ΚΟΣΜΟΣ
23/04/2025 | 14:48
Το Harvard παράγει σκέψη και φωνάζει ως Γκάνταλφ «You shall not pass»: Ο Τραμπ θέλει οπαδούς και αντικρούει «Fake wizard»
Η επίθεση του Ντόναλντ Τραμπ κατά του Χάρβαρντ θυμίζει ιστορικά μοτίβα ηγετών που, για να εδραιώσουν την εξουσία τους, στοχοποίησαν συστηματικά την πνευματική και ακαδημαϊκή ελίτ.
Μέσα από την οικονομική ασφυξία, τη δημόσια απαξίωση και τη ρητορική χλεύη, επιχείρησαν να φιμώσουν τα κέντρα γνώσης, να ευνουχίσουν την κριτική σκέψη και να επιβάλουν τις ιδεολογίες τους ως μοναδική αλήθεια.
Για μια τέτοιου είδους επίθεση χρειάζεται πάντα μια αφορμή. Την κερκόπορτα για την επίθεση της κυβέρνησης Τραμπ προς το ιστορικό Πανεπιστήμιο Χάρβαρντ άνοιξε ένα σοβαρό ζήτημα. Ο Ντόναλντ Τραμπ επιτέθηκε στο Χάρβαρντ -και σε άλλα κορυφαία πανεπιστήμια των ΗΠΑ- επικαλούμενος τη στάση τους απέναντι στον αντισημιτισμό, στο πλαίσιο κινητοποιήσεων που αφορούσαν τα γεγονότα στη Γάζα. Όμως, πίσω από τη ρητορική του Τραμπ περί αντισημιτισμού και της φερόμενης πολιτικής ανοχής εκ μέρους των ελίτ πανεπιστημίων, διακρίνεται μια στρατηγική: να εκμεταλλευτεί την ευκαιρία για να παρουσιάσει ως εστία «μίσους κατά των Εβραίων» έναν θεσμό, που έχει ήδη θέσει απέναντί του για τους δικούς του λόγους.
Για έναν ηγέτη που βασίζεται σε λεξιλόγιο επιπέδου δημοτικού, στο ένστικτο, την εικόνα και τα «caps lock», το Χάρβαρντ είναι σχεδόν εχθρός. Του φταίει που εκπαιδεύει σκεπτόμενους πολίτες, και όχι ακολούθους. Στο Χάρβαρντ διδάσκουν σκέψη, ενώ ο Τραμπ προτιμά το χειροκρότημα, όπως διαπιστώνει κανείς αυτή τη στιγμή εύκολα με μια ματιά στο υπουργικό του συμβούλιο, που λειτουργεί σαν «γκρούπι» που συναντά για πρώτη φορά τον Χάρι Στάιλς.
Το πρόβλημα του Προέδρου των ΗΠΑ με το Χάρβαρντ είναι όμως πιο βαθύ. Ο Τραμπ βλέπει τα πανεπιστήμια της Ivy League ως εστίες φιλελεύθερης ιδεολογίας, που προωθούν προοδευτικές αξίες, όπως δικαιώματα μειονοτήτων, φυλετική και έμφυλη ισότητα, κριτική στην αστυνομία και το κράτος.
- Σύμφωνα με τη ρητορική του Tραμπ, αυτό είναι η μισητή «woke προπαγάνδα» – μια απειλή για την παραδοσιακή (λευκή, χριστιανική, πατριωτική) Αμερική, που πρέπει να εξαλειφθεί και να κοπεί από τη ρίζα.
Ενδεχομένως ο Τραμπ να αγνοεί ότι το Χάρβαρντ, το οποίο προσπαθεί τώρα να αποδομήσει, δεν είναι απλώς ένα εθνικό κόσμημα, αλλά ένα εκκολαπτήριο ελίτ, ένας μηχανισμός διάχυσης της αμερικανικής κουλτούρας και ιδεολογίας σε μελλοντικούς παγκόσμιους «A-Players» – από Διευθύνοντες Συμβούλους και τεχνοκράτες, μέχρι πολιτικούς ηγέτες. Ή μήπως το γνωρίζει πολύ καλά; Και γι’ αυτό ακριβώς θέλει να επαναπροσδιορίσει το Χάρβαρντ, εμποτίζοντάς το με τη δική του ιδεολογία, η οποία θέλει να διαχυθεί στον παγκόσμιο «οργανισμό» σαν δηλητήριο;
Υπάρχει βέβαια και ένας άλλος τρόπος ανάγνωσης: Το γεγονός ότι το Χάρβαρντ λειτουργεί ως εργαλείο ήπιας ισχύος (soft power) για τις ΗΠΑ, διαιωνίζει μια Αμερική «παγκοσμιοποιημένη», ανοιχτή σε συνεργασίες, πολυπολιτισμική.
Ο Τραμπ, αντιθέτως, εκπροσωπεί την Αμερική της εσωστρέφειας. Αντί να δει, λοιπόν, στο Χάρβαρντ έναν πολύτιμο παγκόσμιο δίαυλο, το βλέπει ως φορέα ιδεολογικής διείσδυσης, που ο ίδιος δεν ελέγχει.
Αν πρέπει πάντως να κάνουμε το νέο «beef» του Τραμπ εικόνα, πρέπει να μεταφερθούμε στον κόσμο του «Άρχοντα των Δαχτυλιδιών» του Τόλκιν. Σε αυτό το σενάριο το Χάρβαρντ είναι ο μάγος Γκάνταλφ που ψιθυρίζει «You shall not pass» στη μισογνώση και στην πολιτική καταπίεση. Ο Τραμπ, πάλι, είναι κάποιος που φωνάζει «Fake wizard!» και κάνει Live με τον Γκόλουμ στο «Truth Social», φορώντας καπελάκι «Make America Great Again».
Σε κάθε περίπτωση: Το Χάρβαρντ ήταν εκεί πολύ πριν από τον Τραμπ και θα συνεχίσει να είναι εκεί και πολύ μετά από αυτόν.
Με πληροφορίες από DW, Δέσποινα Τσόκου
