ΣΧΟΛΙΑ-ΠΑΡΑΠΟΛΙΤΙΚΑ
27/01/2025 | 06:03
Λόγω της Λευκωσίας είναι πλέον απρόβλεπτη η σχέση των ΗΠΑ και της Τουρκίας: H Ουάσιγκτον επέτρεψε στην Κύπρο να αγοράσει αμερικανικό στρατιωτικό εξοπλισμό και αυτό δεν αρέσει στον Ερντογάν
To περιοδικό Forbes σε άρθρο του Paul Iddon με τίτλο μεταδίδει ότι σε μια κίνηση που θα μπορούσε να έχει σημαντικές στρατηγικές προεκτάσεις για την Κυπριακή Δημοκρατία και ενδεχομένως για την Ανατολική Μεσόγειο, η απερχόμενη κυβέρνηση του Τζο Μπάιντεν (Biden) επέτρεψε πρόσφατα στη Λευκωσία να αγοράσει για πρώτη φορά αμερικανικό στρατιωτικό εξοπλισμό.
«Ο πρόεδρος Biden εξέδωσε Προεδρική Απόφαση δικαιώματος συμμετοχής για την Κυπριακή Δημοκρατία να λάβει αμυντικό εξοπλισμό, προμήθειες και υπηρεσίες μέσω των προγραμμάτων Foreign Military Sales, Excess Defense Articles divestment program and Title 10 security assistance grant programs», είπε ο Γιώργος Τζογόπουλος, ανώτερος συνεργάτης του Centre International de Formation Européenne.
«Αυτό σημαίνει ότι η Κυπριακή Εθνική Φρουρά θα εισέλθει σε μια νέα περίοδο εκσυγχρονισμού», είπε. «Αλλά είναι δύσκολο να γίνουν προβλέψεις σχετικά με τους μελλοντικούς τύπους οπλισμού που θα αγοράσει».
Οι ΗΠΑ επέβαλαν εμπάργκο σε ολόκληρο το νησί της Μεσογείου -το οποίο είναι διαιρεμένο μεταξύ της Κυπριακής Δημοκρατίας στο νότο και της διεθνώς μη αναγνωρισμένης και παράνομης “τδβκ” που ελέγχει παράνομα το ένα τρίτο του νησιού στο βορρά- το 1987 σε μια προσπάθεια να αποτρέψουν μια κούρσα εξοπλισμών.
Κατά συνέπεια, η Κύπρος στράφηκε προς τη Ρωσία και τη Γαλλία για εξοπλισμούς τη δεκαετία του 1990, αλλά πρόσφατα προσπάθησε να διαφοροποιηθεί και σταμάτησε να αγοράζει ρωσικά όπλα, εστιάζοντας στην προμήθεια δυτικού και συμβατού με το ΝΑΤΟ οπλισμού.
Η νυν κυβέρνηση του Προέδρου Νίκου Χριστοδουλίδη εξέφρασε την πρόθεσή της να δαπανήσει το 2% του ΑΕΠ της Δημοκρατίας για την άμυνα όταν ανέλαβε την εξουσία το 2023. Πιο πρόσφατα, ο Χριστοδουλίδης δήλωσε ότι η Κύπρος ελπίζει να γίνει μέλος του ΝΑΤΟ.
Η Ουάσιγκτον ήρε εν μέρει το εμπάργκο όπλων το 2020 υπό την πρώτη κυβέρνηση του Ντόναλντ Τραμπ (Trump) και το ήρε πλήρως υπό την κυβέρνηση Biden το 2022. Οι οικονομικές μεταρρυθμίσεις της Λευκωσίας και η άρνηση των ρωσικών πολεμικών πλοίων να χρησιμοποιούν τα λιμάνια της επηρέασαν αναμφίβολα την απόφαση.
Σύμφωνα με τη βάση δεδομένων του Διεθνούς Ινστιτούτου Ερευνών για την Ειρήνη της Στοκχόλμης για τις μεταφορές όπλων, η Κύπρος απέκτησε μόνο δύο αμερικανικής κατασκευής ελικόπτερα Bell 412 τη δεκαετία του 1990 για την αστυνομία της. Το SIPRI σημείωσε ότι αυτά προήλθαν από την καναδική γραμμή παραγωγής.
(Παρεμπιπτόντως, το Ιράν αγόρασε το ελικόπτερο Bell 212 που συνετρίβη και σκότωσε τον Ιρανό πρόεδρο Ebrahim Raisi τον Μάιο του 2024 από την Bell Textron Canada στις αρχές της δεκαετίας του 1990). Η βάση δεδομένων του SIPRI σημειώνει επίσης ότι η Λευκωσία απέκτησε τρία Bell 206L από έναν «αβέβαιο» προμηθευτή το 1990.
ΑΜΕΡΙΚΑΝΙΚΗ ΑΠΟΣΤΟΛΗ ΣΤΗΝ ΠΑΦΟ
Οι ΗΠΑ έστειλαν αυτή την εβδομάδα μια στρατιωτική ομάδα αξιολόγησης στην Κύπρο. Ο Κύπριος κυβερνητικός εκπρόσωπος Κωνσταντίνος Λετυμπιώτης δήλωσε ότι η ομάδα αυτή θα βοηθήσει την Κύπρο να ενισχύσει τη διαλειτουργικότητα των ενόπλων δυνάμεων της με τις αντίστοιχες των ΗΠΑ και της Δύσης.
Οι εμπειρογνώμονες της Πολεμικής Αεροπορίας των ΗΠΑ εξετάζουν ήδη την αναβάθμιση της αεροπορικής βάσης Ανδρέας Παπανδρέου, ώστε να μπορούν να τη χρησιμοποιούν περισσότερα μεταφορικά αεροσκάφη και μαχητικά αεροσκάφη.
Ο Τζογόπουλος επεσήμανε ότι η Κύπρος «εξελίσσεται σταδιακά» σε σημαντικό εταίρο των ΗΠΑ στη στρατηγική περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου. Αλλά υπάρχει μια πιθανή επιφύλαξη. «Καθώς αναλαμβάνει μια νέα αμερικανική κυβέρνηση, ωστόσο, θα ήμουν μάλλον επιφυλακτικός», δήλωσε ο Τζογόπουλος.
«Ο πρόεδρος Trump σίγουρα θα υποστηρίξει την ιδέα της πώλησης αμερικανικών όπλων στην Κυπριακή Δημοκρατία, αλλά η πορεία των σχέσεων ΗΠΑ-Τουρκίας τα επόμενα τέσσερα χρόνια δύσκολα μπορεί να προβλεφθεί από τώρα – καθώς διάφορα θέματα θα βρίσκονται στη διμερή ατζέντα».
«Μου φαίνεται ότι ο Τούρκος πρόεδρος Ταγίπ Ερντογάν θα είναι πιο εύκολο να μοιραστεί τις αντιρρήσεις του στην Ουάσιγκτον τα επόμενα τέσσερα χρόνια σε σύγκριση με τα χρόνια του Biden», πρόσθεσε.
Η πολιτική του Trump έναντι της Τουρκίας, η οποία διαθέτει 35.000 στρατιώτες στην παράνομη “τδβκ” (sic) και είναι η μόνη χώρα που αναγνωρίζει επί του παρόντος την εν λόγω αποσχιστική οντότητα, θα μπορούσε να επηρεάσει την πολιτική των ΗΠΑ έναντι της Κυπριακής Δημοκρατίας στο μέλλον.
Από την άλλη πλευρά, αν τα πράγματα προχωρήσουν ομαλά καθ’ όλη τη διάρκεια της δεύτερης προεδρίας του Trump, δεν είναι σαφές τι είδους αμερικανικά όπλα θα μπορούσε να θέλει η Κύπρος. Οι τεθωρακισμένες δυνάμεις, τα ελικόπτερα και τα συστήματα αεράμυνας του νησιού είναι κυρίως ρωσικά, αλλά αυτό έχει αρχίσει να αλλάζει γρήγορα.
Η Κύπρος είχε συνομιλίες με το Ισραήλ το 2023 σχετικά με μια πιθανή συμφωνία για μεταχειρισμένα ισραηλινά άρματα Merkava Mark III, τα οποία θα μπορούσαν να αντικαταστήσουν τα ρωσικά T-80U της Κύπρου.
Επιπλέον, η Λευκωσία έλαβε το 2024 ένα προηγμένο ισραηλινό πυραυλικό σύστημα αεράμυνας Barak MX, το οποίο μπορεί να πλήξει εναέριους στόχους σε απόσταση έως και 93 μιλίων. Το σύστημα αυτό είναι πολύ πιο προηγμένο από οποιαδήποτε άλλη αεράμυνα που είχε ποτέ το νησί και θα μπορούσε να αντικαταστήσει περισσότερο από επαρκώς τα παλαιότερα, μικρού βεληνεκούς ρωσικής κατασκευής Tor-M1.
ΕΛΙΚΟΠΤΕΡΑ ΚΑΙ ΝΑΥΤΙΚΑ ΣΚΑΦΗ
Δεδομένου του δυνητικά απαγορευτικού κόστους των εξελιγμένων αεράμυνων για μια τόσο μικρή χώρα, δεν είναι επί του παρόντος ασαφές εάν η Λευκωσία μπορεί να θέλει να αυξήσει το Barak MX της με εξαγορές αμερικανικών συστημάτων μικρής έως μεσαίας εμβέλειας όπως το Avenger και το NASAMS. Επίγεια συστήματα όπως αυτά είναι ιδιαίτερα σημαντικά για την Κύπρο για την υπεράσπιση του εναέριου χώρου της, καθώς στερείται εμφανώς μαχητικών αεροσκαφών.
«Από κυπριακής πλευράς, περισσότερα ελικόπτερα και ναυτικά σκάφη θα μπορούσαν σίγουρα να είναι στην ατζέντα», δήλωσε ο Τζογόπουλος.
«Αλλά οι μελλοντικές αγορές εξαρτώνται από την ικανότητα της κυπριακής Εθνικής Φρουράς να χρησιμοποιεί όπλα και, ως εκ τούτου, από την πρόοδο της κυπρο-αμερικανικής στρατιωτικής εκπαίδευσης. Έτσι, η στρατιωτική εκπαίδευση και κατάρτιση θα είναι το εφαλτήριο που θα οδηγήσει τη διαδικασία».
Η Κύπρος διέθετε στόλο 11 ρωσικών ελικοπτέρων Mi-35P από το 2001 έως το 2023, οπότε και τα πούλησε στη Σερβία. Τα ελικόπτερα αυτά πλησίαζαν στο τέλος της διάρκειας ζωής τους και θα μπορούσαν να κοστίσουν έως και 100 εκατομμύρια δολάρια για τη Λευκωσία για να διατηρηθούν αξιόπλοα για άλλη μια δεκαετία.
Όπως διαπίστωσε το Ιράκ με τα ρωσικής κατασκευής ελικόπτερα κοινής ωφέλειας Mi-17, η τεχνική υποστήριξη και η υποστήριξη ανταλλακτικών από τη Μόσχα έχει γίνει εξαιρετικά αναξιόπιστη από την έναρξη του πολέμου στην Ουκρανία το 2022. Επιπλέον, η συνέχιση της συνεργασίας με τη Ρωσία μετά το 2022 θα υπονόμευε τον στόχο της Λευκωσίας να αντικαταστήσει το ρωσικό οπλοστάσιο.
«Η Κυπριακή Δημοκρατία σκοπεύει να δαπανήσει περισσότερα για την άμυνα ώστε να συμβάλει στις νέες ευρωπαϊκές και αμερικανικές αμυντικές πρωτοβουλίες», δήλωσε ο Τζογόπουλος. «Είναι επίσης προφανές ότι η χώρα, υπό τον Πρόεδρο Χριστοδουλίδη, έχει αποφασίσει να απεμπλακεί όσο το δυνατόν περισσότερο από τη Ρωσία».
«Έτσι, η Κυπριακή Δημοκρατία θα μπει στη διαδικασία αντικατάστασης των ρωσικών συστημάτων, αν και δεν μπορεί να δοθεί τώρα συγκεκριμένο χρονοδιάγραμμα».
Η παρούσα κατάσταση της συμφωνίας για Merkava είναι επίσης ασαφής. Τώρα που η Κύπρος μπορεί να αγοράσει αμερικανικά όπλα, δεν είναι εντελώς αδιανόητο να επιλέξει αντ’ αυτού τα αμερικανικά άρματα μάχης M1 Abrams, εάν αυτή η συμφωνία δεν προχωρήσει.
Είναι ενδιαφέρον ότι η Γαλλία, η οποία έχει πουλήσει στην Κύπρο όπλα, όπως αντιπλοϊκούς πυραύλους Exocet και αντιαεροπορική άμυνα Mistral μικρού βεληνεκούς, εδώ και δεκαετίες, φέρεται να αναζητά ενεργά μια συμφωνία για να πουλήσει στη Λευκωσία το άρμα Leclerc.
«Πιστεύω ότι τόσο το Ισραήλ όσο και οι ΗΠΑ θα επιχειρήσουν να πουλήσουν άρματα μάχης και άλλα όπλα στην Κυπριακή Δημοκρατία», δήλωσε ο Τζογόπουλος.
«Αν και η προσωπική σχέση μεταξύ του Προέδρου Trump και του Πρωθυπουργού Netanyahu είναι εγκάρδια, οι χώρες τους θα είναι ανταγωνιστές στην πώληση στρατιωτικού εξοπλισμού σε άλλους, συμπεριλαμβανομένης της Κυπριακής Δημοκρατίας».
ΠΗΓΗ: Forbes, Paul Iddon – Cyprus Can Now Buy U.S. Arms, Here’s What Its Shopping List Might Be – Η Κύπρος μπορεί τώρα να αγοράσει όπλα από τις ΗΠΑ, Δείτε ποια μπορεί να είναι η λίστα αγορών της
