ΕΠΙΣΤΗΜΗ - ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ
17/02/2025 | 12:32
Eνα θαύμα μηχανικής το Αδριάνειο υδραγωγείο του 140 μ.Χ ξεθάφτηκε και θα ξεδιψάσει την Αθήνα: 20 μέτρα βάθος, δαίδαλος 300 πηγαδιών [videos]
Στην ελληνική πρωτεύουσα με τις καυτές καλοκαιρινές θερμοκρασίες, ένα ρωμαϊκό πηγάδι του Αδριανού υδραγωγείου, ξεχασμένο εδώ και αιώνες, ξαναζωντανεύει χάρη σε ένα έργο αποκατάστασης που συγχρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση.
Σε έναν μικρό δρόμο στα προάστια της Αθήνας, εργάτες μόλις τοποθέτησαν μια αντλία νερού στους τοίχους ενός πέτρινου πηγαδιού της Ρωμαϊκής εποχής που περνά σχεδόν απαρατήρητο ανάμεσα στα κτίρια και στα σταθμευμένα οχήματα.
Σε μια ελληνική πρωτεύουσα με καυτές καλοκαιρινές θερμοκρασίες, το νερό που συλλέγεται θα χρησιμοποιείται το καλοκαίρι «για τον καθαρισμό ή την άρδευση πάρκων και κήπων», λέει η Κατερίνα Αποστολοπούλου, υπεύθυνη έργου για τη δημόσια εταιρεία διανομής νερού της Αθήνας, την Ευδαπ και το δημαρχείο Χαλανδρίου.
Αυτό το πηγάδι, βάθους άνω των 20 μέτρων, είναι μέρος ενός δικτύου περίπου 300 πηγαδιών από το υδραγωγείο του Αδριανού, που ολοκληρώθηκε το 140 μ.Χ., εξηγεί ο γεωλόγος Γιάννης Δάφνος, σηκώνοντας το βαρύ σιδερένιο κάλυμμα.
Συνδεδεμένο με «ένα κανάλι που βρίσκεται κάτω από τον υδροφόρο ορίζοντα, αυτό το πηγάδι συλλέγει νερό που έχει διεισδύσει από το έδαφος», συνεχίζει ο επιστήμονας. Η αντλία μεταφέρει το υγρό σε μια πρόσφατα κατασκευασμένη δεξαμενή.
«Είναι ένας τρόπος εξοικονόμησης πόσιμου νερού», εξηγεί η Κατερίνα Αποστολοπούλου, υπενθυμίζοντας ότι μέχρι τώρα δεν υπήρχε δίκτυο μη πόσιμου νερού στην Αθήνα. Όπως και άλλες μεσογειακές χώρες, η Ελλάδα πλήττεται κάθε καλοκαίρι από μια παρατεταμένη ξηρασία που οδηγεί σε βίαιες δασικές πυρκαγιές.
Η Αθήνα, η τσιμεντένια πρωτεύουσα, υποφέρει ιδιαίτερα από αυτές τις υψηλές θερμοκρασίες που μπορεί να ξεπεράσουν τους 40°C. Πέρυσι, η ΕΥΔΑΠ αύξησε τις προειδοποιήσεις της προς τους Αθηναίους για εξοικονόμηση πολύτιμων υγρών ενόψει της ανησυχητικής μείωσης των αποθεμάτων πόσιμου νερού, που χρησιμοποιείται επίσης για μη πόσιμο.
Πότισμα χώρων πρασίνου
«Ένα από τα μεγαλύτερα προβλήματα της Αθήνας είναι η έλλειψη χώρων πρασίνου», δήλωσε στο Γαλλικό Πρακτορείο ο Γιώργος Σαχίνης, διευθυντής στρατηγικής και καινοτομίας στην ΕΥΔΑΠ. Η επαναχρησιμοποίηση αυτού του «εμβληματικού» ρωμαϊκού έργου είναι «δώρο» γιατί προωθεί τη δημιουργία χώρων πρασίνου, σύμφωνα με τον ίδιο. «Είναι ένα από τα σημαντικότερα αρχαία υδραγωγεία της Ευρώπης», τονίζει.
Έχοντας πέσει σε αχρηστία μετά τη ρωμαϊκή εποχή, το υδραγωγείο του Αδριανού, που πήρε το όνομά του από τον Ρωμαίο αυτοκράτορα που διέταξε την κατασκευή του, επαναχρησιμοποιήθηκε στα τέλη του 19ου αιώνα και μέχρι τις αρχές του 20ού.
Εγκαταλείφθηκε ξανά μετά την κατασκευή του φράγματος του Μαραθώνα 42 χλμ από την Αθήνα και στη συνέχεια του Μόρνου, 200 χλμ από την πρωτεύουσα, για να καλύψει τις αυξημένες ανάγκες μιας πυκνοκατοικημένης πρωτεύουσας που έχει 4 εκατομμύρια κατοίκους με τις παρυφές της.
Το έργο αποκατάστασης μέρους του υδραγωγείου, που συγχρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση, εντάσσεται στο πλαίσιο «προώθησης βιώσιμης ανάπτυξης στην Αθήνα όπου η σπατάλη νερού είναι συχνή», σημειώνει ο Χρήστος Γιοβανόπουλος, ο οποίος διευθύνει το έργο Cultural Hidrant στο δημαρχείο Χαλανδρίου. Στόχος είναι επίσης η ανάδειξη της αρχαιολογικής και πολιτιστικής σημασίας του μνημείου.
Πριν από μερικά χρόνια, οι κάτοικοι της γειτονιάς έπρεπε να κάνουν ζιγκ-ζαγκ για να αποφύγουν το πηγάδι του υδραγωγείου που βρίσκεται στη μέση του δρόμου, θυμάται ο Γιοβανόπουλος.
Τέσσερα πηγάδια του υδραγωγείου βρίσκονται εντός του εδάφους του Ολυμπιακού Σταδίου της Αθήνας, ένα χιλιόμετρο από το εργοτάξιο. Επί του παρόντος, ο δημόσιος χώρος έχει επεκταθεί με την ενσωμάτωση αυτού του μνημείου σε μια πλατεία με χώρους πρασίνου.
Δίπλα, ένα πηγάδι που δεν έχει νερό προορίζεται για αρχαιολογικές επισκέψεις: μια σκάλα σας επιτρέπει να ανακαλύψετε τμήματα του αρχαίου αγωγού στο κάτω μέρος του κτιρίου. Κατά τη ναζιστική κατοχή (1941-1944) μετά τον εμφύλιο, αυτό το πηγάδι λειτούργησε ως καταφύγιο, θυμάται ο Γιοβανόπουλος.
Ένα μηχανικό θαύμα
Το υδραγωγείο του Αδριανού, μήκους 24 χιλιομέτρων, ξεκινά από τους πρόποδες του όρους Πάρνηθα, ενός από τα τρία βουνά που περιβάλλουν το λεκανοπέδιο της Αθήνας και καταλήγει στους πρόποδες του λόφου του Λυκαβηττού, στο κέντρο της Αθήνας, όπου βρισκόταν η ρωμαϊκή δεξαμενή και από τα οποία έχουν απομείνει μόνο λίγα τμήματα. Ορθογώνιο σε σχήμα και χωρητικότητας 500m3, αυτό το κτίριο που ξαναχτίστηκε το 1870 είναι διακοσμημένο εσωτερικά με μια σειρά από πέτρινες κολώνες και καμάρες.
Στο κάτω μέρος, στο παλιό κανάλι, «υπάρχουν κάποια τμήματα της οροφής που έχτισαν οι Ρωμαίοι για να μην πέσουν οι βράχοι στο υδραγωγείο», εξηγεί ο Χαράλαμπος Σαχίνης. «Είναι μια κομψή υποδομή που σέβεται και συνεργάζεται άψογα με τη φύση», προσθέτει. Αυτή η περιοχή του κέντρου της πόλης πρέπει να μετατραπεί, σύμφωνα με τον ίδιο, σε χώρο πρασίνου για να αναδειχθεί «αυτό το αρχαιολογικό και μηχανολογικό θαύμα».
Με πληροφορίες από lefigaro.fr
