Το μεταναστευτικό διχάζει την Ευρώπη εν μέσω δύο πολέμων και ανόδου ακροδεξιάς: Αυτονονομούνται οι χώρες μέλη -Φιάσκο η συμφωνία Μελόνι με Ράμα; [videos]
FILE PHOTO: Αφρικανοί μετανάστες σε ακτή της Ισπανίας EPA, F. G. GUERRERO
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ
Όλα δείχνουν ότι το μεταναστευτικό θα απασχολήσει σοβαρά τους Ευρωπαίους ηγέτες στην επικείμενη σύνοδο κορυφής των Βρυξελλών.
Δεν πρόλαβαν καλά-καλά οι «27» να συνυπογράψουν το νέο Σύμφωνο για τη Μετανάστευση, το οποίο πρόσφατα ο αντιπρόεδρος της Κομισιόν Μαργαρίτης Σχοινάς, μιλώντας στην Deutsche Welle, είχε χαρακτηρίσει «ιστορική απόφαση» και οι εντάσεις πληθαίνουν.
Από τα μέσα Σεπτεμβρίου η Γερμανία έχει θεσπίσει συστηματικούς ελέγχους σε όλα τα χερσαία σύνορα ης χώρας για έξι μήνες, σε πρώτη φάση, με στόχο την καταπολέμηση της παράτυπης μετανάστευσης.
Γειτονικές χώρες αντιδρούν, κάποιοι κάνουν λόγο για «κλείσιμο των συνόρων» ή ακόμη και για «το τέλος της Ζώνης Σένγκεν». H ευρωβουλευτής των Γερμανών Χριστιανοδημοκρατών (CDU) Λένα Ντυπόν δεν συμμερίζεται αυτή την κριτική.
«Τόσο ο παλαιότερος Κώδικας Συνόρων του Σένγκεν, όσο και ο νέος Κώδικας που ισχύει από την προηγούμενη κοινοβουλευτική περίοδο προβλέπουν το δικαίωμα επαναφοράς συνοριακών ελέγχων για περιορισμένη διάρκεια, εφόσον συντρέχουν συγκεκριμένοι λόγοι, που επίσης αναφέρονται ρητώς» λέει η Γερμανίδα ευρωβουλευτής στην Deutsche Welle.
«Το ζήτημα είναι- και το βλέπουμε στη συζήτηση που διεξάγεται σήμερα εντός της ΕΕ- ότι η Ζώνη Σένγκεν είναι υπό πίεση. Τα κράτη-μέλη πρέπει να υλοποιήσουν αυτά που έχουν συμφωνήσει».
«Να μην τα μαθαίνουν από τις εφημερίδες»
Η Λένα Ντυπόν θεωρεί ότι, ενώ επί της ουσίας δεν τίθεται ζήτημα παραβίασης των κανόνων του Σένγκεν, ο επικοινωνιακός χειρισμός του ζητήματος από το Βερολίνο ήταν λανθασμένος. «Όπως είχαμε δει και στην προηγούμενη ‘κρίση του Σένγκεν’ σε εποχές πανδημίας, είναι πολύ σημαντικό να υπάρχει συνεργασία και επικοινωνία μεταξύ των κρατών-μελών» επισημαίνει. «Δεν μπορεί οι γειτονικές χώρες να μαθαίνουν από τις εφημερίδες ότι η Γερμανία θα επαναφέρει τους συνοριακούς ελέγχους ή θα παρατείνει τους ελέγχους που ήδη υπάρχουν. Αυτό δεν επιτρέπεται να συμβεί».
Διαφορετική άποψη έχει ο συμπροεδρεύων της Ευρωπαϊκής Αριστεράς Μέρτιν Σίρντεβαν. Απαντώντας στο ερώτημα της Deutsche Welle εάν οι συνοριακοί έλεγχοι συνάδουν με τα ισχύοντα στη Ζώνη Σένγκεν, ο Γερμανός ευρωβουλευτής δηλώνει: «Ξεκάθαρα όχι. Αυτό που κάνει η ομοσπονδιακή κυβέρνηση επαναφέροντας τους ελέγχους, οδηγεί σε μία ντε φάκτο κατάργηση του Σένγκεν. Βλέπουμε ήδη ότι υπάρχουν αντιδράσεις από άλλες κυβερνήσεις. Θεωρώ ότι το τέλος του Σένγκεν, το τέλος της ελεύθερης κυκλοφορίας προσώπων, θα ήταν μία πραγματική καταστροφή και θα είχε συνέπειες. Όχι μόνο για την τροφοδοσία της αγοράς, αλλά και για τις καθημερινές μετακινήσεις των πολιτών».
«Προσχηματική» ή «μισή» αυτοεξαίρεση;
Το κλίμα των ημερών επιβαρύνει ακόμη περισσότερο η πρωτοβουλία δύο κρατών-μελών να ζητήσουν μία «αυτοεξαίρεσή» (opt-out) από την κοινή μεταναστευτική πολιτική. Όπως για παράδειγμα, η Δανία είχε εξασφαλίσει παλαιότερα, με σύμφωνη γνώμη των υπολοίπων κρατών-μελών, την αυτοεξαίρεσή της από το ευρώ.
Την αρχή έκανε η νέα κυβέρνηση της Ολλανδίας, στην οποία δίνει πλέον τον τόνο το ακροδεξιό «Κόμμα για την Ελευθερία» (PVV) του Γκέερτ Βίλντερς. Ακολούθησε η Ουγγαρία του Βίκτορ Όρμπαν, η οποία μάλιστα κατέχει την εκ περιτροπής προεδρία του Συμβουλίου για το δεύτερο εξάμηνο του 2024.
Το σχόλιο του Μάρτιν Σίρντεβαν από το γερμανικό Κόμμα της Αριστεράς (Die Linke): «Αν δεν κάνω λάθος στην Ουγγαρία είχαν κατατεθεί όλες κι όλες 36 αιτήσεις ασύλου μέσα στο 2023. Το να ζητάς ‘όπτ-άουτ’ από τη μεταναστευτική πολιτική μου φαίνεται προσχηματικό υπό αυτές τις συνθήκες. Ο πραγματικός λόγος είναι ότι τόσο στην Ουγγαρία όσο και στην Ολλανδία ανήλθαν στην εξουσία ακραίες δεξιές κυβερνήσεις, που υποκινούν τη μία μειονότητα εναντίον της άλλης».
Ωστόσο, η Λένα Ντυπόν εκτιμά ότι, τουλάχιστον στην περίπτωση της Ολλανδίας, το αίτημα για αυτοεξαίρεση αποτελεί τακτικό ελιγμό. «Αν διαβάσετε προσεκτικά την επιστολή της ολλανδικής κυβέρνησης, θα δείτε ότι στην πραγματικότητα μιλάνε για μισό ‘όπτ-άουτ’» λέει η Γερμανίδα πολιτικός. «Θα ήθελαν το οπτ-άουτ, αλλά γνωρίζουν ότι σε αυτή την περίπτωση θα πρέπει να αποχωρήσουν πλήρως γιατί άλλη δυνατότητα δεν υπάρχει, γι αυτό στην επόμενη παράγραφο λένε ότι ‘αν δεν γίνεται διαφορετικά’ θέλουν τουλάχιστον την ταχύτερη υλοποίηση του Συμφώνου για τη Μετανάστευση. Πρόκειται μάλλον για μία πολιτική συμβολισμών παρά ουσίας».
Δεν αποτελούν λύση τα κέντρα υποδοχής στην Αλβανία
«Αυτή είναι λοιπόν η αρχή του πολυδιαφημισμένου σχεδίου της ιταλικής κυβέρνησης για κέντρα υποδοχής μεταναστών στην Αλβανία. 16 άτομα σε ένα πολεμικό πλοίο», σχολιάζει η Süddeutsche Ζeitung.
Η γερμανική εφημερίδα παρατηρεί: «Η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν κάνει ωστόσο λόγο για “σημαντική πρωτοβουλία” που αποδεικνύει “αντισυμβατική σκέψη”. Σε επιστολή ενόψει της Συνόδου Κορυφής της Πέμπτης, η πρόεδρος της Κομισιόν σημειώνει ότι η ΕΕ μπορεί να διδαχθεί από την ιταλική εμπειρία. Δεν είναι επομένως τυχαίο ότι η Τζόρτζια Μελόνι ανοίγει τα δύο κέντρα υποδοχής αυτή την εβδομάδα. Προφανώς θέλει να κάνει καλή εντύπωση στις Βρυξέλλες.
Πρόσφατα το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο αποφάνθηκε ότι απελάσεις μπορούν να πραγματοποιηθούν μόνο εάν η χώρα προέλευσης είναι πραγματικά ασφαλής. Αυτό ισχύει σπανίως για τις χώρες, από τις οποίες φεύγουν μετανάστες και πρόσφυγες. Επιπλέον, η Ιταλία προωθεί στις χώρες προέλευσης μόλις 4.000 άτομα ετησίως. Στα κέντρα υποδοχής στην Αλβανία θα μεταφέρονται ωστόσο, βάσει των ιταλικών σχεδίων, 3.000 άνθρωποι το μήνα, δηλαδή 36.000 το χρόνο. Και όποιος δεν έχει επαναπατριστεί μετά από 18 μήνες, θα επιστρέφει πίσω στην Ιταλία, ορίζει η διμερής συμφωνία Ιταλίας- Αλβανίας.
Αν όμως πρωθυπουργοί και αρχηγοί κρατών στη σύνοδο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου ρίξουν μια προσεκτική ματιά θα δουν ότι τα ιταλικά σχέδια δεν μπορούν εκ των πραγμάτων να λειτουργήσουν. Το αντίθετο μάλιστα. Οι 16 άνδρες στο πλοίο από την Λαμπεντούζα στην Αλβανία προέρχονται από την Αίγυπτο και το Μπαγκλαντές, χώρες σχετικά σταθερές. Η Τζόρτζια Μελόνι θέλει να διασφαλίσει ότι δεν μπορεί να προκύψει εδώ καμία αξίωση για άσυλο, διαφορετικά υπονομεύεται το ηχηρό μήνυμα που θέλει να στείλει προς τους επίδοξους μετανάστες: Δεν υπάρχει λόγος να ξεκινήσετε. Η αίτηση ασύλου θα απορριφθεί στην Αλβανία και θα σταλείτε πίσω».
FAZ: «Καταδίκη της Γερμανίας για απέλαση στην Ελλάδα»
«Η Ελλάδα έχει επανειλημμένα επικριθεί για τη μεταχείριση προσφύγων. Τώρα το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων εξέδωσε καταδικαστική απόφαση βάζοντας στο στόχαστρο και το Βερολίνο», γράφει η Frankfurter Allgemeine Zeitung στην διαδικτυακή της έκδοση.
Η γερμανική εφημερίδα επισημαίνει: «Το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (ΕΔΑΔ) καταδίκασε τη Γερμανία σε σχέση με μια απέλαση στην Ελλάδα. Οι γερμανικές αρχές όφειλαν να είχαν διασφαλίσει, ότι στον πρόσφυγα που προσέφυγε στο δικαστήριο, θα προσφέρονταν μετά την απέλασή του στην Ελλάδα, η ενδεδειγμένη διαδικασία χορήγησης ασύλου και δεν θα βρισκόταν εκτιθέμενος σε κακοποίηση, αποφάνθηκαν οι δικαστές στο Στρασβούργο.
Βάσει της δικαστικής ετυμηγορίας, η Γερμανία καλείται να καταβάλει αποζημίωση ύψους 8.000 ευρώ. Πρόστιμο επιβλήθηκε και στην Ελλάδα. Η Αθήνα παραβίασε την απαγόρευση απάνθρωπης μεταχείρισης που προβλέπει η Ευρωπαϊκή Σύμβαση Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, αναφέρει το δικαστήριο.
Στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο προσέφυγε ένας Σύρος γεννημένος το 1993, ο οποίος ήρθε στην Ελλάδα το 2018 και στη συνέχεια ταξίδεψε στη Γερμανία. Την ημέρα άφιξής του στη Γερμανία, απελάθηκε στην Ελλάδα βάσει συμφωνίας, αν και είχε εκφράσει την πρόθεσή του να υποβάλει αίτηση ασύλου.
Στην Ελλάδα κρατήθηκε σε αστυνομικό τμήμα για περισσότερους από δύο μήνες. Το δικαστήριο έκρινε ότι η Γερμανία παραβίασε τη Σύμβαση για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα, διότι οι αρχές θα έπρεπε να είχαν διασφαλίσει ότι ο άνδρας δεν θα κρατούνταν στην Ελλάδα υπό συνθήκες που παραβίαζαν την απαγόρευση απάνθρωπης μεταχείρισης.
Το Συμβούλιο της Ευρώπης, στο οποίο υπάγεται το ΕΔΑΔ, έχει επανειλημμένα επικρίνει την Ελλάδα τα τελευταία χρόνια για την κακή μεταχείριση μεταναστών. Η χώρα πρέπει να βελτιώσει σημαντικά τις συνθήκες στα κέντρα προσφύγων, σύμφωνα με την έκθεση της Επιτροπής κατά των Βασανιστηρίων του Ιουλίου.
Το Συμβούλιο της Ευρώπης και το ΕΔΑΔ είναι ανεξάρτητα από την ΕΕ. Αποστολή τους είναι να προασπίζονται τα ανθρώπινα δικαιώματα στα 47 κράτη μέλη»
Με πληροφορίες από dw.com/Γιάννης Παπαδημητρίου
Ακολουθήστε τη HELLAS JOURNAL στη NEWS GOOGLE