ΚΟΣΜΟΣ
21/03/2025 | 10:11
Το πυρηνικό εργοστάσιο της Ζαπορίζια που κατέχουν οι Ρώσοι στο επίκεντρο της συνομιλίας Τραμπ- Ζελένσκι: Η πρόταση για παραχώρηση στις ΗΠΑ και τα «αγκάθια» για την υλοποίησή της
Κατά τη διάρκεια τηλεφωνικής επικοινωνίας μεταξύ του Αμερικανού προέδρου Ντόναλντ Τραμπ και του Ουκρανού ομολόγου του, ο Αμερικανός ηγέτης φέρεται να πρότεινε στον Βολοντίμιρ Ζελένσκι να εξετάσει το ενδεχόμενο μεταβίβασης της κυριότητας των σταθμών ηλεκτροπαραγωγής της Ουκρανίας στις ΗΠΑ για μακροπρόθεσμη ασφάλεια, σύμφωνα με αμερικανική ανακοίνωση.
Ενημερώνοντας αργότερα τα μέσα ενημέρωσης, ο Ζελένσκι δήλωσε ότι η συζήτηση με τον Τραμπ είχε επικεντρωθεί ειδικά στον κατεχόμενο από τη Ρωσία πυρηνικό σταθμό Ζαπορίζια, ZNPP, στη νότια Ουκρανία.
Ενώ η εγκατάσταση παραμένει συνδεδεμένη με το ενεργειακό δίκτυο της Ουκρανίας χωρίς να παράγει ηλεκτρική ενέργεια, βρίσκεται υπό ρωσικό έλεγχο από τις πρώτες ημέρες του πολέμου, καθιστώντας ασαφές το πώς θα μπορούσε να μοιάζει η μελλοντική εμπλοκή των ΗΠΑ.
Σημειώνεται ότι χθες το βράδυ ρωσικά drones στοχοθέτησαν την πόλη Ζαπορίζια.
Ποιος ελέγχει τον πυρηνικό σταθμό Ζαπορίζια;
Ο πυρηνικός σταθμός ηλεκτροπαραγωγής της Ζαπορίζια είναι ένας από τους 10 μεγαλύτερους στον κόσμο και ο μεγαλύτερος στην Ευρώπη.
Βρίσκεται στη νότια περιοχή Ζαπορίζια της Ουκρανίας και οι ρωσικές δυνάμεις τον κατέλαβαν λίγο μετά την εισβολή της Μόσχας τον Φεβρουάριο του 2022.
Ενώ η Ρωσία κήρυξε την περιοχή προσαρτημένη το φθινόπωρο του 2022, η μεγαλύτερη πόλη της, η Ζαπορίζια, παραμένει υπό ουκρανικό έλεγχο.
Η Ουκρανία έχει κατηγορήσει τη Ρωσία ότι σταθμεύει στρατεύματα και όπλα στο εργοστάσιο και το χρησιμοποιεί ως ορμητήριο για επιθέσεις στην άλλη πλευρά του ποταμού Ντνίπρο.
Η Ρωσία το αρνείται αυτό, κατηγορώντας την Ουκρανία ότι βομβάρδισε την εγκατάσταση.
Πόσα πυρηνικά εργοστάσια διαθέτει η Ουκρανία;
Εκτός από τη Ζαπορίζια, η Ουκρανία λειτουργεί τρεις ενεργούς πυρηνικούς σταθμούς παραγωγής ενέργειας, οι οποίοι παράγουν την πλειονότητα της ηλεκτρικής ενέργειας της χώρας μετά τις συνεχείς ρωσικές επιθέσεις σε θερμικές και υδροηλεκτρικές μονάδες.
Οι εγκαταστάσεις αυτές βρίσκονται στη νότια, τη δυτική και τη βορειοδυτική Ουκρανία, μακριά από τις περιοχές του μετώπου.
Τι συζήτησαν Τραμπ και Ζελένσκι;
Κατά τη διάρκεια της συνομιλίας τους, ο Τραμπ πρότεινε στον Ζελένσκι να εξετάσει το ενδεχόμενο να παραχωρήσει στις ΗΠΑ την κυριότητα των σταθμών ηλεκτροπαραγωγής της Ουκρανίας για να διασφαλιστεί η μακροπρόθεσμη ασφάλειά τους, σύμφωνα με ανακοίνωση του Λευκού Οίκου από τον υπουργό Εξωτερικών των ΗΠΑ Μάρκο Ρούμπιο και τον σύμβουλο Εθνικής Ασφάλειας Μάικ Γουόλτς.
«Η αμερικανική ιδιοκτησία αυτών των σταθμών θα μπορούσε να είναι η καλύτερη προστασία για αυτές τις υποδομές», πρότεινε ο Τραμπ, σύμφωνα με την ανακοίνωση.
Ο Ζελένσκι δήλωσε αργότερα στους δημοσιογράφους ότι η συζήτησή τους επικεντρώθηκε στον πυρηνικό σταθμό της Ζαπορίζια και την επόμενη ημέρα ξεκαθάρισε ότι «το θέμα της ιδιοκτησίας» των άλλων τριών εργοστασίων δεν συζητήθηκε ποτέ.
«Όλα τα πυρηνικά εργοστάσια ανήκουν στο λαό της Ουκρανίας», δήλωσε.
Ο Ζελένσκι δήλωσε ότι όταν συζήτησαν για τη Ζαπορίζια, ο Αμερικανός ηγέτης είχε ρωτήσει για το μέλλον της εγκατάστασης.
«Ο Τραμπ ρώτησε τις σκέψεις μου για το εργοστάσιο», δήλωσε ο Ζελένσκι. «Του είπα ότι αν δεν είναι ουκρανικό, δεν θα λειτουργήσει. Είναι παράνομο».
Παρόλο που ο ZNPP (πυρηνικός σταθμός Ζαπορίζια) είναι κρατικό εργοστάσιο, ο Ζελένσκι αναγνώρισε ότι αν οι ΗΠΑ το διεκδικήσουν από τον ρωσικό έλεγχο, επενδύσουν σε αυτό και το εκσυγχρονίσουν, η Ουκρανία θα μπορούσε να το σκεφτεί. «Αυτό είναι ένα ξεχωριστό ζήτημα, ένα ανοιχτό ζήτημα», είπε.
Επίκειται κάποιου είδους συμφωνία;
Ο Ζελένσκι δήλωσε ότι οι συζητήσεις με τον Τραμπ για την αποκατάσταση της Ζαπορίζια ήταν ένα θετικό βήμα, αλλά προειδοποίησε ότι κανείς δεν θα εργάζεται στο εργοστάσιο εάν οι ρωσικές δυνάμεις παραμένουν σταθμευμένες σε κοντινή απόσταση.
Ο έλεγχος του εργοστασίου είναι πιθανό να παραμείνει μια νομική και υλικοτεχνική πρόκληση, συνυφασμένη με ένα εξαιρετικά διχαστικό ζήτημα για τις δύο αντιμαχόμενες πλευρές: τον έλεγχο της ίδιας της γης.
Τα ρωσικά στρατεύματα κατέχουν την περιοχή, ενώ οι ουκρανικές δυνάμεις χωρίζονται από αυτήν από τον ποταμό Ντνίπρο και περισσότερα από 100 χιλιόμετρα εδάφους.
«Η απλή παράδοση του εργοστασίου, ενώ όλα όσα βρίσκονται σε απόσταση ενός μέτρου από αυτό παραμένουν κατεχόμενα ή οπλισμένα από τη Ρωσία – κανείς δεν θα εργαστεί υπό τέτοιες συνθήκες», δήλωσε ο Ζελένσκι μετά την τηλεφωνική επικοινωνία με τον Τραμπ. «Είναι αδύνατο».
Είπε ότι δεν θα υπήρχε κανένας τρόπος να λειτουργήσει με ασφάλεια σε ένα τέτοιο σενάριο. «Αυτό θα σήμαινε ότι το εργοστάσιο θα μπορούσε να αρχίσει να λειτουργεί αύριο, μόνο και μόνο για να ανατιναχθεί από τους Ρώσους την επόμενη ημέρα».
Ο σταθμός αποτελούσε κρίσιμο γρανάζι του ενεργειακού συστήματος της Ουκρανίας, παράγοντας έξι γιγαβάτ ισχύος και καλύπτοντας το 20% των αναγκών της χώρας σε ηλεκτρική ενέργεια. Από τη ρωσική εισβολή του 2022, ωστόσο, δεν λειτουργεί.
Όμως οι Ρώσοι σχεδιάζουν να το επανεκκινήσουν, και ο διαχειριστής πυρηνικής ενέργειας της Μόσχας (Rosatom) έχει αναλάβει παράνομα τη διαχείριση του εργοστασίου – κάτι που σύμφωνα με περιβαλλοντικούς παρατηρητές αποτελεί παραβίαση του διεθνούς δικαίου.
ΠΗΓΗ: ertnews.gr, με πληροφορίες από AP, Politico
