ΓΝΩΜΕΣ
08/03/2025 | 06:10
Τι σημαίνει το κάλεσμα που απηύθυνε ο Οτσαλάν στους Κούρδους μαχητές για να καταθέσουν τα όπλα και να διαλυθούν; Γιατί λύγισε ο ιστορικός ηγέτης του PKK
Του ΝΙΚΟΥ ΜΕΛΕΤΗ, Πρώτο Θέμα
Στη δική του «Βάρκιζα» ο ιστορικός ηγέτης του ΡΚΚ Αμπντουλάχ Οτσαλάν έστειλε το πολυαναμενόμενο μήνυμά του για κατάθεση των όπλων και διάλυση της οργάνωσης, που αποτελεί ένα πρώτο σημαντικό, αν και αβέβαιο ακόμη, βήμα για μια διαφορετική εποχή στην Τουρκία και την ευρύτερη περιοχή όπου ζει το κουρδικό στοιχείο.
Στην αρχή μιας διαδικασίας τα νήματα της οποίας φυσικά κινεί ο Τούρκος πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν που παίζει το μεγάλο στοίχημα, όχι μόνο για να εμφανιστεί ως ο μεγάλος ηγέτης που στον νέο αιώνα της Τουρκίας θα είναι αυτός που θα εξαλείψει την απειλή της κουρδικής «τρομοκρατίας» και θα ακυρώσει τα «σχέδια των ξένων» για διαμελισμό της Τουρκίας.
Ακόμα, και άμεσα να μπορέσει με τη στήριξη των Κούρδων να εξασφαλίσει μία ακόμη θητεία στην προεδρία της Τουρκίας, η οποία τυπικά απαγορεύεται από το Σύνταγμα, είτε με αναθεώρησή του είτε με πρόωρες εκλογές.
Ιστορικός συμβιβασμός
Η προσδοκία της τουρκικής ηγεσίας είναι ότι μια νέα ειρηνευτική διαδικασία θα βάλει οριστικά τέλος στο όραμα του κουρδικού εθνικισμού για τη δημιουργία ανεξάρτητου κουρδικού κράτους στη Μέση Ανατολή, το οποίο αποτελεί και τη μεγαλύτερη απειλή ασφαλείας για την ίδια την Τουρκία.
Καθώς μετά από έναν αιώνα αλλαγών του χάρτη της Μέσης Ανατολής, οι δύο λαοί που έμειναν χωρίς εθνική ολοκλήρωση και δημιουργία ανεξάρτητου κράτους είναι οι Κούρδοι και οι Παλαιστίνιοι.
Είκοσι έξι χρόνια μετά την κινηματογραφική σύλληψή του, ενώ είχε μεταφερθεί στην ελληνική πρεσβεία στο Ναϊρόμπι, ο Οτσαλάν κάνει ένα ιστορικό βήμα συμβιβασμού με την παραδοχή της ήττας των ιδεών του, έχοντας την ελπίδα ότι και ο ίδιος θα έχει πλέον καλύτερη τύχη.
- Ακόμα η εγκατάλειψη του αγώνα μετά από σχεδόν πέντε δεκαετίες ένοπλης πάλης θα προσφέρει ευκαιρίες για καλύτερες συνθήκες ζωής για τους Κούρδους. Και ότι μέσα από την πολιτική δράση θα μπορέσουν να κερδίσουν δικαιώματα που στερήθηκαν για δεκαετίες.
Για το ΡΚΚ η δήλωση Οτσαλάν αποτελεί μια ομολογία αποτυχίας, την οποία μάλιστα διανθίζει με παλαιομοδίτικες μαρξιστικές αναφορές, καθώς τόσες δεκαετίες ένοπλης δράσης που άφησαν πίσω χιλιάδες νεκρούς δεν μπόρεσαν να βελτιώσουν την κατάσταση των Κούρδων.
Αντιθέτως, οδήγησαν σε μια ολοένα και πιο σκληρή καταστολή από το τουρκικό κράτος, σε διάλυση των αυτοδιοικητικών δομών που ελέγχονταν από Κούρδους και σε μια βαθιά υπανάπτυξη των κουρδικών περιοχών της ΝΑ Τουρκίας λόγω της διακοπής χρηματοδότησης έργων και υποδομών.
Ειρηνευτική διαδικασία
Η δήλωση-κάλεσμα του Οτσαλάν αποτελεί την αφετηρία μιας ειρηνευτικής διαδικασίας την οποία ουσιαστικά προανήγγειλε το φθινόπωρο ο κυβερνητικός εταίρος του Ερντογάν, ο αρχηγός του ακροδεξιού εθνικιστικού κόμματος ΜΗΡ, Ντεβλέτ Μπαχτσελί, ο οποίος διαχρονικά ήταν ο ακραίος διώκτης του ΡΚΚ και των Κούρδων.
Ωστόσο, λειτουργώντας ως «λαγός» του Ερντογάν και γνωρίζοντας ότι το διακύβευμα είναι η συνέχιση του κυβερνητικού «συνεταιρισμού», ήταν ο πρώτος που ζήτησε να δοθεί άδεια στους βουλευτές του φιλοκουρδικού κόμματος DEM να επισκεφτούν τον Οτσαλάν στις φυλακές του Ιμραλί.
Ο Ερντογάν φυσικά στήριξε από το παρασκήνιο όλη την προσπάθεια και έτσι την περασμένη Πέμπτη, μετά από μία ακόμη επίσκεψη της αντιπροσωπείας του DEM, δημοσιοποιήθηκε η επιστολή-έκκληση του «Apo», όπως αποκαλούν τον Οτσαλάν οι οπαδοί του, καθώς και μια φωτογραφία μαζί του, όπου ο έγκλειστος ηγέτης της οργάνωσης κρατά στα χέρια του την επιστολή.
- Αν και με ανακοίνωσή του το ΡΚΚ δηλώνει έτοιμο να πειθαρχήσει στις αποφάσεις του φυλακισμένου ηγέτη του, κανείς δεν γνωρίζει αν η «συνθηκολόγηση» του Οτσαλάν θα γίνει αποδεκτή από όλους τους μαχητές του ΡΚΚ, καθώς στο ένοπλο τμήμα του επικρατούν καχυποψία και επιφυλακτικότητα απέναντι στο τουρκικό κράτος.
Αν οι ένοπλοι αντάρτες του ΡΚΚ στην Τουρκία δεν έχουν τίποτα να χάσουν, οι Κούρδοι του YPG στη Συρία καλούνται ουσιαστικά να εγκαταλείψουν και να παραδώσουν μια μεγάλη αυτόνομη περιοχή την οποία έχουν κατακτήσει με τα όπλα.
Μια περιοχή που περιλαμβάνει τις σημαντικότερες πλουτοπαραγωγικές πηγές της Συρίας, γεγονός που τους δίνει ιδιαίτερη διαπραγματευτική ισχύ στη διαμόρφωση της νέας Συρίας.
Δεν θα είναι εύκολο να πειστούν από τα «καλά λόγια» της Αγκυρας, γνωρίζοντας ότι, μετά από μια απόφαση κατάθεσης των όπλων, είναι πολύ πιθανό να βρεθούν ξαφνικά έρμαιο μεταξύ των ειδικών δυνάμεων του τουρκικού στρατού και των ένοπλων ισλαμικών ομάδων του HTS, που τώρα έχουν φορέσει τον μανδύα του συριακού «κυβερνητικού στρατού».
- Hδη η ηγεσία του YPG στη Συρία έκανε λόγο για όρους και προϋποθέσεις προκειμένου να υπακούσει στην έκκληση Οτσαλάν.
Πριν από δέκα χρόνια, το 2015, ο Ερντογάν, από τη θέση του πρωθυπουργού, είχε ξεκινήσει μία ακόμη ειρηνευτική διαδικασία. Τους λεπτούς χειρισμούς και τις διαπραγματεύσεις είχε αναλάβει τότε ο αρχηγός της ΜΙΤ και νυν ΥΠΕΞ Χακάν Φιντάν.
Οι διαπραγματεύσεις είχαν προχωρήσει, αλλά μετά τα αποτελέσματα των εκλογών του Ιουνίου του 2015 η αύξηση των ποσοστών των κουρδικών κομμάτων στέρησε από το ΑΚΡ την απόλυτη πλειοψηφία. Η διαδικασία κατέρρευσε, ακολούθησε ένα κύμα διώξεων εναντίον των Κούρδων και στις επόμενες εκλογές το ΑΚΡ ανέκτησε την πλειοψηφία του στην Εθνοσυνέλευση.
Τι θα κάνει ο Ερντογάν
Τις επόμενες ημέρες αναμένονται με ιδιαίτερο ενδιαφέρον οι πρωτοβουλίες της τουρκικής κυβέρνησης και του ίδιου του Ερντογάν (ο οποίος δημοσίως δεν έχει σχολιάσει την έκκληση Οτσαλάν).
Ο Τούρκος πρόεδρος προειδοποίησε το περασμένο Σάββατο ότι η Τουρκία θα ξαναρχίσει στρατιωτικές επιχειρήσεις κατά του PKK αν «δεν τηρηθούν οι υποσχέσεις», μετά την ιστορική ανακοίνωση του Εργατικού Κόμματος του Κουρδιστάν (PKK).
«Αν οι υποσχέσεις που έγιναν δεν τηρηθούν και αν γίνουν απόπειρες καθυστέρησης ή εξαπάτησης, δεν θα φταίμε εμείς για ό,τι συμβεί», είπε ο Ερντογάν σε εκδήλωση στην Κωνσταντινούπολη, πρώτη μέρα του Ραμαζανιού.
Το ΡΚΚ παγίως ζητούσε την αναγνώριση της κουρδικής ταυτότητας και κουλτούρας στο τουρκικό Σύνταγμα, τη διδασκαλία της κουρδικής γλώσσας στα σχολεία, αλλά και τη «δημοκρατική αυτονομία», με την παραχώρηση περισσότερων εξουσιών από το κράτος στις τοπικές αρχές.
Αυτό, όμως, παραμένει μια κόκκινη γραμμή για τους κύκλους εξουσίας στην Αγκυρα, καθώς θεωρούν ότι μια τέτοια «αυτονομία» θα συντηρούσε και θα καλλιεργούσε το όραμα της «αυτοδιάθεσης».
Μέχρι πάντως να πάρει συγκεκριμένη μορφή η ειρηνευτική διαδικασία και να διαπιστωθεί αν υπάρχουν ασφαλιστικές δικλίδες και εγγυήσεις για εκείνους που θα καταθέσουν τα όπλα, καθώς και συγκεκριμένες δεσμεύσεις για αλλαγές με την ικανοποίηση στοιχειωδών αιτημάτων του κουρδικού στοιχείου, όλη αυτή η προσπάθεια θα είναι εξαιρετικά ευάλωτη σε οποιοδήποτε, έστω και μικρό, περιστατικό.
-
Τα σχόλια που δημοσιεύονται στην ιστοσελίδα μας εκφράζουν απαραίτητα τους συγγραφείς. Η ιστοσελίδα μας δεν λογοκρίνει τις γνώμες κανενός.
