ΓΝΩΜΕΣ
02/03/2025 | 06:20
Η πολιτική του Προέδρου Τραμπ φαίνεται να περιθωριοποιεί προς το παρόν την Τουρκία: Ποιές είναι οι ευκαιρίες, αλλά και οι κίνδυνοι; Τι κάνουν η Αθήνα και η Λευκωσία;
Του ΣΑΒΒΑ ΙΑΚΩΒΙΔΗ, Λευκωσία
Είναι πλέον περισσότερο από σίγουρο: Μετά την ανάληψη της προεδρίας των ΗΠΑ, ο «νέος σερίφης» στην Ουάσιγκτον, Ντόναλντ Τραμπ, δημιουργεί μία νέα παγκόσμια τάξη πραγμάτων. Η Ουκρανία ξεπουλιέται.
Η Ρωσία ξεπλένεται και αναδύεται ως αξιόπιστος συνομιλητής των ΗΠΑ. Η ΕΕ, κάθιδρη και διχασμένη, παρακολουθεί ανίκανη τις δραματικές εξελίξεις.
Ο πόλεμος στην Ουκρανία φαίνεται πως θα τερματιστεί σύντομα, αναλώμασι των δύστυχων Ουκρανών, του Διεθνούς Δικαίου και των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.
Μία άτυπη αλλά πολλαπλώς συμφέρουσα συμμαχία κτίζεται μεταξύ ΗΠΑ και Ρωσίας, η οποία έκδηλα στοχεύει στο ξαναμοίρασμα του κόσμου, όπως έγινε στη Γιάλτα. Τι θα είναι αυτός ο «καινούργιος κόσμος» και πώς θα πορευτεί ανάμεσα στις συμπληγάδες των ισχυρών ελεφάντων, θα φανεί πολύ σύντομα.
Ο Τραμπ αγνοεί επιδεικτικά και εξευτελιστικά την Ευρώπη. Στηρίζει ανεπιφύλακτα το Ισραήλ. Αλλάζει τη στρατηγική του στη Μέση Ανατολή και συμμαχεί με τη Σαουδική Αραβία, τα εμιράτα του Κόλπου και την Ινδία για τη δημιουργία του Οικονομικού Διαδρόμου Ινδίας – Σ. Αραβίας – Ισραήλ – Κύπρου – Ευρώπης (IMEC).
Η νέα αμερικανική πολιτική στη Μέση Ανατολή και οι σχεδιασμοί για συμμαχίες με νέους δρώντες, φαίνονται να αφήνουν, προς το παρόν, εκτός την Τουρκία. Βεβαίως, οι αρχιτέκτονες της εξωτερικής πολιτικής στην Ουάσιγκτον δεν παραγνωρίζουν ότι η Τουρκία είναι μεγάλη χώρα, με έναν από τους μεγαλύτερους ΝΑΤΟϊκούς στρατούς, σε μια νευραλγική περιοχή του κόσμου και με εμπλοκή στα μεσανατολικά πράγματα.
Αμερικανοί και άλλοι αναλυτές υποστηρίζουν ότι οι ΗΠΑ έχουν πλείονες του ενός λόγους για να παραγνωρίσουν την Τουρκία στη νέα στρατηγική τους για τη Μέση Ανατολή. Η Τουρκία ανέκαθεν ήταν ένας δύσκολος, δύστροπος, επιτήδειος σύμμαχος.
Στην έκδοση Σεπτεμβρίου/ Οκτωβρίου 2024, το έγκυρο αμερικανικό περιοδικό Foreign Affairs δημοσίευσε άρθρο του γνωστού αναλυτή Richard Haass, με τίτλο: «The Trouble With Allies» («Το πρόβλημα με τους συμμάχους»). Σε αυτό αναφερόταν σε τρεις δύσκολους σύμμαχους, το Ισραήλ, το Πακιστάν και την Τουρκία. Όσον αφορά την τελευταία, έγραψε:
- «Η Τουρκία ήταν μια άγκυρα του ΝΑΤΟ κατά τη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου, ένα κρίσιμο μέλος του συνασπισμού που επικράτησε κατά του Ιράκ κατά τη διάρκεια του Πολέμου του Κόλπου και μια χώρα που, κάποτε, αναγγέλθηκε ως απόδειξη ότι οι χώρες με μουσουλμανική πλειοψηφία θα μπορούσαν να είναι φιλοδυτικές, δημοκρατικές και να αποδέχονται το Ισραήλ.
- Αλλά η Ουάσιγκτον και η Άγκυρα έχουν επίσης έρθει σε ρήξη για τη στρατιωτική παρουσία της Τουρκίας στην Κύπρο (εννοεί την τουρκική κατοχή), την ανεπαρκή δέσμευσή της στη δημοκρατία και τα ανθρώπινα δικαιώματα και, τα τελευταία χρόνια, για τη φιλορωσική εξωτερική πολιτική της, τις διακρίσεις κατά των Κούρδων και τις διαμάχες με το Ισραήλ».
Οι Αμερικανοί δεν ξεχνούν ότι, μετά το περίεργο «πραξικόπημα» του Ιουλίου 2016, ο Ερντογάν έκανε ξεκάθαρη στροφή ανεξαρτητοποίησης στην εξωτερική πολιτική της χώρας.
Η Τουρκία έγινε περισσότερο αντιδυτική και αντιευρωπαϊκή, ακραία αντιαμερικανική, αυτόδηλα ισλαμιστική, τζιχαντιστική και επιτηδείως φιλορωσική, με αδίστακτη εκμετάλλευση του πολέμου στην Ουκρανία.
Η Ουάσιγκτον δεν την αντιμετωπίζει ως έναν αξιόπιστο συνεργάτη και σύμμαχο. Το ευκρινέστερο μήνυμα αυτής της πολιτικής έδωσε πρόσφατα ο νέος Υπουργός Εξωτερικών, Ρούμπιο, γνωστός στους Έλληνες για τις αντιτουρκικές θέσεις του από την εποχή της συνεργασίας του με τον γερουσιαστή Μενέντεζ.
- Ο Ρούμπιο είδε τους πάντες στη Μέση Ανατολή πλην της Τουρκίας. O Τραμπ επιδιώκει τρεις στόχους στην περιοχή μας.
Πρώτον, να ενισχύσει και να ισχυροποιήσει τη συνεργασία με τη Σαουδική Αραβία, που αναδεικνύεται ως σημαντικός δρων στην περιοχή. Σε αυτό το πλαίσιο, δεν αποκλείεται σύντομα να επαναρχίσουν διαβουλεύσεις Ισραήλ – Σ. Αραβίας για διπλωματικές και άλλες σχέσεις.
Δεύτερον, περαιτέρω δραστική ενίσχυση του Ισραήλ, μετά τους νικηφόρους πολέμους του κατά της Χαμάς, της Χεζμπολάχ και του Ιράν, ορκισμένου εχθρού του Ισραήλ. Η πρόταση-ιδέα του Αμερικανού Προέδρου για αξιοποίηση του «ωραίου οικοπέδου» της Γάζας και τη μετεγκατάσταση των κατοίκων (εθνοκάθαρση) σε γειτονικές αραβικές χώρες, έχει χαροποιήσει πολλούς στο Ισραήλ, επειδή την θεωρούν ως «λύση» στην ατέλειωτη σύγκρουσή τους με τους Παλαιστινίους.
Τρίτον, και σπουδαιότερο, είναι η δημιουργία του διαδρόμου Ινδίας, Σ. Αραβίας, Ισραήλ, Κύπρου, ΕΕ, κατά παράκαμψη και αντίπραξη προς τον Δρόμο του Μεταξιού της Κίνας. Η Τουρκία φαίνεται να είναι εκτός όλων αυτών των μεγαλεπήβολων σχεδιασμών, για πολλούς λόγους. Ο Ερντογάν τάχθηκε ξεκάθαρα υπέρ της τρομοκρατικής Χαμάς μετά τη δολοφονική και σφαγιαστική επίθεσή της κατά του Ισραήλ, στις 7/10/2023.
Φιλοξένησε αξιωματούχους και ηγέτες της στην Άγκυρα. Διοργάνωσε τεράστια συλλαλητήρια υποστήριξης προς τους τρομοκράτες της Χαμάς, ενώ κήρυξε μέρα πένθους μετά την εκτέλεση του ηγέτη της, Χανίγιε.
Το μεγαλύτερο εμπόδιο στη συμπερίληψη της Τουρκίας στους αμερικανικούς σχεδιασμούς στη Μ. Ανατολή είναι το Ισραήλ: Η Τουρκία κατέλαβε και κατέχει πάνω από 9.000 τ. χλμ συριακού εδάφους.
Εγκατέστησε οιονεί συριακό ψευδοκράτος και επιτίθεται κατά των Κούρδων της Συρίας, συμμάχων του Ισραήλ και των ΗΠΑ. Η υποστήριξη που πρόσφερε στον νέο ηγέτη της Συρίας, τζιχαντιστή και μέλος του Ισλαμικού Κράτους, αλ Σάρα, και η συμβολή της στην κατάρρευση του καθεστώτος Άσαντ, την έφεραν έξω από την πόρτα του Ισραήλ.
- Η Άγκυρα επιδιώκει να διαδραματίσει ρόλο και να έχει λόγο στα πράγματα της Μ. Ανατολής. Προς το παρόν καιροφυλακτεί. Στις διακρατικές και διεθνείς σχέσεις τίποτε δεν μένει στατικό, έτσι δεν αποκλείεται, σε κάποιο στάδιο, η επιτήδεια Τουρκία να εμπλακεί ενεργά με τους άλλους δρώντες στη διαμόρφωση της μεσανατολικής πολιτικής των ΗΠΑ.
Επειδή οι εξελίξεις είναι ταχείες και ρευστές, η παρούσα κατάσταση πραγμάτων είναι ευκαιρία αλλά και κίνδυνος για την Ελλάδα και την Κύπρο. Ευκαιρία για να υπενθυμιστεί προς τους Αμερικανούς ότι, εφόσον Αθήνα και Λευκωσία είναι στρατηγικοί τους εταίροι και στη «σωστή πλευρά της Ιστορίας», αναμένουν και την ανάλογη υποστήριξη στα Ελληνοτουρκικά και στο Κυπριακό. Και εννοούνται λύσεις στη βάση του Διεθνούς Δικαίου και όχι της κτηματομεσιτικής διπλωματίας Τραμπ.
Ο κίνδυνος για την Κύπρο και την Ελλάδα είναι μια συμπεριφορά Τραμπ παρόμοια προς εκείνην έναντι της Ουκρανίας. Δηλαδή να ανταμειφθεί ο Ερντογάν με δώρο την Κύπρο και το μισό Αιγαίο. Φαντασίωση; Όχι! Ωμή, κυνική πρακτική και πολιτική των ισχυρών. Ήδη φαίνεται ότι ο Πούτιν θα ανταμειφθεί με την κατάποση τμήματος της Ουκρανίας. Και ο Νετανιάχου με παλαιστινιακά εδάφη.
- Τα σχόλια που δημοσιεύονται στην ιστοσελίδα μας εκφράζουν απαραίτητα τους συγγραφείς. Η ιστοσελίδα μας δεν λογοκρίνει τις γνώμες κανενός.
ΟΛΕΣ ΟΙ ΕΙΔΗΣΕΙΣ ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΥΠΡΟ ΕΔΩ, ΟΙ ΓΝΩΜΕΣ ΕΔΩ, ΤΑ ΣΧΟΛΙΑ ΚΑΙ ΤΑ ΠΑΡΑΠΟΛΙΤΙΚΑ ΕΔΩ
ΟΛΑ ΤΑ ΑΡΘΡΑ ΤΟΥ ΜΙΧΑΛΗ ΙΓΝΑΤΙΟΥ ΕΔΩ – ΓΙΑ ΤΑ ΘΕΜΑΤΑ ΑΜΥΝΑΣ ΕΔΩ
