LIFE
01/04/2025 | 11:52
Και γιατί οι φάρσες της Πρωταπριλιάς παντού στον κόσμο; Η γιορτή των τρελών, η ημέρα των Αγίων Αθώων, το Ιουλιανό και το Γρηγοριανό Ημερολόγιο [videos]
Καλή Πρωταπριλιά! Είναι γνωστή για το γεγονός ότι δίνει στους ανθρώπους το ελεύθερο να κάνουν φάρσες στους συντρόφους, τους φίλους, τα μέλη της οικογένειας και τους συναδέλφους τους.
Η ημέρα θεωρείται ως μια ευκαιρία να ξεγελάσουμε τους πιο εύπιστους και να τους κάνουμε να πιστέψουν τα πιο παράξενα πράγματα.
Ποια είναι όμως η προέλευση αυτής της ημέρας και πώς γιορτάζουν οι ευρωπαϊκές χώρες αυτή τη γιορτή της ανοησίας;
Ακολουθούν όλα όσα πρέπει να γνωρίζετε:
Tί είναι η Πρωταπριλιά;
Η ημέρα χαρακτηρίζεται από φάρσες, φάρσες και φάρσες. Οι φαρσέρ συχνά φωνάζουν “Πρωταπριλιά!” στο θύμα τους και το έθιμο αυτό τηρείται εδώ και εκατοντάδες χρόνια.
Από πού προέρχεται;
Η προέλευση της Πρωταπριλιάς αποτελεί αντικείμενο συζήτησης.
Πολλοί εντοπίζουν το έθιμο στη μεσαιωνική Γαλλία, όπου η 25η Μαρτίου ήταν η Πρωτοχρονιά μέχρι που το Ιουλιανό ημερολόγιο μεταρρυθμίστηκε το 1564 και άλλαξε στο Γρηγοριανό ημερολόγιο. Πριν από αυτό, οι εορτασμοί της Πρωτοχρονιάς κορυφώνονταν την 1η Απριλίου. Μετά την επίσημη υιοθέτηση της 1ης Ιανουαρίου ως Πρωτοχρονιάς, όσοι ξέχασαν να αλλάξουν την ημερομηνία και συνέχισαν να γιορτάζουν την 1η Απριλίου γελοιοποιήθηκαν και χαρακτηρίστηκαν πρωταπριλιάδες.
Οι ιστορικοί έχουν συνδέσει την Πρωταπριλιά με ανοιξιάτικες γιορτές, όπως η μεσαιωνική Γιορτή των Τρελών, κατά την οποία εκλεγόταν ένας Άρχοντας της Αταξίας για να αντιμετωπίσει ως παρωδία τις χριστιανικές τελετουργίες, και η Ιλαρία (λατινικά για τη “χαρούμενη”), η οποία γιορταζόταν στην αρχαία Ρώμη στα τέλη Μαρτίου από τους οπαδούς της φρυγικής θεάς Κυβέλης και του οπαδού της Άττη. Οι εορταστικές εκδηλώσεις περιλάμβαναν παιχνίδια, μεταμφιέσεις των ανθρώπων και κοροϊδία των γειτόνων τους. Ήταν η ευκαιρία για τους μεταμφιεσμένους κοινούς πολίτες να μιμηθούν τους ευγενείς για δόλιους σκοπούς χωρίς επιπτώσεις.
Άλλοι έχουν επισημάνει ότι η γιορτή Holi στην Ινδία, η οποία πραγματοποιείται επίσης τον Μάρτιο, θα μπορούσε να είναι η πηγή για το έθιμο της ημέρας. Γνωστή ως η γιορτή των χρωμάτων, η ετήσια εκδήλωση έχει σκοπό να τιμήσει την άφιξη της άνοιξης και τον ινδουιστικό θεό Κρίσνα μέσω φαγητού, χορού και ρίψης σκόνης μπογιάς.
Ποια είναι η πρώτη οριστική αναφορά στην Πρωταπριλιά;
Η πρώτη οριστική αναφορά προέρχεται από ένα φλαμανδικό κωμικό ποίημα του 1561 του Eduard de Dene, στο οποίο ένας ευγενής στέλνει τον υπηρέτη του πέρα δώθε σε ενοχλητικές, άκαρπες αποστολές. Εξ ου και το “θελήματα του ανόητου”. Στο τέλος κάθε στροφής, ο υπηρέτης εκνευρίζεται ότι αυτό που του ζητείται να κάνει δεν είναι τίποτα περισσότερο από ένα αστείο.
Πώς γιορτάζεται η Πρωταπριλιά στην Ευρώπη;
Οι διάφορες χώρες έχουν τους δικούς τους μοναδικούς τρόπους να κάνουν φάρσες στα θύματα της Πρωταπριλιάς.
Στη Γαλλία, το Βέλγιο, την Ιταλία και τις γαλλόφωνες περιοχές της Ελβετίας, οι εορτασμοί περιλαμβάνουν το κόλλημα ενός χάρτινου ψαριού στην πλάτη όσο το δυνατόν περισσότερων ανθρώπων χωρίς να γίνουν αντιληπτοί και στη συνέχεια την κραυγή “Poisson d’Avril” / “Pesce d’Aprile” (“Ψάρι του Απριλίου!”).
Η Πρωταπριλιά γιορτάζεται μόνο για μισή μέρα στην Αγγλία. Οι φάρσες και τα αστεία επιτρέπονται μόνο μέχρι το μεσημέρι, η δε εθιμοτυπία ορίζει ότι όταν το ρολόι χτυπήσει μεσημέρι, πρέπει να ξεκαθαρίσετε τις φάρσες σας. Όποιος κάνει φάρσα μετά το μεσημέρι θεωρείται επίσημα πρωταπριλιάς. Πρακτικό για τους γονείς που προσπαθούν να κρατήσουν τα παιδιά τους υπό έλεγχο, αλλά ελάτε τώρα – χαλαρώστε, παλικάρια.
Σημαντικά πιο διασκεδαστικές είναι οι γιορτές της Πρωταπριλιάς στη Σκωτία, οι οποίες διαρκούν δύο ημέρες. Ονομάζεται Gowkie Day, από το gowk – ή τον κούκο – σύμβολο του ανόητου. Αυτό έχει οδηγήσει ορισμένους να πιστεύουν ότι η Πρωταπριλιά αρχικά συνδεόταν με το να είσαι κούκος. Την πρώτη ημέρα γιορτάζεται με φάρσες, ενώ τη δεύτερη -γνωστή ως Tailie Day- οι άνθρωποι βάζουν ο ένας στην πλάτη του άλλου την ουρά.
Στην Ιρλανδία, εν τω μεταξύ, η παράδοση υπαγορεύει να στέλνουν κάποιον σε μια “ανόητη αποστολή”. Το θύμα στέλνεται να παραδώσει ένα γράμμα, ζητώντας υποτίθεται βοήθεια. Όταν το άτομο παραλάβει το γράμμα, το ανοίγει, το διαβάζει και λέει στον αγγελιοφόρο ότι θα πρέπει να πάει το γράμμα σε άλλο άτομο. Αυτό συνεχίζεται για αρκετή ώρα μέχρι κάποιος να τον λυπηθεί και να του δείξει τι γράφει το γράμμα: “Στείλε τον ανόητο σε κάποιον άλλο”.
Στην Ολλανδία, οι πολίτες συνηθίζουν να ρίχνουν με καταπέλτη ή σφεντόνα ρέγγες προς την κατεύθυνση των γειτόνων τους και να φωνάζουν “haringgek” (“ανόητη ρέγγα”).
Οι Γερμανοί παίζουν μια φάρσα που ονομάζεται “Aprilscherz”, η οποία έχει να κάνει με την αφήγηση μιας εξωφρενικής αλλά γενικά ακίνδυνης ιστορίας που είναι εντελώς επινοημένη για να ξεγελάσει τους άλλους.
Στην Ελλάδα, το να καταφέρει κάποιος να ξεγελάσει κάποιον την ημέρα αυτή λέγεται ότι φέρνει στον φαρσέρ καλή τύχη για όλο το χρόνο.
Οι Πολωνοί έχουν με ευκολία μια προειδοποίηση: “Prima Aprilis, uważaj, bo się pomylisz!”, που μεταφράζεται ως “Πρωταπριλιά, πρόσεχε – μπορεί να κάνεις λάθος!”.
Η Ισπανία και η Πορτογαλία γιορτάζουν και οι δύο σε διαφορετικές ημέρες. Οι Πορτογάλοι δεν γιορτάζουν την Πρωταπριλιά την 1η Απριλίου και προτιμούν την Κυριακή και τη Δευτέρα πριν από τη Σαρακοστή. Την ημέρα αυτή, οι άνθρωποι ρίχνουν αλεύρι στους ανυποψίαστους περαστικούς. Όσο για τους Ισπανούς, η ημέρα για τις φάρσες γιορτάζεται στις 28 Δεκεμβρίου ως Ημέρα των Αγίων Αθώων, κατά την οποία κανείς δεν μπορεί να λογοδοτήσει για τις πράξεις του, καθώς οι φαρσέρ θεωρούνται αθώοι.
Πρωταπριλιάτικες φάρσες
Προσοχή στις φάρσες των μέσων μαζικής ενημέρωσης…
Στη σύγχρονη εποχή, τα ειδησεογραφικά πρακτορεία έχουν συμμετάσχει στην παράδοση της 1ης Απριλίου κάνοντας μεγάλη προσπάθεια να δημιουργήσουν περίτεχνες φάρσες. Αναφέρουν τουλάχιστον έναν εξωφρενικό φανταστικό ισχυρισμό που δημοσιεύεται ανάμεσα σε άλλα άρθρα προκειμένου να ξεγελάσουν το κοινό τους.
Οι Βρετανοί τείνουν να τα καταφέρνουν πολύ καλά εδώ.
Στην Αγγλία, είχε γίνει δημοφιλής φάρσα να στέλνουν αφελείς θύματα στον Πύργο του Λονδίνου για να δουν το πλύσιμο των λιονταριών – μια τελετή που δεν υπήρχε. Η φάρσα εμφανίστηκε για πρώτη φορά σε μια βρετανική εφημερίδα στις 2 Απριλίου 1698, όπου ένα άρθρο στην πρώτη σελίδα έγραφε: “Χθες που ήταν η πρώτη Απριλίου, αρκετά άτομα στάλθηκαν στην τάφρο του Πύργου για να δουν το πλύσιμο των λιονταριών”. Παραδείγματα της συγκεκριμένης φάρσας συνεχίστηκαν τουλάχιστον μέχρι τα μέσα της δεκαετίας του 1800.
Πολύ αργότερα, το BBC ανέφερε περιβόητα την 1η Απριλίου 1957, σε ένα ψευτο-τμήμα, ότι οι Ελβετοί αγρότες βίωναν μια σοδειά ρεκόρ σπαγγέτι και έδειξε πλάνα με ανθρώπους που μάζευαν ζυμαρικά από δέντρα. Είχε μάλιστα πλάνα από γυναίκες που μάζευαν κλωστές από ένα δέντρο και τις άπλωναν στον ήλιο για να στεγνώσουν. Πολλοί άνθρωποι ξεγελάστηκαν και η ιστορία είχε τόσες πολλές έρευνες που αναγκάστηκαν να παραδεχτούν το κόλπο την επόμενη μέρα.
Το BBC έχει ένα αξιοπρεπές ιστορικό στο θέμα αυτό. Το 2008, ξεγέλασαν και πάλι το κοινό τους με το viral τρέιλερ Miracles of Evolution, το οποίο φαινόταν να δείχνει κάποιους ιδιαίτερους πιγκουίνους που είχαν ανακτήσει την ικανότητα να πετούν.
Οι ΗΠΑ είναι επίσης εξαιρετικές όταν πρόκειται για αυτές τις ψεύτικες ιστορίες.
Το 1992, το Εθνικό Δημόσιο Ραδιόφωνο μετέδωσε ένα σποτ με τον πρώην πρόεδρο Ρίτσαρντ Νίξον που έλεγε ότι θα έβαζε ξανά υποψηφιότητα για πρόεδρος. Αυτό αιφνιδίασε το κοινό, και τεράστιοι αναστεναγμοί ανακούφισης ήρθαν μόλις αποκαλύφθηκε ότι επρόκειτο μόνο για έναν ηθοποιό και όχι για τον Νίξον.
Υπήρξε επίσης η φάρσα του NPR το 2014, κατά την οποία το μέσο ενημέρωσης προώθησε μια ιστορία στο Facebook με τίτλο: “Γιατί η Αμερική δεν διαβάζει πια;”. Η ιστορία προκάλεσε οργή στο τμήμα σχολίων της ανάρτησης. Αλλά αν οι σχολιαστές είχαν διαβάσει πραγματικά το άρθρο, θα έβλεπαν ότι το μόνο που έλεγε ήταν: “Συγχαρητήρια, γνήσιοι αναγνώστες, και καλή πρωταπριλιά”!
Μέχρι και μεγάλες εταιρείες μπαίνουν στο κόλπο, με την Virgin Atlantic να αποκαλύπτει το 2017 το “Dreambird 1417”, το οποίο καυχιόταν για φτερά που λυγίζουν και λυγίζουν για να δημιουργήσουν μια κίνηση χτυπήματος που “όχι μόνο προωθεί το αεροσκάφος προς τα εμπρός, αλλά παράγει τη δική του ενέργεια για να καλύψει κάθε ηλεκτρονική ανάγκη στο αεροσκάφος”. (Δείτε παρακάτω.)
Όσο για το Marmite, οι κατασκευαστές του πιο αγαπημένου ή μισητού αλείμματος της Βρετανίας, ανακοίνωσαν κάποτε το λανσάρισμα του “Meh-Mite” – μιας πιο άνοστης εκδοχής της ζυμωτής επικάλυψης για τοστ που έχει σχεδιαστεί για να εξισορροπήσει το διχαστικό πεδίο.
Προσέξτε λοιπόν τις πληροφορίες που θα σας δώσουν την 1η Απριλίου.
Για παράδειγμα, το τμήμα αυτού του κειμένου σχετικά με τις ρέγγες που εκτοξεύονται με καταπέλτη στην Ολλανδία είναι εντελώς ψευδές.
Στην εποχή των “ψεύτικων ειδήσεων” και των “εναλλακτικών γεγονότων”, είναι δύσκολο σε μια κανονική μέρα να καταλάβεις πότε μας ξεγελούν για να πιστέψουμε κάτι που δεν είναι αλήθεια. Φροντίστε όμως να μην πιστεύετε απολύτως όλα όσα διαβάζετε ή ακούτε την Πρωταπριλιά.
Με πληροφορίες από gr.euronews.com
