ΓΝΩΜΕΣ
20/03/2025 | 05:50
Η ευρωπαϊκή άμυνα και η Τουρκία: Γιατί η Αθήνα και η Λευκωσία δεν εμπόδισαν την τουρκική αναβάθμιση ούτε εξασφάλισαν ασπίδα προστασίας από την επιθετικότητα της Άγκυρας
Του ΣΤΕΦΑΝΟΥ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΙΔΗ*, Λευκωσία
Και τώρα τί θα γίνουμε χωρίς τους Αμερικανούς, οδύρονται οι Ευρωπαίοι. Οι άνθρωποι αυτοί ήταν μια κάποια λύση. Παραφράζοντας τους βαρβάρους του Καβάφη, κάπως σε αυτή την κατάσταση βρίσκεται η Ευρώπη.
Και κάπου εκεί που αρχίζουν οι συζητήσεις για μια αυτόνομη ευρωπαϊκή άμυνα που θα παρακάμπτει τους Αμερικανούς, προβάλλει η Τουρκία και ασμένως γίνεται αποδεκτή για να συμβάλει λέει στην ευρωπαϊκή αρχιτεκτονική ασφάλειας.
Η Ευρώπη ετοιμάζεται να δαπανήσει 800 δισεκατομμύρια για το δικό της ευρωπαϊκό σύστημα ασφάλειας, ετοιμάζεται να χαλαρώσει τους δημοσιονομικούς κανόνες για τα ελλείμματα, αλλά αυτό που δεν λένε οι ηγέτες της είναι από που θα βρεθούν αυτά τα δισεκατομμύρια.
Λίγη αμφιβολία υπάρχει ότι τα χρήματα αυτά θα προέλθουν από σημαντικές περικοπές στο κοινωνικό κράτος. Τομείς όπως η υγεία, η παιδεία και ο πολιτισμός είναι οι πρώτοι που θα θιγούν.
Το πρόβλημα της ευρωπαϊκής άμυνας είναι σύνθετο και τα πράγματα δυσκολεύουν ακόμη περισσότερο επειδή για χρόνια οι Ευρωπαίοι εναπόθεσαν την ασφάλειά τους στους Αμερικανούς οι οποίοι επιπλέον τους παρέσυραν σε μια οδυνηρή αντιπαράθεση με τη Ρωσία που υπέσκαψε τις ευρωπαϊκές οικονομίες και τις οδήγησε σε αποσταθεροποίηση.
Εντούτοις η ανάληψη της ευρωπαϊκής ασφάλειας από τους Αμερικανούς δεν έγινε με το αζημίωτο όπως υποστηρίζει σήμερα ο Τραμπ.
Η Ευρώπη ήταν ένας από τους καλύτερους πελάτες της αμερικανικής αμυντικής βιομηχανίας. Για παράδειγμα μεταξύ 2020-2024 το 64% των ευρωπαϊκών αγορών οπλισμού προερχόταν από αμερικανικές εταιρείες. Σε αυτές τις αγορές θα πρέπει να προστεθούν και τα δορυφορικά δίκτυα τηλεπικοινωνιών που καλύπτουν μέρος των αναγκών της Ευρώπης. Παράδειγμα το σύστημα Starlink του ολιγάρχη Έλον Μασκ με παρουσία στην Ουκρανία και αλλού.
Δύσκολη η απεξάρτηση
Είναι καθαρό ότι οι Ευρωπαίοι χρειάζεται να κάνουν πολλά για να απεξαρτηθούν από τους Αμερικανούς. Χρειάζεται να αναπτύξουν τις δικές τους αμυντικές βιομηχανίες και τη δική τους τεχνολογία στον τομέα των τηλεπικοινωνιών και αλλού προκειμένου να μην είναι οι φτωχοί συγγενείς της αμερικανικής τεχνολογίας.
- Φυσικά η ευρωπαϊκή άμυνα, ειδικά με τη σύγχρονη τεχνολογία του πολέμου, δεν χρειάζεται τα μεγαλεπήβολα σχέδια που προβάλλονται και που αιτιολογούνται με την ανύπαρκτη πρακτικά ρωσική απειλή.
Κάποιοι μάλιστα αναλυτές υποστηρίζουν ότι η Ευρώπη απειλείται σήμερα περισσότερο από τους Αμερικανούς παρά από τους Ρώσους. Υπάρχει μάλιστα και ο φόβος ότι οι Αμερικανοί, σε μια δύσκολη στιγμή, θα μπορούσαν να απενεργοποιήσουν τα όπλα που έχουν πουλήσει στους Ευρωπαίους.
Ένα άλλο ζήτημα που τίθεται για την ευρωπαϊκή αρχιτεκτονική ασφάλειας αφορά και τη συμμετοχή χωρών πέραν της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Αναφέρονται συγκεκριμένα η Βρετανία, η Νορβηγία, η Ελβετία και βέβαια η Τουρκία.
Ενδοευρωπαϊκές διαφωνίες
Και οι μεν άλλες χώρες που αναφέρθηκαν αποτελούν μέρος της Ευρώπης, όχι όμως η Τουρκία. Υπάρχουν επίσης οι ενδοευρωπαϊκές, ενδοκαπιταλιστικές αντιθέσεις στο θέμα αυτό, ειδικά ανάμεσα στη Γαλλία και τη Γερμανία.
Η Γαλλία για παράδειγμα θα ήθελε τα δισεκατομμύρια που θα ξοδευτούν για την ευρωπαϊκή άμυνα να δοθούν σε αμυντικές βιομηχανίες της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Και αυτό είναι κατανοητό δεδομένου ότι η Γαλλία διαθέτει τη μεγαλύτερη αμυντική βιομηχανία από όλες τις χώρες της ΕΕ.
Αντίθετα η Γερμανία και κάποιες άλλες χώρες επιθυμούν την συμπερίληψη, για τις προμήθειες όπλων, και των αμυντικών βιομηχανιών χωρών εκτός της ΕΕ οι οποίες όμως διασυνδέονται με τον ένα ή τον άλλο τρόπο με την Ένωση.
Είναι με αυτό τον τρόπο που τελικά βρέθηκε και η Τουρκία εταίρος της Ευρωπαϊκής Ένωσης αλλά και της Ευρώπης γενικότερα για την οικοδόμηση του ευρωπαϊκού συστήματος ασφαλείας. Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο της 6ης Μαρτίου 2025 έκανε αποδεκτή τη συμμετοχή σε αυτό τόσο της Τουρκίας όσο και των άλλων χωρών εκτός ΕΕ.
Πανηγυρίζει η Άγκυρα
Στην Άγκυρα πανηγυρίζουν για τη συμμετοχή της Τουρκίας στο ευρωπαϊκό σύστημα ασφάλειας τόσο για την γεωπολιτική σημασία που έχει αυτή η συμμετοχή όσο και για το γεγονός ότι η τουρκική αμυντική βιομηχανία θα είναι από τους προμηθευτές όπλων στην Ευρώπη. Ήδη άλλωστε κάποιες ευρωπαϊκές χώρες, ειδικά της πρώην Ανατολικής Ευρώπης, προμηθεύονται τουρκικά όπλα.
Υπάρχει επιπλέον και μια άλλη αδυναμία της Ευρώπης, ότι δεν είναι σε θέση να παρατάξει μεγάλες στρατιωτικές δυνάμεις σε μια πολεμική σύγκρουση όπως αυτή της Ουκρανίας, ή ακόμη και να στείλει στην χώρα αυτή επαρκείς ειρηνευτικές δυνάμεις που τυχόν θα απαιτηθούν με το τέλος του πολέμου.
- Σε αυτό βέβαια οι ευρωπαϊκές χώρες υπολογίζουν στην Τουρκία που διαθέτει τον μεγαλύτερο στρατό εντός του ΝΑΤΟ μετά τις ΗΠΑ.
Με αυτά και με άλλα η Τουρκία αναδεικνύεται σημαντικός εταίρος της Ευρώπης σε θέματα άμυνας και θα συναποφασίζει γι’αυτά μαζί της. Το ερώτημα είναι γιατί η Αθήνα και η Λευκωσία αποδέκτηκαν αυτή την αναβάθμιση της Τουρκίας που ασφαλώς είναι σε βάρος των δικών τους εθνικών συμφερόντων.
Πώς είναι δυνατόν να αποφασίζει η Τουρκία, ή έστω να συναποφασίζει για την ευρωπαϊκή ασφάλεια όταν είναι κατοχική δύναμη ευρωπαϊκού εδάφους στην Κύπρο και όταν έχει διεκδικήσεις που αμφισβητούν την ελληνική κυριαρχία;
Να σημειωθεί επίσης ότι επί της ουσίας θα ξοδευτούν δισεκατομμύρια για την ασφάλεια των ανατολικών συνόρων της Ευρώπης, με αναφορά σε κινδύνους από την Ρωσία. Ενώ όσον αφορά τα υπόλοιπα σύνορα που έχουν σχέση και με την Ελλάδα και την Κύπρο προστέθηκε την τελευταία στιγμή μια γενικόλογη αναφορά, χωρίς να επισημαίνεται η τουρκική απειλή, όπως γίνεται με την Ρωσία.
Εξάλλου όπως ισχύει και στο ΝΑΤΟ, το ίδιο θα ισχύει και εδώ, ότι δηλαδή δεν θα υπάρξει επέμβαση των στρατιωτικών μηχανισμών της Ευρωπαϊκής Ένωσης σε περίπτωση σύγκρουσης δύο μελών της ή και συνδεδεμένων εταίρων της.
- Για όσους δεν το καταλαβαίνουν, να το πούμε καθαρά, σε περίπτωση ελληνοτουρκικής σύγκρουσης δεν θα υπάρξει κάλυψη της Ελλάδας ή της Κύπρου.
Συμπερασματικά, υπάρχει από τη μια η ευρωπαϊκή μυωπία που καθιστά την Τουρκία προνομιούχο εταίρο για την άμυνα και την ασφάλεια της Ευρώπης και από την άλλη η αποδοχή της Αθήνας και της Λευκωσίας για την αναβάθμιση της Τουρκίας σε βάρος των δικών τους συμφερόντων.
Θα ανήκουμε στην ίδια συμμαχία με την Τουρκία, κατοχική δύναμη στην Κύπρο και μόνιμη απειλή της ελληνικής κυριαρχίας. Τι να περιμένουμε λοιπόν από αυτή τη συμμαχία; Ήμασταν σε θέση να μπλοκάρουμε την τουρκική αναβάθμιση ή να απαιτήσουμε η συμμαχία να μας καλύπτει από την επιθετικότητα της Τουρκίας τόσο στο Αιγαίο όσο και στην Ανατολική Μεσόγειο. Ούτε το ένα κάναμε, ούτε το άλλο.
* Στέφανος Κωνσταντινίδης
Πανεπιστημιακός, ποιητής, συγγραφέας της μυθιστορηματικής τριλογίας ΝΟΜΑΔΑΣ, Αθήνα, Εκδόσεις Βακχικόν, 2017-2019. Τώρα κυκλοφορεί και το νέο του μυθιστόρημα, ΓΡΑΜΜΑ ΣΤΟΝ ΑΝΤΩΝΗ ΟΙΚΟΝΟΜΟΥ/ΣΤΟ ΥΦΑΝΤΟ ΤΟΥ ΄21, από τον ίδιο εκδοτικό οίκο.
– [email protected]
- Τα σχόλια που δημοσιεύονται στην ιστοσελίδα μας εκφράζουν απαραίτητα τους συγγραφείς. Η ιστοσελίδα μας δεν λογοκρίνει τις γνώμες κανενός.
ΟΛΕΣ ΟΙ ΕΙΔΗΣΕΙΣ ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΥΠΡΟ ΕΔΩ, ΟΙ ΓΝΩΜΕΣ ΕΔΩ, ΤΑ ΣΧΟΛΙΑ ΚΑΙ ΤΑ ΠΑΡΑΠΟΛΙΤΙΚΑ ΕΔΩ
ΟΛΑ ΤΑ ΑΡΘΡΑ ΤΟΥ ΜΙΧΑΛΗ ΙΓΝΑΤΙΟΥ ΕΔΩ – ΓΙΑ ΤΑ ΘΕΜΑΤΑ ΑΜΥΝΑΣ ΕΔΩ
