120 Ισραηλινοί κομάντος βαθιά στη Συρία: Ο IDF αποκάλυψε βίντεο και χρονικό από μεγάλη και περίπλοκη επιχείρηση καταστροφής Ιρανικού εργοστασίου πυραύλων πριν την πτώση Άσαντ [videos]

Η ισραηλινή Πολεμική Αεροπορία αποκάλυψε σήμερα Πέμπτη λεπτομέρειες και βίντεο από μια από τις πιο τολμηρές και περίπλοκες επιχειρήσεις που έκαναν ποτέ οι κομάντο της, κατά την οποία 120 μέλη των μονάδων ειδικών δυνάμεων εισέβαλαν και κατέστρεψαν ένα υπόγειο εργοστάσιο κατασκευής ιρανικών πυραύλων, βαθιά στη Συρία τον περασμένο Σεπτέμβριο.

Εκείνη την εποχή, το καθεστώς του Μπασάρ αλ Άσαντ βρισκόταν ακόμη στην εξουσία και το Ισραήλ δεν είχε ακόμη ξεκινήσει την καταστροφική του εκστρατεία κατά της Χεζμπολάχ στον Λίβανο.

Η επιδρομή – που ονομάστηκε εσωτερικά από τις ισραηλινές αμυντικές δυνάμεις με το κωδικό όνομα «Επιχείρηση Πολλοί Τρόποι» – είχε στόχο την καταστροφή μιας υπόγειας εγκατάστασης που χρησιμοποιούσαν οι ιρανικές δυνάμεις για την κατασκευή πυραύλων ακριβείας για τη Χεζμπολάχ  και για το καθεστώς Άσαντ στη Συρία.

DECLASSIFIED: In September 2024, before the fall of the Assad Regime, our soldiers conducted an undercover operation to dismantle an Iranian-funded underground precision missile production site in Syria.

Watch exclusive footage from this historic moment. pic.twitter.com/s0bTDNwx77

— Israel Defense Forces (@IDF) January 2, 2025

Η εγκατάσταση είχε σκαφτεί σε ένα βουνό στο Κέντρο Επιστημονικών Μελετών και Ερευνών, γνωστό ως CERS ή SSRC, στην περιοχή Masyaf της Συρίας, δυτικά της Χάμα. Η τοποθεσία βρίσκεται πάνω από 200 χιλιόμετρα  βόρεια των ισραηλινών συνόρων και περίπου 45 χιλιόμετρααπό τη δυτική ακτή της Συρίας.

Το IDF είπε ότι η τοποθεσία ήταν το «εμβληματικό έργο» του Ιράν στην προσπάθειά του να εξοπλίσει τη Χεζμπολάχ.

Ο ισραηλινός στρατός ανέφερε ότι η επιδρομή πραγματοποιήθηκε με επιτυχία από την επίλεκτη μονάδα Shaldag της IAF, μαζί με τη μονάδα έρευνας και διάσωσης 669. Κανένας στρατιώτης δεν τραυματίστηκε κατά τη διάρκεια ολόκληρης της επιχείρησης.

Η αποκάλυψη της επιδρομής έρχεται εβδομάδες μετά την πτώση του καθεστώτος Άσαντ, το οποίο ήταν στενά ευθυγραμμισμένο με το Ιράν. Ο Άσαντ επέτρεπε στο Ιράν να χρησιμοποιήσει τη Συρία για την κατασκευή και παράδοση όπλων στη Χεζμπολάχ. Οι ιρανικές δυνάμεις έχουν αποσυρθεί από τη Συρία αφού πλέον έχασαν τον στενό τους σύμμαχο.

Το ιρανικό εργοστάσιο 

Το Ιράν άρχισε να σχεδιάζει το «Deep Layer» το 2017, μετά από μια ισραηλινή αεροπορική επιδρομή την ίδια χρονιά στο CERS κατέστρεψε μια τοποθεσία κατασκευής πυραυλοκινητήρων που βρισκόταν πάνω από το έδαφος.

Ο υπέργειος χώρος παραγωγής είχε χρησιμοποιηθεί για να προμηθεύσει τη Χεζμπολάχ με πολλά από τα βλήματα που θα εκτόξευε τελικά στο Ισραήλ όταν άρχισε να επιτίθεται σστο βόρειο Ισραήλ στις 8 Οκτωβρίου 2023, μια ημέρα μετά την εισβολή της Χαμάς στο νότο.

Η καταστροφή αυτής της τοποθεσίας, καθώς και άλλα πλήγματα του Ισραηλινού Στρατού στη Συρία με στόχο αποστολές όπλων στη Χεζμπολάχ, οδήγησαν το Ιράν να επανεξετάσει τη στρατηγική του, σύμφωνα με τον στρατό, και να δημιουργήσει μια νέα υπόγεια εγκατάσταση που θα ήταν ασφαλής από τα ισραηλινά χτυπήματα.

• Η τοποθεσία που κατασκεύασε το Ιράν ήταν 70-130 μέτρα κάτω από τη γη και επομένως σχεδόν αδύνατο να καταστραφεί από τον αέρα.

Οι Ιρανοί άρχισαν τις εργασίες στα τέλη του 2017. Ο IDF είπε ότι είχε πληροφορίες για την εγκατάσταση από τη στιγμή που ξεκίνησε η κατασκευή.

Μέχρι το 2021, το Ιράν είχε ολοκληρώσει τις εργασίες εκσκαφής και κατασκευής και άρχισε να φέρνει εξοπλισμό για πυραύλους μαζικής παραγωγής. Τα επόμενα χρόνια, ο εξοπλισμός συνέχισε να παραδίδεται και πραγματοποιήθηκαν δοκιμές στη γραμμή παραγωγής.

Η εγκατάσταση χτίστηκε σε σχήμα πετάλου, με μια είσοδο στην πλαγιά του βουνού για πρώτες ύλες και μια έξοδο για τα ολοκληρωμένα βλήματα. Μια τρίτη είσοδος δίπλα σε αυτά τα δύο χρησιμοποιήθηκε για υλικοτεχνική υποστήριξη και για πρόσβαση σε γραφεία εντός της εγκατάστασης. Το τμήμα γραφείων συνδέθηκε επίσης με το τμήμα κατασκευής στο εσωτερικό.

Κατά μήκος του πέταλου υπήρχαν τουλάχιστον 16 δωμάτια που στέγαζαν τη γραμμή παραγωγής για τους πυραύλους, από αναδευτήρες για το καύσιμο πυραύλων μέχρι την κατασκευή αμαξώματος πυραύλων και τα δωμάτια βαφής.

1. Η εγκατάσταση δεν ήταν ακόμη πλήρως ενεργή όταν το Ισραήλ ξεκίνησε την επιχείρησή του , αλλά σύμφωνα με τον στρατό, βρισκόταν στο τελικό στάδιο της κήρυξης της λειτουργίας από το Ιράν. Τουλάχιστον δύο πύραυλοι είχαν κατασκευαστεί επιτυχώς ως μέρος των δοκιμών, και οι πυραυλοκινητήρες κατασκευάζονταν ήδη μαζικά.

Η IDF εκτίμησε ότι η εγκατάσταση θα είχε χρησιμοποιούνταν για την παραγωγή μεταξύ 100 και 300 πυραύλων ετησίως, συμπεριλαμβανομένων πυραύλων μεγάλου βεληνεκούς με βεληνεκές έως 300 χιλιόμετρα, κατευθυνόμενων πυραύλων ακριβείας με βεληνεκές έως 130 χιλιομέτρων και μικρού βεληνεκούς ρουκέτες με βεληνεκές 40-70 χιλιόμετρα.

Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις του Ισραηλινού Στρατού, η εγκατάσταση, που βρίσκεται σχετικά κοντά στα σύνορα με τον Λίβανο, προοριζόταν να αντικαταστήσει τη μέθοδο του Ιράν να μεταφέρει πυραύλους και εξαρτήματα από το δικό του έδαφος στον Λίβανο μέσω Συρίας. Τέτοιες μεταφορές χτυπήθηκαν επανειλημμένα από την IAF όλα αυτά τα χρόνια. Η απόσταση που θα χρειαζόταν να διανύσουν τα όπλα από τη νέα εγκατάσταση για να φτάσουν στη Χεζμπολάχ θα ήταν πολύ μικρότερη.

A descrição do complexo subterrâneo do local na Síria que foi exposto como parte da operação “Deep Layer”.

Há muito a aprender com este ataque e espero analisar esta história, e especialmente o túnel, em detalhe. pic.twitter.com/Yxg0A9Gcg9

— Geopoliticabrass (@Geopoliticabra2) January 2, 2025

Προετοιμασίες για το χτύπημα

Η γενική ιδέα της επιδρομής και της καταστροφής της εγκατάστασης άρχισε να διαμορφώνεται πριν από χρόνια, αλλά μόνο όταν ξεκίνησε ο σημερινός πολυμέτωπος πόλεμος, οι κορυφαίοι αξιωματούχοι άρχισαν να το θεωρούν ως μια σοβαρή πιθανότητα.

Η μονάδα  Shaldag της IAF επιλέχθηκε για το ρόλο λόγω των δυνατοτήτων και της εκπαίδευσης των μελών της και επειδή η IAF θεώρησε ότι θα ήταν πιο αποτελεσματικό να πραγματοποιήσει την επιδρομή χρησιμοποιώντας τις δικές της ειδικές δυνάμεις παρά μια μονάδα κομάντο από τις Δυνάμεις εδάφους ή το Πολεμικό Ναυτικό.

Δύο μήνες πριν από την επιδρομή, τα μέλη της Shaldag και της Μονάδας 669 εκπαιδεύονταν ήδη για την επιχείρηση με διάτρηση διαφόρων μοντέλων και σεναρίων, για να διασφαλίσουν ότι αν κάτι δεν πήγαινε σύμφωνα με το σχέδιο θα υπήρχε πάντα ένα εφεδρικό.

Η εκπαίδευση πραγματοποιήθηκε ταυτόχρονα με την εκστρατεία κατά της Χαμάς στη Γάζα και ενώ η IAF διεξήγαγε πλήγματα στον Λίβανο και αμυνόταν ενάντια σε καθημερινά μπαράζ ρουκετών και μη επανδρωμένων αεροσκαφών από τη Χεζμπολάχ και άλλες πολιτοφυλακές που υποστηρίζονται από το Ιράν.

Οι προσπάθειες για συλλογή πληροφοριών εντάθηκαν πριν από την επιχείρηση προκειμένου να σχεδιαστεί πού ακριβώς θα προσγειωθούν οι στρατιώτες, πώς θα εισέρχονταν και θα κατέστρεφαν την εγκατάσταση, πώς ήταν η διάταξη του χώρου και τι είδους απειλές θα μπορούσαν να αντιμετωπίσουν — συμπεριλαμβανομένης της συριακής αεράμυνας και επίγειες δυνάμεις.

• Τέλος, έπρεπε να καθοριστεί ο χρόνος της επέμβασης. Η 8η Σεπτεμβρίου επιλέχθηκε για πολλούς λόγους, μεταξύ των οποίων οι καθαρές καιρικές συνθήκες για τα ελικόπτερα της IAF που μεταφέρουν τα στρατεύματα.

במשך שנים, אגף המודיעין ביצע איסוף ומעקב מודיעיני מתמשך שהבהיר את ערכיות היעד. חודשים שקדמו למבצע, הותנעה תוכנית להשמדתו באמצעות כוחות חיל-האוויר.

האתר היווה פרויקט דגל של איראן במאמץ לחמש את שלוחיה בגבול הצפוני של מדינת ישראל. המתחם כלל בתוכו פסי ייצור מתקדמים אשר נועדו לייצר… pic.twitter.com/LJrOpF9tdk

— Israeli Air Force (@IAFsite) January 2, 2025

Χρονοδιάγραμμα της επιδρομής

Το βράδυ της 8ης Σεπτεμβρίου, 100 μέλη της Shaldag και άλλα 20 μέλη της Μονάδας 669 επιβιβάστηκαν σε τέσσερα βαρέα μεταγωγικά ελικόπτερα CH-53 «Yasur» και ξεκίνησαν από μια αεροπορική βάση του Ισραήλ για τη Συρία.

Μαζί τους ήταν άλλα δύο επιθετικά ελικόπτερα για την παροχή στενής αεροπορικής υποστήριξης, 21 μαχητικά αεροσκάφη, πέντε drones και 14 κατασκοπευτικά αεροπλάνα και άλλα αεροσκάφη. Άλλα 30 αεροσκάφη περίμεναν στο Ισραήλ σε κατάσταση αναμονής σε περίπτωση που κάτι δεν πήγαινε σύμφωνα με το σχέδιο.

Τα έξι ελικόπτερα πέταξαν πάνω από τη Μεσόγειο Θάλασσα μακριά από τις ακτές του Λιβάνου, πριν περάσουν στη Συρία πάνω από τη δική της ακτογραμμή. Τα ελικόπτερα πέταξαν ασυνήθιστα χαμηλά για να αποφύγουν τα συριακά ραντάρ και τα συστήματα αεράμυνας.

Εκείνη την εποχή, η περιοχή Masyaf είχε τη δεύτερη μεγαλύτερη συγκέντρωση αεράμυνας στη Συρία, την οποία ξεπερνούσε μόνο η Δαμασκός, σύμφωνα με τον IDF, με δεκάδες ραντάρ και αμυντικά συστήματα που μπορούσαν να εντοπίσουν και να εμπλέξουν ισραηλινά αεροσκάφη. Μερικά από αυτά τα ραντάρ είχαν καταστραφεί σε προηγούμενα πλήγματα της IAF στη Συρία και δεν είχαν επισκευαστεί μέχρι τις 8 Σεπτεμβρίου.

Προσθέτοντας στην πολυπλοκότητα της επιδρομής, οι ρωσικές δυνάμεις διατηρούσαν μια σημαντική στρατιωτική παρουσία στη συριακή ακτή, με τα δικά τους συστήματα αεράμυνας.

Χρειάστηκαν μόλις 18 λεπτά για να πετάξουν τα ελικόπτερα από την ακτή προς τις εγκαταστάσεις, κατά τη διάρκεια των οποίων τα αεροσκάφη δεν εντοπίστηκαν.

Την ίδια στιγμή, μαχητικά αεροσκάφη και μη επανδρωμένα αεροσκάφη της IAF μαζί με πυραυλικά σκάφη του Πολεμικού Ναυτικού εξαπέλυσαν ένα μεγάλο κύμα επιδρομών με στόχο τόσο τις εγκαταστάσεις CERS όσο και αρκετές άλλες τοποθεσίες στη Συρία.

• Τα πλήγματα είχαν σκοπό να συγκαλύψουν την προσέγγιση των ελικοπτέρων και να ξεγελάσουν τον συριακό στρατό ώστε να πιστέψει ότι πρόκειται για μια τακτική ισραηλινή επίθεση, εκατοντάδες από τις οποίες είχαν πραγματοποιηθεί όλα αυτά τα χρόνια

Ορισμένα από τα χτυπήματα εκείνη τη νύχτα είχαν στόχο να παρασύρουν Σύριους στρατιώτες μακριά από το CERS, αν και εντοπίστηκαν δεκάδες που άρχισαν να πλησιάζουν τις εγκαταστάσεις καθώς ξεκίνησε η επιδρομή. Πλήγματα έγιναν επίσης κατά των δρόμων και οποιουδήποτε προσπαθούσε να φτάσει στο σημείο.

Το πρώτο από τα ελικόπτερα CH-53 «Yasur» προσγειώθηκε κοντά στην είσοδο, αποβιβάζοντας αρκετούς καταδρομείς Shaldag, ενώ άλλα δύο ελικόπτερα προσγειώθηκαν ταυτόχρονα σε άλλη θέση στην περιοχή με θέα στο επιστημονικό κέντρο. Το τέταρτο ελικόπτερο περίμενε πίσω για αρκετά λεπτά πριν προσγειωθεί στο σημείο που είχε το πρώτο, αφήνοντας επιπλέον στρατεύματα.

Στη συνέχεια, τα τέσσερα ελικόπτερα πέταξαν μακριά σε άλλες θέσεις της περιοχής, όπου προσγειώθηκαν και περίμεναν για πάνω από δύο ώρες τους 100 καταδρομείς να εκτελέσουν την αποστολή τους.

Τα 20 μέλη της Μονάδας 669, που επέβαιναν ακόμη στα ελικόπτερα, επρόκειτο να αναλάβουν δράση εάν κάποιος από τους καταδρομείς τραυματιζόταν. Το σχέδιο ήταν να περιθάλψουν τυχόν τραυματίες στρατιώτες, αλλά να μην φύγουν μέχρι το τέλος της αποστολής. Ως εκ τούτου, η Μονάδα 669 έφερε μαζί πρόσθετο ιατρικό εξοπλισμό για να λειτουργήσει ως αυτοσχέδιο νοσοκομείο σε περίπτωση τραυματισμού.

Στις εγκαταστάσεις, μια πρώτη ομάδα καταδρομέων άρχισε να ασφαλίζει την περιοχή ενώ μια δεύτερη ομάδα προχώρησε προς την είσοδο, σκοτώνοντας δύο φρουρούς. Μια άλλη ομάδα αναπτύχθηκε σε έναν κοντινό λόφο, από τον οποίο πέταξε ένα μικρό drone για να παρατηρήσει την επιδρομή και να εξαλείψει όποιον πλησίαζε την εγκατάσταση.

Τη νύχτα, Σύριοι στρατιώτες κλείδωναν τις τρεις εισόδους στις εγκαταστάσεις και φρουρούσαν την περίμετρο. Το IDF είπε ότι υπήρχαν λιγότεροι φρουροί στο σημείο από ό,τι θα ήταν πιθανόν αν η εγκατάσταση ήταν ήδη ενεργή και κανείς δεν ήταν μέσα όταν πραγματοποιήθηκε η επιδρομή.

Μία από τις κεντρικές προκλήσεις της αποστολής ήταν να περάσει από τις πόρτες βαρέως τύπου στην είσοδο του υπόγειου χώρου. Σύμφωνα με αξιωματικούς που συμμετείχαν στον σχεδιασμό και στην ίδια την αποστολή, αυτό δεν ήταν εύκολο έργο.

Στα 50 λεπτά της αποστολής, η πρώτη ομάδα κομάντος κατάφερε να διαπεράσει μια από τις εισόδους — αυτή που χρησιμοποιήθηκε για την επιμελητεία και να φτάσει στα γραφεία. Οι στρατιώτες μπήκαν στο χώρο και έφτασαν στις δύο εισόδους παραγωγής – το πέταλο – ανοίγοντάς τες χρησιμοποιώντας περονοφόρα ανυψωτικά μηχανήματα που βρίσκονταν μέσα στις εγκαταστάσεις.

Το IDF γνώριζε εκ των προτέρων ότι η εγκατάσταση διέθετε τέτοιο εξοπλισμό και είχε στείλει μερικούς από τους καταδρομείς που συμμετείχαν στην επιδρομή για να λάβουν πιστοποίηση περονοφόρου.

Την ίδια ώρα, στις εισόδους έφτασε άλλη ομάδα καταδρομέων που μετέφεραν εκρηκτικά. Οι στρατιώτες είχαν φέρει μαζί τους ένα τετράτροχο ποδήλατο σε ένα από τα ελικόπτερα για να μπορέσουν να μετακινηθούν γρήγορα προς και μέσω της εγκατάστασης για να τοποθετήσουν τα εκρηκτικά.

• Στη συνέχεια, περίπου 50 καταδρομείς κινήθηκαν κατά μήκος της γραμμής παραγωγής της εγκατάστασης, συνδέοντας βόμβες σε όλο τον εξοπλισμό, και ειδικά στους τρεις πλανητικούς αναμικτήρες. Οι άλλοι 50 περίμεναν έξω και συνέχισαν να κρατούν την περιοχή καθαρή σαρώνοντας την περιοχή και πυροβολώντας κατά απειλών.

Την ίδια στιγμή, μαχητικά αεροσκάφη συνέχισαν να σφυροκοπούν τη γύρω περιοχή για να αποτρέψουν δεκάδες άτομα που εντοπίστηκαν στο έδαφος —προφανώς Σύριοι στρατιώτες— να πλησιάσουν. Συνολικά, 49 πυρομαχικά χρησιμοποιήθηκαν από αεροσκάφη της IAF κατά την επιδρομή.

Αφού οι καταδρομείς είχαν τοποθετήσει όλα τα εκρηκτικά – περίπου 300 κιλών – σε έναν απομακρυσμένο πυροκροτητή που είχε τοποθετηθεί στην είσοδο του χώρου, και οι 100 έφυγαν μεταβαίνοντας στο αρχικό σημείο προσγείωσης. Τα ελικόπτερα πέταξαν από τις θέσεις αναμονής τους, παραλαμβάνοντας τους στρατιώτες μετά από δυόμισι ώρες στο έδαφος.

Καθώς επιβιβάστηκαν, ο επικεφαλής ειδικός εκρηκτικών του Shaldag πυροδότησε τις βόμβες – μια έκρηξη που εκτιμάται ότι ισοδυναμούσε με έναν τόνο εκρηκτικών, κατά τον προσδιορισμό του εκρηκτικού υλικού μέσα στην εγκατάσταση.

• Στρατιώτες που συμμετείχαν στην επιχείρηση είπαν ότι η υπόγεια έκρηξη δεν ήταν μόνο ορατή αλλά μπορούσε να γίνει και αισθητή, σαν «ένας μίνι σεισμός».

Στη συνέχεια, τα ελικόπτερα πέταξαν μακριά από τις εγκαταστάσεις πίσω προς τη θάλασσα και μετά στο Ισραήλ. Κάποιος από τον εξοπλισμό τους, συμπεριλαμβανομένου του ποδήλατου, έμεινε πίσω.

Εκατοντάδες Σύριοι στρατιώτες έφτασαν στο CERS περίπου μία ώρα μετά την αποχώρηση των στρατευμάτων

Το IDF εκτίμησε ότι σκότωσε περίπου 30 φρουρούς και Σύριους στρατιώτες κατά τη διάρκεια ολόκληρης της επιχείρησης. Τα συριακά μέσα ενημέρωσης έκαναν λόγο για 14 νεκρούς και 43 τραυματίες.

Οι στρατιώτες κατάσχεσαν επίσης ορισμένα έγγραφα πληροφοριών στις εγκαταστάσεις, τα οποία ο στρατός είπε ότι απέδειξαν τις εκτιμήσεις του ότι η τοποθεσία ήταν σχεδόν επιχειρησιακή.

Επί του παρόντος, ο Ισραηλινός Στρατός είπε ότι η υπόγεια τοποθεσία δεν χρησιμοποιείται και το Ιράν έχει αποσυρθεί από τη Συρία μετά την πτώση του καθεστώτος Άσαντ.

מטוסי קרב של חיל-האוויר תקפו והשמידו לפני זמן קצר, בהכוונה מודיעינית של אמ״ן, משגרי רקטות לטווח בינוני שהיו בשימוש ארגון הטרור חיזבאללה, באתר צבאי של הארגון. כמו כן, בסמוך לאתר צבאי נוסף הותקפו משגרי רקטות של הארגון במרחב נבטיה.

כחלק מאכיפת ההבנות בין ישראל ללבנון, טרם התקיפה… pic.twitter.com/WQ1anbKo3I

— Israeli Air Force (@IAFsite) January 2, 2025

Με πληροφορίες από The Times of Israel