ΓΝΩΜΕΣ
06/02/2025 | 06:00
Ο Αττίλας II, ο Κίσινγκερ, τα Φάντομ και ο εξοπλισμός της Τουρκίας: Οι διαδοχικές συσκέψεις στο Αμερικανικό Υπουργείο Εξωτερικών και οι αποκαλυπτικοί διάλογοι…
Του ΘΕΟΔΩΡΟΥ ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΥΣ *
Το απόγευμα της 13ης Αυγούστου 1974 μετακινηθήκαμε (Τρίτη Ανωτέρα Τακτική Διοίκηση) από την έδρα μας έναντι του παλαιού ΓΣΠ στο Γυμνάσιο Στροβόλου. Με βάση τις ενέργειες των Τούρκων εισβολέων αναμέναμε ότι επέκειτο Τουρκική επίθεση.
Αυτή προετοιμάστηκε μεθοδευμένα, με την έναρξη της εκεχειρίας στις 22 Ιουλίου 1974 ꟷ καταστροφική για την δική μας πλευρά, με την στρατιωτική ηγεσία στην Ελλάδα, υπό τον Αρχηγό των Ενόπλων Δυνάμεων Στρατηγό Γρηγόριο Μπονάνο, να μας εξαναγκάζει να την δεχτούμε.
Χαράματα της 14ης Αυγούστου 1974 ξεκίνησε η προέλαση των Τούρκων εισβολέων με ανελέητους βομβαρδισμούς από την Τούρκική αεροπορία. Το κρίσιμο διήμερο 14 και 15 Αυγούστου 1974 ήταν καθοριστικό για την εξέλιξη του πολέμου. H υπεροπλία της Τουρκίας στον αέρα και επί του εδάφους ήταν δεδομένη.
Στην Ουάσιγκτον ο Υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ Χένρι Κίσινγκερ συγκάλεσε δυο συσκέψεις στις 14 και 15 Αυγούστου 1974 στις οποίες επικεντρώθηκε στο θέμα της παράδοσης στρατιωτικής βοήθειας στην Τουρκία, περιλαμβανομένων και αεροσκαφών Φάντομ F-4. Είναι αποκαλυπτικά τα όσα αναφέρθηκαν στις συσκέψεις. Παρουσιάζουμε μέρος των πρακτικών στο κείμενο που ακολουθεί.
Πρακτικά Συνάντησης, Ουάσιγκτον, 14 Αυγούστου 1974, 3:10–3:45 μ.μ. (Ώρα Κύπρου 10.10-10.45 μ.μ.).
Πρόεδρος: Henry A. Kissinger, Υπουργείο Εξωτερικών: Robert Ingersoll, Joseph Sisco, Robert McCloskey, Υπουργείο Άμυνας: Robert Ellsworth, JCS: Στρατηγός George S. Brown, CIA: William Colby, και άλλοι αξιωματούχοι.
Σύνοψη Συμπερασμάτων. Συμφωνήθηκε ότι:
1. Τα F-4 (πολεμικά αεροσκάφη Φάντομ) που βρίσκονται τώρα στο Torrejon της Ισπανίας θα κρατηθούν εκεί μέχρι την Παρασκευή, 16 Αυγούστου (1974), και τα F-4 που βρίσκονται τώρα στις ΗΠΑ θα κρατηθούν μέχρι τη Δευτέρα, 19 Αυγούστου(1974), χρησιμοποιώντας ως δικαιολογία τεχνικά προβλήματα.
2. Η Ομάδα Εργασίας WSAG θα εκπονήσει σχέδια έκτακτης ανάγκης σε περίπτωση ελληνοτουρκικού πολέμου.
3. Η CIA θα εκπονήσει αξιολόγηση της εσωτερικής κατάστασης τόσο στην Ελλάδα όσο και στην Τουρκία, με έμφαση στην Ελλάδα.
Οι διάλογοι
Κίσινγκερ: (προς τον Διευθυντή της CIA Γουίλιαμ Κόλμπι ) Ποια είναι η εκτίμησή σας για τυχόν πόλεμο των Ελλήνων και των Τούρκων
Κόλμπι: Δεν πιστεύουμε ότι αυτό είναι πιθανό, τουλάχιστον σε αυτό το στάδιο.
Έλσγουορθ: Εντάξει, σε σχέση με τους εξοπλισμούς…..Το πρώτο πράγμα είναι ότι έχουμε δύο σταθερά φορτία —ένα μείγμα στρατιωτικής επιχορήγησης και βοήθειας, καθοδόν προς Αθήνα και Άγκυρα. Είναι εύκολο να τους ζητήσουμε να μείνουν εκεί που είναι ή να συνεχίσουν. . .
Κίσινγκερ: Πού είναι τώρα;
Έλσγουορθ: Το ένα φορτίο έχει προγραμματιστεί να εκφορτωθεί στον Πειραιά, το λιμάνι της Αθήνας, το Σάββατο (17.8.1974). Μεταφέρει φορτία τόσο για τους Έλληνες όσο και για τους Τούρκους. Αυτό που με ανησυχεί είναι ότι οι Έλληνες μπορεί να επαναλάβουν αυτό που έκαναν και πριν, δηλαδή να κατάσχουν και το φορτίο που προορίζετε για την Τουρκία.
Μπράουν: Πώς λέγεται αυτό το πλοίο;
Έλσγουορθ: The Lash Espana. Μπορούμε να τους πούμε να προχωρήσουν στην πορεία, αλλά να επικοινωνήσουν μαζί μας πριν πάνε στον Πειραιά.
Κίσινγκερ: Πες τους να μην σταματήσουν αν δεν λάβουν εντολές από εδώ………Θέλω να συνεχίσουν σαν να μην συμβαίνει τίποτα. Ο στόχος μας είναι να διατηρήσουμε το ΝΑΤΟ ενωμένο και να διατηρήσουμε την ειρήνη μεταξύ των δύο μερών….Πείτε στους Έλληνες ότι το πλοίο έρχεται και ρωτήστε τους αν μπορούμε να πάρουμε τη διαβεβαίωσή τους ότι το φορτίο δεν θα παραβιαστεί. Μπορείτε να χωρίσετε το φορτίο;
Έλσγουορθ: Ναι, αυτό δεν είναι πρόβλημα.
Μπράουν: Αναμένεται στη Νάπολη αύριο. Μπορούμε να χωρίσουμε το φορτίο εκεί.
Έλσγουορθ: Το επόμενο θέμα αφορά τα F-4 (Φάντομ) προς την Ελλάδα και την Τουρκία. Τα έχουμε στο Torrejon της Ισπανίας και στις ΗΠΑ, έτοιμα να μετακινηθούν και να παραδοθούν.
Κίσινγκερ: Κρατήστε τα στο Torrejon μέχρι τις 16 (Παρασκευή 16/8/1974). Κρατήστε αυτά στις ΗΠΑ μέχρι την επόμενη Δευτέρα (19/8/1974). Χρησιμοποιήστε ως δικαιολογία τεχνικά προβλήματα.
Πρακτικά Συνάντησης, Ουάσιγκτον, 15 Αυγούστου 1974, 11:36 π.μ.–12.00 (Ώρα Κύπρου 6.36-7.00μ.μ)
Πρόεδρος: Henry A. Kissinger, με συμμετοχή των αξιωματούχων που παρευρεθήκαν στη σύσκεψη της 14/8/1974. Σύνοψη Συμπερασμάτων. Συμφωνήθηκε ότι: 1.
Το JCS και το Υπουργείο Άμυνας θα καθορίσουν, μέχρι σήμερα το απόγευμα, τις ενέργειες που απαιτούνται εάν αποφασιστεί να εκφορτωθεί πρώτα ο εξοπλισμός MAP και FMS στην Τουρκία 2. Αύριο θα ληφθεί απόφαση σχετικά με την μετακίνηση και προώθηση των F-4 (Φάντομ) που βρίσκονται στο Torrejon της Ισπανίας και στις ΗΠΑ.
Κίσινγκερ: Για τα πλοία, θα περιμένουμε μέχρι αύριο για να τους πούμε αν θα προχωρήσουν ή όχι.
Κλέμεντς: Ναι. Θα πρέπει να περιμένουμε νέα σας.
Κίσινγκερ: Ναι, θα πρέπει να ξέρουμε αύριο το πρωί. Μπορούν να πάνε πρώτα στην Τουρκία; Έλσγουορθ: Ασφαλώς.
Μπράουν: Θα ήταν αδέξιο αλλά και ακριβό. Ο εξοπλισμός είναι σε κοντέινερ. Φορτώνεται ανάλογα με το τμήμα που εκφορτώνεται πρώτο.
Κλέμεντς: Το υλικό που φορτώθηκε τελευταίο, ξεφορτώνετε πρώτο, καθιστώντας το δύσκολο. Αλλά μπορούμε να το κάνουμε αν θέλετε.
Κίσινγκερ: Εάν αποφασίσουμε να ξεφορτώσουμε πρώτα στην Τουρκία, θα πρέπει να τους το πούμε αργά απόψε.
Μπράουν: Έχω τη λίστα του εξοπλισμού εδώ. (διαβάζει από την λίστα).
Έλσγουορθ: Συμπεριλαμβάνονται και μικρά όπλα;
Μπράουν: Δεν έχω τίποτα για φορητά όπλα. Ας δούμε, υπάρχουν recoilless rifles, torpedoes . . . Κίσινγκερ: Τότε θα ήταν δυνατό να ξεφορτωθεί πρώτα στην Τουρκία;
Κλέμεντς: Απαντώντας στην ερώτησή σας, ναι, είναι δυνατό να ξεφορτωθεί πρώτα στην Τουρκία. Μπράουν: Μπορούμε να πάρουμε μια εκτίμηση κόστους, από την εταιρεία πλοίων και για το τι εμπλέκεται για εκφόρτωση πρώτα στην Τουρκία.
Κίσινγκερ: Ωραία. Μπορείς να με ενημερώσεις μέχρι σήμερα το απόγευμα;
Μπράουν: Σίγουρα.
Τα τουρκικά Φάντομ
Σχετικά με τα Τουρκικά Φάντομς αναφέρονται και τα ακόλουθα στην ιστοσελίδα KEY.AERO:
“Η Τουρκική Πολεμική Αεροπορία γιόρτασε την 50ή επέτειο των F-4 Phantoms της τον Νοέμβριο του 2024. Ο Cem Dogut ανατρέχει στην ιστορία αυτού του εμβληματικού αεροσκάφους, στην τουρκική υπηρεσία, και μοιράζεται φωτογραφίες από τις εορταστικές πτητικές εκδηλώσεις.” ….“Με την άφιξη δύο αεροσκαφών F-4E Phantom II (73-1016 και 73-1017) με Αμερικανούς πιλότους στις 30 Αυγούστου 1974, άνοιξε επίσημα η σελίδα Phantom στην ιστορία της Τουρκικής αεροπορίας. …. “Τα F-4E πέταξαν στους Τουρκικούς ουρανούς, για πρώτη φορά, από τον Διοικητή της Μοίρας Tayfun, Ταγματάρχη Ergin Celasin και τον καπετάνιο Ziya Alemdar στις 2 Σεπτεμβρίου 1974. Το προσωπικό της Μοίρας έγινε ετοιμοπόλεμο στα μέσα του 1975”.
Είναι δεδομένο ότι δεν υπήρξε καμιά προσπάθεια από τον Κίσινγκερ και τους άλλους αξιωματούχους των ΗΠΑ να αποτρέψουν η να συγκρατήσουν την Τουρκία τόσον στην πρώτη αλλά και στην δεύτερη φάση της Τουρκικής εισβολής. Ακόμη ενώ ο Κίσινγκερ συντονιζόταν συνεχώς με τον Υπουργό Εξωτερικών του Ηνωμένου Βασιλείου Τζειμς Κάλαγχαν, ανάφερε στην σύσκεψη της 14.8.1974
“I was speaking to Callaghan this morning and he was complaining that he is unpopular in Greece. In this business you are paid by your results, and he did not deliver a thing!
Άλλοθι για τον ίδιο και τις ευθύνες του για την τραγωδία της Κύπρου.
* Θεόδωρος Χαραλάμπους
Βοηθός 4ου Επιτελικού Γραφείου Τρίτης Ανωτέρας Τακτικής Διοίκησης 1974
Καθηγητής Πανεπιστημίου
- Τα σχόλια που δημοσιεύονται στην ιστοσελίδα μας εκφράζουν απαραίτητα τους συγγραφείς. Η ιστοσελίδα μας δεν λογοκρίνει τις γνώμες κανενός.
ΟΛΕΣ ΟΙ ΕΙΔΗΣΕΙΣ ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΥΠΡΟ ΕΔΩ, ΟΙ ΓΝΩΜΕΣ ΕΔΩ, ΤΑ ΣΧΟΛΙΑ ΚΑΙ ΤΑ ΠΑΡΑΠΟΛΙΤΙΚΑ ΕΔΩ
ΟΛΑ ΤΑ ΑΡΘΡΑ ΤΟΥ ΜΙΧΑΛΗ ΙΓΝΑΤΙΟΥ ΕΔΩ – ΓΙΑ ΤΑ ΘΕΜΑΤΑ ΑΜΥΝΑΣ ΕΔΩ
