«Πέντε λεπτά πριν τα μεσάνυχτα»: Η αυριανή Σύνοδος των Ευρωπαίων για την Ουκρανία πιθανόν να μετατραπεί σε εφιάλτη * Αν ξυπνήσουν τα ρωσόφιλα «φαντάσματα» υπό τον Όρμπαν

Η Ευρωπαϊκή Ένωση είναι συνηθισμένη στις κρίσεις. Όμως αυτή ενώπιον της οποίας βρίσκεται σήμερα, μπορεί να τις ξεπερνά όλες σε σοβαρότητα.

Καθώς οι 27 ηγέτες του μπλοκ θα συγκεντρωθούν αύριο Πέμπτη στις Βρυξέλλες , γνωρίζουν ότι ολόκληρη η αρχιτεκτονική ασφάλειας μετά το 1945 – μια που εξαρτάται από την υποστήριξη των Ηνωμένων Πολιτειών – θα μπορούσε να καταρρεύσει ανά πάσα στιγμή, αναφέρει σε ανάλυσή του το POLITICO .

Από τότε που ο Ντόναλντ Τραμπ επέστρεψε για τη δεύτερη θητεία του στον Λευκό Οίκο, οι Ευρωπαίοι ηγέτες έχουν μιλήσει πολύ για την κυριαρχία και την άμυνα. Αξιωματούχοι από τις ευρωπαϊκές κυβερνήσεις είπαν στο POLITICO ότι αναγνωρίζουν ότι έχει έρθει η στιγμή να μεταφραστούν τα λόγια σε πράξη, ωστόσο κάποιοι ήδη φοβούνται ότι θα τα πράγματα θα μπορούσαν να πάνε εξαιρετικά άσχημα.

Ενώ ο Γάλλος Πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν μίλησε για την ανάγκη να υπάρξει «ένα απίστευτο ξύπνημα» και ο εν αναμονή καγκελάριος της Γερμανίας Φρίντριχ Μερτς είπε πως η Ευρώπη βρίσκεται  «πέντε λεπτά πριν τα μεσάνυχτα», η ανησυχία από όσους βρίσκονται κοντά στις συζητήσεις είναι ότι τα γεγονότα συμβαίνουν πιο γρήγορα από ό,τι μπορούν να αντιμετωπιστούν.

• «Το εφιαλτικό σενάριο είναι να ανακοινώσουν σύντομα οι  ΗΠΑ  μια συμφωνία που αποδέχεται τις περισσότερες από τις απαιτήσεις της Ρωσίας και στη συνέχεια να υπαγορεύει στην Ουκρανία και την Ευρώπη την επιλογή “ή αυτή ή τίποτα”», δήλωσε ο Μάλκολμ Τσάλμερς, αναπληρωτής γενικός διευθυντής στο Royal United Services Institute στο Λονδίνο.

Και δεν φοβούνται οι Βρυξέλλες μόνο τις Ηνωμένες Πολιτείες. Φοβούνται επίσης και δικούς της ηγέτες – μέλη της ΕΕ. Η έκτακτη σύνοδος κορυφής της Πέμπτης – που συγκλήθηκε εσπευσμένα μόλις λίγες ημέρες μετά από ανεπίσημες συναντήσεις στο Παρίσι και το Λονδίνο – σηματοδοτεί την πρόθεση των ηγετών να βρουν λύσεις. Ωστόσο, διπλωμάτες προετοιμάζονται ήδη για την πιθανότητα να υπονομευτεί από ένα φιλορωσικό μπλοκ ηγετών υπό τον πρωθυπουργό της Ουγγαρίας, Βίκτορ Όρμπαν.

Ο αριθμός των υπό συζήτηση θεμάτων και η δυσοίωνη έλλειψη ενότητας σημαίνει ότι πρόκειται για μια σύνοδο κορυφής που μπορεί να  εκτροχιαστεί σε πολλές διαφορετικές κατευθύνσεις. Οι ηγέτες θα σκεφτούν πώς μπορούν να ανακατευθύνουν γρήγορα τους πόρους για να ενισχύσουν τους εθνικούς στρατούς και ταυτόχρονα θα προσπαθήσουν να επιδείξουν υποστήριξη στην Ουκρανία, επιβεβαιώνοντας για παράδειγμα την πορεία της προς την ένταξη στην ΕΕ. Θα προσπαθήσουν επίσης να υπογραμμίσουν την αποστροφή τους για το καθεστώς του Βλαντιμίρ Πούτιν, συμπεριλαμβανομένης ίσως μιας δέσμευσης για έναν ακόμη γύρο κυρώσεων.

Με λίγα λόγια: Το έργο που επιθυμούν να επιτελέσουν δεν θα είναι εύκολο.

Περιμένοντας να πεθάνει ο Τραμπ

«Η Ευρώπη αντιμετωπίζει έναν σαφή και υπαρκτό κίνδυνο σε μια κλίμακα που κανείς μας δεν έχει δει στην ενήλικη ζωή μας», έγραψε η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν στους ηγέτες της ΕΕ χθες Τρίτη. «Το μέλλον μιας ελεύθερης και κυρίαρχης Ουκρανίας –μιας ασφαλούς και ευημερούσας Ευρώπης–  διακυβεύεται».

Περισσότερα από τρία χρόνια από τηνεισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία και μόλις έξι εβδομάδες από τότε που έγινε πρόεδρος ο Τραμπ, η αυριανή  σύνοδος κορυφής  θα κλείσει μια εβδομάδα που στιγματίστηκε από ιστορικές στιγμές,  στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού.

Ενώ ο Μακρόν και ο Πρωθυπουργός του Ηνωμένου Βασιλείου Κιρ Στάρμερ προσπ0άθησαν να δώσουν μια θετική δυναμική μετά την προσπάθειά τους να εξευμενίσουν τον Τραμπ την περασμένη εβδομάδα, η κατάσταση έκτοτε κατέρρευσε. Μια καταστροφική συνάντηση μεταξύ του Τραμπ και του Ουκρανού προέδρου Βολοντίμιρ Ζελένσκι στο Οβάλ Γραφείο την παρασμένη Παρασκευή ακολουθήθηκε χθες Τρίτη από την απόφαση του Τραμπ να σταματήσει τη στρατιωτική βοήθεια προς τη χώρα του που έχει καταστραφεί από τον πόλεμο.

Η χρηματοδότηση των ενόπλων δυνάμεων δεν αποτελεί παραδοσιακά ζήτημα της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ωστόσο οι Ευρωπαίοι ηγέτες θα συζητήσουν τρόπους να αναληφθεί δράση σε κεντρικό επίπεδο.

• «Οι αμυντικές δαπάνες έχουν πλέον εξελιχθεί σε σταθερό κόστος», δήλωσε Ευρωπαίος διπλωμάτης στο Politico. «Έχουμε σβήσει τον ήλιο και τώρα πρέπει να πληρώνουμε καθημερινά για τη θέρμανση… Κάθε μέρα πρέπει να πληρώνουμε για πυρομαχικά, τουλάχιστον για αρκετά χρόνια – μέχρι να πεθάνει ο Τραμπ».

Ένα από τα πρώτα θέματα που θα εξετάσουν οι ηγέτες στην αυριανή σύνοδο κορυφής είναι ένα σχέδιο που ανακοινώθηκε χθες Τρίτη από τη φον ντερ Λάιεν για την αποδέσμευση έως και 800 δισεκατομμύρια ευρώ σε πρόσθετες αμυντικές δαπάνες τα επόμενα χρόνια.

•  Πιο συγκεκριμένα, το σχέδιο της φον ντερ Λάιεν περιλαμβάνει την πρόταση η ΕΕ να δανειστεί 150 δισεκατομμύρια ευρώ, τα οποία θα διατεθούν στις κυβερνήσεις των κρατών-μελών για τη χρηματοδότηση πανευρωπαϊκού αμυντικού εξοπλισμού, όπως αντιαεροπορικά και αντιπυραυλικά συστήματα, συστήματα πυροβολικού, πυραύλους, πυρομαχικά και drones.

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή προτείνει τη χαλάρωση των δημοσιονομικών κανόνων της ΕΕ, ώστε οι κυβερνήσεις να μπορούν να αυξήσουν τις αμυντικές τους δαπάνες. Σύμφωνα με την Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, εάν επιτραπεί στα κράτη μέλη να αυξήσουν τις αμυντικές τους δαπάνες κατά 1,5% του ΑΕΠ κατά μέσο όρο, αυτό θα μπορούσε να δημιουργήσει δημοσιονομικό χώρο κοντά στα 650 δισ. ευρώ για μια περίοδο τεσσάρων ετών.

• Ενώ είχε προγραμματιστεί εδώ και κάποιο χρονικό διάστημα, η ανακοίνωση της πρότασης της Φον ντερ Λάιεν χθες  Τρίτη σχεδιάστηκε ως αντίδραση στην απόφαση των ΗΠΑ να σταματήσουν τη βοήθεια προς την Ουκρανία, δήλωσαν δύο αξιωματούχοι της ΕΕ. Η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων ανακοίνωσε επίσης ότι προτείνει την τροποποίηση των κανόνων της για να διευκολυνθεί η χρηματοδότηση αμυντικών προγραμμάτων.

Διπλωμάτες και αξιωματούχοι της ΕΕ εξακολουθούν να εξετάζουν τις λεπτομέρειες των προτάσεων, αλλά συνολικά περιγράφεται ως ένα πρώτο βήμα προς τη σωστή κατεύθυνση.

«Ο Φον ντερ Λάιεν προσπαθεί να πιάσει τον ταύρο από τα κέρατα», είπε ένας Γάλλος υπουργός, ο οποίος μίλησε υπό τον όρο της ανωνυμίας στο Politico. «Αλλά θα ακολουθήσει όμως η τεχνοκρατική δομή της ΕΕ;»

Οι ηγέτες αναμένεται επίσης να συζητήσουν πώς να χρησιμοποιήσουν τα ρωσικά περιουσιακά στοιχεία που έχουν παγώσει από την έναρξη του πολέμου στην Ουκρανία.

Ενώ οι τόκοι που προκύπτουν από τα περιουσιακά στοιχεία αξίας 200 δισεκατομμυρίων ευρώ χρησιμοποιούνται ήδη για τη χρηματοδότηση της βοήθειας, χώρες όπως η Γαλλία ενστερνίζονται την πιο αμφιλεγόμενη ιδέα της κατάσχεσης των περιουσιακών στοιχείων, παρόλο που οι αντίπαλοι του σχεδίου λένε ότι θα συναντήσει νομικά εμπόδια και μπορεί να προκαλέσει οικονομική αστάθεια.

Η άρνηση της Ουγγαρίας

Ήδη μαίνεται διαμάχη σχετικά με την αποστολή επιπλέον στρατιωτικής βοήθειας στην Ουκρανία. Αξιωματούχοι ανέμεναν ότι το ανακοινωθέν της συνόδου θα περιλάμβανε το σχέδιο που παρουσίασε τον περασμένο μήνα η επικεφαλής της ευρωπαϊκής διπλωματίας, Κάγια Κάλας, για την αποστολή ενός μεγάλου φορτίου πυρομαχικών και στρατιωτικού εξοπλισμού στην Ουκρανία εντός του έτους, το οποίο  θα περιλάμβανε αντιαεροπορικά συστήματα, πυραύλους και drones.

Αν και το τελικό ανακοινωθέν δεν θα δημοσιοποιηθεί προτού ολοκληρωθεί η σύνοδος, το τελευταίο προσχέδιο που κυκλοφορούσε το βράδυ της Τρίτης, και στο οποίο απέκτησε πρόσβαση το POLITICO, καλεί τους υπουργούς να βρουν έναν τρόπο ώστε να συνεχιστούν οι αποστολές όπλων. Αξιωματούχοι διευκρίνισαν ότι η Ουγγαρία αρνείται να συμφωνήσει με το σχέδιο.

• Το προσχέδιο του ανακοινωθέντος τονίζει ότι η ΕΕ «θα συνεχίσει να παρέχει στην Ουκρανία τακτική και συνήθη οικονομική στήριξη».

Το 2025, η ΕΕ θα διαθέσει στην Ουκρανία 30,6 δισεκατομμύρια ευρώ, εκ των οποίων 12,5 δισεκατομμύρια ευρώ θα προέλθουν από τον ευρωπαϊκό μηχανισμό Ukraine Facility, ενώ περίπου 18 δισεκατομμύρια ευρώ θα εκταμιευθούν από δάνεια της G7 στο πλαίσιο της πρωτοβουλίας “Era Initiative”. Επιπλέον χρηματοδότηση αναμένεται να προέλθει από το σχέδιο Rearm Europe, την πρωτοβουλία που ανακοίνωσε η φον ντερ Λάιεν την Τρίτη.

Καθώς οι Ευρωπαίοι ηγέτες ετοιμάζονται για τη σύνοδο, οι Ουκρανοί αξιωματούχοι προσπαθούν να δείξουν ψυχραιμία μετά την ανακοίνωση της κυβέρνησης Τραμπ για την παύση της αμερικανικής στρατιωτικής βοήθειας.

«Είναι μια πολύ οδυνηρή εξέλιξη, αλλά δεν θα αποβεί μοιραία», δήλωσε υψηλόβαθμος Ουκρανός αξιωματούχος στο Politico. «Θα κοστίσει στην Ουκρανία άσκοπους θανάτους και χαμένα εδάφη, αλλά δεν θα οδηγήσει σε ήττα».

Πηγή: POLITICO