ΓΝΩΜΕΣ
04/01/2025 | 06:00
Ακούνε στην Αθήνα και τη Λευκωσία; Το όραμα του Ερντογάν είναι να καταστεί η Τουρκία ένας ηγεμονικός ενεργειακός κλειδοκράτορας της Ευρώπης και να μικρύνει την Ελλάδα και την Κύπρο
Της ΕΙΡΗΝΗΣ ΣΑΒΒΙΔΟΥ* – Λευκωσία
Πέραν από τις επεκτατικές, γεωπολιτικές του φιλοδοξίες, ο Τούρκος πρόεδρος επιδιώκει τη μετατροπή της χώρας του σε έναν ενεργειακό κόμβο.
Η επιδίωξή του αποτελεί μέρος μιας μεγαλεπήβολης στρατηγικής, η οποία θα καθιστά την Τουρκία μια περιφερειακή, ηγεμονική δύναμη στην οποία ολόκληρη η Ευρώπη θα υποκλίνεται ούσα φορέας της ενεργειακής της ασφάλειας.
Με άλλα λόγια, ο Ερντογάν επιδιώκει όπως ένα μεγάλο ποσοστό της ενεργειακής ασφάλειας της Ευρώπης – και κατ’ επέκταση της ευημερίας της – θα εξαρτάται από την Τουρκία.
Κατόπιν της επίτευξης ενός τέτοιου στόχου, ο Τούρκος πρόεδρος θεωρεί πως και άλλες περιφερειακές, ενεργειακές δυνάμεις όπως λ.χ. το Ιράν, η Σαουδική Αραβία και το Κατάρ θα αναγνωρίζουν στην Τουρκία τον σπουδαίο της ρόλο. Ομοίως και οικουμενικές δυνάμεις, όπως οι ΗΠΑ και η Κίνα, ακόμα και η Ρωσία.
Η δυσκολία της υλοποίησης ενός έξοχου σχεδίου σαν αυτό έγκειται στο γεγονός πως η Τουρκία δεν διαθέτει ενεργειακούς πόρους. Σε κάθε περίπτωση, ο Τούρκος πρόεδρος προέβη σε μερικές προσπάθειες ως προς την πραγμάτωση του οράματός του.
Όντως, αγωγοί, όπως ο Blue Stream και ο TurkStream καθιστούν την Τουρκία έναν ενεργειακό δρων, μικρού, ωστόσο, βεληνεκούς. Η κατάληξη του εμφυλίου πολέμου στη Συρία αναβιώνει και ενισχύει τους τουρκικούς μεγαλοϊδεατισμούς.
Σήμερα αναδύεται ξανά η ιδέα για τον αγωγό φυσικού αερίου, ο οποίος θα συνδέει την Τουρκία και το Κατάρ. Σκοπός της υλοποίησης του έργου είναι η διοχέτευση φυσικού αερίου στην Ευρώπη ως αντιστάθμισμα του ρωσικού φυσικού αερίου.
Υπό την αντίληψη του Ερντογάν, η έναρξη του συριακού εμφυλίου πολέμου το 2011 αποτελούσε μια πρώτης τάξεως ευκαιρία για την εκδίωξη του Άσαντ, ο οποίος αντιστεκόταν στην υλοποίηση του αγωγού.
ΟΛΑ ΓΙΑ ΤΟΝ ΑΓΩΓΟ ΤΟΥΡΚΙΑΣ-ΚΑΤΑΡ;
Αυτός ήταν και ένας εκ των βασικότερων λόγων για τον οποίο η Τουρκία και το Κατάρ ενεπλάκησαν στον συριακό εμφύλιο υποστηρίζοντας τις αντικαθεστωτικές δυνάμεις.
Το ζήτημα είναι πως η εξίσωση περί αγωγού Κατάρ-Τουρκίας δε φαίνεται να είναι τόσο απλή, καθότι ο σχεδιασμός του έργου συμπεριλαμβάνει τις χώρες από τις οποίες θα διέρχεται ο αγωγός. Επομένως, εδώ, πρέπει να αξιολογηθούν οι αντίστοιχες θέσεις του Μπαχρέιν, της Σαουδικής Αραβίας, της Ιορδανίας και της Συρίας.
Σημειώνεται ότι ένα τέτοιο έργο θα αναδιαμορφώσει τις ισορροπίες στην αγορά φυσικού αερίου δια μέσου των αγωγών και ενδέχεται να θέτει την Τουρκία έναντι της Ρωσίας.
Ωστόσο, η Ρωσία έκλεισε τη στρόφιγγα αγωγού, ο οποίος διαπερνά την Ουκρανία και διοχετεύει σημαντικό ποσοστό φυσικού αερίου στην Ευρώπη. Άρα, η Τουρκία παραμένει ένας ενδιάμεσος κόμβος μεταφοράς φυσικού αερίου στην Ευρώπη.
Το όραμα του Ερντογάν όπως η Τουρκία καταστεί ένας ηγεμονικός, ενεργειακός δρών στην ευρύτερη περιοχή διέπεται και από κάποιους περαιτέρω άξονες όπως λ.χ.:
Το τουρκολιβυκό μνημόνιο, το πλάνο διενέργειας ερευνών, γεωτρήσεων και ανάπτυξης κοιτασμάτων στη Λιβύη, η οποία φαίνεται να διαθέτει μεγάλα αποθέματα φυσικού αερίου και πετρελαίου, οι αντίστοιχες σεισμογραφικές έρευνες στη Σομαλία και οι ευρύτεροι σχεδιασμοί της Άγκυρας στην Ανατολική Μεσόγειο, οι οποίοι συμπεριλαμβάνουν τις διεκδικήσεις της στην κυπριακή ΑΟΖ και την οριοθέτηση με τη Συρία.
Ο Ερντογάν θέλει την Ελλάδα εγκλωβισμένη στο Αιγαίο και στις πρόνοιες του τουρκολιβυκού μνημονίου και την ΚΔ να περιορίζεται ως προς τη διενέργεια ερευνών και γεωτρήσεων εκτός των τουρκικών διεκδικήσεων. Επιπρόσθετα, ο Τούρκος πρόεδρος δεν θα εγκαταλείψει του πόθους του για οριοθέτηση ΑΟΖ με το Ισραήλ και την Αίγυπτο.
Αν και προς το παρόν, οι τουρκικοί, ενεργειακοί μεγαλοϊδεατισμοί διατυπώνονται στο πλαίσιο του πομπώδους δημόσιου λόγου του Ερντογάν, η Ευρώπη δεν μπορεί να θεωρεί την Τουρκία έναν αξιόπιστο εταίρο για την ενεργειακή της ασφάλεια και ως εκ τούτου πρέπει να αναζητήσει άλλες λύσεις.
* Ειρήνη Σαββίδου
Πολιτικός Επιστήμων
-
Τα σχόλια που δημοσιεύονται στην ιστοσελίδα μας εκφράζουν απαραίτητα τους συγγραφείς. Η ιστοσελίδα μας δεν λογοκρίνει τις γνώμες κανενός.