Αν είχε τολμήσει ο Καραμανλής, ο δεύτερος Αττίλας δεν θα γινόταν ποτέ: Οι ΗΠΑ θα σταμάταγαν τη δεύτερη εισβολή διότι δεν ήθελαν πόλεμο μεταξύ Τουρκίας και Ελλάδας

Του ΒΑΣΙΛΗ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ ΦΟΥΣΚΑ*

Εισαγωγή

Η ωραιοποίηση της «μεταπολιτευτικής» περιόδου από συστημικές δυνάμεις και φορείς μας ωθούν να θέσουμε ψυχρά ερωτήματα και να κάνουμε ψυχρές εκτιμήσεις.

Έτσι είναι τα πράγματα; Ή μήπως έτσι παρουσιάζονται για να βολέψουν το κυρίαρχο σύστημα εξουσίας των Αθηνών; Να μην ξεχνάμε, επίσης, ότι όπως κάθε σύστημα εξουσίας, έτσι και το Αθηνοκεντρικό, έχει ανάγκες από μύθους.

Η μυθοπλασία, ειδικά εκείνη που έχει την τάση να αγιοποιεί πολιτικούς και κυβερνήτες συγκεκριμένων παρατάξεων, βοηθά στην ιδεολογική παραγωγή αξιακών συστημάτων οι οποίες νομιμοποιούν και αναπαράγουν το τρέχον σύστημα εξουσίας. Έτσι, υπάρχουν πλειάδα μύθων και μυθοπλασιών που ανακυκλώνονται στα συνέδρια περί «μεταπολίτευσης» και «μετάβασης στη δημοκρατία».

Ουδείς μιλά για την οικονομική καχεξία και τη κρατική χρεωκοπία για τις οποίες ευθύνονται στο ακέραιο τα κόμματα της μεταπολίτευσης, συμπεριλαμβανομένου του ΣΥΡΙΖΑ. Ουδείς μιλά για την εγκατάλειψη της περιφέρειας της χώρας και το δημογραφικό μαρασμό.

• Και ουδείς μιλά – ακόμα και το ΚΚΕ έχει τελευταία σιωπήσει επ’ αυτού – για το βάθαιμα της εξάρτησης της χώρας από ξένα κέντρα εξουσίας, ή για τον ενδοτισμό της Μητσοτακικής ελίτ απέναντι στο Τουρκικό περιφερειακό ιμπεριαλισμό. Οι μυθοπλασίες που σπέρνουν τα συνέδρια για τη «μεταπολίτευση» είναι ένα από τα φάρμακα για να μην ερευνηθούν τίποτε από τα ανωτέρω.

Ριζοσπαστική έρευνα σημαίνει ανεξάρτητη και αδέσμευτη έρευνα. Σημαίνει ότι πιάνει τα πράγματα από τη ρίζα τους. Η ρίζα της λεγόμενης «μεταπολίτευσης» βρίσκεται στο καλοκαίρι του 1974 και στο τρόπο που η μεταπολεμική ιστορία της χώρας συμπυκνώνεται σ’ αυτό το καλοκαίρι.

Θα δείξω εδώ ότι ο τρόπος αυτός δεν τιμά το κράτος των Αθηνών (το πάλαι ποτέ «εθνικό κέντρο») και ότι η «αγιοποίηση» του Κωνσταντίνου Καραμανλή ως ηγέτη και «εθνάρχη» που «παρέλαβε χάος και έφτειαξε κράτος» δεν αντιστοιχεί στην ιστορική πραγματικότητα. Άρα, πρόκειται για μυθοπλασία η οποία διαδίδεται συνειδητά και με σχέδιο προκειμένου να εκπληρωθούν οι όροι αναπαραγωγής του Αθηνοκεντρικού, και βαθειά προβληματικού για τη χώρα,  συστήματος εξουσίας.

Στο σύντομο αυτό άρθρο θα συνοψίσω τις βασικές ευθύνες των Καραμανλή και Ευάγγελου Αβέρωφ, των δύο αυτών ηγετών της Ελλαδικής δεξιάς, όπως απορρέουν από μεγάλη αρχειακή έρευνα δική μου και συνεργατών μου.[1] Θα καταστεί σαφές ότι προϋπόθεση για την μετάβαση στη δημοκρατία στην Ελλάδα δεν ήταν οι «αλάνθαστοι» πολιτικοί χειρισμοί αυτών των πολιτικών, αλλά η εμπέδωση του δεύτερου Αττίλα στη Κύπρο, πράξη για την οποία Καραμανλής και Αβέρωφ φέρουν ακέραια ευθύνη.

Έπρεπε να διχοτομηθεί η Κύπρος με τη συνέργειά τους για να μπορούν μετά να κυβερνήσουν και να παρουσιάσουν τους εαυτούς τους ως «σωτήρες που παρέλαβαν χάος και έφτειξαν κράτος». Αυτό συνοψίστηκε περίφημα από τον αρχιεπίσκοπο Μακάριο αρχές Δεκέμβρη του 1974 σε ομιλία του στο Σύνταγμα μπροστά σε πλήθος κόσμου: «τω μώλωπι της Κύπρου ιάθη η Ελλάς».

• Οι ευθύνες Καραμανλή-Αβέρωφ

Όταν ο Τούρκος πρωθυπουργός, Αντνάν Μεντερές, ζητάει το Νοέμβριο του 1956 από το νομομαθή και μετέπειτα πρωθυπουργό, Νιχάτ Ερίμ, να συντάξει μία έκθεση με θέμα την στρατηγική της Τουρκίας για τη Κύπρο, ο Νιχάτ Ερίμ, αφού έκανε καλά τη δουλειά του μελετώντας το αρχειακό και απόρρητο υλικό του ΥΠΕΞ της Τουρκίας για το θέμα, εκμυστηρεύεται στο Μεντερές κάτι πολύ σημαντικό.

Του λέει ότι υπάρχει πλαίσιο επίλυσης του ζητήματος που προκύπτει από τις μυστικές συναντήσεις Ελλάδας και Τουρκίας, συναντήσεις που λαμβάνουν χώρα υπό την αιγίδα της Μεγάλης Βρετανίας και των ΗΠΑ. Ο Ερίμ του λέει ότι αυτό είναι το πλαίσιο της διχοτόμησης, το οποίο είχε αποδεχτεί η Ελλάδα, ένα πλαίσιο που ο Ερίμ όρισε ως τον «ελάχιστο στόχο της Τουρκίας στη Κύπρο».

Ο «μέγιστος στόχος», κατά τον Ερίμ, ήταν ο στρατηγικός έλεγχος ολόκληρης της νήσου από την Τουρκία και η αποικοιοποίηση του νησιού με Τουρκικό πληθυσμό ώστε να ανατραπεί η υπεροχή του Ελληνικού στοιχείου.

Η πρώτη τεράστια ευθύνη των Καραμανλή-Αβέρωφ είναι η αποδοχή εκ μέρους τους του ελάχιστου στρατηγικού στόχου της Τουρκίας στη Κύπρο, που ήταν αυτός της διχοτόμησης, δηλ. παραχώρησης στρατιωτικής βάσης και έξοδος της τουρκοκυπριακής (Τ/Κ) μειονότητας στη θάλασσα, ώστε να αποφευχθεί περικύκλωση από τη νησιωτική Ελλάδα. Η καθοδηγητική πολιτική πυξίδα των Αθηναϊκών ελίτ αντλούσε από την ανάλυση του Αβέρωφ, του μόνου που είχε ολοκληρωμένη άποψη για το Κυπριακό, η οποία προσδιόριζε τη Κύπρο ως ένα νησί το οποίο είναι «στρατιωτικά και γεωπολιτικά υποθηκευμένο στη Τουρκία».

Έτσι, η Ελλάδα δεν μπορεί να κάνει τίποτε άλλο ως μέλος του ΝΑΤΟ παρά να δεχτεί τη διχοτόμηση, δηλ. τον ελάχιστο στρατηγικό στόχο της Τουρκίας, χωρίς να απεμπολεί βεβαίως το δικαίωμά της να παλεύει διπλωματικά στον ΟΗΕ και αλλού για ευνοϊκές διευθετήσεις που να εξασφαλίζουν τρόπον τινά, και πρωτίστως, το συμφέρον της Ελλάδας και μετά των Ελληνοκυπρίων (Ε/Κ).

Εδώ, όμως, εκτός από πολιτική ευθύνη, υπάρχει κι ένα ζήτημα ηθικής τάξης, διότι τη στιγμή που οι Αυξεντίου, Καραολής, Παλληκαρίδης και τόσοι άλλοι έδιναν τη ζωή τους για την ένωση, την ίδια στιγμή οι Καραμανλής-Αβέρωφ αποδέχονται, πίσω από την πλάτη του Ελληνικού και Ελληνοκυπριακού λαού, τη διχοτόμηση του νησιού μέσω της ΝΑΤΟποίησης της Κυπριακής Δημοκρατίας.

• Ο Μακάριος, αρνούμενος αυτή τη πολιτική, γίνεται ο «αποδιοπομπιαίος τράγος» των Αθηναϊκών ελίτ. Προνοώντας επίσης το που οδηγεί ο αγώνας της ΕΟΚΑ με την ανοιχτή πολιτική του «διαίρει και βασίλευε» των Βρετανών, προτείνει στο Γρίβα τη παύση του ένοπλου αγώνα και την υιοθέτηση μιας πολιτικής αδεσμεύτου ανεξαρτησίας. Εξαιρέσεις και διαφοροποιήσεις υπάρχουν, αλλά δεν είναι του παρόντος ν’ αναφερθούν.

Η διχοτόμηση διαθλάται στους Συνταγματικούς διακανονισμούς της Κυπριακής Δμοκρατίας του 1959-60 και, εναργέστερα, στο θεσμό της πολιτικής ισότητας μεταξύ του Ε/Κ Προεδρικού αξιώματος και αυτού του Τ/Κ αντιπροέδρου, για να μην αναφέρουμε το μυστικό πρωτόκολο του 1959 – η λεγόμενη «συμφωνία των κυρίων» του 1959 μεταξύ του Καραμανλή και του Μεντερές».

Ακόμη και στην αυτο-εξορία του στο Παρίσι, ο Καραμανλής πάντοτε θύμιζε δημόσια ότι το Κυπριακό είναι ΝΑΤΟϊκό θέμα κι όχι θέμα των αδεσμεύτων ή του ΟΗΕ. Με έκπληξη θα διαβάσουμε ακόμη και σήμερα συνέντευξη του Καραμανλή στη Le Monde στις 29 Νοεμβρίου 1967 να λέει ότι οι σχέσεις της Ελλάδας με τη Τουρκία είναι πιο σημαντικές από τις σχέσεις μεταξύ της Ελλάδας και της Κυπριακής Δημοκρατίας. Τα συμφέροντα του ΝΑΤΟ ετίθεντο πάνω από τα συμφέροντα του Ελληνισμού. Αυτός, όμως, δεν είναι ο ορισμός της εθναρχίας.

Μετά από προσωπική συμφωνία του Αβέρωφ με τη χουντική ηγεσία στις 23 Ιουλίου του 1974, ο Καραμανλής αναλαμβάνει την ηγεσία κυβέρνησης «εθνικής ενότητας», χωρίς όμως λαϊκή εντολή και χωρίς συμπερίληψη του Ανδρέα Παπανδρέου και της αριστερής πτέρυγας της Ένωσης Κέντρου.

Παρεπιπτόντως, ο Ανδρέας Παπανδρέου είχε ζητήσει επανειλλημένα να δει τον Καραμανλή στο Παρίσι μετά την αποφυλάκισή του προκειμένου να συγκροτήσουν αντι-δικτατορικό μέτωπο, αλλά ο Καραμανλής, επίμονα, αρνήθηκε κάθε τέτοια συνάντηση. Είχε όμως ανοιχτή γραμμή με το «γεφυροποιό» Αβέρωφ, του κύριου συμμετέχοντος στο περίφημο «Σεμινάριο της Ρώμης», ο οποίος με τη σειρά του είχε ανοιχτή γραμμή με τη χούντα και άλλες πολιτικές ελίτ.

Εκ του αποτελέσματος, μπορούμε να υποθέσουμε βάσιμα ότι ο διακανονισμός των Καραμανλή-Αβέρωφ με τη χούντα προέβλεπε διατήρηση όλων των χουντικών στρατηγών και οργανωτών του πραξικοπήματος κατά του Μακαρίου (15 Ιουλίου 1974) στη θέση τους, κάτι που αγκύλωσε σε τεράστιο βαθμό την όποια πρόθεση έδειξε ο Καραμανλής κατά την περίοδο της ψευτο-εκεχειρίας (22 Ιουλίου – 14 Αυγούστου), όπου μπορούσε ν’ αντιδράσει στρατιωτικά και ανεξάρτητα.

Η Ελλάδα είχε και τα σχέδια και τα μέσα να αμυνθεί της Κυπριακής Δημοκρατίας και να αποσοβήσει τον δεύτερο Αττίλα. Η χουντική ηγεσία προέβαλε κάθε δυνατό εμπόδιο ώστε η Ελλάδα να μην δώσει το παρόν της στη Κύπρο ως εγγυήτρια δύναμη.

Ο Καραμανλής έδειξε ατολμία. Όπως τον είχε συμβουλεύσει ο στρατηγός Πανουργιάς Πανουργιάς, αυτό που έπρεπε να κάνει ήταν, με την ανάληψη των καθηκόντων του, να απολύσει όλους τους χουντικούς που έφεραν τη χώρα και τη Κυπριακή Δσημοκρατία στο χείλος του γκρεμού.

Θα μπορούσε ακόμη αμέσως, στις 24 Ιουλίου, να αποσύρει τη στρατιά του Έβρου και την μοίρα των Φάντομ από το στρατιωτικό σκέλος του ΝΑΤΟ, όπως είχε για παράδειγμα κάνει και η Τουρκία το 1964, όταν έβγαλε εκτός ΝΑΤΟ την 39^η μεραρχία, η οποία και ήταν αυτή που έβγαλε τα πρώτα συντάγματα της αποβίβασης στο Πέντε Μίλι την 20ή Ιουλίου 1974. Κατά συνέπεια, θα μπορούσε αξιόπιστα και κυρίαρχα να απειλήσει τον Κίσιντζερ ότι αν ο Τουρκικός στρατός προχωρήσει πέρα από την διακανονιστική γραμμή παύσης πυρός που είχε οριστεί από κοινού και με τον ΟΗΕ στις 9 Αυγούστου, τότε η Ελλάδα θα ασκήσει τα δικαιώματά της ως εγγυήτρια δύναμη.

Είναι μύθος ότι οι Τούρκοι θα επιχειρούσαν να καταλάβουν τη Χίο ή άλλο νησί του ανατολικού Αιγαίου αν η Ελλάδα επιχειρούσε στη Κύπρο. Ο Τουρκικός στρατός είχε λάβει αμυντική, όχι επιθετική διάταξη στα παράλια της Μικράς Ασίας και στον Έβρο.

• Το ίδιο μύθος, που σπέρνουν ανερυθρίαστα οι προπαγανδιστές του Αθηνοκεντρικού συστήματος εξουσίας, είναι και ότι τα αεροπλάνα της Ελληνικής Αεροπορίας (ΕΑ) δεν είχαν επιχειρησιακό χρόνο πάνω από την Κύπρο λόγω προβλήματος καυσίμων, κι ότι αυτά θα έπρεπε να αυτοκαταστραφούν μετά το βομβαρδισμό Τουρκικών θέσεων με αυτοθυσία των πιλότων, ή να προσγειωθούν στο Λίβανο ή στις Αγγλικές βάσεις.

Αυτό ίσχυε για ένα τύπο αεροπλάνων, όχι για τη μοίρα των Φάντομ τα οποία ήταν έτοιμα να πετάξουν στη Κύπρο με άρτια εκπαιδευμένους πιλότους – σημειώνω, ότι η Τουρκία είχε διαμαρτυρηθεί έντονα το 1972 όταν η Ελλάδα είχε παραγγείλει αυτόν τον τύπο αεροσκαφών στις ΗΠΑ, λέγοντας ότι αυτά τα αεροπλάνα καλύπτουν τη Κύπρο και μπορούν να επιχειρήσουν βαθειά μέσα στη Μικρά Ασία. Αλλά η εντολή από το ΑΕΔ και τον Καραμανλή να πετάξουν τα Φάντομ δεν δόθηκε ποτέ. Οι δε ΗΠΑ είχαν, από τις 22 Ιουλίου και με το πέρας της «αποστολής Τζόζεφ Σίσκο», ετοιμάσει αερομεταφερόμενη μεραρχία από το Φορτ Μπραγκ της Καλιφόρνιας να μεταβεί στην Ανατολική Μεσόγειο για αποσόβηση Ελληνοτουρκικού πολέμου.

Ο Καραμανλής δεν τόλμησε, αν είχε τολμήσει ο δεύτερος Αττίλας δεν θα γινόταν ποτέ. Οι ΗΠΑ θα σταμάταγαν τον δεύτερο Αττίλα διότι επουδενί λόγο δεν ήθελαν πόλεμο μεταξύ Τουρκίας και Ελλάδας, εφόσον θα διέλυε το ΝΑΤΟ και θα έβαζε στο παιχνίδι τη Βουλγαρία και τη Σοβιετική Ένωση ως ισότιμους εταίρους στην ανατολική Μεσόγειο. Αυτό ήταν και το βαθύ νόημα της «αποστολής Σίσκο» – αποφυγή πολέμου μεταξύ Τουρκίας και Ελλάδας μετατρέποντας τον Αμερικανικό ψυχροπολεμικό φόβο σε Ελληνικό φόβο. Ο Σίσκο τα κατάφερε και ο Κίσιντζερ τον συνεχάρει.

Μετέπειτα, και αφού άφησε να εδραιωθεί ο Αττίλας, ο Καραμανλής συναίνεσε στη γραμμή του Κίσιντζερ για τη μη-άμεση κάθοδο του Μακάριου στη Κύπρο με το πρόσχημα ότι θα ανοίξει ένας νέος κύκλος Ελληνικού εμφυλίου στο νησί, μεταξύ ΕΟΚΑ-Β και Μακαριακών.

Αυτό δεν ίσχυε ως πρωτεύον κίνδυνος. Αυτό που ίσχυε ήταν ότι κάθοδος του Μακάριου θα απονομιμοποιούσε παντελώς τη Τουρκική εισβολή με βάση τη Συνθήκη Εγγύησης, θα έφερνε τη Τουρκία, την ΕΟΚ, το ΝΑΤΟ και τον ΟΗΕ προ των ευθυνών τους και θα ανάγκαζε την Ελλάδα να κρατήσει άλλη στάση στις εξελίξεις επηρεάζοντάς τες προς όφελος των προσφύγων και κατά της εδραίωσης του δεύτερου Αττίλα.

• Ο δεύτερος Αττίλας είναι αποκλειστική ευθύνη των Καραμανλή-Αβέρωφ και το κλειδί για να κατανοηθεί η κρίση του 1974 είναι να αναλύσει κανείς την περίοδο της ψευτο-εκεχειρίας, τόσο επί του εδάφους (στρατιωτικές επιχειρήσεις) όσο και τι συνέβει σε διπλωματικό επίπεδο. Αυτό το επιβεβαιώνουν πλήθος μαρτυρίες αγωνιστών της ΕΛΔΥΚ, της Εθνοφρουράς και των επιζόντων πιλότων των NORATLAS, τους οποίους συμβουλευτήκαμε και τιμούμε για την προσφορά τους στον αγώνα ενάντια στη διχοτόμηση της Κύπρου.

Ο Καραμανλής αποδέχεται επίσης τη γραμμή του Κίσιντζερ, δηλ. της Τουρκίας, σε ότι αφορά το πολιτειακό. Δέχεται δι-περιφερειακή – έτσι αποκαλείτο τότε η δι-ζωνική – λύση στη Κύπρο με πολιτική ισότητα σε επίπεδο κεντρικής κυβέρνησης. Αυτό δεν το δεχόταν ο Μακάριος όσο μεγάλες πιέσεις και να δεχόταν από την Ελλαδική ηγεσία.

Ο Μακάριος, αμέσως μετά το πέρας των εχθροπραξιών στις 17 Αυγούστου 1974, πρόβαλε τη λύση πολλών καντονίων, έτσι ώστε να αβλυνθεί το προσφυγικό πρόβλημα με την επιστροφή όσο περισότερο γίνεται όλων των προσφύγων, Ε/Κ και Τ/Κ. Ταυτόχρονα, επιζητούσε ισχυρή κεντρική κυβέρνηση. Το μόνο που προσπαθούσε να αποσπάσει ο Καραμανλής από τους Κίσιντζερ και τη Τουρκία ήταν έδαφος.

Έχοντας δεχτεί δι-ζωνική και πολιτική ισότητα, προσπαθούσε να περιορίσει το Τουρκικό έδαφος επί της Κύπρου στο 25%. Ωστόσο, διζωνική και πολιτική ισότητα σε επίπεδο κεντρικής κυβέρνησης σήμαινε αποδοχή του μέγιστου στρατηγικού στόχου της Τουρκίας στη Κύπρο, δηλ. πολιτικό-στρατηγικό έλεγχο ολόκληρου του νησιού. Η σύμπτωση της άποψης του Αβέρωφ («η Κύπρος είναι στρατιωτικά υποθηκευμένη στη Τουρκία») με αυτή του Νιχάτ Ερίμ είναι κάτι παραπάνω από προφανής.

Τέλος – τελευταίο στη σειρά όχι όμως και σε σπουδαιότητα – οι Καραμανλής-Αβέρωφ άσκησαν ακραιφνώς ενδοτική πολιτική σε σχέση με τη Τουρκία, δίνοντας όλο το βάρος της διπλωματικής προσπάθειας της χώρας στην ένταξή της στην ΕΟΚ. Η Κύπρος είχε εξοβελιστεί εφόσον είχε πλέον και στη πράξη, τουλάχιστον εν μέρει, «υποθηκευτεί στη Τουρκία».

Το τραγικό είναι ότι οι κυβερνήσεις Καραμανλή 1974-80 δέχονται όχι μόνο την αποδέσμευση του Κυπριακού από τα Ελληνοτουρκικά, αλλά και την αποστρατικοποίηση των νησιών του ανατολικού Αιγαίου από τη στιγμή που θα υπάρχουν «διεθνείς εγγυήσεις» για την ασφάλειά τους. Η Ελλάδα αποδέχεται να συζητήσει ευθέως με τη Τουρκία τα κυριαρχικά της δικαιώματα στο Αιγαίο προκειμένου να υπάρχει «ειρήνη».

Αυτό προκύπτει σαφέστατα από μια αποκαλυπτική συζήτηση μεταξύ του Δημήτρη Μπίτσιου, ΥΠΕΞ του Καραμανλή μετά τις πρώτες εκλογές της μεταπολίτευσης, και του Κίσιντζερ στις 5 Νοεμβρίου 1974, τρεις μόνο μήνες μετά τη Τουρκική εισβολή. Εν ολίγοις, η Ελλάδα, από τότε, αρχίζει να συζητά μοίρασμα του Αιγαίου και ΝΑΤΟποίηση των νησιών του ανατολικού Αιγαίου, εφόσον είναι μόνο το ΝΑΤΟ το οποίο μπορεί να προσφέρει διεθνείς εγγυήσεις ασφάλειας.

Έτσι, μέσω του ΝΑΤΟ, η Ελλάδα δέχεται κατ’ ουσία, Τουρκικό στρατό στα νησιά του Αιγαίου. Σήμερα, αυτή η προοπτική έχει σαφέστατα πάρει σάρκα και οστά, ενόψει της Ουκρανικής κρίσης και της στρατηγικής μετατροπής των νησιών του ανατολικού Αιγαίου σε ΝΑΤΟϊκούς εφαλτήρες ενάντια στη Ρωσία, ειδικά στο θέατρο της Μαύρης θάλασσας.

• Επίλογος

Ένας από τους πιο διαδεδομένους μύθους στην Ελλάδα – αλλά όχι τόσο στη Κυπριακή δημοκρατία – είναι ότι ο Κωνσταντίνος Καραμανλής, καταφθάνοντας στις 23 Ιουλίου τα χαράματα, ορκίζεται αμέσως ως πρωθυπουργός και μέσα σε συνθήκες χάους και πανικού, αποφεύγει ένα καταστροφικό πόλεμο με τη Τουρκία και σταθεροποιεί τη μετάβαση στη δημοκρατία.

Πρόκειται για μύθο που συνοψίστηκε στο σύνθημα «παρέλαβε χάος και έφτειαξε κράτος». Αυτό, απλά, δεν ισχύει. Επίσης, για τους ίδιους λόγους, δεν ισχύει ούτε το Τουρκικό αφήγημα ότι η «επέμβαση» της Τουρκίας στη Κύπρο έφερε τη Δημοκρατία στην Ελλάδα και έσωσε τους Τ/Κ από αφανισμό.

Οι Τ/Κ, αν μη τι άλλο, αφανίστηκαν από τη Τουρκική κατοχή, αποτελώντας σήμερα οικτρή μειοψηφία στον ίδιο τους το τόπο. Αυτό που έκανε η Τουρκική εισβολή με τη συνέργεια της προδοσίας της χουντικής ηγεσίας, ήταν να προωθήσει συγκυβέρνηση χούντας και Καραμανλή-Αβέρωφ έως ότου εμπεδωθεί ο δέυτερος Αττίλας στη Κύπρο, κάτι για το οποίο συνήργησαν οι Καραμανλής-Αβέρωφ με την ατολμία που επέδειξαν.

Ο ιστορικός κύκλος είχε κλείσει με ένα μεγάλο βρόντο, έναν κύκλο που οι ίδιοι είχαν ανοίξει, από κοινού και μυστικά, με τη Τουρκική ηγεσία από το 1955-56. Ο Μακάριος παρενέβει στα εσωτερικά της Ελλάδος για την απόλυση του ΥΠΕΞ Σπύρου Θεοτόκη από τον Καραμανλή, κάτι που ο Καραμανλής έκανε, αλλά ο αντικαταστάτης του, Αβέρωφ, απεδείχθη πολύ πιο ενδοτικός στα Αγγλο-Αμερικανικά και ΝΑΤΟϊκλα συμφέροντα.

Αν υπάρχει ερευνητική διάθεση να ψαχτούν οι ρίζες της πραγματικής μεταπολίτευσης σε βάθος, μία επίπονη ιστορική και πολιτική διαδικασία η οποία και ανακόπηκε βίαια με την χούντα της 21^ης Απριλίου προκειμένου να διαμελιστεί η Κυπριακή Δημοκρατία, να απομακρυνθεί ο Μακάριος από την εξουσία και να αποφευχθεί η πρωθυπουργοποίηση του Ανδρέα Παπανδρέου στην Ελλάδα – «I would kill this mother fucker» (Gus Avrakotos) – αυτή δεν μπορεί παρά να εντοπιστεί στο τεράστιο δημοκρατικό κύμα των Γεωργίου και Ανδρέα Παπανδρέου τη δεκαετία του 1960.

Αν υπερίσχυε αυτό το δημοκρατικό κύμα, η δημοκρατία θ’ ανθούσε στην Ελλάδα τότε και η Κυπριακή Δημοκρατία, υπό την εμβληματική ηγεσία του Μακάριου,  θα ήταν σήμερα ένα υπόδειγμα κράτους μέσα στους διεθνείς θεσμούς.

Η συγκυβέρνηση χούντας και Καραμανλή-Αβέρωφ το καλοκαίρι του 1974 δεν σηματοδοτεί κανενός είδους μεταπολίτευση, κανενός είδους μετάβαση στη δημοκρατία, διότι προϋπόθεση για να υπάρξει δημοκρατία ήταν η διχοτόμηση της Κύπρου, δηλ. η Ελλαδο-Τουρκική καταστροφή της Κύπρου.

Αυτό δημιούργησε χιλιάδες πεσόντες, ξερίζωσε 200,000 και πλέον ανθρώπους από τις πατρογονικές τους ρίζες και εμπέδωσε τον ενδοτισμό και το φοβικό σύνδρομο μέσα στο Αθηνοκεντρικό και εξαρτημένο σύμπλοκο της Ελλαδικής πολιτικής εξουσίας, ενδοτισμός και σύνδρομα τα οποία βιώνουμε μέχρι σήμερα στο ακέραιο και επαυξημένα.

* Ο Βασίλης Κωνσταντίνου Φούσκας, καθηγητής διεθνών σχέσεων στο Πανεπιστήμιο του Ανατολικού Λονδίνου, είναι ο συγγραφέας του: Το μελάνωμα της Κύπρου. Οι ευθύνες των Κων/νου Καραμανλή και Ευάγελλου Αβέρωφ για τη Κυπριακή τραγωδία, το οποίο κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Επίκεντρο.

[1] Το μελάνωμα της Κύπρου, Επίκεντρο, Αθήνα-Θεσσαλονίκη 2024. Η μελέτη προλογίζεται από τους Κώστα Βενιζέλο και Μάριο Ευβρυβιάδη. Η πλήρης μελέτη για τη κρίση του 1974 είναι με τον William Mallinson, δες, Vassilis K. Fouskas and William D.E. Mallinson, Cyprus 1974. Anatomy of an Invasion, Routledge, London 2024.

• Τα σχόλια που δημοσιεύονται στην ιστοσελίδα μας εκφράζουν απαραίτητα τους συγγραφείς. Η ιστοσελίδα μας δεν λογοκρίνει τις γνώμες κανενός.

ΟΛΕΣ ΟΙ ΕΙΔΗΣΕΙΣ ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΥΠΡΟ ΕΔΩ, ΟΙ ΓΝΩΜΕΣ ΕΔΩ, ΤΑ ΣΧΟΛΙΑ ΚΑΙ ΤΑ ΠΑΡΑΠΟΛΙΤΙΚΑ ΕΔΩ

ΟΛΑ ΤΑ ΑΡΘΡΑ ΤΟΥ ΜΙΧΑΛΗ ΙΓΝΑΤΙΟΥ ΕΔΩ – ΓΙΑ ΤΑ ΘΕΜΑΤΑ ΑΜΥΝΑΣ ΕΔΩ

Το Ισραήλ καθυστερεί την απάντηση στο Ιράν γιατί δεν θέλει να ανοίξει ταυτόχρονα τρία μέτωπα: Για να μην δεχθεί επίθεση από ρουκέτες που θα έρχονται από διαφορετικά μέρη

Ακολουθήστε τη HELLAS JOURNAL στη NEWS GOOGLE