ΓΝΩΜΕΣ
19/12/2024 | 06:10
Η επίσκεψη του σερ Στάρμερ στην Κύπρο αποτελεί ευκαιρία για νέα στρατηγική συνεργασία: Η Λευκωσία να διασφαλίσει ισότιμα ανταλλάγματα από τους φιλότουρκους Εγγλέζους
Του ΕΥΡΙΠΙΔΗ Λ. ΕΥΡΥΒΙΑΔΗ* – Λευκωσία
Η πρόσφατη επίσκεψη του Πρωθυπουργού (ΠΘ) του Ηνωμένου Βασιλείου (ΗΒ), Sir Keir Starmer, στην Κυπριακή Δημοκρατία (ΚΔ) σηματοδοτεί μια κρίσιμη καμπή στις διμερείς σχέσεις των δύο χωρών.
Η σημειολογία και οι στοχεύσεις της υπερβαίνουν τον τυπικό χαρακτήρα. Πρόκειται για τη δεύτερη επίσκεψη Βρετανού Πρωθυπουργού στην ΚΔ μετά από 53 χρόνια, με την πρώτη να πραγματοποιείται από τον Edward Heath το 1971, πριν την τουρκική εισβολή.
Το γεγονός ότι είναι πρώτη φορά μετά από την τουρκική εισβολή που Βρετανός ΠΘ επισκεφτείτε τη Κύπρο, έχει και αυτό την σημασία του. Δεν είναι του παρόντος να εξετάσουμε τους λόγους.
Αυτή η ιστορική συγκυρία προσφέρει την ευκαιρία να αναλύσουμε τον ρόλο της ΚΔ στη Ανατολική Μεσόγειο, τα συμφέροντά της, τις προσδοκίες του ΗΒ, και τον δρόμο προς μια ουσιαστική στρατηγική συνεργασία με συγκεκριμένα παραδοτέα.
Η συμβολική διάσταση της επίσκεψης
Η επιλογή του Sir Keir να αφιχθεί μέσω του αεροδρομίου της Λάρνακας, και όχι των Βρετανικών Βάσεων, (ΒΒ) είναι μια πράξη γεμάτη συμβολισμό.
Επιπλέον, η κατάθεση στεφάνου στο άγαλμα του Αρχιεπισκόπου Μακαρίου Γ’ που παλαιότερα θεωρήθηκε «τρομοκράτης» από το Λονδίνο, αναδεικνύει τη πολιτική βούληση του ΗΒ για ενίσχυση των διμερών σχέσεων με σεβασμό στην κυριαρχία και την ιστορία της ΚΔ.
Οι συναντήσεις του Sir Keir με τον Πρόεδρο Χριστοδουλίδη τόσο στην Κύπρο όσο και στο Λονδίνο τον περασμένο Οκτώβριο, καθώς και η επικείμενη επίσκεψη του ΥΠΕΞ Κόμπου στο Λονδίνο, ενισχύουν την εντύπωση ότι μια «νέα σελίδα» ανοίγει στις σχέσεις των δύο χωρών.
Το πλαίσιο της επίσκεψης
Η Κύπρος ήταν μία από τις επισκέψεις του Sir Keir σε μια περιοδεία που περιλάμβανε τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα και τη Σαουδική Αραβία. Ο κύριος σκοπός των επισκέψεων αυτών ήταν η προώθηση επενδύσεων, η ανάπτυξη συνεργασιών για την πράσινη ενέργεια, η αξιοποίηση της τεχνολογίας συμπεριλαμβανομένου και της τεχνητής νοημοσύνης και, φυσικά, η ενίσχυση της ασφάλειας.
Το ΗΒ στην μετά εποχή του Brexit, αναζητεί τη θέση του στο παγκόσμιο γίγνεσθαι, ως «Global Britain» σε έναν συνεχώς μεταβαλλόμενο γεωπολιτικό περιβάλλον. Η Κύπρος, ως σταθεροποιητικός παράγοντας στην Ανατολική Μεσόγειο, και ως μέλος της Κοινοπολιτείας αλλά και της ΕΕ, αποτελεί σημαντικό εταίρο στη γεωστρατηγική αυτή εξίσωση.
Μια νέα στρατηγική συνεργασία
Οι δύο ηγέτες συμφώνησαν να προωθήσουν μια στρατηγική συνεργασία που αντικατοπτρίζει τη δυναμική που έχει αρχίσει να διαμορφώνεται και μέσα από τις σχέσεις ΚΔ-ΗΠΑ, αλλά και από την ενίσχυση της αμυντικής και στρατηγικής συνεργασίας ΚΔ-ΗΒ η οποία χτίζεται σταδιακά εδώ και χρόνια.
Η συμφωνία π.χ. για τη Μη Στρατιωτική Ανάπτυξη των Βάσεων (2014) αποτέλεσε κομβικό σημείο, ανοίγοντας νέες προοπτικές στις διμερείς σχέσεις.
Είναι πιθανό ότι η δυναμική αυτή, σε συνδυασμό με την αυξανόμενη στρατηγική σημασία της ΚΔ στην Ανατολική Μεσόγειο, τις στρατηγικές σχέσεις ΚΔ-ΗΠΑ, ΚΔ-Γαλλίας και η απροβλεψιμότητα Τραμπ, να ώθησε το ΗΒ σε μια πιο ενεργή προσέγγιση με στόχο τη διατήρηση της γεωπολιτικής του επιρροής.
Ο επερχόμενος διμερής στρατηγικός διάλογος στο Λονδίνο με ΥΠΕΞ Κόμπο στις 17 τρέχοντος, δεν είναι απλώς μια τυπική συνάντηση, αλλά το θεμέλιο για μια νέα εποχή συνεργασίας. Ωστόσο, για να έχει ουσιαστικό αντίκρισμα, η συνεργασία αυτή πρέπει να συνοδευτεί από συγκεκριμένα και απτά αποτελέσματα στους κρίσιμους τομείς της ασφάλειας, της άμυνας και της ενέργειας. Οι λέξεις πλέον δεν αρκούν – η πράξη είναι το μόνο που μετρά.
Η Κύπρος έχει ήδη αποδείξει την συνέπειά της ως αξιόπιστος και προβλέψιμος παραγωγός σταθερότητας στην Ανατολική Μεσόγειο. Ήταν και παραμένει στο δυτικό σύστημα ασφάλειας. Το ΗΒ καλείται να αναγνωρίσει πλήρως αυτό τον ρόλο, προχωρώντας πέρα από τη θέση της ΚΔ ως συνάρτηση των στρατιωτικών του βάσεων.
Ο ρόλος των Βρετανικών Βάσεων και οι ευθύνες του Ηνωμένου Βασιλείου
Οι ΒΒ αποτελούν ένα ζήτημα, όχι μόνο για τους Κυπρίους αλλά και για το ίδιο το Λονδίνο. Για την Κύπρο παραμένουν ένα κατάλοιπο της αποικιοκρατίας.
Παρά το γεγονός πως οι ΒΒ παρέχουν σημαντικά στρατηγικά πλεονεκτήματα στο ΗΒ, η λειτουργία τους εξαρτάται άμεσα από την ΚΔ. Οι βάσεις δεν είναι αυτάρκεις σε βασικές υποδομές, όπως π.χ. σε νερό, ηλεκτρική ενέργεια και οδικές προσβάσεις. Εξαρτώνται από τη καλή διάθεση και την συνεργασία της ΚΔ.
Αυτή η εξάρτηση καταδεικνύει πώς η συνεργασία με την ΚΔ δεν είναι επιλογή αλλά αναγκαιότητα για τους Βρετανούς. Ως εκ τούτου, το ΗΒ πρέπει να συμπεριφέρεται έναντι της ΚΔ ως ισότιμο εταίρο και όχι μόνο ως προέκταση των δικών του γεωστρατηγικών συμφερόντων.
Το κυπριακό ζήτημα και η εγγυητική ευθύνη του ΗΒ
Η επίσκεψη του Sir Keir Starmer, αν και ιστορική, δεν συνοδεύτηκε από δημόσιες δηλώσεις για το κυπριακό ζήτημα. Μια επίσκεψη που απέφυγε να αναφερθεί στο «ιστορικό» και υπαρξιακό κυπριακό ζήτημα, το οποίο εδώ και δεκαετίες παραμένει άλυτο. Αυτή η σιωπή εγείρει σοβαρά ερωτήματα για τα μηνύματα που εκπέμπονται τόσο στον κυπριακό λαό στο σύνολό του, όσο και στην Τουρκία, ενδεχομένως ενισχύοντας μια αίσθηση αβεβαιότητας και έλλειψης δέσμευσης.
Η ανακοίνωση του γραφείου του ΠΘ περιορίζεται στη δήλωση: «Στο ζήτημα της επανένωσης της Κύπρου, ο Πρωθυπουργός δήλωσε ότι είναι πλήρως ενήμερος για τον σημαντικό ρόλο του Ηνωμένου Βασιλείου ως Εγγυήτριας Δύναμης και εξέφρασε την επιθυμία του να δει μια διαρκή επίλυση της διαμάχης».
Ωστόσο, η δήλωση αυτή, ασαφής και γενικόλογη, αφήνει περιθώρια για διαφορετικές ερμηνείες, χωρίς να αποσαφηνίζει τη θέση του ΗΒ. Παρά την έλλειψη δημόσιων δηλώσεων, η δέσμευση του ΗΒ ως εγγυήτρια δύναμης νομικά και ηθικά παραμένει θεμελιώδης. Το Λονδίνο καλείται να υπερβεί τη ρητορική και να υποστηρίξει ουσιαστικά μια λύση που θα εξασφαλίζει πραγματική ειρήνη, ασφάλεια και ευημερία για όλο τον κυπριακό λαό.
Σημαντικό είναι επίσης το γεγονός ότι ο Σύμβουλος Εθνικής Ασφάλειας του ΗΒ, Jonathan Powell, είχε καίριες συναντήσεις με τους διαπραγματευτές των δύο κοινοτήτων, γεγονός που αντικατοπτρίζει προθέσεις για ουσιαστικότερη εμπλοκή του ΗΒ στη διαδικασία επίλυσης.
Η επόμενη μέρα
Η επίσκεψη του ΠΘ του ΗΒ, προσφέρει μια εξαιρετική ευκαιρία για να επαναπροσδιοριστούν οι σχέσεις ΚΔ-ΗΒ. Μέσα από το πρίσμα των γεωπολιτικών ανακατατάξεων και των οικονομικών προκλήσεων, η εμβάθυνση της συνεργασίας μπορεί να λειτουργήσει ως καταλύτης ανάπτυξης και σταθερότητας στην ευρύτερη περιοχή της Ανατολικής Μεσόγειου της Μέσης Ανατολής και της Νοτιοδυτικής Ασίας.
Το ΗΒ οφείλει να αναγνωρίσει την ΚΔ ως αυτόνομο και κρίσιμο παράγοντα ασφάλειας, και ανάπτυξης στην περιοχή. Παράλληλα, η ΚΔ οφείλει να διασφαλίσει ότι οι στρατηγικές αυτές συνεργασίες (με ΗΠΑ, ΗΒ, Γαλλία, Ισραήλ) θα συνοδεύονται από συγκεκριμένα οφέλη για τον κυπριακό λαό, την οικονομία και την ασφάλεια της χώρας. Η πρόκληση για εξισορρόπηση των προσδοκιών είναι μεγάλη, αλλά και η ευκαιρία που παρουσιάζεται ιστορική.
Η Κύπρος πρέπει να συνεχίσει να ασκεί μια πολυεπίπεδη και πολυδιάστατη διπλωματία, πάντα με στόχο την αναβάθμισή της σε ανώτερο επίπεδο και με μια προοπτική που να κοιτά διαρκώς προς το μέλλον. Έτσι ενισχύει την αξιοπιστία της.
Πρέπει να συμβάλλει ουσιαστικά, τόσο με λόγια όσο και με πράξεις, σε μια κοινή ατζέντα που προάγει την ενότητα, είτε εντός της ευρωπαϊκής οικογένειας, του ευρύτερου δυτικού συστήματος ασφάλειας, είτε σε άλλα στρατηγικά πλαίσια.
Δεν μπορεί να επιτρέψει στον εαυτό της να είναι μονοθεματική, ένας περιορισμός που χαρακτήριζε την προσέγγισή της μέχρι σχετικά πρόσφατα. Ούτε μπορεί όμως να παραγκωνίσει το υπαρξιακό της ζήτημα: τη λύση του Κυπριακού, προς όφελος όλων των κατοίκων της.
Ενώ η Κύπρος πρέπει να συνεχίσει να προσφέρει, οφείλει επίσης να διασφαλίσει ότι λαμβάνει ισότιμα ανταλλάγματα. Ποία είναι τα χειροπιαστά οφέλη που επιτυγχάνονται για το υπαρξιακό μας ζήτημα; Αυτό το κρίσιμο ερώτημα απαιτεί μια σαφή, στοχαστική και διαφανή απάντηση από την κυπριακή ηγεσία.
* Ευριπίδης Λ. Ευρυβιάδης
(Πρεσβη επι τιμή – πρώην Υπάτου Αρμοστή στο Ηνωμένο Βασίλειο)
- Τα σχόλια που δημοσιεύονται στην ιστοσελίδα μας εκφράζουν απαραίτητα τους συγγραφείς. Η ιστοσελίδα μας δεν λογοκρίνει τις γνώμες κανενός.
ΟΛΕΣ ΟΙ ΕΙΔΗΣΕΙΣ ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΥΠΡΟ ΕΔΩ, ΟΙ ΓΝΩΜΕΣ ΕΔΩ, ΤΑ ΣΧΟΛΙΑ ΚΑΙ ΤΑ ΠΑΡΑΠΟΛΙΤΙΚΑ ΕΔΩ
ΟΛΑ ΤΑ ΑΡΘΡΑ ΤΟΥ ΜΙΧΑΛΗ ΙΓΝΑΤΙΟΥ ΕΔΩ – ΓΙΑ ΤΑ ΘΕΜΑΤΑ ΑΜΥΝΑΣ ΕΔΩ
