LIFE
29/01/2025 | 17:56
Συνέδριο στην Ελλάδα για τη σωτηρία της κουκουβάγιας: Πρωταγωνιστές ένας Ισραηλινός καθηγητής και ένας Ιορδανός στρατηγός ε.α. [videos]
Αυξάνεται πάνω και έξω από τα σύνορα και τις διαιρέσεις της κατεστραμμένης από τον πόλεμο Μέσης Ανατολής, φέρνοντας κοντά Άραβες και Ισραηλινούς. Ένα απίθανο σύμβολο συνεργασίας, η κουκουβάγια του αχυρώνα κερδίζει τώρα την παγκόσμια προσοχή.
Εμπειρογνώμονες από 12 χώρες συγκεντρώθηκαν στην Ελλάδα την περασμένη εβδομάδα για να συζητήσουν μια προσπάθεια βοήθειας αυτού του αξιοσημείωτου αρπακτικού που ξεκίνησε πριν από δεκαετίες ως μια απίθανη συνεργασία Ισραήλ-Ιορδανίας.
Η κουκουβάγια με το πρόσωπο του φεγγαριού, σε μέγεθος κουτιού παπουτσιών, είναι ένας αδίστακτος εξολοθρευτής, που προστατεύει τις καλλιέργειες από τα τρωκτικά.
«Ένα ζευγάρι κουκουβάγιες τρώει από 2.000 έως 6.000 τρωκτικά κάθε χρόνο, επιτρέποντας στους αγρότες να σταματήσουν να χρησιμοποιούν φυτοφάρμακα», λέει ο Yossi Leshem, ομότιμος καθηγητής στη Σχολή Ζωολογίας του Πανεπιστημίου του Τελ Αβίβ. Αλλά οι πληθυσμοί τους έχουν μειωθεί.
Οι πρωτοβουλίες διατήρησης στοχεύουν στην προστασία της κουκουβάγιας από την αστική καταπάτηση δημιουργώντας δίκτυα τεχνητών φωλιών, τυπικά τροποποιημένα κουτιά από κόντρα πλακέ και περιορίζοντας τη χρήση φυτοφαρμάκων και τρωκτικοκτόνων που μπορούν να δηλητηριάσουν τα αρπακτικά πουλιά.
Ο Leshem πρωτοστάτησε στο έργο ωοτοκίας στις αρχές της δεκαετίας του 1980 σε ένα κοινοτικό αγρόκτημα. «Από 14 κιβώτια ένθεσης σε ένα κιμπούτς, εξελίχθηκε σε ένα εθνικό έργο με 5.000 κιβώτια στο Ισραήλ και συνεργασίες στην Ιορδανία, την Παλαιστίνη, την Κύπρο και το Μαρόκο», λέει.
Το 2002, ο Leshem συνεργάστηκε με τον συνταξιούχο στρατηγό Mansour Abu Rashid, για να φέρει τα κιβώτια στην Ιορδανία. Ο Abu Rashid βοήθησε στην επέκταση του συστήματος παρακολούθησης του έργου στην Ιορδανία, χρησιμοποιώντας ελαφρούς ραδιοπομπούς για την παρακολούθηση των πουλιών.
«Οι κουκουβάγιες δεν γνωρίζουν σύνορα. πετούν μεταξύ Ιορδανίας, Παλαιστίνης και Ισραήλ», είπε ο Leshem. «Συμβολίζουν τη συνεργασία». Είναι μια κρίσιμη περιοχή για τη διατήρηση των πτηνών κάθε είδους, που βρίσκεται στη διασταύρωση μακρινών διαδρομών μετανάστευσης.
Άραβες και Ισραηλινοί επιστήμονες διατήρησαν τη συνεργασία τους σε περιόδους έντασης και πολέμου, συμπεριλαμβανομένης της συνεχιζόμενης σύγκρουσης στη Γάζα. Όταν είναι απαραίτητο, μεταβαίνουν σε διαδικτυακές συναντήσεις και ομιλίες σε διεθνή συνέδρια.
Σύμφωνα με αξιωματούχους του συνεδρίου, ο κύριος αντίκτυπος του πολέμου στο πρόγραμμα κουκουβαγιών που έχει καταγραφεί μέχρι στιγμής είναι η μεγάλη έκταση γης που καταστράφηκε στον Λίβανο, καίγοντας περιοχές φωλιάσματος και κουτιά σε περιοχές κοντά στα ισραηλινά σύνορα. «Δεν σταματάμε ποτέ, απλά συνεχίζουμε», λέει ο Leshem. «Γι’ αυτό το έργο είναι επιτυχημένο».
Μια άλλη πρόκληση ήταν να ξεπεραστούν οι μακροχρόνιες δεισιδαιμονίες της περιοχής για τις κουκουβάγιες.
Στην περιοχή, τα πουλιά θεωρούνται συχνά ως προάγγελοι κακής τύχης. Μια θεωρία είναι ότι συχνά έλκονταν από το φως από τα σπίτια κατά τη διάρκεια νυχτερινών αγρυπνιών για τους ετοιμοθάνατους.
Στην Ιορδανία, ιμάμηδες στρατολογήθηκαν σε αγροτικές περιοχές για να αντιμετωπίσουν τη δεισιδαιμονία, λέει ο Abu Rashid.
«Ξεκινήσαμε προγράμματα ευαισθητοποίησης σε σχολεία και πανεπιστήμια, εμπλέκοντας τις τοπικές κοινωνίες. Συμμετέχουμε γυναικείες ενώσεις επειδή επηρεάζουν τις οικογένειες και τις κοινότητες», λέει. «Παιδιά χρωματισμένα σε εικόνες από κουκουβάγιες αχυρώνα».
Όπως και ο Leshem, ο Abu Rashid λέει ότι η επιστήμη προσφέρει μοναδικές ευκαιρίες για την προώθηση της συνεργασίας, ακόμη και μεταξύ των αντιπάλων.
Πρώην διευθυντής των ιορδανικών στρατιωτικών πληροφοριών και ανώτερος διαπραγματευτής στις ειρηνευτικές συμφωνίες Ιορδανίας-Ισραήλ στα μέσα της δεκαετίας του 1990, ο απόστρατος στρατηγός έχει αφιερώσει τη μεταστρατιωτική του ζωή σε ειρηνευτικές πρωτοβουλίες.
«Άλλαξα τη ζωή μου αφού άφησα το στρατό και εξακολουθούμε να εργαζόμαστε για να φέρουμε κοντά ανθρώπους από όλη τη Μέση Ανατολή», λέει. «Ελπίζω να τα καταφέρουμε».
Αυτός και ο Leshem, τώρα και οι δύο στα τέλη της δεκαετίας του ’70, παρουσίασαν την πρωτοβουλία της κουκουβάγιας σε παγκόσμιους ηγέτες, συμπεριλαμβανομένου του αείμνηστου προέδρου των ΗΠΑ Τζίμι Κάρτερ, της πρώην καγκελαρίου της Γερμανίας Άνγκελα Μέρκελ και του Πάπα Φραγκίσκου.
Ο Ελβετός επιστήμονας Alexandre Roulin είπε ότι τα έργα ωοτοκίας με κουκουβάγια αχυρώνα κερδίζουν έλξη στην Ευρώπη, βοηθώντας τους πληθυσμούς να ανακάμψουν μετά την εξαφάνιση των τοποθεσιών φωλεοποίησης σε παραδοσιακούς αχυρώνες και σοφίτες αγροκτημάτων.
«Αυτό το πουλί είναι ευρέως διαδεδομένο παγκοσμίως. Το μοντέλο που έχουμε εφαρμόσει μπορεί να αναπαραχθεί σε πολλές άλλες χώρες, συμπεριλαμβανομένων των Ηνωμένων Πολιτειών και της Ασίας», λέει ο Roulin, καθηγητής στο Πανεπιστήμιο της Λωζάνης.
«Είναι ένα νυχτόβιο πουλί που περιβάλλεται από μυστήριο και δεισιδαιμονία, αλλά είναι συναρπαστικό», προσθέτει. «Είναι ένα από τα μοναδικά νυκτόβια αρπακτικά που είναι λευκά. Γιατί λευκό; Η έρευνα δείχνει ότι τα λευκά τους φτερά αντανακλούν το φως του φεγγαριού, δημιουργώντας μια φανταστική εμφάνιση που τρομάζει τη λεία».
Οι κουκουβάγιες αχυρώνα έχουν επίσης σχεδόν περιβάλλουσα όραση, περιστρέφοντας το κεφάλι τους έως και 270 μοίρες, πολύ περισσότερο από τις 170 μοίρες ενός ανθρώπου. Οι απόκοσμες κραυγές τους, σε αντίθεση με τις πιο απαλές κουκουβάγιες άλλων κουκουβάγιων, ενισχύουν τη φήμη τους ως τρομερών αρπακτικών.
Το συνέδριο στην Ελλάδα, το οποίο ολοκληρώθηκε την Παρασκευή, ήταν το τρίτο του είδους του από το 2018, όταν συμμετείχαν μόνο τέσσερις χώρες. Φέτος, οι νέοι συμμετέχοντες ήταν η Γερμανία, η Γεωργία και η Ουκρανία. Οι διοργανωτές ελπίζουν να καλωσορίσουν αντιπροσωπείες από δεκάδες ακόμη χώρες στη συνάντηση του επόμενου έτους στη Γενεύη της Ελβετίας.
Οι συμμετέχοντες στο συνέδριο, οι οποίοι ταξίδεψαν επίσης σε αγροτικές περιοχές της κεντρικής Ελλάδας, αντάλλαξαν γνώσεις για διάφορα θέματα, συμπεριλαμβανομένων μεθόδων «μαλακής απελευθέρωσης» για την προσαρμογή των κουκουβάγιων που εκτρέφονται από ζωολογικούς κήπους στις φυσικές συνθήκες.
Ο Βασίλειος Μποντζόρλος, ο οποίος ήταν επικεφαλής της ελληνικής περιβαλλοντικής ομάδας TYTO και φιλοξένησε το συνέδριο, είπε ότι το ενδιαφέρον αυξάνεται σε όλες τις χώρες.
«Οι αξιωματούχοι της γεωργίας γίνονται πιο ανοιχτοί σε φυσικές λύσεις. Αυτό είναι ένα τεράστιο ορόσημο για εμάς», λέει ο Bontzorlos.
«Πριν από χρόνια, επισκέφτηκα το Ισραήλ, την Ιορδανία και την Παλαιστίνη και κάθισα στο ίδιο τραπέζι με ανθρώπους και από τις τρεις εθνικότητες», λέει. «Η φιλοξενία αυτών των συζητήσεων στην Ελλάδα μου δίνει ελπίδα. Σε μια εποχή που συχνά ακούμε μόνο άσχημα νέα, αυτό δείχνει ότι η συνεργασία είναι δυνατή, ακόμη και σε δύσκολες συνθήκες. Είναι απίστευτα συγκινητικό.”
