατότητα να διαμορφώσει το μέλλον της χώρας. Η πολιτική της Τουρκίας στη Συρία φαίνεται να αποδίδει αποτελέσματα, τουλάχιστον προς το παρόν.
Η πρόοδος σε μία σειρά από ζητήματα μπορεί να απαιτήσει την επανεκκίνηση της σχέσης της Τουρκίας με την ΕΕ, και η Τουρκία θα μπορούσε να χρησιμοποιήσει τη μετάβαση σε μια Συρία μετά τον Άσαντ για να το πράξει. Η σταθερότητα στη Συρία κρέμεται από μια κλωστή, και παρόλο που η Τουρκία έχει ισχυρούς δεσμούς με τη νέα κυβέρνηση στη Δαμασκό, δεν μπορεί να χρηματοδοτήσει μόνη της τη μαζική ανοικοδόμηση που χρειάζεται η χώρα.
Μαζί, ωστόσο, η Τουρκία και η ΕΕ θα μπορούσαν να κάνουν πολλά για να στηρίξουν τη Συρία, αποτρέποντας μια νέα έξοδο προσφύγων και συμβάλλοντας στη σταθεροποίηση ολόκληρης της Μέσης Ανατολής -αν και οι δύο πλευρές αλλάξουν τον τρόπο με τον οποίο προσεγγίζουν τις σχέσεις τους. Για τις Βρυξέλλες, αυτό θα σήμαινε να αντιμετωπίζουν την Τουρκία ως πραγματικό εταίρο σε θέματα ασφάλειας και όχι απλώς ως ένα κράτος-ανάχωμα που εμποδίζει μεγάλο αριθμό προσφύγων να εισέλθουν στην Ευρώπη.
Η διστακτικότητα της κυβέρνησης Τραμπ να στηρίξει την ασφάλεια της Ουκρανίας και της Ευρώπης μπορεί να είναι το κίνητρο που χρειάζεται η ΕΕ για να δεσμευτεί να συνεργαστεί με την Τουρκία. Η Άγκυρα, από την πλευρά της, θα πρέπει να αναγνωρίσει ότι η εμβάθυνση των δεσμών της με τον μη δυτικό κόσμο με τρόπους που ανταγωνίζονται τους Ευρωπαίους συμμάχους δεν είναι βιώσιμη.
