ΣΧΟΛΙΑ-ΠΑΡΑΠΟΛΙΤΙΚΑ
02/05/2025 | 17:31
Αδύνατος ο μόνιμος ή επ’ αόριστον δανεισμός των Μαρμάρων στην Ελλάδα, δηλώνει ο Βρετανός υφυπουργός Πολιτισμού: Οι Εργατικοί δεν αλλάζουν το νόμο
Σε δημοσίευμα της The Telegraph (Craig Simpson) γίνεται αναφορά σε δηλώσεις στις οποίες προέβη ο υφυπουργός Πολιτισμού του ΗΒ, Sir Chris Bryant, σε συζήτηση στο βρετανικό Κοινοβούλιο σχετικά με τα Γλυπτά του Παρθενώνα.
Όπως σημειώνει το δημοσίευμα, το Εργατικό Κόμμα δήλωσε ότι η βρετανική νομοθεσία «θέτει τέλος» στις ελπίδες της Ελλάδας για την επίλυση της διαμάχης για τα ‘Ελγίνεια Μάρμαρα’ [sic].
Στην πρώτη δημόσια παρέμβαση για το θέμα, ο υφυπουργός Τεχνών [σ.σ. Υφυπουργός Πολιτισμού αρμόδιος για τους δημιουργικούς κλάδους, τις τέχνες και τον τουρισμό] Sir Chris Bryant δήλωσε ότι το καλύτερο που μπορεί να προσφέρει η Βρετανία στην Ελλάδα είναι μια «προσωρινή» συμφωνία.
Κατέστησε σαφές ότι τα νομικά μέτρα προστασίας των πολιτιστικών αγαθών βάσει της βρετανικής νομοθεσίας «θέτουν τέλος» σε κάθε ιδέα μόνιμης συμφωνίας για τα ‘Μάρμαρα’. Η ελληνική κυβέρνηση βρίσκεται σε διαπραγματεύσεις με το Βρετανικό Μουσείο για την εξεύρεση λύσης στη διπλωματική διαμάχη σχετικά με τα 2.500 ετών έργα τέχνης. Ωστόσο, οι διαπραγματεύσεις έχουν οδηγηθεί σε αδιέξοδο, καθώς οι Έλληνες δεν δέχονται συμφωνία δανεισμού, υποστηρίζοντας ότι τα ‘Μάρμαρα’ έχουν κλαπεί από την Αθήνα, ενώ ο πρόεδρος του μουσείου, George Osborne, δεσμεύεται από τη βρετανική νομοθεσία να μην παραχωρήσει κανένα αντικείμενο της συλλογής, σχολιάζει μεταξύ άλλων το άρθρο.
Ως λύση για την επιστροφή των ‘Μαρμάρων’ στην Ελλάδα για αόριστο χρονικό διάστημα είχε προταθεί μια ειδική συμφωνία, που δεν θα ήταν ούτε τυπικός δανεισμός ούτε πλήρης μεταβίβαση της νομικής κυριότητας. Ο Sir Chris επιμένει πλέον ότι, υπό την κυβέρνηση του Sir Keir Starmer, το καλύτερο στο οποίο μπορεί να ελπίζει η Ελλάδα είναι μια βραχυπρόθεσμη συμφωνία, η οποία, από τη φύση της, θα ήταν απαράδεκτη για τους Έλληνες διαπραγματευτές που διαχειρίζονται τις συνομιλίες για τον πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη.
Μιλώντας κατά τη διάρκεια μιας συζήτησης στην αίθουσα της Μεγάλης Επιτροπής των Ανακτόρων του Γουέστμινστερ σχετικά με το ζήτημα των ‘Μαρμάρων’, είπε: «Σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία, θα ήταν αδύνατο να υπάρξει μόνιμο ή επ’ αόριστον δάνειο. Πρόσθεσε ότι η βρετανική νομοθεσία απαιτεί την «επιστροφή των αντικειμένων» και κατέστησε σαφές ότι αυτό θέτει τέλος σε οποιαδήποτε μόνιμη συμφωνία για τα ‘Μάρμαρα’.
Ο Νόμος για το Βρετανικό Μουσείο του 1963 ορίζει ότι οι διαχειριστές πρέπει να διαφυλάσσουν τους θησαυρούς για το κοινό και να διασφαλίζουν ότι όλα τα δάνεια είναι προσωρινά. Η μέγιστη περίοδος που επιτρέπεται για ένα δάνειο, σύμφωνα με τους κανονισμούς για τις άδειες εξαγωγής, είναι τρία έτη, κάτι που θα ήταν απαράδεκτο για την Αθήνα, σημειώνει ο αρθρογράφος.
Ο Sir Chris δήλωσε ότι η κυβέρνηση δεν έχει καμία πρόθεση να αλλάξει τον νόμο για να επιτρέψει τον επαναπατρισμό. Η παρέμβασή του, η πρώτη για το θέμα από τη νίκη των Εργατικών στις γενικές εκλογές του 2024, έρχεται μετά από νέες εκκλήσεις για μια συμφωνία για τα Γλυπτά.
Ο Alberto Costa, βουλευτής των Συντηρητικών για το South Leicestershire, δήλωσε αυτή την εβδομάδα στην εφημερίδα The Telegraph ότι η Βρετανία θα πρέπει να εξετάσει την επιστροφή των Γλυπτών ως θέμα εθνικού συμφέροντος. Η Ελλάδα έχει προτείνει μια «win-win» συνεργασία με το Ηνωμένο Βασίλειο, η οποία θα είχε ως αποτέλεσμα την επιστροφή των ‘Μαρμάρων’ στην Αθήνα, σε αντάλλαγμα με μια εκ περιτροπής έκθεση αρχαίων ελληνικών αντικειμένων που θα μπορούσε να γεμίσει εθνικά και τοπικά μουσεία στη Βρετανία.
Τα αντικείμενα που θα μπορούσαν να προσφερθούν στη Βρετανία περιλαμβάνουν τη μυκηναϊκή επιχρυσωμένη μάσκα του Αγαμέμνονα και τον Ιππέα του Αρτεμισίου, αναφέρει μεταξύ άλλων το άρθρο παραθέτοντας ακολούθως τις δηλώσεις του Costa.
The Telegraph [Labour pours cold water on giving Elgin Marbles to Greece]
Τα… πρακτικά της συζήτησης
Σύμφωνα με την επίσημη ιστοσελίδα του UK Parliament
Σε συζήτηση που πραγματοποιήθηκε στις 30 Απριλίου 2025 στο Westminster Hall με θέμα «Parthenon Marbles: British Museum Act 1963» (Μάρμαρα του Παρθενώνα: Βρετανικό Μουσείο Νόμος 1963), με την εισήγηση του Προέδρου του APPG (All-Parties Parliamentary Group) για την Ελλάδα, Βουλευτή των Συντηρητικών για το South Leicestershire, Alberto Costa, συγκρατούνται τα ακόλουθα:
Sir Chris Bryant (Υφυπουργός Πολιτισμού): «…οι σχέσεις ΗΒ – Ελλάδα είναι εξαιρετικές, και ήταν για πολλούς αιώνες από πολλές απόψεις. Ίσως ο Λόρδος Βύρωνας να είναι περισσότερο γνωστός στο ΗΒ για την ποίησή του, και για την Ελλάδα, θεωρείται ένας ήρωας. Γι’ αυτό χαίρομαι που βρισκόμαστε στη διαδικασία μεταφοράς του αγάλματος του Λόρδου Βύρωνα στο Hyde Park, όπου θα έχει μια πιο περίοπτη θέση. Γνωρίζω ότι η ελληνική κυβέρνηση έχει υποστηρίξει αυτό το εγχείρημα….Πράγματι, πολλά εκατομμύρια Βρετανών πηγαίνουν στην Ελλάδα κάθε χρόνο. Νομίζω ότι ένας στους τέσσερις Βρετανούς πηγαίνει στην Ισπανία κάθε χρόνο και ένας στους έξι Βρετανούς πηγαίνει στην Ελλάδα. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο είναι τόσο σημαντικό το ότι στις συζητήσεις που είχα, ιδίως με τους Έλληνες ομολόγους μου, τόσο ως Υπουργός Τουρισμού όσο και ως Υπουργός Πολιτισμού, συχνά εστιάσαμε κυρίως σε αυτά τα θέματα… Θέλουμε να ενισχύσουμε τη σχέση… Υπάρχουν τόσοι πολλοί τομείς στους οποίους οι πολιτιστικές μας σχέσεις είναι άρρηκτα συνδεδεμένες με την Ελλάδα, όχι μόνο στις συζητήσεις μας για την Ουκρανία και την ασφάλεια στα ανατολικά Βαλκάνια. Υπάρχουν τόσοι πολλοί τομείς στον πολιτισμό και την ασφάλεια όπου η γεωπολιτική μας σχέση με την Ελλάδα είναι απολύτως ζωτικής σημασίας..».
Sir Chris Bryant: «Θέλω να πω κατ’ αρχάς ότι τα μάρμαρα αποτελούν ένα εξαιρετικά σημαντικό και σπουδαίο μέρος της ελληνικής και της δυτικής καλλιτεχνικής και αρχιτεκτονικής κατανόησης. Κανείς δεν πρέπει ποτέ να υποβαθμίσει τη σημασία τους… Θα πρέπει να ξεκαθαρίσω κάποια πράγματα. Πρώτον, τα μάρμαρα του Παρθενώνα…. δεν αποτελούν ιδιοκτησία της κυβέρνησης του ΗΒ…. Από την αρχή, το ΒΜ δημιουργήθηκε ως ανεξάρτητος οργανισμός. Στους διαχειριστές του έχουν ανατεθεί ευθύνες βάσει του νόμου 1963 για το Βρετανικό Μουσείο …και πρέπει να τις τηρούν. Εάν δεν το κάνουν, θα βρεθούν ενώπιον δικαστηρίου. Αυτή είναι μία από τις πτυχές αυτής της συζήτησης που πρέπει να εξετάσουμε προσεκτικά. Ένα από τα ερωτήματα που τίθενται αρκετά τακτικά είναι κατά πόσον είναι νομικά δυνατό να υπάρχει δάνειο αορίστου χρόνου.
Θέλω να είμαι σαφής σχετικά με αυτό το ζήτημα, διότι σημείωσα ότι ένα άρθρο στην Daily Telegraph – νομίζω ότι ακολούθησε μια συζήτηση που είχε ο αξιότιμος βουλευτής του South Leicestershire με την ε/φ – μιλούσε για ένα δάνειο επ’ αόριστον. Επιτρέψτε μου να είμαι απολύτως σαφής ότι ο νόμος του 1963 για το Βρετανικό Μουσείο αναφέρει στο άρθρο 3, σχετικά με τη φύλαξη και την επιθεώρηση των συλλογών: ‘Με την επιφύλαξη των διατάξεων του παρόντος νόμου, είναι καθήκον των διαχειριστών του ΒΜ να φυλάσσουν τα αντικείμενα που περιλαμβάνονται στις συλλογές του Μουσείου εντός των εγκεκριμένων αποθηκών του Μουσείου, εκτός εάν κρίνουν σκόπιμο να τα απομακρύνουν προσωρινά για οποιονδήποτε σκοπό που συνδέεται με τη διοίκηση του Μουσείου και τη φροντίδα των συλλογών του’. Είναι δυνατόν να επιτραπεί ο δανεισμός μέσω ανοικτής ατομικής άδειας εξαγωγής. Αυτές χορηγούνται από την κυβέρνηση, αλλά μπορούν να χορηγηθούν μόνο για διάστημα έως τριών ετών. Προφανώς, η υπόθεση εργασίας για οτιδήποτε είναι προσωρινό -μια προσωρινή άδεια- είναι ότι είναι εγγυημένη η επιστροφή των αντικειμένων. Αυτό βάζει τέλος, σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία, σε κάθε ιδέα για ένα επ’ αόριστον ή μόνιμο δάνειο.
Έχω διαβάσει άρθρα όπου άνθρωποι στην Ελλάδα λένε ότι δεν ενδιαφέρονται για ένα δάνειο ούτως ή άλλως, επειδή ένα δάνειο υπονοεί ότι τα μάρμαρα εξακολουθούν να ανήκουν στο Βρετανικό Μουσείο και όχι στην Ελλάδα. Το σημαντικό σημείο που προσπαθώ να αποσαφηνίσω -γιατί νομίζω ότι υπήρξε κάποια παρεξήγηση- είναι ότι σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία, θα ήταν αδύνατο να υπάρξει μόνιμο ή αόριστο δάνειο. Οι διαχειριστές θα έπρεπε, ζητώντας άδεια εξαγωγής, να αποδείξουν ότι είναι απολύτως βέβαιοι ότι τα αντικείμενα θα επιστραφούν. Δεν νομίζω ότι αυτό θα ήταν εύκολο αν είχαν κανονίσει ένα μόνιμο ή επ’ αόριστον δάνειο – το θέμα είναι ότι θα πρέπει να αλλάξουμε το νόμο. Το άμεσο ερώτημα που μπορεί να θέσει ο αξιότιμος βουλευτής είναι αν σκοπεύουμε να αλλάξουμε τον νόμο.
- Δεν έχουμε καμία πρόθεση να αλλάξουμε τον νόμο….Σχετικά με συζητήσεις ή επικοινωνίες με την ελληνική κυβέρνηση για το θέμα αυτό από τον περασμένο Ιούλι, έχω συναντηθεί με διάφορους υπουργούς, συμπεριλαμβανομένων των υπουργών Πολιτισμού και Τουρισμού, σε διάφορες διαφορετικές χρονικές στιγμές.
Η μόνη περίπτωση κατά την οποία αναφέρθηκε αυτό το θέμα ήταν όταν η Υπουργός Τουρισμού ήρθε να με δει στις 4 Νοεμβρίου 2024 και έθεσε πολύ σύντομα το θέμα. Μιλήσαμε κυρίως για τον τουρισμό, αλλά υπήρξε μια σύντομη αναφορά στα γλυπτά του Παρθενώνα….Υπάρχουν διατάξεις στον νόμο του 1963 για προσωρινά δάνεια, και απ’ ό,τι καταλαβαίνω, ο πρόεδρος του Βρετανικού Μουσείου έχει συμμετάσχει σε κάποιες συζητήσεις. Δεν συμμετείχαμε σε αυτές τις συζητήσεις, αλλά περιέγραψε εν συντομία ορισμένα από τα ζητήματα που έχουν προκύψει, τόσο σε μένα όσο και στον Υπουργό Πολιτισμού, ΜΜΕ και Αθλητισμού. Δεν γνωρίζω περαιτέρω εξελίξεις στον τομέα αυτό τους τελευταίους μήνες. Εάν μια πρόταση για προσωρινό δανεισμό ερχόταν από το Βρετανικό Μουσείο, υπάρχει μια διαδικασία για την εξέταση αυτού του θέματος σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία, αλλά αυτό….» [σ.σ. Τέλος της συνεδρίασης]
