Ο ισλαμιστής πρόεδρος της Τουρκίας, Ταγίπ Ερντογάν ομιλεί και ο όχλος ακούει και χειροκροτεί. Φωτογραφία από την Τουρκική Προεδρία, Recep Tayyip Erdoğan, @RTErdogan
“ἡμῖν δ‘ ἐστὶ γῆ πολλὴ καὶ ἐν νήσοις καὶ κατ‘ ἤπειρον· μέγα γὰρ τὸ τῆς θαλάσσης κράτος.”
Θουκυδίδης, Ιστοριών Α
Ο Νεοθωμανισμός δε γίνεται να αποτύχει. Και αυτός γιατί αποτελεί συνέχεια της πολιορκίας και πτώσης της Κωνσταντινούπολης το 1453. Η Υψηλή Στρατηγική αυτή, και ιδεολογία συννάμα, δεν θα αποτύχει γιατί πολύ έξυπνα δεν απευθύνεται σε αυτή τη γενιά.
Ο Νεοθωμανισμός μιλάει για την ανασύσταση της ισχύος των Οθωμανών στο τέλος του αιώνα μας, όταν όλοι μας θα είμαστε μια μακρινή ανάμνηση στους συγγενείς μας. Όσες αποτυχίες και να έρθουν, όπως ήρθε στη Συρία και έρχεται και στη Λιβύη, το δήθεν μακρυπρόθεσμο του σχεδιασμού δίνει το πλεονέκτημα στην ηγεσία της «Τουρκίας» να έχει το άλλοθι του χρόνου.
Γιατί όμως έβαλα την γειτονική μας χώρα μεσα σε εισαγωγικά; Επειδή αυτό είναι το πρώτο, θεμελιώδες, και δομικής φύσης λάθος ανάγνωσης της στρατηγικής της Άγκυρας εκ μέρους της Ελλάδος.
Με συμμάχους τη Γερμανία και τη νεοσύστατη Σοβιετική Ένωση, οι Οθωμανοί πλουτοκράτες, κρυμμένοι πίσω από τον αχυράνθρωπο Κεμάλ Ατατούρκ, κατάφεραν και κράτησαν τον εδαφικό κορμό της παλαιάς Βυζαντινής Αυτοκρατορίας, και κυρίως τα στενά του Βοσπόρου και του Ελλησπόντου.
Κρατώντας τα στενά οι Οθωμανοί ήξεραν πως πάντα θα είναι το πιο στρατηγικά πολύτιμο κράτος για Ρωσία και Δύση, και με την πάροδο του χρόνου θα γινόταν και πάλι η ισχυρότερη γεωπολιτική οντότητα σε Βαλκάνια, Μέση Ανατολή, Ανατολική Μεσόγειο.
Επειδή όμως ο Νεοθωμανισμός εντάσσεται, και ξεπερνάει, το στρατηγικό δόγμα του Offensive Neorealism του καθηγητή Mearsheimer, έχει ανάγκη να επεκτείνεται διαρκώς. Σε ένα άναρχο διεθνές σύστημα, ιδίως μετά την πτώση του υπαρκτού σοσιαλισμού, η επιβίωση της «Τουρκίας» επέβαλε επέκταση.
Ξεκινώντας δειλά δειλά, και χρησιμοποιώντας τη λεγόμενη soft power με την οργάνωση TIKA, η Άγκυρα ξεκίνησε την εξάπλωση σε Μέση Ανατολή. Δαπανώντας πολλά δισεκατομμύρια δολλάρια τον χρόνο, η TIKA βρέθηκε σχεδόν σε ολόκληρη την Αφρικανική ήπειρο αλλά και σε χώρες του Ινδικού Ωκεανού.
Μετά από μια δεκαετία soft power, η Άγκυρα επέλεξε να χρησιμοποιήσει και στρατιωτικές / παραστρατιωτικές δυνάμεις (πέραν των τακτικών εισβολών στο έδαφος του Ιράκ κατά των Κούρδων), σε μία στροφή στη λεγόμενη smart power.
Ο πόλεμος στη Συρία και στη Λιβύη έδωσε στην Άγκυρα την ευκαιρία που έψαχνε επί δεκαετίες, μετά δηλαδή την εισβολή στην Κύπρο. Την ευκαιρία της επέκτασης. Σήμερα η Άγκυρα διαθέτει χιλιάδες στρατιωτικούς στη Λιβύη και δεκάδες χιλιάδες στη Συρία, ουσιαστικά ως στρατεύματα κατοχής.
Η χρονιά ορόσημο της στρατηγικής επέκτασης της Άγκυρας και του μεγαλύτερου βήματος στην πραγμάτωση του οράματος του Νεοθωμανισμού, ήταν το 2017. Η Άγκυρα άνοιξε δύο στρατιωτικές βάσεις, η μία στο Κατάρ και η άλλη στη Σομαλία, θέτωντας τα θεμέλια για την αναβιώση της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας.
Η εύλογη απορία όμως είναι το πώς η Άγκυρα θα μπορούσε να συντηρήσει βάσεις τόσο μακριά από τα εδάφη της, αλλά και τόσο μακριά η μία από την άλλη. Η απάντηση δόθηκε στα τέλη του 2017 και συγκλόνισε τον Αραβικό κόσμο. Η Άγκυρα συμφώνησε με το Σουδάν για την παραχώρηση της νήσου Suakin, για τη δημιουργία μια ναυτικής βάσης στην Ερυθρά θάλασσα.
Αυτό που ενόχλησε τους Άραβες είναι πως το Suakin υπήρξε Οθωμανική ναυτική βάση, ένα κέντρο ελέγχου και καταπίεσης των Αράβων από τους Οθωμανούς. Εμιράτα, Σαουδική Αραβία και Αίγυπτος αντέδρασαν ταχύτατα και το 2019 ανετράπη ο επί 30 χρόνια ηγέτης του Σουδάν και ακυρώθηκε το μεγαλόπνοο αυτό σχέδιο της Άγκυρας.
Ο Αμερικάνος, ελληνικής καταγωγής, Ναύαρχος και πρώην ανώτατος διοικητής του ΝΑΤΟ James Stavridis, στο βιβλίο του Sea Power, περιγράφει τον Ινδικό Ωκεανό ως τον ωκεανό του μέλλοντος. Και πως να μην είναι.
Με τη ραγδαία άνοδο της Κίνας και την γεωμετρικά αυξανόμενη ισχύ της στην Αφρική, με την άνοδο της Ινδίας αλλά και των χωρών την νοτιοανατολικής Ασίας, ο Ινδικός Ωκεανός θα λάβει ακόμη μεγαλύτερο μερίδιο των ναυτικών εμπορικών οδών στο άμεσο μέλλον.
Αυτό σημαίνει και τον βέβαιo στρατηγικό ανταγωνισμό Κίνας-Ινδίας, με την Δύση να στηρίζει την Ινδία, ελπίζοντας στον περιορισμό της Κίνας.
Με την Υεμένη βυθισμένη στο απόλυτο χάος, τον αιματηρό εμφύλιο πόλεμο στο Σουδάν, τις μάχες στην επαρχία Tigray της Αιθιοπίας (με τη συνδρομή και της Ερυθραίας), τη Σομαλιλάνδη να είνα de facto διαφορετική χώρα από τη Σομαλία, τον επερχόμενο τερματισμό της ειρηνευτικής αποστολής της Αφρικανικής Ένωσης στο Μογκαντισου, η Άγκυρα έψαχνε να βρει έναν ιδανικό στρατηγικό εταίρο για την προώθηση του Νεοθωμανισμού.
Η Αίγυπτος που, μαζί με Σαουδική Αραβία και Εμιράτα, έχει εξαπολύσει έναν εξοντωτικό πόλεμο απέναντι στη Μουσουλμανική Αδελφότητα (που στηρίζει ένθερμα ο Ταγίπ Ερτογάν), έκανε μια ανάπαυλα σε αυτή τη διαμάχη με την Άγκυρα λόγω της Αιθιοπίας και του Grand Ethiopian Renaissance Dam (GERD).
Η πληθυσμιακή ανάπτυξη της Αιθιοπίας καθιστούν τη δημιουργία ενός τεραστίου φράγματος στον Νείλο απαραίτητη προϋπόθεση για την ενεργειακή ασφάλεια της χώρας, και όχι μόνο. Το φράγμα όμως αυτό θεωρείται από την Αίγυπτο ως απειλή για την επάρκεια των υδάτων του Νείλου, και όχι άδικα. Δεκάδες συνομιλίες και εκατοντάδες μελέτες ειδικών έχουν γίνει επί του στρατηγικού αυτού προβλήματος. Όλες οι διακρατικές αλλά και διεθνείς προσπάθειες κατέληξαν σε αδιέξοδο, και οι σχέσεις των δύο χωρών τώρα βρίσκονται στο ναδίρ.
Η Αίγυπτος αναζητούσε απεγνωσμένα ενα στρατηγικό τετελεσμένο απέναντι στην Αιθιοπία, ως ένα μέσον για διαπραγματεύσεις στο μέλλον. Η αποχώρηση των δυνάμεων της Αφρικανικής Ένωσης από την Σομαλία, η μεγάλη τουρκική βάση στο Mogadishu, και η επερχόμενη εμπορική εξάρτηση της Αιθιοπίας από την ημι-αυτόνομη Σομαλιλάνδη, έδωσαν στην Αίγυπτο μια διέξοδο.
Στην στρατηγική δεν υπάρχουν εχθροί ή φίλοι. Υπάρχουν μόνο συμφέροντα και ισχύς. Η συνεργασία με την Τουρκία στο κέρας της Αφρικής φαντάζει ως αξιόπιστο στρατηγικό σχέδιο για το Κάιρο. Ας εξηγήσουμε όμως τα παραπάνω.
Έτσι, μαζί με τα Εμιράτα, κατέληξαν στο ιδιοφυές στρατηγικό σχέδιο της θεαματικής αναβάθμισης του λιμανιού της Berbera στη Σομαλιλάνδη, και τη δημιουργία αξιόπιστου οδικού και σιδηροδρομικού δικτύου που να ενώνει το λιμάνι με την πρωτεύουσα της Αιθιοπίας, Αντίς Αμπέμπα. Ενα φιλόδοξο σχέδιο που όταν ολοκληρωθεί θα οδηγήσει στην αλλαγή των ισορροπιών σε ολόκληρο το κέρας της Αφρικής.
Αυτό το έργο, μαζί με το φράγμα GERD, θα αποτελέσουν την αιχμή του δόρατος στην προσπάθεια της Αιθιοπίας ως ανάδειξης της ως της αδιαμφισβήτης περιφερειακής δύναμης της τόσο κρίσιμης αυτής γεωστρατηγικής περιοχής, το Κέρας της Αφρικής. Η απόσταση μεταξύ της Μπερμπέρα και τις Αντίς Αμπέμπα είναι περίπου 950 χιλιόμετρα, και περνάει μέσα από περιοχές χαμηλού ως μηδενικού ρίσκου.
Ένα έργο που πραγματικά αλλάζει τη γεωγραφία στην περιοχή. Ένα έργο που συνέβαλε εν πολλοίς και στην εξάλειψη της πειρατείας στον κόλπο του Άντεν. Που εκτός από την ισχυροποίηση της Αιθιοπίας, θα συμβάλλει και στην πλήρη ανεξαρτητοποίηση της Σομαλιλάνδης, μια χώρας που θα ελέγχει, σε μεγάλο ποσοστό την τόσο κρίσιμη είσοδο στο στρατηγικό θαλάσσιο πέρασμα του Bab El Mandeb.
Με τη διεθνή αναγνώριση της Σομαλιλάνδης, η Αιθιοπία θα καταφέρει να καταστήσει τη Σομαλία χώρα περιορισμένης ισχύος, κάτι που η Άγκυρα δε μπορεί να ανεχθεί, καθώς θα αποτελέσει μεγάλο στρατηγικό πλήγμα στην υλοποίηση του Νεοθωμανισμού.
Για ποιο λόγο όμως η Αιθιοπία θέλει την περαιτέρω απομείωση της ισχύος της Σομαλίας; Οι σχέσεις μεταξύ των δύο χωρών αποτελούν και το μεγαλύτερο πρόβλημα της περιοχής. Πολλοί πόλεμοι έγιναν μεταξύ των δύο, για την Somali State of Ethiopia ή αλλιώς Ogaden.
Η περιοχή αυτή κατοικείται από 30 περίπου φυλές Σομαλικής καταγωγής, που προσαρτήθηκαν από την Αιθιοπία μετά το τέλος του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου. Μετά την ανεξαρτητοποίηση της Σομαλίας από το Ηνωμένο Βασίλειο το 1960, πολλές από αυτές τις φυλές εξεγέρθηκαν κατά της Αιθιοπίας. Όλες οι εξεγέρσεις πνίγηκαν στο αίμα, αλλά και οι πόλεμοι που ξέσπασαν βρήκαν ως νικητή την Αιθιοπία.
Μετά τις αρχικές επιτυχίες του στρατού της Σομαλίας, η Σοβιετική Ένωση σταμάτησε την αποστολή οπλισμού στην κυβέρνηση του Mogadishu, και ξεκίνησε μια γιγαντιαία επιχείρηση εξοπλισμού των δυνάμεων της Αιθιοπίας. Η αποστολή 17 χιλιάδων στρατιωτών, επίλεκτων δυνάμεων από την Κούβα, άλλαξε τις ισορροπίες και η στρατιωτική νίκη ήρθε για την Αιθιοπία με τραγικές συνέπειες για την Σομαλία.
Μετά το πέρας αυτού του πολέμου, η κεντρική εξουσία στη Σομαλία εξασθένησε και σιγά σιγά αναδείχθηκαν πολλές παραστρατιωτικές και τρομοκρατικές ομάδες στη χώρα, με κυρίαρχη πλέον την ακραία ισλαμιστική Al-Shabaab. Η χώρα κατακερματίστηκε κυριολεκτικά και το μοναδικό κομμάτι που κρατάει την πρωτεύουσα στα χέρια της κυβέρνησης είναι οι δυνάμεις του African Union, που συμπεριλαμβάνουν και Αιθίοπες στρατιωτικούς.
Η πλήρης ανεξαρτητοποίηση δηλαδή της Σομαλιλάνδης δημιουργεί ένας στρατηγικό εταίρο για την Αιθιοπία και περιθωριοποιεί την Σομαλία. Και αυτό ήταν το μεγάλο δέλεαρ της Τουρκίας στην Αίγυπτο. Να ισχυροποιήσουν την Σομαλία, να αποτρέψουν την απόσχιση της Σομαλιλάνδης, ως στρατηγικό τετελεσμένο απέναντι στην Αιθιοπία, και ως διαπραγματευτικό χαρτί στις επερχόμενες σκληρές διαπραγματεύσεις για το φράγμα του Νείλου.
Το ευρύτερο όμως στρατηγικό πλαίσιο δεν είναι ευνοϊκό για τους σχεδιασμούς των Νεοθωμανών. Τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα αποτελούν πολύτιμο στρατηγικό εταίρο της Αιγύπτου, και ταυτόχρονα τον κύριο επενδυτή στον λιμάνι της Berbera, για εμπορική (DP World) αλλα και στρατιωτική χρήση (όπως και αεροδρόμιο).
Είναι εξαρετικά αμφίβολο το πόσο θα θελήσει η Αίγυπτος να συγκρουστεί στρατηγικά με τα Εμιράτα. Ακόμη ένας ισχυρός παράγοντας στην περιοχή είναι η Κίνα, και οι στρατηγικές επενδυτικές σχέσεις που έχει αναπτύξει με την Αιθιοπία.
Για να περιπλέξουμε ακόμη τα πράγματα Αίγυπτος και Αιθιοπία έχουν ενεργό συμμετοχή στον εμφύλιο στο Σουδάν, μια σύγκρουση όπου εμπλέκονται όλες οι χώρες (πολλές φορές αλλάζοντας στρατόπεδα) στην περιοχή, οι ΗΠΑ, η Ρωσία και η Αφρικανική Ένωση.
Ένα σημαντικό σημείο τριβής, που θεωρώ θα ακυρώσει την οποιαδήποτε στρατηγική σχέση μεταξύ Αιγύπτου και Νεοθωμανών είναι η Λιβύη. Ξεκάθαρα σε αντίπαλα στρατόπεδα, με αντίθετους στόχους. Η Άγκυρα ελπίζει στην μεγάλη ηλικία του στρατηγού Χαφτάρ και την εξουδετέρωση της κυβέρνησης της Βεγγάζης, αλλά μάταια. Η επόμενη μέρα της ανατολικής Λιβύης, η επόμενη ηγεσία, είναι ήδη έτοιμη.
Αφού αναλύσαμε περιληπτικά την κατάσταση στο κέρας της Αφρικής και την επέκταση του Νεοθωμανισμού, ας μιλήσουμε για το κύριο πρόβλημα. Το πώς κατόρθωσε η Άγκυρα και έπεισε την Αίγυπτο να παραμερίσει την στρατηγική (μέχρι τώρα) συνεργασία με την Ελλάδα, και να συνεργαστεί με τους Νεοθωμανούς σε ένα τόσο μεγαλεπήβολο και αμφιβόλου επιτυχίας σχέδιο.
Πώς έπεισε τον πρόεδρο Αλ-Σίσι να παραμερίσει τις θεμελιώδεις και αγεφύρωτες διαφορές τους περι της Μουσουλμανικής Αδελφότητας και να συνεργαστούν σε κάτι τόσο ριψοκίνδυνο. Πώς τον έπεισε να θέσει σε αμφιβολίες τη στρατηγική συνεργασία με την Ελλάδα στην Ανατολική Μεσόγειο και τη Λιβύη;
Δυστυχώς η πατρίδα μας ήταν, ακόμη μία φορά μετά την «αραβική άνοιξη» ο εύκολος στόχος για τον Νεοθωμανισμό. Με συνεχείς πιέσεις, και φραστικές επιθέσεις, η Άγκυρα κατάφερε να φαίνεται η Ελλάδα ως μια ανίσχυρη χώρα, έρμαιο των αποφάσεων της. Η ακατανόητη στήριξη, από μέρους της Ελλάδος, στήριξη Τούρκων αξιωματούχων για τις κρίσιμες θέσεις στον Παγκόσμιο Οργανισμό Ναυτιλίας, και Οργανισμό για την Ασφάλεια και τη Συνεργασία στην Ευρώπη, αποτελεί μόνο την αρχή.
Η Τουρκία έχει θέσει εδώ και χρόνια casus belli στην Ελλάδα την επέκταση των χωρικών υδάτων στα 12 ναυτικά μίλια όπως ορίζει το Δίκαιο της Θάλασσας. Ενώ η Ελλάδα πάντα αναφέρεται ξεκάθαρα στο δικαίωμα της να επεκτείνει τα χωρικά ύδατα από τα 6 στα 12 μίλια, ο σημερινός Υπουργός Εξωτερικών της Ελλάδος υπέρμετρα τονίζει πως τα χωρικά μας ύδατα είναι στα 6 μίλια, χωρίς να κάνει καμία αναφορά στο Διεθνές Δίκαιο, κάτι πρωτοφανές από τη κρίση του Σισμίκ μέχρι σήμερα! Μια φραστική υπαναχώρηση, άνευ προηγουμένου.
Το πρόσφατο περιστατικό στην Κάσο, όπου οι έρευνες ιδιωτικής εταιρείας στην ελληνική ΑΟΖ, μετά τον Ελληνο-Αιγυπτιακό μνημόνιο συνεργασίας, έγιναν σε περιορισμένη κλίμακα, εντός των ελληνικών χωρικών υδάτων, και έπειτα από συνεννόηση με το Πολεμικό Ναυτικό της Άγκυρας (!), ήταν αυτό ακριβώς που χρειαζόταν οι διπλωμάτες των Νεοθωμανών, με πρώτο και καλύτερο τον Χακάν Φιντάν, ώστε να πείσουν τους Αιγυπτίους για την έλλειψη πολιτικής βούλησης της Αθήνας στην υπεράσπιση των συμφερόντων της.
Η γεωπολιτική άλλωστε δεν έχει φιλίες ή έχθρες, έχει μόνο συμφέροντα και ισχύ.
Έτσι το εμπόδιο που λέγεται ¨Ελλάδα¨ ξεπεράστηκε ιδιαίτερα εύκολα για την Άγκυρα.
Η Ανατολική Μεσόγειος θα γίνει το νέο Ελντοράντο της ενέργειας τα επόμενα χρόνια. Ο Ινδικός Ωκεανός θα είναι το επίκεντρο του γεωπολιτικού ενδιαφέροντος. Το 90% του παγκόσμιου εμπορίου διεξάγεται μέσω θαλάσσης, με μεγάλο ποσοστό αυτού να περνάει από τον κόλπο του Άντεν, στην Ερυθρά θάλασσα, και μετά στη Μεσόγειο.
Δε μπορεί να ανασυσταθεί η Οθωμανική Αυτοκρατορία αν δεν γίνει μια θαλάσσια περιφερειακή δύναμη, ολόκληρου του υποσυστήματος Ανατολική Μεσογειος – Ερυθρά Θάλασσα, Κόλπος του Άντεν, Σομαλία.
Οι ενδείξεις δείχνουν πως η Άγκυρα έχει μεγαλεπήβολα σχέδια. Έχει χαράξει έναν θαλάσσιο διάδρομο που ξεκινάει από το Καστελόριζο (με την ακύρωση της ανακήρυξης της Ελληνικής ΑΟΖ), τη Λάρνακα και το λιμάνι της (με την ακύρωση της Κυπριακής Δημοκρατίας μέσω κάποιου μελλοντικού σχεδίου «Ανάν»), με την Γάζα ακυρώνοντας μέρος της ισχύος του Ισραήλ, με τη διώρυγα του Σουέζ έπειτα από συνεργασία με την Αίγυπτο, με τη βάση στη νήσο Suakin του Σουδάν για έλεγχο της Ερυθράς Θάλασσας, με τη Berbera της Σομαλιλάνδης, και τέλος με τον έλεγχο του Mogadishu της Σομαλίας.
Σίγουρα δεν θα δούμε κάτι τέτοιο στην εποχή μας. Είπαμε πως ο Νεοθωμανισμός αναφέρεται σε επόμενες γενιές, και με αυτό το άλλοθι του χρόνου δεν γίνεται να αποτύχει. Όσες αποτυχίες και να έχει, πάντα θα μένει ζωντανός.
Το ιδιαίτερα ανησυχητικό είναι πως στη περίπτωση της Σομαλίας και στην περίπτωση της Ελλάδος, ο Νεοθωμανισμός πετυχαίνει απόλυτα τους στόχους του! Η πατρίδα μας, στα μάτια ενός πρακτικού αναλυτή, δεν έχει μεγαλύτερη ισχύ (μέσω πολιτικής βούλησης) από ένα κατεστραμμένο κράτος στην Αφρικανική ήπειρο. Όλες οι υπόλοιπες γειτονικές προς την Άγκυρα χώρες αντιστέκονται σθεναρά, με μοναδική εξαίρεση την Ελλάδα..
Μια μικρή, οποιαδήποτε μικρή, επιτυχία του Νεοθωμανισμού προς την επίτευξη των στόχων περί ανάδειξης του ως ναυτική περιφερειακή δύναμη, θα αποτελέσει υπαρξιακό κίνδυνο για τον Ελληνισμό, σε Ελλάδα και Κύπρο. Υπάρχουν πολλές στρατηγικές κινήσεις που η Ελλάδα μπορεί να φέρει στο προσκήνιο για την αποφυγή της οποιαδήποτε επιτυχίας της Άγκυρας.
Στις κρίσιμες εξελίξεις των επόμενων χρόνων, η κοινωνική συνοχή και εθνική ενότητα θα παίξουν καθοριστικό ρόλο στη συνέχιση του Κράτους της Ελλάδος απέναντι στην υπαρξιακή απειλή που ονομάζεται Νεοθωμανισμός.
Ο Ελληνισμός, αφού οι Νεοθωμανοί απέτυχαν προς το παρόν στη Μέση Ανατολή, θα είναι ο επόμενος στόχος. Μπορούμε να τα καταφέρουμε αν, και μόνο αν, καταλάβουμε το μέγεθος της απειλής και πράξουμε τα ανάλογα.
“If you know the enemy and know yourself, you need not fear the result of a hundred battles. If you know yourself but not the enemy, for every victory gained you will also suffer a defeat. If you know neither the enemy nor yourself, you will succumb in every battle.”
* Νίκος Τοπούζης
Γεννημένος το 1977 στην Κατερίνη
Σπούδασα Ιστορία στο Colorado Christian University
Operations Manager / Threat Assessment consultant σε εταιρεία Maritime Security
Πρώην άμισθος σύμβουλος, σε θέματα Ασφάλειας και Μέσης Ανατολής, των κ.κ Καμμένου και Κουίκ
ΟΛΑ ΤΑ ΑΡΘΡΑ ΤΟΥ ΜΙΧΑΛΗ ΙΓΝΑΤΙΟΥ ΕΔΩ – ΓΙΑ ΤΑ ΘΕΜΑΤΑ ΑΜΥΝΑΣ ΕΔΩ
Ακολουθήστε τη HELLAS JOURNAL στη NEWS GOOGLE