Έκθεση-αποκάλυψη: Οι Ευρωπαίοι επιδιώκουν εδώ και πολύ καιρό να συνεργαστούν σε έργα αμυντικής βιομηχανίας, αλλά περιέργως απουσιάζει η κατοχική Τουρκία…

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Στη Νέα Υόρκη μεταβαίνει ο Ερντογάν για να συμμετάσχει στη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ: Με ποιους ηγέτες θα συναντηθεί

Αδιανόητος, προκλητικός στρεψοδίκης ο Γιασάρ Γκιουλέρ: Κατηγορεί την Κυπριακή Δημοκρατία για δημιουργία έντασης με προκλητικές ενέργειες και ρητορική!

Γενς Στόλτενμπεργκ: Η Ελλάδα και η Τουρκία είναι δύο πολύτιμοι και σημαντικοί Σύμμαχοι, που συμβάλλουν στην κοινή άμυνα και ασφάλεια

Δημοσιεύθηκε μια σημαντική έκθεση 40 σελίδων της δεξαμενής σκέψης IISS (The International Institute for Strategic Studies) για τον ρόλο της Τουρκίας στην ευρωπαϊκή συνεργασία σε θέματα αμυντικής βιομηχανίας.

Σημειώνει μεταξύ άλλων ότι τα ευρωπαϊκά κράτη επιδιώκουν εδώ και πολύ καιρό να συνεργαστούν σε έργα αμυντικής βιομηχανίας.

Η Τουρκία απουσιάζει σε μεγάλο βαθμό από αυτό, παρά τις πολύ βελτιωμένες τεχνολογικές δυνατότητες της χώρας.

Στο πλαίσιο ενός κοινού έργου με το Κέντρο Έρευνας για την Εξωτερική Πολιτική και την Ειρήνη (Center for Foreign Policy and Peace Research), η παρούσα έκθεση διερευνά πώς αναπτύχθηκε η ευρωπαϊκή συνεργασία στην αμυντική βιομηχανία και πώς η Τουρκία έχει αλληλεπιδράσει σε αυτό το θέμα.

Μετά το τέλος του Ψυχρού Πολέμου, η Τουρκία και άλλα ευρωπαϊκά κράτη έχουν να αντιμετωπίσουν ένα διαρκώς μεταβαλλόμενο οικονομικό πλαίσιο και πλαίσιο ασφάλειας. Ενώ αυτό έχει δώσει κίνητρα για βιομηχανική ενοποίηση, κοινά προγράμματα και τη δημιουργία μηχανισμών συνεργασίας μεταξύ πολλών ευρωπαϊκών κρατών, η Τουρκία βρισκόταν σχεδόν πάντα στο περιθώριο.

• Στα τέλη της του ‘90, οι μειωμένες αμυντικές δαπάνες στην Ευρώπη και οι συγχωνεύσεις στις ΗΠΑ οδήγησαν ορισμένους από τους μεγαλύτερους ευρωπαϊκούς κατασκευαστές αμυντικών προϊόντων να αντιδράσουν με τη δική τους διαδικασία ενοποίησης.

Αυτό συνέβη κυρίως στον τομέα της αεροδιαστημικής, όπου το κόστος ήταν υψηλότερο, και οδήγησε στη δημιουργία πολυεθνικών εταιρειών όπως η Airbus…. Αυτή η βιασύνη για ενοποίηση από τις ευρωπαϊκές επιχειρήσεις είχε σε μεγάλο βαθμό τερματιστεί το 2001, και οι περισσότερες από τις μεταγενέστερες προσπάθειες συγχώνευσης μεγάλων επιχειρήσεων κατέληξαν σε αποτυχία.

Αντίθετα, τα βασικά στοιχεία της αμυντικής βιομηχανίας της Τουρκίας είχαν ήδη δημιουργηθεί και εδραιωθεί στις δεκαετίες του 1970 και 1980.

Από τη δεκαετία του 1980, οι τουρκικές εταιρείες συνεργάστηκαν με ευρωπαϊκές και άλλες ξένες εταιρείες μέσω κοινοπραξιών στην Τουρκία, πριν εγκαταλείψουν αυτή τη στρατηγική από το 2004 και μετά και αντ’ αυτού επιδιώκουν εγχώρια σχέδια, συχνά με ξένους υπεργολάβους. Οι προσεγγίσεις αυτές είχαν ως αποτέλεσμα μια πολύ πιο ικανή τουρκική αμυντική βιομηχανία, σε σχέση με το παρελθόν.

Αρκετές ευρωπαϊκές κυβερνήσεις προσπάθησαν να προωθήσουν μεγαλύτερη συνεργασία στον τομέα της αμυντικής βιομηχανίας και των προμηθειών μέσω διαφόρων πολυεθνικών μηχανισμών. Οι πρώτες προσπάθειες…αποσκοπούσαν στην άρση των φραγμών μεταξύ των χωρών και στην προώθηση της ενοποίησης, αλλά με περιορισμένη επιτυχία.

Εν τω μεταξύ, πολυεθνικοί οργανισμοί όπως η Δυτικοευρωπαϊκή Ένωση (ΔΕΕ) και αργότερα η ΕΕ, έλαβαν επίσης μεγαλύτερο ρόλο στον αμυντικό τομέα από τα κράτη μέλη τους. Παρόλο που η Τουρκία έχει κατά καιρούς προμηθευτεί και υποστηρίξει εξοπλισμό μέσω τέτοιων οργανισμών, για παράδειγμα του Οργανισμού Κοινής Συνεργασίας για τον Εξοπλισμό και του Οργανισμού Υποστήριξης και Προμηθειών του ΝΑΤΟ, σε μεγάλο βαθμό απέκτησε εξοπλισμό μέσω της δικής της υπηρεσίας προμηθειών.

Αυτό συνέβη ιδιαίτερα από τότε που οι λειτουργίες της ΔΕΕ και της Δυτικοευρωπαϊκής Ομάδας Εξοπλισμών μεταφέρθηκαν στην ΕΕ κατά τη δεκαετία του 2000, αποτρέποντας ουσιαστικά την τουρκική συμμετοχή.

Κατά τη διάρκεια του τελευταίου μισού αιώνα, η εξελισσόμενη σχέση της Τουρκίας με τους ευρωπαίους εταίρους της γνώρισε περιόδους στενής συνεργασίας, που ακολουθήθηκε από περιόδους αποξένωσης και εμπάργκο.

Οι προσπάθειες της Τουρκίας να επιτύχει στόχους εξωτερικής πολιτικής και να βελτιώσει τις ανησυχίες για την ασφάλεια – όπως η εισβολή της στην κατεχόμενη “Βόρεια Κύπρο” το 1974 ή ο χειρισμός του κουρδικού αυτονομισμού και της τρομοκρατίας τη δεκαετία του 1990 – προκάλεσαν την καταδίκη άλλων ευρωπαϊκών κρατών και συνεχίζουν να επηρεάζουν τις σχέσεις μέχρι σήμερα….

• Τη δεκαετία του 1990 ολοκληρώθηκαν πολλά κοινά ευρωπαϊκά προγράμματα που είχαν τις ρίζες τους στον Ψυχρό Πόλεμο, ενώ παράλληλα δρομολογήθηκαν νέα. …Επειδή η Άγκυρα ακολουθούσε τους δικούς της εγχώριους σχεδιασμούς, με στόχο να επιτύχει μεγαλύτερη στρατηγική αυτονομία και να μειώσει την εξάρτηση από τους ξένους εταίρους, συμμετείχε σε πολύ λίγα από αυτά τα προγράμματα…

Το 2024, το πολιτικό χάσμα μεταξύ της Άγκυρας και πολλών ευρωπαϊκών πρωτευουσών είναι μεγάλο, μετά την επιδείνωση των σχέσεων την τελευταία δεκαετία. Η είσοδος της Τουρκίας στο σχέδιο A400M πραγματοποιήθηκε στο πλαίσιο μιας σχετικά φιλοευρωπαϊκής περιόδου της πολιτικής της, κάτι που δεν ισχύει σήμερα. Μένει να φανεί αν η Τουρκία θα επιδιώξει να συνεργαστεί με άλλα ευρωπαϊκά κράτη για να αντισταθμίσει ορισμένες από τις προκλήσεις που αντιμετωπίζει τώρα η αμυντική της βιομηχανία (….)

Η έκθεση μεταξύ άλλων αναφέρεται στην περίοδο του 2002 όταν το AKP, με επικεφαλής τον Ερντογάν, ήρθε στην εξουσία το 2002 και το οποίο υποστηριζόμενο από την ταχεία οικονομική ανάπτυξη, συνέχισε τις σχετικά φιλοευρωπαϊκές πολιτικές των τελών του ‘90, συμπεριλαμβανομένης της επιδίωξης ένταξης στην ΕΕ. Αυτό ενισχύθηκε το 2003, όταν η Τουρκία βρέθηκε στην ίδια πλευρά με πολλά ευρωπαϊκά κράτη στην αντίθεση με την εισβολή στο Ιράκ υπό την ηγεσία των ΗΠΑ.

Επιπλέον, οι σχέσεις με την Ελλάδα άρχισαν να βελτιώνονται και, παρόλο που το ΡΚΚ εγκατέλειψε την κατάπαυση του πυρός το 2003, οι εχθροπραξίες δεν επέστρεψαν στο ίδιο επίπεδο με αυτό της δεκαετίας του 1990.

Ωστόσο, η Τουρκία διατήρησε τον στόχο της για την επίτευξη αμυντικής βιομηχανικής αυτάρκειας. Από το 2004 και μετά, εγκατέλειψε την προσέγγιση των κοινοπραξιών και αντ’ αυτού επιδίωξε εγχώρια σχέδια, αν και με βαρύτατη εξάρτηση από ξένα υποσυστήματα τα πρώτα χρόνια. Στο πλαίσιο αυτής της νέας στρατηγικής, οι τουρκικές εταιρείες αγόρασαν το ξένο μερίδιο πολλών κοινοπραξιών (….)

Μετά τη σχετικά φιλοευρωπαϊκή πολιτική στα τέλη της δεκαετίας του 1990 και τη δεκαετία του 2000, η τουρκική εξωτερική πολιτική απέκτησε μια πιο διεκδικητική και στρατιωτικοποιημένη μορφή κατά το δεύτερο μισό της της δεκαετίας του 2010…

Εκτός από τις διαφωνίες σχετικά με τις τουρκικές στρατιωτικές επιχειρήσεις, οι σχέσεις μεταξύ της Τουρκίας και άλλων ευρωπαϊκών κρατών επιδεινώθηκαν και σε άλλους τομείς πολιτικής.

Αυτές περιελάμβαναν τη συνεχιζόμενη διαφωνία σχετικά με την επανένωση της Κύπρου, ο χειρισμός της συριακής προσφυγικής κρίσης, η έλλειψη προόδου όσον αφορά την υποψηφιότητα της Τουρκίας για ένταξη στην ΕΕ, ένα μνημόνιο κατανόησης του 2019 για τα θαλάσσια σύνορα με τη Λιβύη και οι συνεχιζόμενες κακές σχέσεις με την Ελλάδα, με ολοένα και πιο έντονη ρητορική από τον Πρόεδρο Ερντογάν και άλλους.

• Με τη σειρά τους, αυτές οι επιδεινούμενες σχέσεις ανέστειλαν επίσης την τουρκική συμμετοχή σε αμυντικά προγράμματα της ΕΕ, όπως το στρατιωτικό πρόγραμμα PESCO Mobility και το ΕΤΑ (….)

Όσον αφορά το πρόγραμμα A400M, επισημαίνεται ότι αυτό ξεχωρίζει ως το μοναδικό πρόγραμμα στο οποίο η Τουρκία συμμετέχει σε ένα σημαντικό μεταψυχροπολεμικό ευρωπαϊκό πρόγραμμα προμηθειών. Αν και το πρόγραμμα συνεχίζει να έχει προβλήματα με τη διαθεσιμότητα και τα ανταλλακτικά, η συμμετοχή της Τουρκίας ήταν επιτυχής….

Αν και αυτό πρόγραμμα θα μπορούσε να αποτελέσει πρότυπο για μελλοντικές συνεργασίες της Τουρκίας με ευρωπαίους εταίρους, υπενθυμίζεται ότι η είσοδος της Τουρκίας στο πρόγραμμα έγινε στο πλαίσιο μιας φιλοευρωπαϊκής περιόδου στην τουρκική πολιτικής.

Είναι πιθανόν η Άγκυρα να αντλήσει το μάθημα από την εμπλοκή της στο έργο F-35 ότι η ένταξη σε ένα πρόγραμμα που το διαχειρίζεται ένα μόνο κράτος, αντί για συνεργασία διαφορετικών κρατών, δεν εγγυάται την το είδος της ασφάλειας εφοδιασμού που ελπίζει η Τουρκία από τέτοιου είδους συμφωνίες, καταλήγει η έκθεση.

ΠΗΓΗ: IISS (The International Institute for Strategic Studies) – On The Outside Looking In: Turkiye’s Peripheral Role in European Defence-industrial Collaboration Since the End of the Cold War

Ιδού η …Ρόδος για τον Ταγίπ Ερντογάν: Η δολοφονία του αδελφού του Χανίγιε είναι η ευκαιρία για να …εισβάλει στο Ισραήλ και να τιμωρήσει τους «ναζί» του Νετανιάχου (video)