Το «Δεύτε τελευταίον ασπασμόν…» έσμιξε με το «Ησαϊα χόρευε…»: Βάδισαν μαζί όλη τους τη ζωή, από το κατεχόμενο Δίκωμο της Κύπρου στη προσφυγιά, και έφυγαν πάλι μαζί…

Το κατεχέμενο Δίκωμο. φωτογραφία από το Facebook, Προσφυγικό Σωματείο Δίκωμο ’74




Του ΚΩΣΤΑ ΜΑΥΡΙΔΗ, Βρυξέλλες

Η τουρκική εισβολή ξεκίνησε ξημερώματα της 20ης Ιουλίου 1974. Λίγες μέρες μετά, οι Τούρκοι έμπαιναν στο Δίκωμο, στα ριζά του Πενταδάκτυλου, δολοφονώντας αδιακρίτως.

Μια ομάδα κατοίκων έφευγαν από την άλλη άκρη του χωριού στοιβαγμένοι σε ένα λεωφορείο, όταν σχεδόν είχε νυχτώσει και τα τουρκικά αεροπλάνα δεν μπορούσαν να βομβαρδίζουν.

Αφού πέρασαν μέσα από καμένες περιοχές, μερικές φλέγονταν ακόμη, κατέληξαν στο Παλαιχώρι, στο Τρόοδος. Εκεί, με άλλα παιδιά, στήθηκε κι αυτός στη γραμμή για το συσσίτιο, στο Δημοτικό Σχολείο του χωριού.

Μήνες αργότερα, η οικογένειά του, γονείς και πέντε παιδιά, βρέθηκαν στην Κλήρου, σε μια παράγκα δίχως πόρτα. Εκεί, η μάνα τους, η Χρυσταλλού, βρήκε μια παλιά μηχανή πετρελαίου και άρχισε να τηγανίζει πατάτες με αυγά, όπως στο χωριό. Μια μέρα άκουσε τον πατέρα του να λέει:

– Χρυσταλλού μου, θα ξαναπάω στις αραβικές χώρες για δουλειά. Εσύ να πάρεις τα παιδιά σε διαμέρισμα στη Λευκωσία κι εγώ θα στέλλω χρήματα όπως πριν.

  • Η Χρυσταλλού είπε μόνο ένα «εντάξει Αντρέα μου» κι ένα δάκρυ της χώρεσε όλη την πίκρα του ξεριζωμού και την απόφαση να ξεκινήσουν από την αρχή. Έτσι, πήρε τα παιδιά και νοίκιασε διαμέρισμα σε πολυκατοικία στη Λευκωσία.

Πρώτη φορά σε διαμέρισμα, δύο αποχωρητήρια, πάτωμα παρκέ κι ερμάρια εντοιχισμένα. Τον ιδιοκτήτη της πολυκατοικίας δεν ενοχλούσαν τα πολλά παιδιά, μόνο το ενοίκιο στη μέρα του ζήτησε, για να ξεπληρώνει το χρέος στην τράπεζα.

Το διαμέρισμα εξοπλίστηκε με τα απαραίτητα κι η μάνα συνέχισε να μαγειρεύει συχνά πατάτες τηγανιτές με αυγά, με αποξηραμένο δυόσμο, όπως στο χωριό.

Πέρασαν τα χρόνια, τα παιδιά πήραν τον δρόμο τους και ο Αντρέας κι η Χρυσταλλού «έφυγαν» μαζί όπως το επιθυμούσαν. Πρώτα «έφυγε» η Χρυσταλλού, σε πλήρη διαύγεια, εν μέσω κορωνοϊού. Ήταν Μεγάλη Δευτέρα αλλά λόγω πρωτοκόλλου, η σορός της κρατήθηκε σε ψυγείο στο νεκροτομείο του Νοσοκομείου Λευκωσίας, μέχρι να γίνει η κηδεία.

Ο Αντρέας, κατάκοιτος στο κρεβάτι για μήνες, με μειωμένη μνήμη κι αντίληψη, ψέλλιζε κάποτε μερικές λέξεις. Ούτε που κατάλαβε τι είχε γίνει… Γι’ αυτό τα παιδιά αποφάσισαν να μην του αναφέρουν για τη μάνα τους, για να μην τον στενοχωρήσουν. Την επομένη μέρα ο Αντρέας αναζήτησε τη Χρυσταλλού.

– Είναι έξω στα κουνέλια, αντέτεινε ένα από τα παιδιά του, για να τον καθησυχάσει.
– Μα αφού μου μίλησε. Είναι μόνη της και κρυώνει. Θα πάω να τη βρω, ψέλλισε εκείνος.

Πού θα μπορούσε να πάει ένας παππούς 95 χρονών, καθηλωμένος στο κρεβάτι, με οξυγόνο από τη μύτη και τροφή από λάστιχο στο πλευρό του…

  • Την επομένη μέρα έφυγε κι εκείνος από τα εγκόσμια, για να συναντήσει τη Χρυσταλλού του. Την Τρίτη μετά το Πάσχα, οι δυο τους βρίσκονταν δίπλα-δίπλα, καθένας στο φέρετρό του, μπροστά στο εικονοστάσι της εκκλησίας για την κηδεία. Στο τέλος, με το «Δεύτε τελευταίον ασπασμόν…», ο συγχωριανός τους Αντρέας του Γούναρη, κοιτάζοντας τα φέρετρα, σχολίασε:

– Ήμουν παιδί τότε, και έτσι τους θυμάμαι όταν παντρεύτηκαν στο Δίκωμο, ο ένας δίπλα στον άλλο μπροστά στο εικονοστάσι.

Εκείνη την ώρα χτύπησε η καμπάνα. Το «Δεύτε τελευταίον ασπασμόν…» έσμιξε με το «Ησαϊα χόρευε…» του Άι Γιώρκη στο Δίκωμο. Ο Αντρέας κι η Χρυσταλλού έφυγαν μαζί, όπως έσμιξαν 73 χρόνια πριν, στο χωριό τους.

(*) Ο Κώστας Μαυρίδης είναι Ευρωβουλευτής του ΔΗΚΟ (S και D), και Πρόεδρος Πολιτικής Επιτροπής για την Μεσόγειο – [email protected]

  • Τα σχόλια που δημοσιεύονται στην ιστοσελίδα μας εκφράζουν απαραίτητα τους συγγραφείς. Η ιστοσελίδα μας δεν λογοκρίνει τις γνώμες κανενός.

ΟΛΕΣ ΟΙ ΕΙΔΗΣΕΙΣ ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΥΠΡΟ ΕΔΩ, ΟΙ ΓΝΩΜΕΣ ΕΔΩ, ΤΑ ΣΧΟΛΙΑ ΚΑΙ ΤΑ ΠΑΡΑΠΟΛΙΤΙΚΑ ΕΔΩ

ΟΛΑ ΤΑ ΑΡΘΡΑ ΤΟΥ ΜΙΧΑΛΗ ΙΓΝΑΤΙΟΥ ΕΔΩ – ΓΙΑ ΤΑ ΘΕΜΑΤΑ ΑΜΥΝΑΣ ΕΔΩ

Ποιος «εγκαταλείπει» την Ευρώπη στους ακραίους; Στη Δημοκρατία οι επιλογές δεν πρέπει να είναι ανάμεσα στο μη χειρότερο των δύο άκρων, που οδηγεί σε υποταγή…

Ακολουθήστε τη HELLAS JOURNAL στη NEWS GOOGLE

Hellasjournal - Newsletter


%d bloggers like this: