Χριστούγεννα στην Κεφαλονιά: Παραδόσεις και Γεύσεις του Παρελθόντος όπως τις θυμάται η Νιόβη Φωτεινάτου-Καμπίτση

Η κυρία Νιόβη-Φωτεινάτου-Καμπίτση μίλησε στον Inkefalonia89,2, στην εκπομπή «Μέρα Μεσημέρι» με  την δημοσιογράφο Ελευθερία Κουλουριώτου. Η συγγραφέας του βιβλίου «Κεφαλονίτικες Ρετσέτες» με αυθεντικές παραδοσιακές συνταγές από την Κεφαλονιά μας βοηθά να μην α­­­ποπροσανατολισθούμε, και να κινηθούμε στο βάθος και την ουσία της εορτής των Χριστουγέννων.

«Τώρα μπαίνουμε στο πνεύμα των Χριστουγέννων και των υπόλοιπων γιορτών, έχουμε προετοιμασίες στα σπίτια, στα γλυκά, σε όλα αυτά που πρέπει να έχουμε αυτές τις ημέρες. Είναι αλήθεια ότι με θρησκευτική ευλάβεια γιορτάζουμε όλες οι περιοχές του νησιού τα Χριστούγεννα και τις υπόλοιπες γιορτές, γιατί στις καρδιές όλων των Κεφαλονιτών οι μέρες ήταν και είναι ξεχωριστές.

Σύμφωνα με τις παραδόσεις και τα έθιμα του νησιού, την παραμονή των Χριστουγέννων η γεύση που κυριαρχούσε σε όλα τα σπίτια , ήταν οι τηγανίτες, οι λουκουμάδες, τα ξεροτήγανα και κάθε νοικοκυρά είχε και το δικό της γλυκό να φτιάξει. Την παραμονή των Χριστουγέννων άρχιζαν τις προετοιμασίες, στόλιζαν το σπίτι με μυρσίνες, με δάφνες, με κλαδιά από κουμαριές και με βιολέτες του αγρού και τις τοποθετούσαν στην σάλα και στην τραπεζαρία (δεν υπήρχαν τότε ανθοπωλεία στην Κεφαλονιά). Κάναμε και τους φιόγκους όπως τους λέμε στην Κεφαλονιά, ένα είδος δίπλας .

Στην τραπεζαρία υπήρχε μία μεγάλη ροτόντα – το τραπέζι που θα έτρωγαν το χρησιμοποιούσαν για το μεσημέρι των Χριστουγέννων- και εκεί έβαζαν τις «απλάδενες» – πιατέλες, που ήτανε γεμάτες από αμύγδαλα, καρύδια, σταφίδες, μαντολάτο που ήτανε το γλυκό των ημερών, παστέλι που η αγόραζαν η έφτιαχναν οι ίδιες οι νοικοκυρές. Στην ροτόντα είχανε και πολλά ηδύποτα για κέρασμα για τις ευχές. Οι άντρες πίνανε τσιπουρίτι, που παρασκευαζόταν με τσίπουρο, ζάχαρη και φλούδες από μανταρίνι και πορτοκάλι. Ο τσιπουρίτης τότε κυριαρχούσε σε πολλά σπίτια.

Στην ροτόντα υπήρχε και πορτοκάλι με γαρύφαλλα για να δίνει ευωδιά στο σπίτι και το παίρνανε πολλοί σε ένα πιατέλο όταν θέλανε να πάνε σε μαγαζιά και σπίτια να πούνε τα χρόνια πολλά για να τους δώσουν το πρεβεράντζιο- το φιλοδώρημα».

Η κ Νιόβη συνεχίζει να μας σαγηνεύει με το πώς γιόρταζαν μια φορά κι έναν καιρό τα Χριστούγεννα στην Κεφαλονιά: «Τα Μπουλ ντε νεζ- μπάλες χιονιού είναι Βενετσιάνικη συνταγή και τα φτιάχνανε κάποιες κυρίες και σε διάφορες γιορτές. Και στην Κέρκυρα υπάρχουν τα Μπουλ ντε νεζ. Φτιάχνανε και κουραμπιέδες σε σχήμα μισοφέγγαρου η στρογγυλούς. Τα μελομακάρονα στην Κεφαλονιά δεν τα ξέραμε, ήρθανε πολύ αργότερα, μετά τον σεισμό του 1953.

Σε κάποια χωριά της Κεφαλονιάς φτιάχνανε τα σιρτζίτζουλα με ζύμη σαν του μελομακάρονου, που έβαζαν και κρασί και το σχήμα τους ήταν σαν μικρά μπαλάκια και τα τηγάνιζαν και τα περιέλουζαν με μέλι , κανέλα και καρύδια τριμμένα. Υπήρχαν και κάποια άλλα μικρά γλυκά οι κλαφτές, κάτι σαν ξεροτήγανα, αλλά με διαφορετική σύσταση στο ζυμάρι τους, που όταν τις έψηναν τις γέμιζαν με μαρμελάδα.

Τις κλαφτές τις είχαν όχι τόσο τα Χριστούγεννα, αλλά άλλες μέρες». Το χοιρινό με γλυκοπατάτες (Ληξουρίου) και κυδώνια –η γαλοπούλα εισήχθη στην Κεφαλονιά τα τελευταία χρόνια- το αρνί η το κατσικάκι με τις νιές πατάτες στον φούρνο (τσερέπα) αποτελούσαν το φαγητό των Χριστουγέννων: « Και ο ποιο φτωχός είχε το αρνί η το κατσίκι στον φούρνο. Πολλές οικογένειες φτιάχνανε χοιρινό με γλυκοπατάτες και κυδώνια.

Το δε αρνί πριν το βάλουν στον φούρνο, το έβραζαν και το έφτιαχναν για το μεσημέρι αυγολέμονο. Από σαλάτες είχαμε το μικρό μαρούλι, όχι τις ρουμάνες, με φρέσκο κρεμμυδάκι. Το κρασί ήταν ρομπόλα η τσαούση σε ένα μεγάλο μποτσώνι (καράφα) στην μέση του τραπεζιού.

Τα κυδώνια εκείνη την εποχή ήταν και ένα γλυκό της εποχής ψητά στον φούρνο με ζάχαρη και κανέλα. Τότε είχανε πολύ μεγάλους φούρνους έξω από το σπίτι. Στο Αργοστόλι ειχανε μεγάλους σιδερένιους φούρνους, τις λεγόμενες τσερέπες».

Από την Κεφαλονιά περάσανε πολλοί κατακτητές και άφησαν κατάλοιπα και έχουμε και το μπουτίνο ή πουτίνο , ένα είδος πουτίγκας, (αυτό το γλυκό το έφτιαχναν πολύ σε Αργοστόλι και Ληξούρι) το οποίο πρέπει να έμεινε από τους Ιταλούς. Σήμερα φτιάχνουμε την πουτίγκα, αλλά όχι με την Αγγλική μέθοδο γιατί είναι δύσκολη.

Το Χριστόψωμο ήταν το ψωμί της ημέρας, αλλά στο Αργοστόλι οι νοικοκυρές δεν το έφτιαχναν, το έπαιρναν από τον φούρνο, διακοσμημένο με διάφορα σχέδια και με ένα καρύδι στην μέση. Σε κάποια χωριά της Κεφαλονιάς φτιάχνανε την κουλούρα της γωνιάς.

Ο κόσμος εκκλησιαζόταν και επέστρεφε για βρώση και πόσι εορταστική με την κουλούρα να προεξάρχει του τελετουργικού, την οποία στα χωριά την περνούσαν πάνω από την φωτιά με 3 σταγόνες λάδι και λέγανε «Χριστός γεννιέται το φως αξαίνει».

Όσα σπίτια είχαν ονόματα να γιορτάζουν , Χριστίνα, Χρήστος, φτιάχνανε και αμυγδαλόπιτα η καρυδόπιτα.

Τα κάλαντα από παιδιά η χορωδίες λέγονταν κυρίως το βράδυ και οι νοικοκυραίοι περίμεναν να χτυπήσουν τα χτυπητήρια στις πόρτες, τότε δεν υπήρχαν κουδούνια. « Μακάρι το πριν να μπορούσε να γυρίσει πίσω, γιατί αλήθεια είναι ότι ήταν πολύ ωραία και αξέχαστα χρόνια, τα οποία με τις παραδόσεις μας και αυτά που γνωρίζει η Κεφαλονιά δεν πρέπει να χαθούνε.

Πρέπει τα παιδιά μας να συνεχίσουν και τα εγγόνια μας, ούτως ώστε να μπορούν να ζήσουνε Χριστούγεννα αληθινά. Τώρα τα πράγματα έχουν αλλάξει πάρα πολύ, γίνονται προσπάθειες από πολλούς συλλόγους κλπ και αξίζουν συγχαρητήρια , αλλά γίνονται με άλλο χρώμα.

Η ζωή μας έχει αλλάξει ριζικά δυστυχώς και ψάχνουμε την χαρά μας μέσα στα μέσα της υλικής ευμάρειας. Η αγάπη να μην λείπει τις μέρες των Χριστουγέννων και υγεία σε όλους». Σημείωσε με συγκίνηση η κ. Νιόβη.

Πηγή: www.inkefalonia.gr